شناسایی و اولویت‌بندی پیشرانهای توسعه اقتصادی در ایران
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
سید محمد موسی مطلبی
1
*
,
غلامرضا اسکندریان
2
,
علی رنجبرکی
3
1 - اﺳﺘﺎدﯾﺎر گروه اﻗﺘﺼﺎد پژوﻫشگاه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎنی و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺟﺘﻤﺎعی ﺟﻬﺎددانشگاهی، اﯾﺮان
2 - استادیار گروه جامعه‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
3 - اﺳﺘﺎدﯾﺎر گروه اﻗﺘﺼﺎد پژوﻫشگاه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎنی و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺟﺘﻤﺎعی ﺟﻬﺎددانشگاهی، اﯾﺮان
کلید واژه: توسعه اقتصادی, رشد اقتصادی, عوامل رشد, عوامل توسعه, پیشران های توسعه پیشران های رشد,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این مطالعه شناسایی اصلی ترین پیشران توسعه اقتصادی کشور است. چارچوب مفهومی: در این پژوهش عوامل توسعه و رشد اقتصادی در رویکردهای متفاوت استخراج و در اختیار کارشناسان با رویکردهای متعدد قرار می‌گیرد و عوامل استخراج شده اجماعی از صاحب نظران را در مورد پیشرانهای رشد و توسعه اقتصادی به دست می‌دهد. روش: در این مطالعه با روش تحلیل محتوی، روش دلفی و روش تحلیل ساختاری پیشران های توسعه اقتصادی کشور شناسایی و اولویت بندی شده است. در گام نخست 40 عامل توسعه با روش تحلیل محتوی شناسایی و سپس با روش دلفی نظرات 19 نفر از کارشناسان توسعه کشور کسب شده است. تحلیل داده ها با استفاده از ماتریس اثرات متقابل و نرم افزار میک مک انجام شده است. یافته ها: شش پیشران توسعه کشور عبارت است از: بهبود تعاملات بین المللی و منطقه ای و اصلاح کیفیت نظام بروکراسی دولت، نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری (ارتقاء آگاهی و افزایش کاربست علم، رهایی از تسخیرشدگی)، کیفیت نظام قضایی، ساختار اقتصادی و نیز حمایت از سرمایه گذاری داخلی بخش خصوصی. بررسی تاثیرات مستقیم نشان می‌دهد که پیشران نظام تصمیم گیری و تصمیم سازی تاثیر گذارترین است که به طور مستقیم بر اصلاح نظام بروکراسی موثر است. بررسی تاثیرات غیرمستقیم نیز نشان می‌دهد که نظام تصمیم‌گیری و تصمیم سازی به عنوان یک پیشران توسعه بر حمایت از سرمایه‌گذاری داخلی بخش خصوصی و اصلاح ساختار اقتصاد تاثیر می‌گذارد. نتیجه گیری:اصلاح نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری اصلی‌ترین و موثرترین پیشران توسعه اقتصادی کشور است
Identifying and prioritizing the key drivers of a country's economic development is one of the primary prerequisites for policymaking and economic development planning. The main objective of this study is to identify the most significant drivers of the country's economic development. In this study, content analysis and structural analysis methods have been employed to identify and prioritize these economic development drivers.In the first stage, forty economic development factors were identified through content analysis. Subsequently, expert opinions were gathered from nineteen leading specialists in economic development. To analyze the collected data, the cross-impact matrix and MICMAC software were utilized. The findings of the study indicate that the six main drivers of the country's economic development are as follows: (1) improving international and regional interactions and resolving conflicts, (2) reforming the quality of the government bureaucracy, (3) restructuring the decision-making process by enhancing awareness, increasing the application of scientific knowledge, and eliminating institutional capture, (4) improving the quality of the judiciary system, (5) restructuring the economic system, and (6) supporting domestic private sector investment. An examination of the direct effects of these drivers shows that the decision-making system is the most influential driver of economic development, as it directly impacts the reform of the bureaucratic system. Additionally, an analysis of the indirect effects indicates that the decision-making system, as a key driver of economic development, significantly influences both private sector investment support and economic restructuring.
Keywords: Economic development, economic growth, growth determinants, development factors, development drivers.
The implementation of several comprehensive economic development programs in Iran over the past few decades, along with the persistence of various economic challenges, highlights the fact that insufficient attention has been paid to the drivers and key issues facing the country's economic development. Identifying these drivers will enable the optimal and efficient allocation of societal resources and capabilities, ensuring maximum benefits with minimal effort and cost. In this article, a "driver" refers to factors, contexts, and conditions that can significantly impact economic development and assist other factors in achieving their effects. Thus, a development driver leads the factors that can realize economic development in the country.
In the studies reviewed in this report, researchers have primarily adopted a futures studies approach to identify drivers and propose solutions for planning. The Delphi method has been used in all studies, sometimes solely for identifying variables and other times for both identifying and prioritizing them. The difference in this study lies in the collection of factors, which was done in two stages: first through content analysis and then through expert workshops. The factors were then weighted and prioritized based on expert opinions, and finally placed in a structural matrix to determine direct and indirect effects, resulting in the identification of key drivers.
Theoretical Framework
This study draws its theoretical framework from various theories, including Solow's modern economic growth theory, community-based and equality-oriented perspectives such as those of Gunnar Myrdal, Boeke, and Amartya Sen, structuralist perspectives, post-development views, the Washington Consensus, institutionalism, and perspectives based on social capital and behavioral economics. The framework integrates these theories, considering the consensus among different approaches in understanding the factors, contexts, and foundations of growth and development in Iran. Therefore, in this study, factors of economic development and growth were extracted based on various studies and approaches and presented to experts with diverse perspectives. The experts' opinions, informed by their understanding of Iran's economic realities, provide a consensus on the drivers of economic growth and development. Notably, this consensus also considers the direct and indirect effects of these factors on one another.
Research Methodology
This study is a mixed-methods research, combining qualitative and quantitative models, and is descriptive, analytical, and applied in nature. Data collection was conducted through documentary and survey methods, and qualitative analysis was performed using structural analysis. In the first step, approximately 410 factors and drivers affecting the country's economic development were identified through a review of documentary and library resources (articles, books, theses, and scientific reports). These factors were then refined by merging and removing duplicates and less significant items through expert workshops, resulting in 40 key factors.
In the next step, the list of these factors and drivers was presented to prominent experts and specialists in the field of economic development in the form of a questionnaire. They were asked to weigh the factors based on their impact. The questionnaire was designed in three sections. In the first section, the 40 economic development factors extracted from content analysis were presented for weighting and determining their importance using a Likert scale, and the most important factors were identified. In the second section, experts were asked to propose additional factors along with their importance coefficients. In the third section, they were asked to provide necessary comments and explanations to improve the process. After prioritizing the factors and drivers of economic development based on expert opinions, the six factors with the highest scores and impact were selected and presented again to the experts. In the second questionnaire, in addition to requesting a re-weighting of the factors, experts were asked to estimate the impact of each factor on the others using a pre-designed matrix. This was done to analyze the interactions between the drivers.
