تبیین رابطه بین احساس امنیت و ناهنجاری (مورد مطالعه شهروندان خرمشهر)
الموضوعات :
ابراهیم میرزایی
1
,
ابوذر قاسمی نژاد
2
,
جواد جهانگیرزاده
3
1 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور
2 - استادیار گروه مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
3 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
الکلمات المفتاحية: ناهنجاری, اعتماد اجتماعی, احساس امنیت و احساس عدالت, خرمشهر.,
ملخص المقالة :
ناهنجاری، وضعیتی است که طی آن، هنجارها به عنوان تنظیمکننده کنش‌های جمعی و تعیینکننده تمامی رفتار جامعه، کارکرد خود را از دست می‌دهد. غایت هنجار، حفظ و حراست از حقوق فردی و جلوگیری از تجاوز به دیگران است که در نهایت مودی و موجد نظم پایدار و بسترساز و تسهیل‌کننده امنیت و احساس امنیت در میان کنشگران فردی و جمعی داخل اجتماع است. رابطه میان وجود ناهنجاری و ایجاد حس امنیت، متقابل است و وجود هر کدام مقوم دیگری بوده، تأمین‌کننده نظم اجتماعی است. پژوهش حاضر، با استفاده از مطالعهای توصیفی- تبیینی است و روش پيمايش در بین شهروندان بالای هجده سال ساکن شهرستان خرمشهر انجام شده است. حجم نمونه 380 نفر و ضریب تعیین (R2) بهدستآمده در ارتباط با ناهنجاری برابر با 20/0 است. در بخش معادلات ساختاری، اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر وابسته (برون‌زا بر درون‌زا) مسیر مدل نشان داد که میزان تأثیر کل متغیرهای احساس امنیت، احساس آنومی، احساس عدالت و اعتماد اجتماعی بر ناهنجاری به ترتیب 514/0، 275/0، 145/0 و 448/0 است که متغیر احساس امنیت، بیشترین اثر کل (مستقیم و غیرمستقیم) و متغیر احساس عدالت نیز کمترین اثر را بر ناهنجاری داشته است.
بخارایی، احمد (1400) جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی در ایران، تهران، جامعه‌شناسان.
بیات، بهرام (1398) جامعه‌شناسی احساس امنیت، تهران، امیرکبیر.
پروین، فرهاد (1392) «قانون‌گریزی، نقض متقابل حقوق شهروندی»، مجله پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال نوزدهم، شماره دوم (پیاپی97)، تابستان، صص 175-186.
جوادی، حسن و محمود علمی و صمد صباغ (1391) «بررسی عوامل موثر اجتماعی در احساس آنومی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز»،دوره 5، شماره 14، اردیبهشت، صفحه 29-45.
چلبی، مسعود (1385) تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران، نشرنی.
حسینی نثار، مجید و مصطفی فیض‌ثابت و صغری شب افروزان (1394) «آنومی اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: شهر رشت)»، مجله مدیریت فرهنگی،شماره 9 (29)، صص 19-32.
دورکیم، امیل (1400) درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، ویراست دوم، چاپ دوم، تهران، مرکز.
رجبی، حاجیه و فریبا شایگان (1398) «بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت شهروندان اهوازی»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره58، تابستان، صص 47-75.
رضایی، محمد (1383) «بی‌انضباطی و قانون‌گریزی؛ در جست¬وجوی طرحی نو برای حاکمیت قانون در ایران»، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال سوم، شماره دوازدهم، پاییز، صص 7-39.
سیدین، ندا و عبدالرضا ادهمی و طلیعه خادمیان (1401) «شناخت تأثیر بی‌هنجاری با تأکید بر سه بُعد (بی‌معنایی، بی‌اعتمادی، بی‌قدرتی) بر بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و تهران شمال در سال تحصیلی 1400-1401)»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال دوازدهم، شماره 44، صص 169-202.
شول، سجاد و سعید معدنی و ساسان ودیعه (1400) «تأثیر اقشار اجتماعی بر بی‌هنجاری اجتماعی در بین ساکنان منطقه 11 شهر تهران»، فصلنامه پژوهش‌های علوم مدیریت، سال سوم، شماره 9، زمستان، صص 42-58.
طاهری، زهرا و رسول ربانی (1395) جامعه‌شناسی امنیت و احساس امنیت، تهران، جامعه‌شناسان.
عباس‌زاده، محمد و محمدباقر علیزاده اقدم و سیدرضا اسلامی بناب (1391) «بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و آنومی اجتماعی»، مطالعات و تحقيقات اجتماعي، دوره اول، شماره 1، بهار، صص 145-172.
