پرولپس رحم در مادیان: اتیولوژی – اقدامات درمانی – پیش آگهی
الموضوعات :
1 - گروه علوم درمانگاهی، آموزشکده دامپزشکی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران
الکلمات المفتاحية: سخت زایی, جفت ماندگی, تنسموس, سقط, مرگ بدون درد,
ملخص المقالة :
زمینه و نوع مطالعه: مطالعهی مروری در مبحث پرولپس رحم مادیان
هدف: شناخت عوامل موثر بر بروز پرولپس رحم و راهکارهای درمانی مناسب آن
روش کار : مطالعه ی مروری با استفاده از منابع منتشر شده در زمینهی پرولپس رحم مادیان در مجلات و همایش‌های معتبر ملی و بین‌المللی
نتایج : پرولپس رحم در واقع همان بیرون زدهگی رحم است که عمدتاً در مرحلهی سوم زایمان ولی به صورت نادر در مادیان رخ می‌دهد. عوامل مختلفی مانند سخت زایی، جفت ماندگی و سقط در بروز این پدیده نقش موثری دارند. اینکه رحم چه مدت زمانی دچار پرولپس شده، چه میزان آلودگی و جراحت وجود دارد و در نهایت شرایط جسمانی حیوان چگونه است، همگی در میزان موفقیت و پیش آگهی درمان آن تاثیرگذار است. اگرچه در سایر حیوانات بحث جراحی و برداشت رحم می‌تواند به عنوان یکی از راهکارهای درمانی محسوب شود، اما این روش در مادیان مطرح نیست و بسته به شرایط رحم و حیوان شیوهی جا زدن آن پس از انجام پاکسازی و ترمیم جراحات احتمالی آن منطقیتر است. بهترین شیوهی درمان بعد از مقیدسازی حیوان و استفاده از ضد درد، آرامبخشی و بی‌حسی اپیدورال سپس پاکسازی رحم و مدیریت جراحات آن و در نهایت اصلاح و جا زدن رحم می باشد. جهت جلوگیری از عود مجدد، دامپزشک باید نسبت به مدیریت درد و زورپیچ حیوان و کوچکتر کردن طول فرج اقدام کند.
نتیجه گیری: با توجه به گزارشات مختلف در مورد این عارضه و درمان‌های انجام شده، می‌توان نتیجه گرفت در صورتی که در کوتاه‌ترین زمان ممکن درمان آغاز شود و نیز هر چقدر که بتوان آلودگی، جراحات، درد و زورپیچ حیوان را به بهترین شکل ممکن مدیریت کرد، می‌توان انتظار نتیجه مطلوب را داشت. گرچه گاهی شرایط به گونه‌ای است که به دلیل جراحات و خونریزی غیر قابل کنترل، شرایط عمومی وخیم حیوان و عود مجدد توده راهی جز مرگ بدون درد باقی نمی‌ماند.
1. Spirito MA, Sprayberry KA. Uterine prolapse. In: McKinnon AO, ed. Equine Reproduction. 2nd ed. Blackwell; 2011: 2431–2434.
