بازنمایی ارزش‌های اخلاقی- معنوی در سریال پایتخت
الموضوعات :مهدیه حیدری 1 , ژیلا مشهدی 2 , افسانه lztnd 3
1 - دانشجوي دكتري، گروه علوم ارتباطات اجتماعی ، دانشكده علوم انسانی ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
2 - استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشكده علوم انسانی ، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامي، اراک، ايران
3 - دانشیار، گروه علوم و ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
الکلمات المفتاحية: بازنمایی اخلاقی- معنوی, نشانه شناسی, سریال پایتخت , مازندران, خانواده,
ملخص المقالة :
هدف این تحقیق بازنمایی بازنمایی ارزش های اخلاقی-معنوی در سریال پایتخت و در سکانسهای منتخب ازاین مجموعه بوده است. به این منظور از روش نشانه شناسی جان فیسک بهره برده و براساس واحد تحلیل که سکانسهای منتخب (16 سکانس انتخاب شده) که به صورت هدفمند انتخاب و تحلیل شدند. سبک زندگی، شیوه زندگی طبقات و گروه های اجتماعی مختلف جامعه است که در آن، افراد جامعه با پیروی از الگوهای رفتاری، باورها، هنجارها و ارزش های اجتماعی یا انتخاب نهادهای فرهنگی و منزلتی خاص، تعلقات خود را نسبت به آن هویدا می کنند. سبک زندگی وابسته به انتخاب، انتخاب نیز وابسته به اطلاعات و اطلاعات، محصول فرآیند ارتباطات است. رسانه ها با اطلاعات خود بر ارزش ها، نگرش ها، آرزوها، انتخاب ها و رفتار های ما در سبک زندگی اثر می گذارند. تلویزیون با کارکرد سرگرمی و تفریح در بیشتر سریال های نمایشی به تولید منش و رفتار در سنین مختلف می پردازد. با توجه به سبک زندگی اسلامی ما ایرانیان، دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی، ارائه دهنده کامل ترین سبک زندگی بشریت است و احکام و دستورهای آن، حوزه های فردی، خانوادگی و اجتماعی را دربرمی گیرد. بنابراین، تولید سبک زندگی اخلاقی در سریال های خانوادگی تلویزیونی، ضرورتی اساسی برای نهادینه کردن ارزش های اخلاقی-معنوی. این مقاله درصدد بیان این مطلب است که تلویزیون با سریال های نمایشی و سبک زندگی معنوی بر آمده از دین به صورت غیر مستقیم، ولی مؤثر می تواند با کارکرد سرگرمی آشکار و آموزشی ـ تربیتی پنهان، ارزش های دینی و اخلاقی را به مخاطبان عرضه دارد و نیاز معنوی انسان معاصر را بر آورده سازد. نتایج تحقیق نشان داد که مجموعه ای از دلالت های اخلاقی-معنوی در این سریال مثل توجه به خانواده، رعایت شان بزرگتر، توجه به نمادهای و ارزش های فرهنگی مثل لهجه و گویش، لباس، موسیقی و... مورد توجه بوده است. بطور کلی سریال پایتخت ایدئولوژی خانواده صمیمی و اخلاق محور را بازنمایی و برساخته های این نظام خصلتی طبیعی می‌بخشد هرچند بر بحث توجه به قومیت خصوصا در گویش دارای ضعف است.
احمدی،م. (1391). رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین مردم همدان. فصلنامه مطالعات ملی، سال ششم. شماره22. -
افروغ، ع. (1391). هویت شناسی مذهبی و باورهای دینی. مجموعه مقالات جامعه و فرهنگ. جلدچهارم، تهران: انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
آبادیان، حسین (۱۳۸۹). «فرادهش، هویت ملی و مسئله تاریخ‌نگاری». مطالعات ملی.
احمدوند، شجاع (۱۳۸۹). «شکاف‌های اجتماعی و بحران هویت در اسرائیل». پژوهش حقوق عمومی.
اسمیت، آنتونی(۱۳۸۳). ناسیونالیسم: نظریه، ایدئولوژی، تاریخ، ترجمه منصور انصاری، تهران: مؤسسه مطالعات ملی، تمدن ایرانی.
افتخاری، اصغر (۱۳۸۰). جامعه‌شناسی سیاسی اسرائیل، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
پای، لوسین (۱۳۸۰). بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه‌سروی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جافر، ب. (1390). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و هویت‌ملی. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال هفتم، شماره دوم، دانشگاه تهران.
چلبی، م. (1385). جامعه‌شناسی نظم. تهران: نشر نی.
حسامی، غ. (1393). بررسی وضعیت هویت ملی کارکنان دولت. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
حاجی خیاط، علیرضا. (1382). تبیین ابعاد هویت. مجله علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد. ویژه نامه هویت، جلد چهارم، شماره اول.
حافظ نیا، م و همکار. (1395). تأثیر جهانی شدن بر هویت ملی. فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 11، تهران.
حسینی، م و همکاران. (1395). هویت ملی و برخی عوامل موثربر آن در بین دانش آموزان مقطع متوسطه کرج. جامعه شناسی کاربردی. سال بیست و دوم. شماره 51.
دارابی، ج. (1393). بررسی و تعیین نوع هویت‌فردی، ملی و مذهبی در نوجوانان. معاونت پژوهشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران.
داودی. ب. (1396). هویت ملی و تعامل در فضای سایبرنتیک. پرتال علومی انسانی.
