تحلیل مضامین تحقق الگوی حکمرانی خوب شهری (مطالعه موردی: شهرداری تهران)
الموضوعات :شهریار دبیرزاده 1 , محمود شفیعی 2 , سید علی میرموسوی 3
1 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه مفید، قم، ایران
2 - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید، قم، ایران
3 - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید، قم، ایران
الکلمات المفتاحية: حکمرانی خوب شهری, شهرداری تهران, مدیریت شهری, سیاست‌گذاری.,
ملخص المقالة :
حکمرانی خوب شهری به‌عنوان یکی از اصول مهم توسعه پایدار، نقش کلیدی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان دارد. با افزایش جمعیت شهری و پیچیدگی‌های رشد شهرها، نیاز به الگویی جامع برای حکمرانی مؤثر شهری احساس می‌شود. این پژوهش با رویکرد کیفی و تحلیل مضمون، به بررسی تدوین الگوی حکمرانی خوب شهری در شهرداری تهران می‌پردازد. برای استخراج داده‌ها، 15 مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته با متخصصان حوزه حکمرانی و مدیریت شهری انجام شد. پس از کدگذاری و دسته‌بندی داده‌ها، سه عامل الزامات، موانع و ذی‌نفعان در الگوی حکمرانی خوب شهری شناسایی شده است. اعتماد، انصاف، انعطاف‌پذیری، برابری، عدالت و شفافیت از مهم‌ترین الزامات به‌دست‌آمده و مهم‌ترین موانع، برنامه‌گریزی، سیاست‌زدگی و مدیریت عمودی بودند. در پایان نیز با توجه به تحلیل الگوی ترسیم شده از برآیند مصاحبهها، مقایسه و تطبیق نتایج با ادبیات نظری مدل تدقیق شده‌ای در سطوح جامعه، دولت محلی و بازار با توجه به سازه‌های ذهنی ارائه گردیده و میتوان این الگوی پیشنهادی را به‌مثابه استراتژی اصلی برای تحقق الزامات و رفع موانع حکمرانی شهرداری تهران در نظر گرفت.
الفتی، امیر (1400) تأثیر حکمرانی خوب بر سلامت سازمانی با نقش میانجی پاسخگویی در وزارت ورزش و جوانان ایران. فصلنامه علمی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 10(3)، صص 77-88
. doi: 10.30473/arsm.2022.8529
. بادکو، بهروز و محمد قاسمیسیانی و علی رنجبرکی (1403) تبیین و ارزیابی شاخص‌ها و مؤلفه‌های الگوی حکمرانی شهر تهران با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران، فصلنامه علمی مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، شماره پنجاه‌و‌سوم، ص 23
. بوچانی، محمدحسین و مظفر صرافی و جمیله توکلی‌نیا و علی دشتی (1396) تحلیل ساختاری حاکمیت ملی و مدیریت محلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتو رویکرد حکمروایی شایسته شهری، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 9(2)، صص 211-236
. doi: 10.22631/isih.2017.2301.2761
. خسروی، سعید و حمید احمدی و گارینه کشیشیان سیرکی (1399) واکاوی شاخص‌های مؤثر بر حکمرانی خوب شهری در شهر زاهدان، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 3(1)، صص 243-275
. doi: 10.30510/psi.2020.241184.1205
. رحمتی‌فر، سمانه (1401) امکان‌سنجی حکمرانی خوب به‌عنوان راهبرد پلیس، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، 52(2)، صص 771-787
. doi: 10.22059/jplsq.2020.287884.2146
. شهریور، مهراب و حسین کلانتری خلیل‌آباد و غلامرضا لطیفی (1400) مدیریت شهرهای ایرانی-اسلامی با رویکرد شهر دانایی‌محور (مطالعه موردی: شهر شیراز)، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 12(45 )، صص 47-59
. فتحی، حمید و بهزاد ملک‌پور اصل و محمدحسین شریف‌زادگان (1394) حکمروایی خوب نهادسازی برای توسعه: آموزه‌هایی از سطح ملی تا شهری و تجربه‌ای از ایران، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران
. غفاری، مسعود و محمد رستم‌پور (1400) «نسبت تمرکزگرایی و حکمرانی خوب در دولت‌های نهم و دهم» پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام بهار 1400 - شماره 38، صص 155-177
. doi: 20.1001.1.23222980.1400.11.1.4.2
. قربانیان، ماریا و محمد قهرمانی و محمود ابوالقاسمی (1400) شناسایی مؤلفه‌های حکمرانی خوب در نظام آموزش عالی ایران، اندیشه‌های نوین تربیتی، 17(1)، صص 53-82
. doi: 10.22051/jontoe.2020.31217.3037
. کلانتری خلیل‌آباد، حسین و مهدی حقی (1399) تحلیل نظام اجرایی طرح‌های نوسازی در بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر بافت فرسوده تهران؛ نمونه موردی: محلات صفا و شهید اسدی، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 11(41)، صص 5-14
. کاظمیان شیروان، غلامرضا و رضا واعظی و وجه‌الله قربانی‌زاده و محمدرضا رئیسی (1401) ارائه الگوی حکمروایی در مدیریت پایدار مصرف برق، فصلنامه پژوهش‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی انرژی، ۸ (۴)، صص 106-147