2. Farjanikish G, Sookhthezari A, Raisi A. Surgical treatment of uterine prolapse in a mare: clinical report. Iran J Vet Surg. 2016;11(2): 53-56. https://doi.org/ 20.1001.1.20083033.2017.11.2.8.1
3. Cetin H, Gurgoze SY. Uterine prolapse in a purebred Arabian mare: a case report. Vet Med-Czech. 2004;49(12):473-475. https://doi.org/ 10.17221/5742-VETMED
4. Weber R, Hospes R, Wehrend A. 2018. Causes of abortion in horses-overview of the literature and own evaluations. Tierarztl Prax Ausgabe G Grosstiere Nutztiere. 2018;46(1):35–42. https://doi.org/10.15653/tpg-170517
5. Drost M, Thomas P, Seguin B, Troedsson M. Uterine prolapse. In: Large Animal Internal Medicine:Smith B, Saunders St; 2002
6. Frazer GS, Embertson R, Perkins NR. Complications of late gestation in the mare. Equine Vet. Educ. 1997;9:306–311. https://doi.org/10.1111/j.2042-3292.2002.tb01789.x
7. Frazer GS, Perkins NR, Embertson RM. Normal parturition and evaluation of the mare in dystocia. Equine Vet Educ. 1999;11:41–46. https://doi.org/10.1111/j.2042 3292.1999.tb00918.x
8. Vincze B, Baska F, Szenci O. Transabdominal ultrasonographic evaluation of fetal well- being in the late-term mare and cow. Acta Vet Hung. 2014;62:439-451. https://doi.org/10.1556/avet.2014.018
9. Bazzano M, Giannetto C, Fazio F, Marafiotti S, Giudice E, Piccione G. Hemostatic profile during late pregnancy and early postpartum period in mares. Theriogenology. 2014;81:639-643. https://doi.org/10.1016/j.theriogenology.2013.12.003Get rights and content
10. Steel CM, Gibson KT. Colic in the pregnant and periparturient mare . Equine Vet Educ. 2002;5:5-15 . https://doi.org/10.1111/j.2042-3292.2001.tb01896.x
11. Agerholm JS, Klas EM, Damborg P, Borel N, Pedersen HG, Christoffersen M. A diagnostic survey of aborted equine fetuses and stillborn premature foals in Denmark. Front. Vet. Sci. 2021;8:740621. https://doi.org/10.3389/fvets.2021.740621
12. Finan SA, McKinnon AO. (2015). Postpartum complications in broodmares. Robinson’s Current Therapy in Equine Medicine. 2015;670-672.
13. Causey R, Ruksznis D, Miles R. Field management of equine uterine prolapse in a Thoroughbred mare. Equine vet. Educ. 2007;19(5):254 259. https://doi.org/10.2746/095777307X208348
14. Javsicas LH, Giguere S, Freeman DE, Rodgerson DH, Slovis NM. Comparison of Surgical and Medical Treatment of 49 Postpartum Mares with Presumptive or Confirmed Uterine Tears. Vet Surg. 2010;39:254-260. https://doi.org/10.1111/j.1532-950X.2010.00645.x
15. Vivek C, Raghuvanshi P . Obstetrical and surgical management of gravid uterine prolapse in a thoroughbred mare - A Case Report. Intas Polivet. 2009;10(1):113-115. https://doi.org/10.5555/20103022199
16. Hewes CA, Johnson AK, Kivrtt LE, Stewart AJ, Weisman JL. Uterine prolapse in a mare, leading to systemic inflammatory response syndrome, septic shock and death. Equ Vet Edu. 2011;23(6):273-278. https://doi.org/10.1111/j.2042-3292.2010.00145.x
17. Story M, Samper JC, Pycock JF, McKinnon AO, Saunders St.: prefoaling and postfoaling complications. In: Current Therapy in Equine Reproduction, 1st edn. 2007; Chapter 65:p 458. https://doi.org/10.1016/b978-0-7216-0252-3.50069-2
18. Alamaary M, Ali A. Abortion and uterine prolapse in a thoroughbred mare with twin pregnancy: Clinical laboratory findings and treatment approach. J of Equ Sci. 2020;31(4):95-99. https://doi.org/10.1294/jes.31.95
19. Yaliwal R, Hanjagi G, Shiragur S, Pujeri S, Patil N, Bhoosanur S. Table sugar and salt for the reduction of incarcerated prolapse with vescical calculi - A case report. The J Med Res. 2020;6(6):268-270. https://doi.org/ 10.31254/jmr.2020.6601
20. Schambourg MA, Spriet M, Piccot C, Vaillancourt D. Idiopathic prolapse of 1 uterine horn in a yearling filly. CanVet J. 2004;45:602-604. . https://doi.org/ 33985806