The study's target population included experts and managers in the field of economic sciences and executive activities. In total, 19 participants contributed to the first stage of expert consultation (weighting factors and potentially revising the factor list), and 13 participants contributed to the second stage (re-weighting and completing the interaction matrix).
Findings
The Delphi process revealed that six key factors were selected as the main drivers of economic development. These factors, in order of their higher average scores as determined by experts, are:
- Improving international and regional interactions and resolving conflicts
- Reforming the quality of the government bureaucracy
- Reforming the decision-making system (enhancing awareness and increasing the application of science, freeing from capture)
- Reforming the quality of the judicial system
- Reforming the economic structure
- Supporting domestic private sector investment
This order of drivers can provide policymakers with a framework to prioritize these factors and incorporate them into development planning and policy-making.
The analysis of direct effects shows that the decision-making system is the most influential driver, directly affecting the reform of the bureaucracy. The reform of the bureaucracy, in turn, impacts the reform of the economic structure, which then influences the support for domestic private sector investment. These drivers are not only key factors—or drivers of economic development—in their own right but also have broader impacts on the country's economic development through their interactions with other drivers. Among these, the improvement of international and regional interactions, which has the highest average score, is a highly influenced driver. The reform of the judicial system, while important, does not show significant relationships with other drivers in terms of influence and is thus considered an independent driver that improves economic development on its own.
The analysis of indirect effects shows that the decision-making system, as a driver of economic development, influences both the support for domestic private sector investment and the reform of the economic structure, making it a crucial factor in economic development. The reform of the bureaucracy can also influence the support for domestic private sector investment, establishing it as a significant driver of economic development.
The stability analysis revealed that the system is unstable, meaning that the relationships of influence and dependence among the drivers identified here are not stable. This implies that these conditions could change due to other factors, altering the current relationships. Therefore, policymakers and planners must consider that these relationships are valid under the current conditions.
Executive Recommendations
Based on the results of this study, the following goals and priorities for the country's social and economic development should be established:
- Reforming the decision-making system at the macro level based on existing perspectives and human experiences, and improving this system according to governance indicators.
- Establishing a defined level of international interaction in the region and globally to determine Iran's position in the world in terms of per capita income, employment, human and social capital, and other human, social, political, and cultural indicators, especially multidimensional poverty indicators. International interactions should be promptly organized based on clear and predictable objectives so that all components of the national economy and active economic actors can align their long-term strategies accordingly, placing the country on the path to development.
- Reforming the bureaucracy is crucial, as many experts consider it an obstacle to the implementation of development programs and social, cultural, economic, and political policies.
- Reforming the economic structure should be expedited based on existing and potential capacities to move away from heavy reliance on raw material exports and transition to a knowledge-based, innovative, and creative economy. Reforming the economic structure by reducing dependence on natural resources, focusing on production—especially industrial production—and reducing state and quasi-state monopolies while increasing public and private sector participation can lead to sustainable social welfare growth. These reforms also include institutional changes, such as transforming a rent-seeking culture into an entrepreneurial one and shifting from a brokerage culture to a production-oriented one.
- Reforming the judicial system within the framework of developmental goals to protect property rights, social justice, and the enforceability of contracts.
Supporting private sector investment through efficient and effective mechanisms is the most important pillar of economic development, signifying public participation in the economy.
References
Persian Sources:
Asadi, M. (2019). The fourth industrial revolution and the digital economy: Drivers of sustainable economic growth. Applied Studies in Management and Development Sciences, 4(3), 9–33. (In Persian)
Ayubi-Pour, M., & Ayvazi, M. R. (2019). Identifying the drivers of new Islamic civilization using cross-impact analysis. Fundamental Studies of New Islamic Civilization, 2(1), 387–400. (In Persian)
Taghilu, A. A., et al. (2016). Drivers of rural development in Iran. Planning and Spatial Planning, 20(4), 1–28. (In Persian)
Khavari, S., et al. (2017). Application of the new structural economics theory in Iran’s economic development within the GIF framework for determining key sectors. Quarterly Journal of Economic Policy, 9(17), 233–268. (In Persian)
Dejpasand, F. (2005). Factors influencing Iran’s economic growth. Economic Research Journal, 5(18), 13–47. (In Persian)
Rahmani, A., et al. (2018). An introduction to the criteria for selecting key knowledge areas. Information Management, 34(2), 487–516. (In Persian)
Rafi'i, H., Madani Qahfarokhi, S., & Vamqi Marveh, H. (2008). Social issues of priority in Iran. Iranian Journal of Sociology, 9(1–2), 151–160. (In Persian)
Rouhani, A., & Ajarloo, S. (2015). MICMAC software training: Usable in scenario writing and future studies. (In Persian)
Rahnama, M. R., et al. (2018). Identifying and analyzing key drivers of regional development in Alborz province using scenario-based planning. Journal of Land Use Planning, 10(1), 139–166. (In Persian)
Shirvani Nagani, M., & Bayat, R. (2018). Identifying and analyzing drivers of economic value-added growth in companies' foresight. Strategy, 25(86), 49–69. (In Persian)
Sadeghi, A., & Saeedi-Aqdam, M. (2014). Identifying and ranking the factors affecting Iran’s economic underdevelopment using a combined decision-making test and fuzzy network analysis. Economic Progress Policy of Alzahra University, 2(5), 117–156. (In Persian)
Salehi, Q., et al. (2020). Identifying and prioritizing the most influential factors and drivers of economic growth in Iran. Islamic Economic Studies, 13(1), 339–366. (In Persian)
Sadeghi, E., Mahini, S., Mirkarimi, S. H., Daliri, H., & Brian, F. (2019). Identifying and analyzing key drivers of regional planning based on future studies in Gorgan County. Land Use Planning, 11(2), 205–233. (In Persian)
Talebian, H., et al. (2015). Structural analysis using fuzzy MICMAC in Iran’s strategic foresight. Iranian Journal of Future Studies, 2(1), 75–104. (In Persian)
Ezzat-Panah, B. (2020). Explanation of key drivers influencing the future development of the tourism industry in border cities: A case study of Baneh. Urban Tourism Quarterly, 7(1), 69–87. (In Persian)
Aliakbari, E. (2020). Structural analysis of drivers of knowledge-based urban development: A case study of Tehran. Urban Research and Planning, 11(42), 10–21. (In Persian)
Alibeigi, J., et al. (2018). Mapping key drivers for strategic foresight: The impact of the Garmasiri system implementation on the development of Mehran and Godarkhosh plains for planning management. Strategic Management Research, 24(70), 145–167. (In Persian)
Coleman, J. (1998). Foundations of social theory (M. Sabouri, Trans.). Tehran: Ney. (In Persian)
Mahmoudzadeh, M., & Fathabadi, M. (2016). Key drivers of total factor productivity in Iran’s manufacturing industries. Economic Modeling Research, 26, 141–165. (In Persian)
Molaei, M. M., & Talebian, H. (2016). Future studies on Iran’s issues using structural analysis. Majles and Strategy, 23(86), 5–32. (In Persian)
Hayami, Y. (2001). Development economics: From poverty to wealth of nations (G. Azad, Trans.). Tehran: Ney. (In Persian)
Hunt, D. (1997). Theories of development economics (G. Azad, Trans.). Tehran: Ney. (In Persian)
English Sources:
Boeke, J. H. (1953). Economics and economic policy of dual societies (p. 3).
