سناریوهای آینده نگر در مبانی اخلاق اسلامی: روش‌های علمی در پاسخگویی به چالش‌ها
الموضوعات :
محمد اسماعیل عبداللهی
1
(دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران)
سارا حسین پور چایجانی
2
(دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران)
الکلمات المفتاحية: اخلاق اسلامی, سناریوهای آینده, آینده پژوهی دینی, آینده نگری.,
ملخص المقالة :
اخلاق اسلامی به عنوان یک سیستم ارزشی و راهنمای زندگی برای مسلمانان، بر پایه تعالیم قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) استوار است. در حال حاضر، با توجه به تغییرات سریع در جوامع مختلف و پدیدار شدن مسائل جدید، نیاز به آینده نگری در حوزه اخلاق اسلامی برجسته شده است. در حوزه مبانی اخلاق اسلامی، استفاده از روش‌های علمی مانند سناریوهای آینده‌نگری برای پاسخگویی به چالش‌ها و تحولات آینده بسیار مهم است. با استفاده از این روش، می‌توان به وسیله تصور و پیش‌بینی ممکن‌های آینده، تحلیل اثرات احتمالی آن‌ها و ارائه راهکارهای منطقی، به شکل هوشمندانه و علمی به چالش‌های اخلاقی پاسخ داد.روش‌های مورد استفاده در آینده نگری اخلاق اسلامی شامل تحقیقات علمی، تفسیر قرآن و سنت، مشورت با عالمان دین و فعالان اجتماعی و همچنین برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های متخصصان است. با استفاده از روش‌های علمی و دقت در تحقیقات، مبانی قرآن و سنت به خوبی بررسی و تفسیر می‌شوند. همچنین، مشورت با عالمان دین و فعالان اجتماعی که در حوزه اخلاق اسلامی تخصص دارند، می‌تواند به دست‌یابی به راهکارهای مناسب برای آینده نگری کمک کند. با وجود روش‌های متعدد، چالش‌های زیادی در آینده نگری اخلاق اسلامی وجود دارد. لذا در این مقاله قصد داریم با شناسایی سناریوهای آینده نگر در مبانی اخلاق اسلامی: روش‌های علمی در پاسخگویی به چالش‌ها، گامی روشن را برای آیندگان هموار سازیم.
احمدی، حسین(1402). بررسی نظام اخلاقی اسلام از منظر آیت الله مصباح یزدی. نشریه معرفت اخلاقی، سال چهاردهم، شماره اول، پیاپی سی و سوم، صص7-24.
آرایی، وحید(1400). سازوکار کلان پاسخگویی قوه مجریه در نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر قانون اساسی. فصلنامه علمی مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. سال نهم، شماره چهارم(پیاپی20)، صص 231-253.
حسین پور چایجانی، سارا(1400). بررسی مفهوم هوش اخلاقی در مدیریت. اولین کنفرانس بین المللی جهش علوم مدیریت، اقتصاد و حسابداری، https://civilica.com/doc/1464209
حسینی, رضا، حسین آبادی، علی، اعتمادی، بزرگ. (1402). نقدی بر خوانش ونسا مارتین در کتاب ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم. پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی, 22(4), 99-120.
رضا زاده، زهیر، خواص، امیر(1401). تبیین انسجام درونی ارزش های اخلاقی ناظر بر مواجهه احساسی در نظام اخلاقی در اسلام. نشریه معرفت اخلاقی، سال سیزدهم، شماره اول، پیاپی سی و یکم، صص37-54.
رضازاده،حسین(1401).مبانی نظری اخلاق حرفه ای در اسلام، http://rezazadeh-h.blogfa.com/
رضایت‌پذیر، عباس. (1396). «اخلاق اسلامی: تأملات فلسفۀ اخلاق». فصلنامۀ علم الأخلاق الإسلامية. 4(13)، 7-26.
