رواداری اجتماعی مقابله با عصیانگری مدنی
الموضوعات :مصطفی قیوم زاده 1 , احمد مرادخانی 2 , علیرضا عسگری 3
1 - دانشجوی دکتری،گروه فقه ومبانی حقوق واندیشه امام خمینی،واحدقم،دانشگاه آزاد اسلامی،قم،ایران
2 - دانشیار گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی.واحد قم،دانشگاه آزاد اسلامی، قم،ایران
3 - دانشیار گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی.واحد قم،دانشگاه آزاد اسلامی، قم،ایران
الکلمات المفتاحية: محاربه, اعتراضات مدنی, بغی, عصیان اجتماعی, فقه اسلامی. ,
ملخص المقالة :
اعتراضات در نقطه مقابل اطاعت و فرمانبری، به معنی سرپیچی از دستورات و اعتراض به قوانین است. این مفاهیم وجوه تشابه و تمایزی دارند و دارای احکام معینی هستند تا انسان به سوی مسیر کمالش حرکت کند که این جرائم مانع این حرکت می¬شوند. لذا این پژوهش به بررسي تمایز مفهومی و حکمی محاربه و اعتراضات مدنی با محوریت و تاکید در دیدگاه امام خمینی(ره) پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می¬دهد رابطه محاربه و اعراض مدنی، عموم و خصوص من وجه است؛ یعنی بعضاً در محاربه اعتراض مدنی هم صورت می¬گیرد و برخی از آنها توام با محاربه می‌باشند. اعتراض مدنی متضمن توسل به سلاح لزوماً نیست که ممكن است در راهها و شوارع و سالب امنيت عمومي نباشد هر چند در مصاديق جرم سالبه امنیت اعمال كيفر همراه با شدت عمل خواهد بود ولی خروج مصداقي با كيفر محارب دارد. جرم محاربه چنانچه در داخل شهرها نيز واقع شوند مشمول حکم شدید محاربه می¬شوند. رابطه محاربه و بغی که از وجوه اعتراضات مدنی می¬تواند باشد عموم و خصوص من وجه است زیرا دو مفهوم علاوه بر داشتن مصادیق مشترک، مصادیق مخصوص به خود را نیز دارند و ... شارع مقدس برای حفظ ارزشهای انسانی و اجتماعی در مرحله اول به نشر تعلیمات اخلاقی، در مرحله دوم امر به معروف و نهی از منکر و در مرحله بعد به اجرای حدود و تعزیرات اهتمام دارد. این پژوهش به روش توصیفی از نوع کتابخانه¬ای با هدف كاربردي، جهت پاسخگويي به نيازهاي جامعه می¬باشد که می¬تواند در مراکز مختلف آموزشی و پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.
قرآن کریم ترجمه ناصر مکارم شیرازی
نهج البلاغه
پورحسین، مهدی، بغی و تمرد در حکومت اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی 1391ش.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1386ش.
حبيب زاده، محمدجعفر، بررسي جرم محاربه و افساد في الارض، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۰ش.
سالاري شهر بابکي، ميرزا مهدي، حقوق کيفري اختصاصي؛ جرائم عليه امنيت، تهران، نشر ميزان، ١٣٨٧ش.
میر محمد صادقی، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران، نشر میزان، 1398ش.
حبيب زاده، محمدجعفر، (1379ش)، محاربه در حقوق کیفری ایران، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
ورعی، سید جواد، (1394ش)، اندیشه‌های فقهی امام خمینی (ره)، ناشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ دوم.
ورعی،سید جواد، بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، تهران، انتشارات سمت، 1394ش، ص9.
محمد رفیعی،سید کمال الدین، فصلنامه مطالعات بسيج، سال دوازدهم، شماره 44 ، پاييز 1388، ص27.
مصباح یزدی، محمدتقی، اصلاحات، ریشه¬ها و تیشه¬ها، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1393ش، ص 7.
235 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 252- 235
رواداری اجتماعی مقابله با عصیانگری مدنی
مصطفی قیوم زاده 1
احمد مرادخانی 2
علیرضا عسگری 3
چکیده
اعتراضات در نقطه مقابل اطاعت و فرمانبری، به معنی سرپیچی از دستورات و اعتراض به قوانین است. این مفاهیم وجوه تشابه و تمایزی دارند و دارای احکام معینی هستند تا انسان به سوی مسیر کمالش حرکت کند که این جرائم مانع این حرکت میشوند. لذا این پژوهش به بررسي تمایز مفهومی و حکمی محاربه و اعتراضات مدنی با محوریت و تاکید در دیدگاه امام خمینی(ره) پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد رابطه محاربه و اعراض مدنی، عموم و خصوص من وجه است؛ یعنی بعضاً در محاربه اعتراض مدنی هم صورت میگیرد و برخی از آنها توام با محاربه می‌باشند. اعتراض مدنی متضمن توسل به سلاح لزوماً نیست که ممكن است در راهها و شوارع و سالب امنيت عمومي نباشد هر چند در مصاديق جرم سالبه امنیت اعمال كيفر همراه با شدت عمل خواهد بود ولی خروج مصداقي با كيفر محارب دارد. جرم محاربه چنانچه در داخل شهرها نيز واقع شوند مشمول حکم شدید محاربه میشوند. رابطه محاربه و بغی که از وجوه اعتراضات مدنی میتواند باشد عموم و خصوص من وجه است زیرا دو مفهوم علاوه بر داشتن مصادیق مشترک، مصادیق مخصوص به خود را نیز دارند و ... شارع مقدس برای حفظ ارزشهای انسانی و اجتماعی در مرحله اول به نشر تعلیمات اخلاقی، در مرحله دوم امر به معروف و نهی از منکر و در مرحله بعد به اجرای حدود و تعزیرات اهتمام دارد. این پژوهش به روش توصیفی از نوع کتابخانهای با هدف كاربردي، جهت پاسخگويي به نيازهاي جامعه میباشد که میتواند در مراکز مختلف آموزشی و پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری فقه و حقوق در اندیشه امام خمینی، واحد قم (پردیسان)، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
Email: ghayoomzade.m75@gmail.com
[2] . دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم (پردیسان)، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: ah.mor@iau.ac.ir
[3] . دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم (پردیسان)، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
Email: alireza.asgari88@gmail.com
تاریخ دریافت: 9/11/1402 پذیرش نهایی: 13/2/1403
