بررسی مبانی اخلاقی تخلف از تعهد و وجه التزام در حقوق ایران و مقارنه آن با حقوق انگلیس
الموضوعات :رضا زهره وند 1 , حمید رضا علی کرمی 2 , وحید قاسمی عهد 3
1 - گروه حقوق، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
2 - گروه حقوق خصوصی،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
3 - گروه حقوق،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
الکلمات المفتاحية: تهعد اخلاقی, رضایت, شروط جزایی, وجه التزام, حقوق ایران, حقوق انگلستان.,
ملخص المقالة :
تعهدات و بحث ایفا یا تخلف از آن موضوعی اخلاقی است که زیست اخلاقی روزمره ما و بخش مهمی از علم حقوق است. به همین دلیل توجه به شرایط و احکام انتقال تعهد، معیارهای اخلاقی حاکم بر آن برای شناخت قوانین و مقررات در این زمینه دارای ضرورت واهمیت است. این موضوع با بررسی حقوقی وجه التزام صورت می پذیرد که نهادی شناخته شده است. در نظام های تابع نظام رومی ژرمن وجه التزام به صورت نظریه ای مدون است، در حقوق اسلامی وجه التزام در هنگام نگارش قانون مدنی ماده ۲۳۰ از ماده ۱۱۵۲ قانون مدنی فرانسه اقتباس شده است و علیرغم اینکه قانون مدنی فرانسه، در جهت اصلاح و بهبود این نهاد بارها مورد اصلاح قرار گرفته است، ماده ۲۳۰ قانون مدنی که تنها ماده راجع به وجه التزام است از آن زمان تغییری ننموده است و به این لحاظ ماهیت و آثار اخلاقی آن، هم چنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. آنچه بسیار مهم می باشد ،این است که درباره چگونگی نحوه اعمال قواعد قضایی شروط جزایی حقوق انگلستان در حقوق ایران باید گفت:در حال حاضر در حقوق ایران، جریمه های قضایی ممنوع و یا دست کم بسیار محدود شده اند و جریمه های قضایی در حقوق ایران، دامنه محدودی دارند.
حمدوند، ولی‌الله، پارساپور، محمدباقر، قربانی لاچوانی، مجید، محمودی، اصغر، (1385) حقوق قراردادها در اروپا، تهران: موسسه انتشاراتی جهان جام جم.
آقایی، بهمن، (1387) فرهنگ حقوقی بهمن انگلیسی - فارسی، چاپ چهارم، تهران.
اصفهانی، محمد حسين (1419) حاشیه کتاب المكاسب، چاپ اول، قم، ۱۴۱۹.
امیری قائم مقامی ،عبدالمجید، (1397) حقوق تعهدات، ج1، چاپ دوم.
انصاری، مرتضی (1388) ابن محمدامین،المكاسب، مترجم:محمدی همدانی،اصغر، چاپ دوم،تهران.
بجنوردی، حسن، (1419) القواعد الفقهيه، چاپ اول، قم.
تبریزی، ابوطالب، (1379) التعليقه الاستدلاليه على تحرير الوسيله، چاپ اول، تهران.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1387) تاثیر اراده در حقوق مدنی، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392) ترمینولوژی حقوق، چاپ اول، تهران.
حسنی، هاشم معروف، (1385) نظريه العقد في الفقه الجعفري، چاپ اول، بيروت.
حسینی مراغی، میر عبدالفتاح، (1417) العناوين الفقهيه چاپ اول، قم.
سبزواری، عبدالاعلى، (1413) مهذب الاحكام، چاپ اول، قم.
سماواتی، حشمت الله، (1398) خسارات ناشی از عدم انجام تعهدات قراردادی چاپ ششم، تهران.
سنهوری، عبدالرزاق، (1998) مصادرالحق فی فقه الاسلامی، چاپ دوم، بیروت.
شعاریان، ابراهیم، ترابی، ابراهیم، (1389) اصول حقوق قراردادهای اروپا و حقوق ایران (مطالعه تطبیقی)، تهران، نشر فروزش.
الشريف، محمد مهدی، (1392) منطق حقوق، چاپ اول، تهران.
صافی، لطف الله، (1385) جامع الاحكام، چاپ اول، قم.
صفایی، سید حسین، (1393) قواعد عمومی قراردادها، ج ۲، چاپ سی و دوم، تهران.
طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم (١٣٤٠ه.ق) سؤال وجواب، چاپ اول، نجف.
عمید، حسن، (1391) فرهنگ فارسی، چاپ سی و سوم، تهران.
فیروزآبادی، محمد بن يعقوب، (1415) القاموس المحیط، دار العلمیه، ج2، چاپ اول، بیروت.
قاسم زاده، سیدمرتضی، (1399) حقوق مدنی، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ پانزدهم، تهران.قنواتی جلیل؛ حسن، وحدتی، شبیری؛ عبدی پور، ابراهیم، (1379) حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج1، چاپ اول، تهران.
کاتوزیان، ناصر، (1393) قواعد عمومی قراردادها، ج 4، چاپ نهم، تهران.