سروش،عبدالکریم(1374).کتاب«آینده نگری در اخلاق اسلامی». نشر مهربان.
شفیعی سروستانی،اسماعیل(1383).استراتژی انتظار،جلد1و2،موعود عصر(عج).
شیخ بهائی، مشرق الشمسین، مکتبة بصیرتی، قم، ۱۳۹۸ ق.
غنوی، غلامرضا (1384) ; نوبت چاپ: 1 ; تیراژ: 1100 نسخه ; تعداد صفحات: 288 ; قطع و نوع جلد: وزیری (شومیز).
قرآن کریم(1379)،ترجمه مکارم شیرازی،قم: نگین.
کشاورز،سوسن(1386).مفاهیم آینده نگر در اسلام و آثار تربیتی آن ها. فصلنامه علوم تربیتی سال دوم،ش4.
مجلسی،محمد باقر(1380).بحارالانوار،جلد13،ترجمه حسن بن محمد ولی ارومیه ای،قم:مسجد جمکران.
محمودیان،حسین؛مزیدی،محمد؛تابعی،سیدضیاء الدین؛ کریمی، محمدحسن؛ رحیمیان، سعید (1400). مبانی فلسفی اخلاق در علوم پزشکی با رویکرد اسلامی. مجله علوم پزشکی صدرا. دوره9، شماره4، صفحات201-218
مهدی،رضا(1392).آینده پژوهی در آموزش عالی:شرایط و ویژگی های دانشگاه های سرآمد در آینده. فصلنامه رهیافت،شماره55.
نوری،محمد؛فلاح،محمدرضا(1387).اخلاق اسلامی؛مبانی وغایات.فصلنامه اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی.پگاه حوزه، شماره239.
نهج البلاغه(1374).ترجمه دکتر شهیدی،تهران:انتشارات علمی وفرهنگی
Dunn, P., Sainty, B. (2019). "Professionalism in accounting: a five-factor model of ethical decision-making". Social Responsibility Journal, https://doi.org/10.1108/SRJ-11-2017-0240.
Ahmadi, Hossein (1402). Examining the ethical system of Islam from the perspective of Ayatollah Misbah Yazdi. Ethical knowledge magazine, 14th year, 1st issue, 33rd series, pp. 7-24.
Araei, Vahid (1400). The macro accountability mechanism of the executive branch in the system of the Islamic Republic of Iran based on the constitution. Scientific Quarterly Journal of Iranian Islamic Development Model Studies. 9th year, 4th issue (consecutive 20), pp. 231-253.
Hosseinpour Chaijani, Sara (1400). Examining the concept of moral intelligence in management. The first international conference on the leap of management, economics and accounting sciences, https://civilica.com/doc/1464209
Hosseini, Reza, Hosseinabadi, Ali, Etimadi, Bozor. (1402). A critique of Vanessa Martin's reading in Iran between Islamic Nationalism and Secularism. Critical Research Journal of Humanities Texts and Programs, 22(4), 99-120.
Rezazadeh, Zuhair, Khawases, Amir (1401). Clarifying the internal coherence of moral values regarding emotional exposure in the moral system in Islam. Ethical knowledge magazine, 13th year, 1st issue, 31st series, pp. 37-54.
Rezazadeh, Hossein (1401). Theoretical foundations of professional ethics in Islam, http://rezazadeh-h.blogfa.com/
Satisfied, Abbas. (2016). "Islamic ethics: Reflections on the philosophy of ethics". The Quarterly Journal of Islamic Ethics. 4(13), 7-26.
Soroush, Abdul Karim (1374). Book "Foresight in Islamic Ethics". kind publication
Shafiei Sarostani, Ismail (1383). Strategy of waiting, volumes 1 and 2, Mouad Asr (AJ).
Sheikh Baha'i, Mashreq al-Shamsin, Basirati School, Qom, 1398 A.H.