فیروزجائیان، علی‌اصغر (1389) «قانون‌گریزی (تحلیلی از منظر نظریه عدالت رویه‌ای) »، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 42، صص 381-410.
فیروزجائیان، علی‌اصغر و سیدضیا هاشمی (1395) «قانون‌گریزی به مثابه آنومی اجتماعی»، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی»، دوره 7، شماره 47، صص 81-106.
قجری، حسینعلی و نیره حافظی شاهرودی (1402) «احساس امنیت زنان در شهر تهران»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، سال چهاردهم، شماره 73، بهار، صص 1-24.
کلانتری، صمد و رسول ربانی و کامران صداقت (1384) ارتباط فقر با قانون‌گریزی و شکل‌گیری آسیب اجتماعی، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنجم، سال 18.
صص 1-23.
کندال، دیانا (1401) جامعه‌شناسی معاصر، ترجمه فریده همتی، تهران، جامعه‌شناسان.
گیدنز، آنتونی (1400) تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، تهران، مرکز.
گودرزی، سعید و نورالدین اله دادی (1399) «عوامل مرتبط با احساس امنیت با تأکید بر احساس نابرابري»،پژوهش نامه نظم و امنیت انتظامی، سال سیزدهم، شماره دوم، پیاپی پنجاهم، تابستان، صص 1-24.
مبارکی، محمد (1383) بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و جرم، پایان‌نامه کارشناسی¬ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، استاد راهنما مسعود چلبی، گروه جامعه‌شناسی.
محسنی تبریزی، علیرضا (1383) وندالیسم؛ مبانی روان شناسی اجتماعی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی رفتار وندالیستی در مباحث آسیب‌شناسی و کژرفتاری اجتماعی، تهران، آن.
محسنی، منوچهر (1386) بررسی گرایش به اطاعت از قانون در ایران، در: قانون‌گرایی و فرهنگ عمومی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
محسنی، رضاعلی (1391) «تحلیل جامعه‌شناختی قانون‌گریزی و راهکارهایی برای قانون‌گرایی و نظم عمومی»، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، سال پنجم، شماره اول (پیاپی 17)، بهار، صص 84-108.
محمدی، صیاد و شیوا جلال‌پور و بهرام یوسفی و حامد عامری گلستانی (1401) «بررسی رابطه بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی نوین با آگاهی سیاسی و آنومی اجتماعی در شهروندان استان ایلام»، فرهنگ و رسانه، سال یازدهم، شماره 44، پاییز، صص 144-199.
مستمع، رضا و باقر ساروخانی و منصور وثوقی (1397) «تبیین عوامل مؤثر بر آنومی اجتماعی در بستر توسعه فرهنگی در خانواده شهری و پیامدهای آن»، مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، سال دهم، شماره 2، صص 7-26.
موسوی مجد، سیدمحمد و حامد آئینی و حیدر محمدی و غزاله ژاله رفعتی (1399) «رابطه اخلاق حرفه‌ای با آنومی اجتماعی (اهمال‌کاری) در میان کارکنان»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال پانزدهم، شماره 3، صص160-168.
میرزایی، ابراهیم و یعقوب احمدی و احمد بخارایی و هوشنگ نایبی (1397) «تأثیر عوامل اجتماعی- فرهنگی بر قانون‌گریزی»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 54، تابستان، صص 189-228.
نوری، جواد و احمد بخارایی و سیدعطالله سینایی (1399) «مطالعه جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی»، پژوهش‌نامه نظم و امنیت انتظامی، سال سیزدهم، شماره سوم (پیاپی51)، پاییز، صص 203-228.
Aki, A., & Akin, U. (2015) Self-compassion as a predictor of social safeness in Turkish university students. Revista Latinoamericana de Psicología, 47(1), 43-49.
Clements, Kevin (1997) Toward A Sociology Of Security, Working paper 90-4.july.
Franzese, Robert, J. (2020) The Sociology Of Deviance; Differences, Tradition And Stigma, Publisher. LTD, SPRINGFIELD. ILLINOIS.
Junger, M., & Marshall, I. H. (1997) The inter-ethnic generalizability of social control theory: An empirical test. Journal of Research in Crime and Delinquency, 34, 79–112.
Serajzadeh, Sayed Hossein, Younes Akbari (2008) Factors influencing Attitudes toward Drug Use among College Students (Case of Study: College Students University of Kharazmi). Iranian International Journal Of Social Sciences, Volume:4 Issue: 4, Autumn 2014, PP 55 -62.