رضوان¬فر، ا. (1398). الگوی جامعه شناختی هویت ملی در تهران با تأکید بر رابطه میان هویت ملی و ابعاد آن. فصلنامه مطالعات ملی، شماره 22.
رضائی، ا و همکاران. (1390). جایگاه برنامه‌های درسی دانشگاهی در تقویت هویت ملی دانشجویان. فصلنامه مطالعات ملی. سال دوازدهم. شماره 45.
سفیری، خ و همکار. (1388). بررسی هویت دینی و ملی جوانان شهر تهران با تاکید بر تاثیرخانواده. پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا. نشریه شماره¬ ۲.
شیخاوندی، داور (۱۳۸۰). ناسیونالیسم و هویت ایرانی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
عباسپور. ع. (1387). بررسی جامعه‌شناختی نگرش جوانان نسبت به هویت ملی و مولفه¬های آن (مطالعه موردی: جوانان 16 تا29 ساله شهرستان رودسر استان گیلان). فصلنامه دانش انتظامی، شماره مسلسل 38.
عبدالهی.م. (1392). جامعه‌شناسی بحران هویت، فصلنامه پژوهش. تهران: شماره 2 و 3 سال اول.
منتظر قائم، م. (1389). رسانه¬های جمعی و هویت. فصلنامه مطالعات ملی، شماره 4.
نقیب‌زاده، ا. (1393). هویت ملی و عوامل بحران آن در ایران. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، چاپ اول.
هانتینگتون، ساموئل (۱۳۸۴). چالش‌های هویت در آمریکا، ترجمه محمودرضا گلشن‌پژوه و حسن سعید کلاهی‌خیابان و عباس کاردان، تهران: ابرار معاصر تهران.
یوسفی، ع. (1390). روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران. فصلنامه مطالعات ملی، شماره 8، سال دوم، تهران.
215 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 243 - 215
بازنمایی ارزش‌های اخلاقی- معنوی در سریال پایتخت
مهدیه حیدری 1
ژیلا مشهدی 2
افسانه مظفری 3
چکیده
هدف این تحقیق بازنمایی بازنمایی ارزش های اخلاقی-معنوی در سریال پایتخت و در سکانسهای منتخب ازاین مجموعه بوده است. به این منظور از روش نشانه شناسی جان فیسک بهره برده و براساس واحد تحلیل که سکانسهای منتخب (16 سکانس انتخاب شده) که به صورت هدفمند انتخاب و تحلیل شدند. سبک زندگی، شیوه زندگی طبقات و گروه های اجتماعی مختلف جامعه است که در آن، افراد جامعه با پیروی از الگوهای رفتاری، باورها، هنجارها و ارزش های اجتماعی یا انتخاب نهادهای فرهنگی و منزلتی خاص، تعلقات خود را نسبت به آن هویدا می کنند. سبک زندگی وابسته به انتخاب، انتخاب نیز وابسته به اطلاعات و اطلاعات، محصول فرآیند ارتباطات است. رسانه ها با اطلاعات خود بر ارزش ها، نگرش ها، آرزوها، انتخاب ها و رفتار های ما در سبک زندگی اثر می گذارند. تلویزیون با کارکرد سرگرمی و تفریح در بیشتر سریال های نمایشی به تولید منش و رفتار در سنین مختلف می پردازد. با توجه به سبک زندگی اسلامی ما ایرانیان، دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی، ارائه دهنده کامل ترین سبک زندگی بشریت است و احکام و دستورهای آن، حوزه های فردی، خانوادگی و اجتماعی را دربرمی گیرد. بنابراین، تولید سبک زندگی اخلاقی در سریال های خانوادگی تلویزیونی، ضرورتی اساسی برای نهادینه کردن ارزش های اخلاقی-معنوی. این مقاله درصدد بیان این مطلب است که تلویزیون با سریال های نمایشی و سبک زندگی معنوی بر آمده از دین به صورت غیر مستقیم، ولی مؤثر می تواند با کارکرد سرگرمی آشکار و آموزشی ـ تربیتی پنهان، ارزش های دینی و اخلاقی را به مخاطبان عرضه دارد و نیاز معنوی انسان معاصر را بر آورده سازد. نتایج تحقیق نشان داد که مجموعه ای از دلالت های اخلاقی-معنوی در این سریال مثل توجه به خانواده، رعایت شان بزرگتر، توجه به نمادهای و ارزش های فرهنگی مثل لهجه و گویش، لباس، موسیقی و... مورد توجه بوده است. بطور کلی سریال پایتخت ایدئولوژی خانواده صمیمی و اخلاق محور را بازنمایی و برساخته های این نظام خصلتی طبیعی می‌بخشد هرچند بر بحث توجه به قومیت خصوصا در گویش دارای ضعف است.
واژگان كليدي
بازنمایی اخلاقی- معنوی، نشانه شناسی، سریال پایتخت ، مازندران، خانواده.
[1] . دانشجوي دكتري، گروه علوم ارتباطات اجتماعی ، دانشكده علوم انسانی ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران. Email: mhidari62@gmail.com
[2] . استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشكده علوم انسانی ، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامي، اراک، ايران. (نویسنده مسئول)
Email: jilamashhadi@yahoo.com
[3] . دانشیار، گروه علوم و ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران.
Email: a.mozaffari@srbiau.ac.ir
تاریخ دریافت: 8/9/1402 پذیرش نهایی: 5/12/1402
