مقایسۀ پیرنگ در داستان ایوب قرآن و فیلم سینمایی ایوب پیامبر
الموضوعات :
1 - استادیار، گروه علوم قرآن وحدیث، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، رفسنجان، ايران. تهیه‌کنندۀ سینما و تلویزیون
الکلمات المفتاحية: فیلم سینمایی ایوب پیامبر, داستان ایوب, قرآن, پیرنگ.,
ملخص المقالة :
فیلم سینمایی ایوب پیامبر در سال 1372 به نویسندگی و کارگردانی فرج‌الله سلحشور تولید شد. قصه‌ای که این فیلم روایت می‌کند با آنچه قرآن کریم بیان کرده است تفاوت‌های اساسی دارد. با آنکه داستان ایوب در قرآن در شش آیه آمده است اما اینگونه نیست که این داستانِ کوتاه، ناقص بیان شده باشد و یا عناصر داستانی مثل عنصر پیرنگ را نداشته باشد.این داستان در قرآن با اسلوب داستان کوتاه با دارا بودن تمامی ویژگی‌های یک داستان کوتاه روایت شده است. روابط علی و معلولی بین اتفاقات اصلی داستان ایوب در قرآن که پیرنگ این داستان را نشان می‌دهد با روابط علی و معلولی اتفاقات اصلی فیلم سینمایی ایوب پیامبر متفاوت است. در داستان قرآن، بین ایوب و خدایش مشکلی پیش آمده است و این مشکل(گره داستان) در روند داستان گشوده می‌شود اما در فیلم سینمایی ایوب پیامبر، بین ایوب و ابلیس کشمکشی وجود دارد و مخاطب قرار است پیروزی ایوب بر شیطان را به نظاره بنشیند. این تفاوت اساسی در شاکله و زیربنا در این دو روایت از داستان ایوب به دلیل آن است که در فیلم سینمایی ایوب پیامبر، قصۀ قرآن مبنای کار قرار نگرفته است بلکه منابع دیگر مثل کتاب مقدس، روایات و کتب قصص انبیا مورد استناد قرار گرفته‌اند.
قرآن کریم، ترجمۀ فولادوند.
بهارلو، عباس(1384ش). فیلمشناخت ایران: فیلم‌شناسی سینمای ایران، تهران، قطره.
توبیاس، رونالدبی(1401ش). بیست کهن الگوی پیرنگ(و طرز ساخت آن)، ترجمۀ ابراهیم راهنشین، تهران، ساقی.
کتاب مقدّس(2015م). ترجمۀ مژده برای عصر جدید، بی‌جا.
لسانی، محمدعلی و رجبی قدسی، محسن(1401ش). قصۀ ایوب پیامبردر قرآن کریم، تهران، صدوچهارده.
مک‌کی، رابرت(1398ش). داستان: ساختار، سبک و اصول فیلمنامه‌نویسی، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران، هرمس.
میرصادقی، جمال(1394ش). عناصر داستان، تهران،نشر سخن.
وایتلی، کرول(1396ش). همه‌چیز دربارۀ نویسندگی خلاق، ترجمۀ مهدی غبرایی، تهران، سوره مهر.
یاسینی، سیده راضیه(1393ش). سیمای پیامبران در سینمای هالیوود و ایران، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
یونسی، ابراهیم(1369ش). هنر داستان‌نویسی، تهران، مؤسسۀ انتشارات نگاه.
ابن درید، ابوبکر محمد بن حسن(بی‌تا). جمهرة اللغة، بیروت، دار صادر.
ابن عاشور(1984م). التحرير و التنوير(تحرير المعنى السديد وتنوير العقل الجديد من تفسير الكتاب المجيد)، تونس، الدار التونسية للنشر.
ابن فارس، احمد(1404ق). مقاییس اللغة، بیروت، دارالکتب العلمیة مؤسسة الرسالة.
ابن منظور، محمد بن مکرم(1414ق). لسان العرب، بیروت، دار صادر.
ازهری، ابومنصور محمد بن احمد(1421ق). تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
جوهری، أبو نصر إسماعيل بن حماد(1407ق). الصحاح تاج اللغة وصحاح العربية، تحقيق: أحمد عبد الغفور عطار، بیروت، دار العلم للملايين.
زبیدی، سید محمد مرتضی(بی‌تا). تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق عبدالستار احمد فراج، کویت، التراث العربی.
سلمی، ابوعبدالرحمن(1421ق). تفسیر سلمی(حقائق التفسیر)، تحقیق:سید عمران، بیروت، دارالکتب العلمیة.
صدوق، محمد بن علی(1403ق). الخصال، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
طباطبایی، محمدحسین(1402ق). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
طوسی، شیخ ابوجعفر(1409ق). التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد حبیب قیصر، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
فراهیدی، خلیل بن احمد(1409ق). العین، تحقیق: مهدی مخزومی، قم، دارالهجرة.
محقق اردبیلی(بی‌تا). زبدة‌البیان فی احکام القرآن، تحقیق: محمد باقر بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
مصطفوی، حسن(1416ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت ارشاد.
مغنیة، محمدجواد(1403ق). التفسیر المبین، بیروت، مؤسسة دارالکتاب الاسلامی.
https://qurantv.ir/content/11937
https://www.aparat.com/v/npJju
http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138109211661
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 49 - 27
مقایسۀ پیرنگ در داستان ایوب قرآن و فیلم سینمایی ایوب پیامبر
ابوذر پورمحمّدی 1
|
فیلم سینمایی ایوب پیامبر در سال 1372 به نویسندگی و کارگردانی فرج‌الله سلحشور تولید شد. قصه‌ای که این فیلم روایت می‌کند با آنچه قرآن کریم بیان کرده است تفاوت‌های اساسی دارد. با آنکه داستان ایوب در قرآن در شش آیه آمده است اما اینگونه نیست که این داستانِ کوتاه، ناقص بیان شده باشد و یا عناصر داستانی مثل عنصر پیرنگ را نداشته باشد.این داستان در قرآن با اسلوب داستان کوتاه با دارا بودن تمامی ویژگی‌های یک داستان کوتاه روایت شده است. روابط علی و معلولی بین اتفاقات اصلی داستان ایوب در قرآن که پیرنگ این داستان را نشان می‌دهد با روابط علی و معلولی اتفاقات اصلی فیلم سینمایی ایوب پیامبر متفاوت است. در داستان قرآن، بین ایوب و خدایش مشکلی پیش آمده است و این مشکل(گره داستان) در روند داستان گشوده می‌شود اما در فیلم سینمایی ایوب پیامبر، بین ایوب و ابلیس کشمکشی وجود دارد و مخاطب قرار است پیروزی ایوب بر شیطان را به نظاره بنشیند. این تفاوت اساسی در شاکله و زیربنا در این دو روایت از داستان ایوب به دلیل آن است که در فیلم سینمایی ایوب پیامبر، قصۀ قرآن مبنای کار قرار نگرفته است بلکه منابع دیگر مثل کتاب مقدس، روایات و کتب قصص انبیا مورد استناد قرار گرفته‌اند.
واژگان کلیدی
فیلم سینمایی ایوب پیامبر، داستان ایوب، قرآن، پیرنگ.
[1] . استادیار، گروه علوم قرآن وحدیث، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، رفسنجان، ايران. تهیه‌کنندۀ سینما و تلویزیون.
Email: a.poormohammadi@vru.ac.ir
تاریخ دریافت: 16/12/1402 پذیرش نهایی: 12/3/1403