Myrdal, G. (1973). Against the stream: Critical essays on economics. New York: Pantheon Books.
Siyal, S., Siyal, A. W., Rasheed, M. I., Asif, M., Ali, M., & Suleiman, A. S. (2016). Critical success factors for economic development and growth in developing countries: A case study of Pakistan. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 5(4).
Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65–94.
Mullainathan, S., & Thaler, R. (2001). Behavioral economics. In N. Smelser & P. Baltes (Eds.), International encyclopedia of the social and behavioral sciences. Amsterdam: Elsevier.
1. الوندی محسن، محمد افتخارمنش. بررسی معیارهای انتخاب راه حل برنامه ریزی منابع سازمان ERP با استفاده از روش دلفی در ایران. کنفرانس سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری. 1387، دوره یک 2. ايوبي پور، محمد، عيوضي، محمدرحيم،(1398)، تعيين پيشران هاي تمدن سازي نوين اسلامي با رويكرد تحليل تأثير متقاطع، مطالعات بنيادين تمدن نوين اسلامي، دوره 2، شماره 1، صص 400-387) 3. تقیلو علی اکبر،سلطانی ناصر، آفتاب احمد، 1395، پیشران های توسعه روستایی ایران، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره بیستم شماره 4، صص 28-1) 4. خاوری، سعید؛ میرجلیلی، سید حسین ؛ مومنی، فرشاد؛1396؛ کاربرد نظریه اقتصاد ساختاری جدید در توسعه اقتصادی ایران در قالب چارچوب GIF جهت تعیین بخش‌های پیشران دوره 9، شماره 17، بهار و تابستان 1396، صفحه 233-268 5. رحمانی، اسرین، نجفی سیّد محمّدباقر، کریمی، محمّدشریف، 1397، مقدمه ای بر معیارهای انتخاب دانش های پیشران، مدیریت اطلاعات، دوره 34 شماره 2، صص 516-487) 6. رفیعی حسن، سعید مدنی قهفرخی، مروئه وامقی. 1387 . مشکلات اجتماعی در اولویت ایران. مجله جامعه شناسی ایران. دوره نهم، 1387 شماره 1 و2 ، صص 160-151 7. روحانی آرش، سعید آجرلو (1394)، آموزش نرم افزار MICMAC : قابل استفاده در پروژه های سناریونویسی و آینده پژوهی 8. رهنما محمد رحیم، کیان شاکرمی و حامد عباسی. 1397. شناسایی و تحلیل پیشران¬های مؤثر بر توسعه منطقه ای استان البرز با رویکرد برنامه ریزی سناریو مبنا. مجله آمایش سرزمین. دوره دهم، شماره اول، بهار و تابستان 1397، صص 166-139 9. شيروانی ناغانی، مسلم، بيات، روح الله، 1397، شناسایی و تحليل پيشران های روند بهبود ارزش افزوده اقتصادی در راستای آینده نگاری شرکت‌ها، راهبرد، سال 25، شماره 86، 69-49.) 10. صادقی، احمد، سعیدی اقدم، مرهان، 1393، شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر توسعه نیافتگی اقتصادایران نزد نخبگان با استفاده از روش تلفیقی تصمیم گیری آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه‌ای فازی، سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)، سال دوم، شمارة 5.) 11. صالحي، قاسم، صحت، سعید، سلامي، سیدرضا، شناسايي و اولويتبندی اثرگذارترين عوامل و پیشرانهای رشد اقتصادی در ايران، مطالعات اقتصاد اسلامی، سال سیزدهم، شماره اول(پیاپي 25)، صص 366-339.) 12. طالبیان حامد، محمد مهدی مولایی، فریما قراری (1394). تحلیل ساختاری به روش میکمک فازی در آینده¬نگاری راهبردی ایران. فصل¬نامه آینده پژوهی ایران، شماره 1، دوره دوم، صص 104-75 13. علی بیگی، جواد، جلالیان، حمید، عزیزپور، فرهاد، مهدی زاده، حسین، تهیه نقشۀ پیشرانهای اصلی برای آینده پژوهی راهبردی، اثرات اجرای طرح سامانۀ گرمسیری بر توسعه دشت‌های مهران و گدارخوش در راستای مدیریت برنامه ریزی، پژوهشهاي مديريت راهبردي، سال 24، شماره70، 1397، 167-145 14. محمودزاده، محمود، فتح آبادي، مهدي، 1395، عوامل پیشران بهره وري کل عوامل تولید در صنایع تولیدي ایران، تحقیقات مدلسازي اقتصادي شماره 26، صص 165-141) 15. مولایی محمد مهدی، حامد طالبان. آینده پژوهی مسائل ایران با روش تحلیل ساختاری. فصل¬نامه مجلس و راهبرد، تابستان 1395، سال بیست و سوم، شماره 86 16. http://www.ayandeban.ir/1397/05/iran-1397/ 17. Siyal Saeed, Siyal Abdul Waheed, Rasheed Muhammad Imran, Asif Mubeen, Ali Madad, Suleiman Amran Said; 2016; Critical Success Factors for Economic Development & Growth in Developing Countries: A Case Study of Pakistan; European Online Journal of Natural and Social Sciences; Vol 5, No 4 منابع بخش تحلیل محتوی: منابع 1. اسعدی، مرضیه، 1398، ا نقلاب صنعتی چهارم و اقتصاد دیجیتال: پیشرانهای رشد اقتصادی پایدار، مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال چهارم، شماره 3 (پیاپی17)) 2. اسماعیلی رزی، حسین و نصراصفهانی و علیرضا (1397). «بررسی سناریوهای آینده اقتصاد ایران و اثرات امنیتی آن: رویکرد عدم¬قطعیت بحرانی، فصلنامه آینده¬پژوهی مدیریت"، سال 29، شماره 113، ص 87- 124. 3. البرزي دعوتي، هادي، نصراللهي، اکبر، تحليل روندها و پيشران‌هاي مؤثر بر خبر صداوسيما در 5 سال آينده، پژوهشهاي ارتباطي، سال بيست و پنجم، شماره 2(پیای94)، 1397، صص 127-103 4. الوندی محسن، محمد افتخارمنش. بررسی معیارهای انتخاب راه حل برنامه ریزی منابع سازمان ERP با استفاده از روش دلفی در ایران. کنفرانس سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری. 1387، دوره یک 5. امانپور، سعيد، صفاييپور، مسعود، ملکي، سعيد، عليزاده، هادی، شناخت و سنجش ارتباط ساختاری پیشرانهای تبیین کننده رهبری استراتژیک در مدیریت شهری(نمونه موردی: کلانشهر اصفهان)، مطالعات جغرافيايي مناطق خشک، دوره هفتم، شماره 28، 1396، 41-25 6. امرایی، بهروز و اشرفی¬پور، مصطفی (1395). «مروری بر توسعه اقتصادی و مهمترین عوامل موثر بر آن با استفاده از رویکرد داده¬های ترکیبی"، اولین همایش ملی مدیریت توسعه. 