. وافره کوهستانی م (1398) ارزیابی حکمرانی خوب شهری توسط شهرداری‌ها به‌منظور جلب مشارکت شهروندان، نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری، 3(10)، صص 57-65
. Retrieved از https: //majournal.ir/index.php/ma/article/view/233
. موسوی شفایی، سید مسعود و امیر کارگرسامانی و اسدالله کردنائیج و سید حمید خداداد حسینی (1400) سنجش حکمرانی خوب شهری برای شهرهای جهانی، پژوهش‌های مدیریت در ایران، 19(1)، صص 67-147
. doi:. 20.1001.1.2322200.1394.19.1.7.5
. مهری، معصومه و مصطفی ایستگلدی (1401) بررسی اثرات حکمروایی خوب شهری بر شکوفایی شهری در شهر شیراز، جغرافیا و روابط انسانی، (1) 5، صص 273-288
. doi: 10.22034/gahr.2022.330647.1668
. نعمتی، حسین و مصطفی انصاری (1400) حکمرانی خوب مقوله‌ای سیاسی در راستای تأمین سلامت (شرایط بحرانی کرونا)، سیاست کاربردی، 3(1)، ص 251
. doi: AP-2109-1026(R1)
. Adila, W. (2024) Mapping The Evolution of Good Governance: A Literature Review Perspective. Politeia: Journal of Public Administration and Political Science and International Relations, 2(1), 1-11. DOI: https: //doi.org/10.61978/politeia.v2i1.143
. Aina, Y. A. Wafer, A. Ahmed, F. & Alshuwaikhat, H. M. (2019). Top-down sustainable urban development? Urban governance transformation in Saudi Arabia. Cities, 90, 281-272. DOI: 10.1016/j.cities.2019.03.003
. Akhondzadeh-Noughabi, E. Alizadeh, S. Ahmadvand, A. M. & Minaei-Bidgoli, B. (2013). FTiS: A new model for effective urban management: A case study of urban systems in Iran. Cities, 31, 394-403. DOI: 10.1016/j.cities.2012.12.004
. Amiri, M. & Rouzbehani, K. (2014). A Revolutionary Look at Managing Big Complex Cities: The Case Study of Tehran. Management. 4(5): 123-130. doi: 10.5923/j.mm.20140405.03
. Arefi, M. (2013) Towards a conceptual framework for urban management: The Iranian experience. City, Culture and Society, 4(1), 37-48. https: //doi.org/10.1016/j.ccs.2012.11.010. Arszulowicz, M. (2025) Defining Good Governance: Praxeological Perspective. In Governance Strategies for Effective Sustainable Development (pp. 15-36). IGI Global
. Barakpou, N. & Keivani, R. M. (2016) The relationship between urban governance and sustainable urban development in Iran. Urban Change in Iran: Stories of Rooted Histories and Ever-accelerating Developments, 153-169
. Biswas, R. Jana, A. Arya, K. & Ramamritham, K. (2019). A good-governance framework for urban management. Journal of Urban Management, 8(2), 225-236. https: //doi.org/10.1016/j.jum.2018.12.009
. Beshi, T. D. & Kaur, R. (2020) Public trust in local government: Explaining the role of good governance practices. Public Organization Review, 20(2), 337-350. DOI: 10.1007/s11115-019-00444-6
. Börzel, Tanja & Pamuk, Yasemin & Stahn, Andreas. (2008). The European Union and the Promotion of Good Governance in its Near Abroad. One Size Fits All? 1-37
. Braun, V., & Clarke, V. (2006) Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https: //doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
. da Cruz, N. F. Rode, P. & McQuarrie, M. (2018) New urban governance: A review of current themes and future priorities. Journal of Urban Affairs, 41(1), 1–19. https: //doi.org/10.1080/07352166.2018.1499416
. Dias, G. P. (2020) Global e-government development: besides the relative wealth of countries, do policies matter? Journals Transforming Government: People. Process and Policy, 14 (3), 390-397. DOI: 10.1108/TG-12-2019-0125
. Elliott, M. & Thomas, R. (2024) 10. Good Governance—An Introduction. Public Law
. Eneqvist, E. Algehed, J. Jensen, C. & Karvonen, A. (2022). Legitimacy in municipal experimental governance: questioning the public good in urban innovation practices. European Planning Studies, 30(8), 1596-1614. https: //doi.org/10.1080/09654313.2021.2015749
. Gisselquist, Rachel M. (2012) UNU World Institute for Development Economics Research (UNU-WIDER) Katajanokanlaituri 6 B, 00160 Helsinki, Finland