---.، (1399) الزام های خارج از قرارداد (ضمان قهری)، چاپ دوم، تهران.
---.، (1395) حقوق تعهدات، چاپ سوم، تهران.
---.، (1395) حقوق مدنی، وقایع حقوقی، چاپ نوزدهم، تهران.
گلپایگانی، محمدرضا، (1417) مجمع المسائل، چاپ اول، قم.
محقق داماد، سید مصطفی، (1389) نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی چاپ اول، تهران.
مراغی، میر عبدالفتاح، (1417) العناوین، چاپ دوم، قم.
مکارم شیرازی، ناصر، (1385) استفتائات جديد، چاپ اول، قم.
موحد، محمد علی، (1352) مختصر حقوق مدنی، چاپ دوم، تهران، انتشارات مدرسه عالی حسابداری و علوم مالی.
موسسه الفقه الاسلامي (1423) طبقا لمذهب اهل البيت عليهم السلام، چاپ اول، قم.
موسوی خمینی، روح الله، (1378) تحریر الوسیله، چاپ اول، تهران.
---، (1421) کتاب البيع، ج 5، چاپ اول، تهان.
نایینی، محمد حسين، (1373) منيه الطالب في حاشيه المكاسب (طبع قدیم)، چاپ اول، تهران.
نجفی، محمدحسن، (1392) جواهر الكلام، ج23، چاپ ششم، قم، 1392.
نراقی، احمد بن محمدمهدی، (1417) عوائد الايام، چاپ اول، قم.
ولی محمدی، محمد؛ (1397) برادری، خسرو؛ طاهرزاده، طاهر، ترجمه: کتاب مقدمهای بر قراردادهای انگلیس و ایران (تألیف ماکس یونگ)، چاپ اول، تهران.
هاشمی شاهرودی، سید محمود، (1421) قراءات فقهيه معاصره، ج2، چاپ اول، قم، 1421.
---، سید محمود، (1423) کتاب الاجاره، چاپ اول، قم، 1423.
اسکینی، ربیعا وجه التزام در قراردادهای بین المللی، مجله حقوقی دفتر خدمات بین المللی، شماره٩، ١٣٦٧.
قاسم زاده، سید روح الله؛ پارساپور، محمدباقر؛ علوی، سیدمحمدتقی، «جریمه های قضایی و شروط جزایی در حقوق انگلیس ، (با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران)» نشریه پژوهشهای حقوقی تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، دوره 15 ، شماره 4 ، 1390.
وحدتی شبیری، حسن، «مطالعه تطبیقی خسارت تأخیر تأدیه در حقوق ایران و فقه امامیه»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، دوره2، شماره 12 ،1382.
127 |
صفحات 145 - 127
بررسی مبانی اخلاقی تخلف از تعهد و وجه التزام در حقوق ایران و مقارنه آن با حقوق انگلیس
رضا زهره وند 1
حمیدرضا علی کرمی 2
وحید قاسمی عهد 3
چکیده
تعهدات و بحث ایفا یا تخلف از آن موضوعی اخلاقی است که زیست اخلاقی روزمره ما و بخش مهمی از علم حقوق است. به همین دلیل توجه به شرایط و احکام انتقال تعهد، معیارهای اخلاقی حاکم بر آن برای شناخت قوانین و مقررات در این زمینه دارای ضرورت واهمیت است. این موضوع با بررسی حقوقی وجه التزام صورت می پذیرد که نهادی شناخته شده است. در نظام های تابع نظام رومی ژرمن وجه التزام به صورت نظریه ای مدون است، در حقوق اسلامی وجه التزام در هنگام نگارش قانون مدنی ماده ۲۳۰ از ماده ۱۱۵۲ قانون مدنی فرانسه اقتباس شده است و علیرغم اینکه قانون مدنی فرانسه، در جهت اصلاح و بهبود این نهاد بارها مورد اصلاح قرار گرفته است، ماده ۲۳۰ قانون مدنی که تنها ماده راجع به وجه التزام است از آن زمان تغییری ننموده است و به این لحاظ ماهیت و آثار اخلاقی آن، هم چنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. آنچه بسیار مهم می باشد ،این است که درباره چگونگی نحوه اعمال قواعد قضایی شروط جزایی حقوق انگلستان در حقوق ایران باید گفت:در حال حاضر در حقوق ایران، جریمه های قضایی ممنوع و یا دست کم بسیار محدود شده اند و جریمه های قضایی در حقوق ایران، دامنه محدودی دارند.
واژگان كليدي
تهعد اخلاقی، رضایت، شروط جزایی،وجه التزام،حقوق ایران،حقوق انگلستان.
[1] . گروه حقوق، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
Email: rzohrevand8@gmail.com
[2] . گروه حقوق خصوصی،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: Civil.alikarami@gmail.com
[3] . گروه حقوق،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.
Email: v.ghassemi@gmail.com
تاریخ دریافت: 25/7/1402 پذیرش نهایی: 30/10/1402