7. ايوبي پور، محمد، عيوضي، محمدرحيم،(1398)، تعيين پيشران هاي تمدن سازي نوين اسلامي با رويكرد تحليل تأثير متقاطع، مطالعات بنيادين تمدن نوين اسلامي، دوره 2، شماره 1، صص 400-387) 8. بنیاد توسعه فردا (1384)، روش¬های آینده نگاری تکنولوژی، تهران: گلبان 9. بهبودي داوود, محمدزاده پرويز, جبرائيلي سودا، 1388 بررسي رابطه مصرف انرژي و توليد ناخالص داخلي در کشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته، مطالعات اقتصاد انرژي زمستان، دوره، 6، شماره 23، صص21- 1 10. پرهیزکار پیمان، توکلی غلامرضا، شفقت ابوطالب، شناسایی و تبیین پیشرانهای آینده منابع انسانی در صنایع دفاعی ج.ا.ایران با رویکرد آینده پژوهش، راهبرد دفاعی، سال 18، شماره 70، 1399، صص 97-70 11. پوراصغر سنگاچین، فرزام، اسمعیل اسدی، رمضان، 1396، جزوه کارگاه آموزشی (SDG) اصول، مبانی، اهداف و شاخص‌های توسعه پایدار، سازمان برنامه و بودجه کشور، معاونت امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه، امور برنامهریزی، آمایش سرزمین و محیط زیست 12. پیرداده بیرانوند، کبری، احمدوند، مصطفی، شرفی سرابی، وحید، پیشرانهای انسانی توسعه کارآفرینی در حوزه گردشگری (مورد مطالعه: روستای ایستگاه بیشه در شهرستان خرم آباد)، دوره 9، شماره 4، 1397، صص 578-564 13. تصدیقی، بهروز، (1382)، توسعه پایدار مبانی فلسفی و تحلیل آن از دیدگاه: اكولوژیستها و اكونومیستها، تهران، گزارش تحقیق دفتر بررسی های اقتصادی معاونت حقوقی و امور مجلس، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 14. تقوایی، مسعود، حسینی خواه، حسین، برنامه ریزی توسعه صنعت گردشگری مبتنی بر روش آینده پژوهی و سناریونویسی (مطالعه موردی: شهر یاسوج)، مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری، سال ششم، شماره 23، 1396، صص 30-8 15. تقیلو علی اکبر،سلطانی ناصر، آفتاب احمد، 1395، پیشران های توسعه روستایی ایران، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره بیستم شماره 4، صص 28-1) 16. تواضعی فر، اسما، شیهکی تاش، مهیم، کشاورز، سهیلا، شناسایی پیشرا نهای مؤثر بر کارآفرینی دیجیتال در کس بوکارهای کوچک و متوسط با رویکرد فراترکیب، سیاست نامۀ علم و فناوری، دورۀ 9، شمارۀ 3، 1398، صص 72-61 17. جعفری صمیمی احمد، منتظری شورکچالی جلال، خزایی ایوب، 1395، بررسی تأثیر شیوه تأمین مالی دولت بر رشد اقتصادی ایران (با تاکید بر درآمدهای نفتی و مالیاتی دولت) 18. جعفری صمیمی، احمد و احمدپور، سیدمحی الدین،1390،بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط زیست و رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته،https://civilica.com/doc/707589) 19. (جعفری صمیمی احمد، اختیاری شهرام، 1387، تأثیر امنیت اقتصادی بر فرآیند رشد اقتصادی در کشورهای عضو کنفرانس اسلامی با تأکید بر ایران، فصلنامه اقتصادمالی دوره 2، شماره 3، تابستان 1387، صص 91-70 20. جهانشاهی امید مهدی قنبری، علی روحانی شناسایی عوامل کلیدی و پیشران های مؤثر بر آینده صنعت سینما در ایران، جامعه، فرهنگ و رسانه، سال هشتم، شماره سی و یکم، تابستان1398، صص 64-44 21. جيروند، عبد الله (1374) ، توسعه اقتصادي، انتشارات مولوي. 22. حافظ‌نیا، محمدرضا(1395). «مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی"، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه¬ها (سمت)، تهران. 23. حافظی، حامد (1393). «بررسی نقش سیستم بانکی بر سرمایه¬گذاری بخش خصوصی در ایران"، فصلنامه روند، سال 21، شماره 68، ص 87-120. 24. حکیمی¬نیا، بهزاد و صادق¬زاده تبریزی، محبوبه (1391). «مبانی نظری توسعه و توسعه پایدار"، اصفهان: نشر کنکاش، چاپ اول. 25. حیدری، حسن و علی¬نژاد، رقیه (1393). «بررسی تاثیر متغیر نهادی حاکمیت قانون بر رشد اقتصادی در هشت کشور بزرگ اسلامی «، دانشنامه حقوق اقتصادی، دوره جدید، سال 21، شماره 5، بهار و تابستان. 26. حیدری، حسن؛ اصغری، رعنا و علی¬نژاد، رقیه (1394). «بررسی اثربخشی دولت بر نرخ تورم در کشورهای منتخب منطقه MENA»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال پانزدهم، شماره 57، ص 165-192. 27. دادگر، یداله؛ نظری، روح¬اله و صیامی عراقی و ابراهیم (1392). «دولت و مالیات بهینه در اقتصاد بخش عمومی و کارکرد دولت و مالیات در اقتصاد ایران"، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال دوم، شماره 5، ص 1-29. 28. دادگر، یدا. . . ،(1383) تاریخ تحولات اندیشه اقتصادی، قم، انتشارات دانشگاه مفید، 29. زراء نژاد، منصور، (1387)، توسعه اسلامی با رویکرد نیروی انسانی: مفهوم وروش، مجموعه مقالات همایش اقتصاد اسلامی وتوسعه، مشهد، ارسلان، 72-54 30. درینی، ولی محمد، نامدار جویمی، احسان، پیشران‌ها و پسران‌های توسعه تعامل در محیط سلامت برخط: رویکرد روانشناسی (مورد مطالعه: کاربران و پزشکان در جامعه سلامت بر خط از طریق گروه‌های تلگرامی)، روانشناسی سلامت، سال هقتم، شماره 4 (پیاپی 28)، 1397، صص 51-20 31. دهقان خاوري، سعید، میرجلیلی، سید حسین، مومنی، فرشاد، 1396، کاربرد نظریه اقتصاد ساختاري جدید در توسعه اقتصادي ایران در قالب چارچوب GIF جهت تعیین بخش‌هاي پیشران، نشریه سیاستگذاري اقتصادي، سال نهم، شماره هفدهم، بهار و تابستان) 32. ده ده زاده سیلابی، پروین، احمدی فرد، نرگس، تعیین پیشرانهای کلیدی مؤثّر بر توسعة گردشگری با رویکرد آینده پژوهی( مطالعه موردی: شهرستان‌های استان مازندران)، جغرافیا و پایداری محیط، شماره 30، 1398، صص 89-73 33. ربانی، طاها (1391)، شناسایی عوامل کلیدی توسعه¬ی منطقه¬ای با رویکرد برنامه¬ریزی بر چایه سناریو: مطالعه¬موردی آذربایجان شرقی، برنامه¬ریزی و آزمایش فضا، دوره¬ی پانزدهم، شماره 1، صفحات 63-41. 