. Graham, M. Maloney, M. & Foth, M. (2023). A City of Good Ancestors: Urban Governance and Design from a Relationist Ethos. Designing More-than-Human Smart Cities: Beyond Sustainability, Towards Cohabitation. 239-266. DOI: 10.1093/9780191980060.003.0014
. Hendriks, F. (2014) Understanding good urban governance: essentials, shifts and values. Urban Affairs Review, 50(4), 553-576. DOI: 10.1177/1078087413511782
. Ishak, N. Hasibuan, R. R. & Arbani, T. S. (2020). Bureaucratic and Political Collaboration Towards a Good Governance System. Bestuur, 8(1), 19-26. DOI: 10.20961/bestuur.v8i1.42922
. Iftimoaei, C. (2015) GOOD GOVERNANCE: NORMATIVE VS. DESCRIPTIVE DIMENSION. SEA: Practical Application of Science, 309-316
. Karbaschi, G. (2013) The role of decision making processes in urban management systems: (case study of Tehran). (Doctoral dissertation, Newcastle University)
. Kuo, N. L. Chen, T. Y. & Su, T. T. (2020). A new tool for urban governance or just rhetoric? The case of participatory budgeting in Taipei City. Australian Journal of Social Issues, 55(2), 125-140. DOI: 10.1002/ajs4.110
. Mansoor, M. (2021) Citizens' trust in government as a function of good governance and government agency's provision of quality information on social media during COVID-19. Government Information Quarterly, 38(4). https: //doi.org/10.1016/j.giq.2021.101597
. Madanipour, A. (2011) Sustainable development, urban form, and megacity governance and planning in Tehran. Megacities: urban form, governance, and sustainability, 67-91. DOI: 10.1007/978-4-431-99267-7_4
. Monavariyan, A. Nargesiyan, A. & Hosseini Makarem, A. (2019). Designing a Network Governance Model in Tehran Municipality. Journal of Urban Economics and Management, 7(27), 76-85. DOI: 20.1001.1.23452870.1398.7.27.6.6
. Mungiu-Pippidi, A. (2020) The Rise and Fall of Good-Governance Promotion. Democracy, 31(1), 86-102. DOI: 10.1353/jod.2020.0007
. Omri, A. & Hadj, T. B. (2020) Foreign investment and air pollution: do good governance and technological innovation matter? Environmental research, 185, 109469. DOI: 10.1016/j.envres.2020.109469
. Omri, A. Kahia, M. & Kahouli, B. (2021) Does good governance moderate the financial development-CO2 emissions relationship? Environmental Science and Pollution Research, 28(34), 471516-47503. DOI: 10.1007/s11356-021-14014-1
. Oxford Economics. (2024) Global Cities Index 2024. Oxford Economics
. Pourkarimi, E. , zibakalam, S. , Noroozi, N. and Ebtekar, M. (2016) A Conceptual Model for Integrated Management of the Urban Environment in Tehran Metropolis (Based on the Good Governance Guidelines). International Journal of Environmental Research, 10(3), 391-400. doi: 10.22059/ijer.2016.58758
. World Bank. (2023) Worldwide Governance Indicators (WGI). The World Bank Group
. Saeidi Rezvani, N. Razavi, N. Mohammad, S. & Rashtiyan, S. M. (2023) Investigating the status of good urban governance indicators and their impact on urban regeneration (Case study of the worn texture of Semnan city). Spatial Planning
. Sadeghzadeh, S. Golkar, K. & Ghaffari, A. (2018) Tools for the Governance of urban design: the Tehran experience. Armanshahr Architecture & Urban Development, 11(22), 69-80
. Safkaur, O. Afiah, N. N. Poulus, S. & Dahlan, M. (2019) The effect of quality financial reporting on good governance. International Journal of Economics and Financial Issues, 9(3), 277. DOI: 10.32479/ijefi.8047
. Siraki, G. K. & Neginraz, P. (2020) Challenges of the Iranian government in smartening cities by emphasizing the model of good governance: Case study of Tehran. Smart Cities and Regional Development (SCRD) Journal, 4(2), 9-25. DOI: https: //doi.org/10.25019/scrd.v4i2.69
. Salam, M. A. (2013) E-Governance for Good Governance through Public Service Delivery, Master's Thesis of Arts in Governance and Development, Institute of Governance Studies, BRAC University, Bangladesh
. Zainal Alim Adiwijaya, E. S. (2020) Good governance of zakat institutions: A literature review. DOI: 10.35741/issn.0258-2724.55.2.38
.
