معنا درمانی مناسک دینی در مثنوی بر اساس نظریه ویکتور فرانکل
الموضوعات :
مجید براری بازارمحله
1
,
علي‌اكبر باقري‌خليلي
2
,
مسعود روحانی
3
,
سیاوش حق جو
4
1 - دانشجوی دکتری ادبیات فارسی (عرفانی)، دانشگاه مازندران، ساری، ایران
2 - استاد ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، ساری، ایران
3 - استاد ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، ساری، ایران
4 - دانشیار دانشگاه مازندران، ساری، ایران
الکلمات المفتاحية: معناداری, مثنوی مولانا, فرانکل, زندگی, مناسک دینی.,
ملخص المقالة :
مسائل و مشکلات بشر، کتمان ناشدنی هستند. در این گذر مکاتب و آرا و اندیشه¬های اندیشمندان و روان¬شناسان به یاری مشکلات انسان¬ها آمده¬اند. از جمله راه¬کارهای حل معضلات بشری، نظریه¬ی معنادرمانی یا لوگوتراپی از دکتر فرانکل است. وی باور دارد که کوشش فرد برای یافتن معنا در زندگانی مهم¬ترین نیروی محرکه وی است. مولوی شاعر و عارف فرهیخته نیز به گونه¬ای در مثنوی خویش از معنای زندگی و به تبع معنادرمانی جهت رفع رنج¬های انسانی می-گوید. این پژوهش بر آن است که معنادرمانی در مثنوی را از منظر مولانا و بر طبق نظر فرانکل مورد بررسی قرار دهد. در این گذر خواهیم دید که زندگی و درد و رنج و مرگی که در آن نهان است، پوچ و بی اساس نیستند بلکه با دریافت معنای آنان و الگو گرفتن از آن¬ها و مطابقت زندگی خویش با ناملایمت¬های طبیعی آن می¬توان به آرامش رسید. قابل ذکر است که عشق و وصول به پروردگار از راهکارهای معنادرمانی مولاناست "از یک سو و از سوی دیگر مناسک دینی و مفاهیم نمادین و ثانویه آن ها و کارکردهای احتماعی و روان شناختی آن از دیگر ساز و کارهایی است که او برای معنا بخشیدن به زندگی مورد تاکید قرار می دهد "و ویکتور فرانکل نیز خدامحوری و دوری از پوچی را مهمترین نسخه¬ی معنادرمانی می¬داند.
قرآن کریم
بختیاری نصرآبادی، حسنعلی و همکاران (1398)، «واکاوی تطبیقی جایگاه قناعت در مثنوی معنوی مولوی و بوستان سعدی با تأملی در دیدگاه مکتب معنادرمانی و ارائة الگویی از آن»، پژوهش¬نامة ادبیات تعلیمی، سال 11، شمارة 44، صص 1-26.
چیتیک، ویلیام (1382)، راه عرفانی عشق، تعالیم معنوی مولوی، ترجمة شهاب¬الدّین عباسی، تهران: پیکان.
حاج زین¬العابدین، فاطمه و همکاران (1400)، «تلفیق عرفان و معنادرمانی در مثنوی مولوی و انعکاس مفاهیم قرآنی در آن»، نامة الهیّات، سال 13، شمارة 57، صص 13-35.
حسن¬آبادی، حمیدرضا (1383)، شخصیت سالم از منظر فرانکل و معارف قرآنی، سروش اندیشه، شمارة 9، صص 2-29.
زمانی، کریم (1382)، میناگر عشق، تهران، نشر نی.
شیمل، آنماری (1374)، ابعاد عرفانی اسلام، ترجمة عبدالرحیم گواهی، تهران: علمی و فرهنگی.
فرانکل، ویکتور امیل (1375)، انسان در جستجوی معنی، ترجمة نهضت صالحیان و مهین میلانی، چ 49، تهران: درسا.
فرانکل، ویکتور امیل (1379)، پزشک و روح، ترجمة فرخ سیف بهزاد. چ 4، تهران: درسا.
فرانکل، ویکتور امیل (1387)، خاطرات ویکتور فرانکل، ترجمة مهرداد فیروزبخت، تهران: شناخت.
فرانکل ویکتور (1393) خدا در ناخودآگاه، ترجمه ابراهیم یزدی، چاپ سوم، تهران: موسسه فرهنگی رسا
فرانکل، ویکتور (1399)، میل به معنا، ترجمة کیومرث پارسای، چ 2، تهران: تمدّن علمی.
فرانکل، ویکتور (1401)، معنادرمانی، ترجمة مهین میلانی، چ 11، تهران، لیوسا.
کمپانی زارع، مهدی (1390)، حیات معنوی مولانا، تهران: نگاه معاصر.
محرمی، رامین(1387)، تفسیر عرفانی دعا در مثنوی، فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال 3.شماره های 8و9، تابستان 1387
محمدپور، احمدرضا (1384)، ویکتور امیل فرانکل بنیان¬گذار معنادرمانی فرادیدی برروان¬شناسی و روان¬درمانی وجودی، تهران: دانژه.
مولوی،جلال الدین محمد(1373)، مثنوی معنوی ،چاپ دوم، نشر طلوع.
مولوی، جلال¬الدین محمد (1389) مثنوی معنوی، دفتر اول و دوم، به اهتمام محمود نامنی و زهرا اسفندیاری، ج1، تهران: نامن.
مؤمن¬زاده، محمّدصادق (1378)، برداشت روان¬درمانی از مثنوی، چاپ اوّل، تهران: سروش
میرانی، ارسطو (1393)، «معنادرمانی دینی رنج در مثنوی معنوی و بهشت گمشده»، پژوهش¬نامة ادیان، سال 8، شمارة 15، صص 141-164.
ولف، سوزان (1387)، معنای زندگی، ترجمة محمدعلی عبدالهی، نقد و نظر، شمارة 23-90، صص 97-28.
هاشمی، جمال (1397)، پیغام سروش، تهران: شرکت سهامی انتشار.
یالوم، اروین.د (1390)، روان درمانی و اگزیستانسیال، ترجمة سپیده حبیب، تهران: نشر نی.
قربانی، هاشم (1388)، معنای زندگی از دیدگاه ویکتور فرانکل، تأمّلات فلسفی، سال 1، شمارة 3، صص 30-57.
نصر، سیدحسین(1388)، معرفت و معنویت، ترجمه انشاءالله رحمتی، چاپ چهارم، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
همایی، جلال الدین (1374)، منتخب اخلاق ناصری، چاپ ششم، تهران: موسسه نشر هما.
غرالی طوسی، ابوحامد امام محمد (1387)، کیمیای سعادت، جلد اول، چاپ چهاردهم، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