34. رحمانی، اسرین، نجفی سیّد محمّدباقر، کریمی، محمّدشریف، 1397، مقدمه ای بر معیارهای انتخاب دانش های پیشران، مدیریت اطلاعات، دوره 34 شماره 2، صص 516-487) 35. رستمی، فرحناز، احسانی فر، تهمینه، پیشرانهای توسعه کارآفرینی گردشگری روستایی، نشريه كارآفرينی در كشاورزی، جلد پنجم، شماره دوم، 1397، صص 82-71 36. رضایان قیه باشی احد، مرزبان، احسان شناسایی پیشران‌ها، عدم قطعیت‌ها و سناریوهای آینده محیط زیست ایران، سلامت و محيط زیست، دوره دوازدهم، شماره چهارم، 1398، 554-531 37. رفیع پور فرامرز(1388)، تکنیک های خاص تحقیق در علوم اجتماعی، جلد دوم کند و کاو ها و پنداشت ها، تهران: شرکت سهامی انتشار 38. رفیعی حسن، سعید مدنی قهفرخی، مروئه وامقی. 1387 . مشکلات اجتماعی در اولویت ایران. مجله جامعه شناسی ایران. دوره نهم، 1387 شماره 1 و2 ، صص 160-151 39. روحانی آرش، سعید آجرلو (1394)، آموزش نرم افزار MICMAC : قابل استفاده در پروژه های سناریونویسی و آینده پژوهی 40. رهسپار زهره، صالحی کیوان، عزتی میترا، ذوالفقارزاده محمدمهدی، شناسایی و تحلیل ساختاری تأثیر متقابل پیشرانهای تغییر در حوزة آموزش و پرورش، نوآوری‌های آموزشی، سال هیجده، شماره شماره 70، 1398، صص 126-101 41. رهنما محمد رحیم، کیان شاکرمی و حامد عباسی. 1397. شناسایی و تحلیل پیشران¬های مؤثر بر توسعه منطقه ای استان البرز با رویکرد برنامه ریزی سناریو مبنا. مجله آمایش سرزمین. دوره دهم، شماره اول، بهار و تابستان 1397، صص 166-139 42. سپهردوست، حمید و برجیستان، عادل (1395). «بررسی اثرات غیرمستقیم فساد بر رشد اقتصادی با تاکید بر شاخص ادراک فساد"، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 13، شماره 1، ص 1-29. 43. سرائی محمدحسین، علیزاده شورکی، یحیی، رضایی، محمدرضا، شناسایی پیشرا نهای کلیدی مؤثر در گردشگری پایدار و تدوین مطلوبترین سناریو(مورد پژوهی: شهر تاریخی میبد)، کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، سال هشتم، شماره اول، 1399،صص 131-113 44. سلمانی، بهزاد؛ بهبودی، داوود؛ اصغرپور، حسین و ممی¬پور ، سیاب (1391). «اثر بی¬ثباتی درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی ایران با تاکید بر حساب ذخیره ارزی"، پژوهشنامه اقتصاد کلان، سال هفتم، شماره 14. 45. سن، آمارتیا، (1382)، توسعه و آزادی، حسن فشارکی، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه 46. سن، آمارتیا، (1381)، توسعه به‌مثابه آزادی، حسین راغفر، تهران، کویر، 47. شاه¬آبادی، ابوالفضل و بهاری، زهره (1393). «تاثیر ثبات سیاسی و آزادی اقتصادی کشورهای منتخب توسعه¬یافته و در¬حال-توسعه"، فصلنامه پژوهش¬های رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره شانزدهم، پاییز. 48. شاه¬آبادی، ابوالفضل و دهقانی احمدآباد، هانی (1389). «تاثیر عوامل نهادی بر رشد اقتصادی کشورهای عضو گروه D8"، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره¬های 21 و 22، تابستان و پاییز، ص 49-75. 49. شيروانی ناغانی، مسلم، بيات، روح الله، 1397، شناسایی و تحليل پيشران های روند بهبود ارزش افزوده اقتصادی در راستای آینده نگاری شرکت‌ها، راهبرد، سال 25، شماره 86، 69-49.) 50. صادقی، احمد، سعیدی اقدم، مرهان، 1393، شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر توسعه نیافتگی اقتصادایران نزد نخبگان با استفاده از روش تلفیقی تصمیم گیری آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه‌ای فازی، سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)، سال دوم، شمارة 5.) 51. صالحي، قاسم، صحت، سعید، سلامي، سیدرضا، شناسايي و اولويتبندی اثرگذارترين عوامل و پیشرانهای رشد اقتصادی در ايران، مطالعات اقتصاد اسلامی، سال سیزدهم، شماره اول(پیاپي 25)، صص 366-339.) 52. صدیقی، الهام، سلمان ماهینی، عبدالرسول، میرکریمی، سیدحامد، دلیری، حسن، برایان فث، شناسایی و تحلیل پیشرانهای کلیدی آمایش منطقه‌ای براساس آینده‌پژوهی در شهرستان گرگان، آمایش سرزمین، دورة 11، شمارة دوم، 1391، صص 233-205 53. صفدری رنجبر، مصطفی، حسین، رحمان سرشت، منوچهر، منطقی، سیدسروش قاضی نوری، پیشرانهای کسب و ایجاد قابلیت‌‌های فناورانه ساخت محصولات و سامانه‌های پیچیده در بنگاههای متأخر: مطالعه موردی شرکت توربوکمپرسور نفت(OTC)، مدیریت نوآوری، سال پنجم، شماره 3، 1395، صص -26-1 54. صمدی سعید ، ابوالفضل آبادی یحیی، معلمی نوشین، 1388، تحلیل تأثی شوک‌های قیمتی نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران، سیاستها و پژوهشها فصلنامه اقتصادی، 17، صص26-5 55. طالبیان حامد، محمد مهدی مولایی، فریما قراری (1394). تحلیل ساختاری به روش میکمک فازی در آینده¬نگاری راهبردی ایران. فصل¬نامه آینده پژوهی ایران، شماره 1، دوره دوم، صص 104-75 56. طاهری¬فرد، احسان و موسوی آزاد کسمایی، افسانه (1387). «اثربخشی سیاست پولی بر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران"، مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 43، شماره 83، تابستان، ص 137-161. 57. عباسیان، عزت¬اله؛ مرادپور اولادی، مهدی و مهرگان، نادر (1391). «تاثیر عدم¬اطمینان نرخ ارز واقعی بر رشد اقتصادی"، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 98، بهار، ص 153-169. 