Ghanvi, Gholamreza (1384); Printing turn: 1; Circulation: 1100 copies; Number of pages: 288; Cutting and type of cover: Waziri (paper).
Holy Quran (1379), translated by Makarem Shirazi, Qom: Nagin.
Keshavarz, Sosan (2006). Future-oriented concepts in Islam and their educational works. Educational Sciences Quarterly, second year, No. 4.
Majlesi, Mohammad Baqir (2008). Bihar al-Anwar, volume 13, translated by Hasan bin Mohammad Wali Urmia, Qom: Jamkaran Mosque.
Mahmoudian, Hossein; Mozaidi, Mohammad; Taabi, Seyyedziaddin; Karimi, Mohammad Hassan; Rahimian, Saeed (1400). Philosophical foundations of ethics in medical sciences with an Islamic approach. Sadra Journal of Medical Sciences. Volume 9, Number 4, Pages 201-218
Mehdi, Reza (2012). The future of research in higher education: the conditions and characteristics of leading universities in the future. Rehiyaft Quarterly, No. 55.
Nouri, Mohammad; Falah, Mohammad Reza (1387). Islamic Ethics; Basics and Goals. Quarterly Journal of Islamic Ethics and Education. Pagah Hozha, No. 239.
Nahj al-Balagha (1374). Translated by Dr. Shahidi, Tehran: Scientific and Cultural Publications
.
111 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 124 - 111
سناریوهای آینده نگر در مبانی اخلاق اسلامی:
روش‌های علمی در پاسخگویی به چالش‌ها
محمد اسماعیل عبداللهی 1
سارا حسین پور چایجانی 2
چکیده
اخلاق اسلامی به عنوان یک سیستم ارزشی و راهنمای زندگی برای مسلمانان، بر پایه تعالیم قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) استوار است. در حال حاضر، با توجه به تغییرات سریع در جوامع مختلف و پدیدار شدن مسائل جدید، نیاز به آینده نگری در حوزه اخلاق اسلامی برجسته شده است. در حوزه مبانی اخلاق اسلامی، استفاده از روش‌های علمی مانند سناریوهای آینده‌نگری برای پاسخگویی به چالش‌ها و تحولات آینده بسیار مهم است. با استفاده از این روش، می‌توان به وسیله تصور و پیش‌بینی ممکن‌های آینده، تحلیل اثرات احتمالی آن‌ها و ارائه راهکارهای منطقی، به شکل هوشمندانه و علمی به چالش‌های اخلاقی پاسخ داد.روش‌های مورد استفاده در آینده نگری اخلاق اسلامی شامل تحقیقات علمی، تفسیر قرآن و سنت، مشورت با عالمان دین و فعالان اجتماعی و همچنین برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های متخصصان است. با استفاده از روش‌های علمی و دقت در تحقیقات، مبانی قرآن و سنت به خوبی بررسی و تفسیر می‌شوند. همچنین، مشورت با عالمان دین و فعالان اجتماعی که در حوزه اخلاق اسلامی تخصص دارند، می‌تواند به دست‌یابی به راهکارهای مناسب برای آینده نگری کمک کند. با وجود روش‌های متعدد، چالش‌های زیادی در آینده نگری اخلاق اسلامی وجود دارد. لذا در این مقاله قصد داریم با شناسایی سناریوهای آینده نگر در مبانی اخلاق اسلامی: روش‌های علمی در پاسخگویی به چالش‌ها، گامی روشن را برای آیندگان هموار سازیم.
واژگان كليدي
اخلاق اسلامی، سناریوهای آینده؛ آینده پژوهی دینی، آینده نگری.
[1] . استادیار گروه حکمرانی فرهنگی اجتماعی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: m.e.abdollahi@ut.ac.ir
[2] . دانشجوی دکتری آینده پژوهی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
Email: s.hosseonpour8@ut.ac.ir
تاریخ دریافت: 20/12/1402 پذیرش نهایی: 17/3/1403
