تحلیل انتقادی نظریۀ بطلان قیام در عصر غیبت (بررسی قرآنی - روایی)
الموضوعات : Islamic theology
1 - دانشیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
هدف این تحقیق، پاسخی به این پرسش چالش برانگیزاست که" آیا قیام و انقلاب و تشکیل حاکمیت اسلامی در پیش از ظهور مهدی موعود، بر حق است یا بر باطل ؟"در پاسخ، پاره ای از مسلمانان با نقل روایاتی، هر گونه خیزش و انقلابی را پیش از موعود امم (ع) ناروا و محکوم به بطلان و شکست می دانند وبرخی چنین رویکرد و روایاتی را با اندیشه تعارض آنها با آموزه های اسلامی (آیات قرآنی، احادیث و نیز سنت معصومان)، ناصواب دیده و بر این باورند که به فرض صحت آن روایات، روی سخن با قیام هایی چون قیام زیدالنار، نفس زکیه و برادرش ابراهیم و نیز ابومسلم خراسانی و از این دست جنبش ها بوده که با انگیزه های قدرت طلبانه و خود خواهانه در آمیخته است. تجلیل از قیام هایی مانند قیام زید بن علی (ع) و یحیی بن زید (ع) و نیز جنبش حسین بن علی- شهید فخ - و ... در کلام همان امامان معصوم (ع)، گواه گویایی است بر تصدیق آن قیام ها و مبارزات حق طلبانه. مبنای بایسته بودن قیام و انقلاب در عصر غیبت عبارتند از باورهایی چون : 1- نگاه توحیدی در برابر شرک و کفر و نفاق 2- امر به معروف و نهی از منکر 3- اقامه قسط و عدل 4- عهد خدا با عالمان برای مبارزه با گرسنگی مظلومان و سیری ظالمان 5- سرمشق گرفتن از قیام عاشورا (عزت مداری و ذلت ستیزی) 6- جهاد دفاعی و رهایی بخش 7- پیش گویی نهضت هایی مقبول پیش از ظهور مهدی موعود در کلام پیامبر (ص) و امامان معصوم (علیهم السلام) این تحقیق به روش توصیفی و استدلالی کلامی - با بهره گیری از متون و آموزه های دینی- شکل گرفته و نتیجه اش ضرورت قیام و انقلاب پیش از قیام قائم (ع) است و این که رویکرد مخالف، مایه خفت و خواری و رکود و ایستایی و به تعطیلی کشاندن تعالیم بنیادی دین بوده و انتظار در آن دیدگاه هم انتظاری ویرانگر و عامل سرزندگی ستمگران و سرخوردگی و افسردگی و بی چارگی ستم دیدگان خواهد بود و از این رو با روح توحید و هدایت و نیز ارسال رسل و انزال کتب سازگاری ندارد.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 133 - 109
تحلیل انتقادی نظریۀ بطلان قیام در عصر غیبت
(بررسی قرآنی - روایی)
عزیزالله سالاری 1
|
هدف این تحقیق، پاسخی به این پرسش چالش برانگیزاست که" آیا قیام و انقلاب و تشکیل حاکمیت اسلامی در پیش از ظهور مهدی موعود، بر حق است یا بر باطل ؟"در پاسخ، پاره ای از مسلمانان با نقل روایاتی، هر گونه خیزش و انقلابی را پیش از موعود امم (ع) ناروا و محکوم به بطلان و شکست می دانند وبرخی چنین رویکرد و روایاتی را با اندیشه تعارض آنها با آموزه های اسلامی (آیات قرآنی، احادیث و نیز سنت معصومان)، ناصواب دیده و بر این باورند که به فرض صحت آن روایات، روی سخن با قیام هایی چون قیام زیدالنار، نفس زکیه و برادرش ابراهیم و نیز ابومسلم خراسانی و از این دست جنبش ها بوده که با انگیزه های قدرت طلبانه و خود خواهانه در آمیخته است. تجلیل از قیام هایی مانند قیام زید بن علی (ع) و یحیی بن زید (ع) و نیز جنبش حسین بن علی- شهید فخ - و ... در کلام همان امامان معصوم (ع)، گواه گویایی است بر تصدیق آن قیام ها و مبارزات حق طلبانه. مبنای بایسته بودن قیام و انقلاب در عصر غیبت عبارتند از باورهایی چون : 1- نگاه توحیدی در برابر شرک و کفر و نفاق 2- امر به معروف و نهی از منکر 3- اقامه قسط و عدل 4- عهد خدا با عالمان برای مبارزه با گرسنگی مظلومان و سیری ظالمان 5- سرمشق گرفتن از قیام عاشورا (عزت مداری و ذلت ستیزی) 6- جهاد دفاعی و رهایی بخش 7- پیش گویی نهضت هایی مقبول پیش از ظهور مهدی موعود در کلام پیامبر (ص) و امامان معصوم (علیهم السلام) این تحقیق به روش توصیفی و استدلالی کلامی - با بهره گیری از متون و آموزه های دینی- شکل گرفته و نتیجه اش ضرورت قیام و انقلاب پیش از قیام قائم (ع) است و این که رویکرد مخالف، مایه خفت و خواری و رکود و ایستایی و به تعطیلی کشاندن تعالیم بنیادی دین بوده و انتظار در آن دیدگاه هم انتظاری ویرانگر و عامل سرزندگی ستمگران و سرخوردگی و افسردگی و بی چارگی ستم دیدگان خواهد بود و از این رو با روح توحید و هدایت و نیز ارسال رسل و انزال کتب سازگاری ندارد.
واژگان کلیدی
[1] . دانشیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران.
Email: salariazizollah@gmail.com
تاریخ دریافت: 11/4/1402 پذیرش نهایی: 16/7/1402