58. عباسی گوجانی، خادم الحسینی، احمد، مدیری احمد، صابری حمید، گندمکارامیر، تحلیل پیشرانهای تبیین کننده تاب آوری شهری در کلان شهر مشهد، جغرافیای اجتماعی شهری، دوره 6، شماره 1 (پیاپی 14) 1398، 109-122 59. عبداللهی کلورزي، مژگان، باقرسلیمی، سعید، صیداوي، علیرضا، تحلیل پیشران‌هاي کلیدي توسعه صنعت طیور با استفاده از رویکرد آینده نگاري، نشریه پژوهشهاي علوم دامی ایران، شماره 4، 1399، صص 548-529 60. عزت پناه، بختيار، تبيين نيروهاي پيشران مؤثر بر آينده توسعه صنعت گردشگري در شهرهاي مرزي مطالعه موردي: شهر بانه ، فصلنامه گردشگري شهري، دورة 7، شمارة 1، 1399، صص 87-69 61. عزیزی ابوطالب، سیدیان هاشمی، سارا، 1395، بررسی عوامل مؤثر بر توسعه اجتماعی و اقتصادی در شهر اصفهان، علوم اجتماعی، سال دهم، شماره اول، پیاپی23، 50-27 62. علی اکبری، اسماعیل، پوراحمد، احمد، جلال آبادی، لیلا، شاسایی پیشرا‌های مؤثر بر وضعیت آینده گردشگری پایدار شهر کرمان با رویکرد آینده پژوهی، گردشگری و توسعه، سال 7، شماره 1، 1397، صص 156-178 63. علی اکبری، اسماعیل، تحلیل ساختاری پیشرانهای توسعه شهری دانش بنیان مطالعه موردی: کلانشهر تهران، پژوهش و برنامهریزی شهری، سال 11، شمارۀ 42، 1399، صص 21-10 64. علی بیگی، جواد، جلالیان، حمید، عزیزپور، فرهاد، مهدی زاده، حسین، تهیه نقشۀ پیشرانهای اصلی برای آینده پژوهی راهبردی، اثرات اجرای طرح سامانۀ گرمسیری بر توسعه دشت‌های مهران و گدارخوش در راستای مدیریت برنامه ریزی، پژوهشهاي مديريت راهبردي، سال 24، شماره70، 1397، 167-145 65. عماد زاده، مصطفي، صمدي سعيد، حافظي بهار، ۱۳۸۴، بررسي عوامل (پولي و غيرپولي) مـوثر بـر تورم در ايران 1382-1338، پژوهشنامة علوم انساني و اجتماعي. شمارة .۱۹، صص ۳۳-۵۲ 66. فتحی محمدرضا و محمد حسن ملکی و حسین مقدم. (1397). آینده پژوهی سرمایه گذاری و تامین مالی در صنعت حمل و نقل ریلی ایران (بخش ماشین آلات و تجهیزات). فصل¬نامه آینده پژوهی مدیریت، شماره 113. سال بیست و نهم. صص 127-33 67. فلاح محمد رضا شناسایی پیشرانهای مؤثر در توسعة کسب و کارهای بسیار کوچک (میکرو) در بخش مشاغل خانگی روستایی، تحقیقات بازاریابی نوین، سال هشتم شماره س پیاپی 30، 1397 ، صص 140-119 68. قدیری معصوم، مجتبی، (1379)، سیری د رمفاهیم و ابعا د مختلف توسعه، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سایت 69. قره باغيان، مرتضي ،اقتصاد رشد و توسعه،جلد اول، نشر ني، 1370،صص٢٩٣-٢٩٩ 70. کارگر اصل زنوزی، قربانعلی، عزت پناه، بختیار، ولی زاده، رضا، شناسایی و تحلیلی بر پیشرانههای مؤثر در توسعه آینده صعنت گردشگری تجاری با رهیافت آینده پژوهی(نمونه موردی: شهر جلفا)، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال دوازدهم، شماره دوم، 1399، صص 170-153 71. کشاورز، سهیلا، تقوا، محمدرضا، کرد، حامد، شناسایی پیشرانهای موفقیت کارآفرینی دیجیتالی با رویکرد فراترکیب، مدیریت توسعه فناوری، دوره هفتم، شماره، 3، 1398، صص 172-149 72. کشاورز مرضیه، واکاوی تعیین کننده‌ها و پیشرانهای توسعه کارآفرینی روستایی در ایران با رویکرد فراتحلیل، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزي ايران دوره 2-49، شماره 4، 1397، صص 778-765 73. كلمن ديويد، نيكسون فورد، اقتصاد شناسي توسعه نيافتگي، دكتر غلامرضا آزاد ( ارمكي )، موسسه فرهنگي انتشارات وثقي، چاپ اول، ١٣٧٨ 74. کمیجانی، اکبر (1392). «اقتصاد سیاسی رشد اقتصادی"، فصلنامه پژوهش¬ها و سیاست¬های اقتصادی، سال 21، شماره 65، ص 61-82. 75. گولت، دنیس، (1374)، توسعه آفریننده و مخرب ارزش‌ها، غلام‌على فرجادى، برنامه و توسعه، دوره دوم، ش 10، 70-69 76. گل شناس، سهیلا، نصیری قرقانی، بابک، سعدی پور، اسماعیل، طراحی مدل آمیخته از عناصر پیشران سازمان‌های توسعه محور مبتنی بر آموزش، تحقیقات مدیریت آموزشی، سال یازدهم، شماره اول (پیاپی41)، 1398، صص 126-101 77. لشکر بلوکی، مجتبی، 1399، چرا ایران عقب ماند؛ رمز توسعه نیافتگی ایران از زبان ده نظریه پرداز توسعه 78. لمکو، جانتان، (1367)،شناخت پیچیدگی‌های توسعه سیاسی و اقتصادی د رکشورهای جهان سوم، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 28 79. مجنونی توتاخانه، علی، شناسایی و تحلیل پیشرانهای کلیدی مؤثر بر شکل گیری شهرهای خلّق میانه اندام با استفاده از آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر بناب)، هویت شهر، شماره چهل و سوم، سال چهاردهم، 1399، صص 88-75 80. مجیدزاده، رضا (1391) مفهوم پیشرفت در غرب و شرق، گزارش تحقیقاتی، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام. 81. محمدزاده، پرویز؛ متوسلی، محمود؛ بهشتی، محمدباقر و اکبری، اکرم (1397). بررسی تاثیر خلاقیت بر توسعه اقتصادی در ایران، فصلنامه پژوهش¬های اقتصادی ایران، سال 24، شماره 78، ص 61-91. 82. محمودزاده، محمود، فتح آبادي، مهدي، 1395، عوامل پیشران بهره وري کل عوامل تولید در صنایع تولیدي ایران، تحقیقات مدلسازي اقتصادي شماره 26، صص 165-141) 83. محنت فر، یوسف، حامد، سلیمانی، بابایی، سید بیژن، 1394، تاثیر ارزش افزوده بخش هاي مختلف اقتصادي بر رشد اقتصادي استان ها در برنامه چهارم توسعه (با تاکید بر بخش کشاورزي) با استفاده از داده هاي تابلویي، پژوهشنامه‌ي اقتصاد کلان، سال دهم، شماره‌ي بیستم، 1394) 84. مرزبان، احسان، رضایان قیه باشی، احد، جهانشاهی، امید، شناسایی مؤلفه‌هاي کلیدي و پیشران‌هاي سرگرمی در بستر سیماي جمهوري اسلامی ایران، فصلنامه علمی رسانه‌هاي دیداري و شنیداري، سال سیزدهم، شمارة4 (پیاپی 32)، 1398، صص 189-163 85. مولایی محمد مهدی، حامد طالبان. آینده پژوهی مسائل ایران با روش تحلیل ساختاری. فصل¬نامه مجلس و راهبرد، تابستان 1395، سال بیست و سوم، شماره 86 86. مهرگان، نادر و سپهبان قره¬بابا (1392). «اثرات کوتاه¬مدت و بلندمدت مخارج دولت و تورم بر سرمایه¬گذاری بخش خصوصی در ایران"، فصلنامه برنامه و بودجه، سال هجدهم، شماره 2، ص 3-22. 87. میر، جرالد ، (1378)، مباحث اساسی اقتصاد توسعه، آزاد ارمکی، تهران،نشرنی، چاپ اول 88. مینایی حسن، حاجیانی ابراهیم، دهقان حسین، جعفرزاده پور، فروزنده، تعیین پیشرانهای اصلی دفاعی ج.ا.ایران در سطوح منطقه‌ای و بین المللی، آینده پژوهی دفاعی، سال اول، شماره 1، 1395، صص 26-7 89. نجارزاده نوش آبادى ابوالفضل، مهرانفر جهانبخش، طبرسى محبوبه، ، رشد در غيرمولد و مولد كارآفرينى نقش اقتصادى، برنامه و بودجه، شماره 3(17)، صص 130-115 90. نخعی آغمیونی، منیژه، نجارزاده رضا، 1382، واژگان کلیدی اقتصاد خرد و کلان، تهران، شرکت چاپ و نشر بارزگانی، چاپ اول 91. نراقی، یوسف، (1370)، توسعه و کشورهای توسعه نیافته، شرکت سهامی انتشار، 92. نیکونهاد، ایوب، اخوان کاظمی، مسعود، شناسایی و تحلیل پیشران هاي توسعه سیاسی در ایران بعد از انقلاب اسلامی؛ سناریویی مطللوب براي آینده، پژوهشهای سیاست اسلامی، سال ششم، شمارۀ چهاردهم ١٣٩٧، صص 40-11 93. ورجاوند، پرویز، (1368)، پیشرفت و توسعه بر بنیاد هویت فرهنگی، شرکت سهامی انتشار، 94. ویسی، فرزاد، صفیاری، رسول، منوچهری، سوران، پیشرانهای مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری نواحی روستایی با تأکید بر آینده پژوهی(مورد مطالعه: بخش اورامان شهرستان سروآباد)، دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال هفتم، شماره چهاردهم، 1398، صص 72-47 95. هادیان، ابراهیم و تحویلی، علی (1393). «تاثیر نوسانات سیاست¬های مالی بر سرمایه¬گذاری بخش خصوصی در ایران"، مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، سال سوم، شماره 12، زمستان، ص 91-110. 96. هانت، دايانا، نظريه هاي اقتصاد توسعه، مترجم آزاد، غلامرضا ، نشر ني،١٣٧٦ 97. پروین, س., شاكري , ع., & احمديان , ا. (1393). ارزيابي اثرات ترازنامه اي سياست هاي پولي در شبکه بانکي کشور بر متغيرهاي کليدي اقتصاد ايران (رهيافت تعادل عمومي پوياي تصادفي). پژوهشهاي اقتصادي ايران, 77-115. 98. درگاهی, ح. (1387). رونق نفتي و چالش هاي توسعه اقتصادي (با تاکيد بر ساختار تجارت و کاهش رقابت پذيري اقتصاد ايران). تحقيقات اقتصادي, 71-92. 99. درگاهی, ح., & نيك جو , ف. (1391). ساخت شاخص تنش مالي براي اقتصاد ايران و بررسي اثرات آن بر رشد اقتصادي. تحقيقات اقتصادي, 19-39. 100. درگاهی, ح., & قديري , ا. (1382). تجزيه و تحليل عوامل تعيين كننده رشد اقتصادي ايران (با مروري بر الگوهاي رشد درون زا). پژوهشنامه بازرگاني, 1-33. 101. ستاری فر, م. (1396, اسفند 20). نقطه شروع نجات بودجه . بازیابی از دنیای اقتصاد: https://donya-e-eqtesad.com34/3364460- 102. ستاری فر, م. (1398, آبان 19). رنگ و بوي قبيله‌اي در بودجه. روزنامه شرق. 103. ستاری فر, م. (1399, مرداد 4). اقتصاد. بازیابی از جماران: https://www.jamaran.news/ -13/1458683- 104. ستاری فر1, م. (1399). بن مایه های توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی جلد اول چیستی ها و چارچوب هیا مفهمی و نظری در پیدایش بن مایه های توسعه یافتگی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی. 105. ستاری فر3, م. (1399). بن مایه های توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی ، جلد سوم فرایندهای کامیابی و ناکامی ایرانیان در دستیابی به بن مایه های توسعه یافتگی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی. 106. شاکری, ع., & سالاری, ت. ا. (1388). اثر مخارج تحقيق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادي (تحليل مقايسهاي بين كشورهاي در حال توسعه و توسعهيافته). دانش و توسعه, 88-125. 107. شاکری, ع., مومني , ف., محمدي , ت., & عليزاده , س. (1395). جايگاه اعتماد عمومي شده در تابع توليد در بخش هاي اقتصادي ايران (مطالعه موردي: هشت بخش اقتصادي اقتصاد ايران). جغرافيا, 161-192. 108. طیب نیا, ع., & زاهدي خوزاني, ك. (1390). ارائه الگوي مناسب براي اجراي ماليات بر ارزش زمين در ايران . پژوهشنامه مالیات, 97-120. 109. طیب نیا, ع., & مردوخی, ژ. (1385). اثر حقوق مالكيت بر بهرهبرداري از منابع طبيعي: رويكرد نهادگرا در مورد منابع نفت خام ايران. تحقیقات اقتصادی, 1-28. 110. طیب نیا, علی; نیکونسبتی, علی. (1392). نهادها و رشد اقتصادی. برنامه ریزی و بودجه, 109-132. 111. فتحی, ی., شاکری , ع., یوسفی , م., & بهکیش , م. (1397). بررسی مزیت های نسبی و آمادگی صنایع کارخانه ای ایران برای شرایط رقابتی تجارت آزاد و الحاق به سازمان تجارت جهانی (WTO). اقتصاد و تجارت نوين, 107-142. 112. محمدی, ت., شاکری, ع., & کلانی, م. ا. (1396). تاثیر تکانه های مارک آپ بر تشدید تورم رکودی در اقتصاد ایران رهیافت DSGE. مدلسازی اقتصادی, 69-94. 113. محمدی, ت., شاکری, ع., کلانی, م. ا., & یدالله زاده, ن. (1398). اثر تکانههاي صادرات نفت و تعامل آن با قدرت انحصاري بر متغیرهاي کلان اقتصاد ایران: رهیافت DSGE. تحقیقات اقتصادی, 395-418. 114. مهدوی, ا. (1379). پيشنهاد يك مدل كلان رشد براي اقتصاد ايران. تحقيقات اقتصادي, 1-38. 115. مهدوی, ا. (1383). تحلیلی بر نقش سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی. تحقیقات اقتصادی, 181-208. 116. مهدوی, ا., & جوادی, ش. (1384). آزمون تجربي رابطه تجارت خارجي و رشد اقتصادي در ايران. پژوهشهای اقتصادی, 2-19. 117. مهدوی, ا., & عزیرمحمدلو, ح. (1392). سرمايه ي اجتماعي و تأثير آن بر رشد صنعتي از طريق بهبود نوآوري و فناوري. تحقیقات اقتصادی, 179-201. 118. مهدوی, ا., & عزیزمحمدلو, ح. (1398). عوامل مؤثر بر پايداري و فراگيري توسعه صنعتي در ايران ، رويكرد همگرايي و الگوي تصحيح خطاي برداري. پژوهشهای اقتصادی, 1-38. 119. مهدوی, ا., & ملك شاهيان, م. (1383). بررسي مزيت نسبي محصولات صادراتي صنعت پتروشيمي ايران. پژوهشهاي اقتصادي ايران, 91-113. 120. مهدوی, ا., & مهربانی, و. (1390). قانون کار و توسعه صنعتی در اقتصاد ایران. راهبرد, 233-246. 121. مهدوی, ا., & نادریان, م. (1389). بررسي رابطه عليت گرنجري بين سرمايه انساني و رشد اقتصادي درايران. پژوهشنامه اقتصادی, 287-309. 122. مهربانی, و., & طیب نیا, ع. (92). ساختار بازار داخلی و عملکرد صادراتی بنگاههای صنعتی ایران . پژوهشها و سیاستهای اقتصادی, 29-48. 123. مومنی, ف. (1397, آبان 28). مهم ترین مسئله ایران توسعه نیافتگی است/ عدم شفافیت در اقتصاد. بازیابی از خبرگزاری مهر: https://www.mehrnews.com/news/4370052 124. مومنی, ف. (1398, شهریور 4). اندیشه توسعه در کشور ما در غربت به سر می‌برد . بازیابی از اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی خراسان رضوی : https://www.mccima.com/?id=42149 125. مومنی, ف. (1399 A, اردیبهشت 19). فرشاد مومنی: مالیات بر سپرده و مالیات بر خانه های خالی را در دستور کار قرار دهید/ 360 هزار میلیارد تومان سود بانکی نزدیک به کل بودجه عمومی است / اولویت کشور کاهش فقر و نابرابری است. بازیابی از پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران: https://www.jamaran.news 126. مومنی, ف. (1399 B, شهریور 21). حقایق وحشتناک اقتصاد ایران از زبان فرشاد مومنی/ روحانی در یک سال باقی مانده چه کند؟ . Retrieved from پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران: https://www.jamaran.news 127. مومنی, ف. (1399 C, خرداد 29). فرشاد مومنی: اگر فرهنگ مسلّط غیر مولّد باشد آنگاه کشور انحطاط تجربه خواهد کرد. Retrieved from پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران: https://www.jamaran.news 128. مومنی, ف. (1399 D, تیر 28). فرشاد مومنی: در بستر نهادی ضد تولید و کج کارکرد و پرفساد، قرارداد خارجی به زیان ما تمام خواهد شد/ استفاده از تضاد ابرقدرت ها توهم است . Retrieved from پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران: https://www.jamaran.news 129. نورث، داگلاس، 1379، ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی، نشر نی، تهران 130. Adler M and Ziglio E, (1996) Gazing into the oracle: The Delphi Method and Its Application to Social Policy and Public Health, London: Jessica Kingsley.Publishers 131. Aghion P., Bergeaud A., Boppart T., and Bunel S., (2018) «Firm Dynamics and Growth Measurement in France,” Journal of the European Economic Association 16, no. 4: 933–956, figure 6 132. Baker, Keith Michael (Summer 2004)"On Condorcet's 'Sketch'". Daedalus 133 (3): 56–64. 133. Boeke, J.H. (1953), Economics and Economic Policy of Dual Societies, P. 3. 134. Coase, Ronald H (1937) «The nature of the firm." Economica 4(6): 386-405. 135. Conceição Pedro, Bandura Romina, (2009), Measuring Subjective Wellbeing: A Summary Review of the Literature, (UNDP): pages. 1-23 136. Dinh, Hinh T., Thomas G. Rawski, Ali Zafar, Lihong Wang and Eleonora Mavroeidi, with contributions from Xin Tong and Pengfei Li (2012), Tales from the development frontier: how China and other countries harness light manufacturing to create jobs and prosperity, Washington, DC: World Bank 137. Dinh, Hinh T., Vincent Palmade, Vandana Chandra, and Frances Cossar. 2012. Light Manufacturing in Africa: Targeted Policies to Enhance Private Investment and Create Jobs, Washington, DC: World Bank 138. Ferraro, G. (1998). The Cultural Dimension of International Business. 3rd Edition. New Jersey: Prentice Hall. 139. Gasper Des (2002), Is Sen’s Capability Approach an Adequate Basis for Considering Human Development, working paper series No. 360, istitute of social studies: www. iss. nl/research/workingpapers 140. Gordon, T.J. (1994). “Cross-Impact Method”, AC/UNU Millennium Project, Futures Research Methodology 141. Gough Ian, McGregor J. Allister and Camfield Laura,(2006), «Wellbeing in developing coutries: conceptual foundation of the WeD programme” WeD working paper 19: www. welldev. org. uk 142. Granovetter, Mark (1985) «Economic action and social structure: The problem of embeddedness." American Journal of Sociology 91(3): 481-510. 143. Gunnar Myrdal, Against the Stream: Critical Essays on Economics (New York: Pantheon Books, 1973). 144. Gustav Ranis; Frances Stewart; Emma Samman (2006), Human Development: Beyond the Human Development Index, Journal of Human Development, Vol. 7, No. (3): pages. 323-357 145. Gatewood, R.D. and Gatewood. E.I. (1983) “The use of export data in human resource planning: guidline from strategic forecasting”. Human Resource planning, 5(1) 146. History of the Idea of Progress (1980) p. 48-49. 147. Hsieh Chang-Tai and Klenow Peter J., (2014), «The Life Cycle of Plants in India and Mexico,” Quarterly Journal of Economics 129, no. 3: 1035–1084, figure IV. 148. John Andrew Bernstein, «Adam Ferguson and the Idea of Progress," Studies in Burke and His Time 1978 19(2): 99-118. 149. Mladen, M. (2015). Economic growth and development. Journal of Process Management – New Technologies, International, 3(1), pp: 55-62. 150. Myrdal, G. (1930), Vetenskap och Politik i Nationalekonomien, English translation: The Political Element in the Development of Economic Theory, London: Routledge and Kegan Paul, 1953. 151. Myint, H. Economic Theory and the Underdeveloped Countries, 1971, and the Economics of the Developing Countries, 5/6, 1980. 152. Stiglitz, Joseph (2002). Globalization and its Discontents. W. W. Norton & Company. 153. Philippe Aghion, Antonin Céline, Bunel Simon (2021), «The Power of Creative Destruction_ Economic Upheaval and the Wealth of Nations,” Harvard University Press. 154. Robeyns Ingrid, (2005), Capability Approach: a theoretical survey, Journal of Human Development, Vol. 6, No. 1
