تهیه دو فرم کوتاه و موازی از فرم بلند مقیاس توکل به خدا (TiG)
الموضوعات :
مصطفی کوچکزائی
1
,
باقر غباری بناب
2
,
فریبا حسنی
3
,
مهدی دوایی
4
1 - دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
2 - دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
4 - دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: مقیاس توکل به خدا, فرم‌های موازی, ویژگی‌های روان‌سنجی,
ملخص المقالة :
توکل به خدا یکی از روش‌های مقابلۀ مذهبی است که در شرایط سخت، می‌تواند راهگشای افراد باشد. هدف پژوهش حاضر، کوتاه‌سازی و تهیۀ دو فرم موازی از فرم بلند مقیاس توکل به خدا و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی آن‌ها در افراد متأهل بود. پژوهش حاضر باتوجه‌به هدف، از نوع کاربردی و از نظر شیوه جمع‌آوری داده‌ها، از نوع پژوهش‌های توصیفی – همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه مردان و زنان متأهل شهر تهران در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز بودند که از میان آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، 773 نفر انتخاب شدند. برای بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی فرم‌های موازی، از تحلیل عاملی تأییدی و همبستگی با دیگر ابزارها استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو فرم موازی مقیاس توکل به خدا، از شاخص‌های برازش مطلوبی در مردان و زنان، برخوردار هستند که حاکی از مناسب‌بودن روایی سازه فرم‌های مقیاس توکل به خدا بود. جهت بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و سنجش همبستگی بین ابعاد دو فرم موازی استفاده شد که نتایج، حاکی از مناسب‌بودن مقادیر در هر سه بعد رفتار، شناخت و هیجان بود. همچنین تمامی ابعاد در هر دو فرم، همبستگی‌های مثبت و معناداری را با دلبستگی ایمن به خدا و بزرگسالان نشان دادند و در مقابل، با دلبستگی اضطرابی و اجتنابی به خدا و اضطرابی بزرگسالان، همبستگی‌های منفی و معناداری داشتند که نشان‌دهندة روایی همگرا و واگرای مناسب فرم‌های موازی است. در نتیجه، می‌توان گفت که هر دو فرم موازی توکل به خدا از ویژگی‌های روان‌سنجی مناسبی برای به‌کارگیری در پژوهش‌های روان‌شناختی برخوردارند.
سیاه منصور، مژگان؛ شهابی زاده، فاطمه؛ و خوشنویسی، الهه. (۱۳۸۷). ادراک دلبستگی کودکی، دلبستگی بزرگسال و دلبستگی به خدا. روانشناسی تحولی روان‌شناسان ایرانی، ۱۵(۴)، ۲۵۳-۲۶۶.
پاک‌دامن، شهلا. (١٣٨٠). بررسى ارتباط بین دلبستگی و جامعه طلبى در نوجوانان. پايان‌نامۀ دكترى دانشكدۀ روانشناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
غباری بناب، باقر. (۱۳۷۷الف). توکل به خدا - مجله قبسات. قبسات، ۸-۹(۳)، ۱۰۴-۱۱۷.
غباری بناب، باقر. (۱۳۷۷ب). طرح تهیه مقیاس اندازه‌گیری توکل به خدا. مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، ۴(۱)، ۱۶-۲۰.
غباری بناب، باقر؛ و نصرتی، فاطمه. (۱۳۹۲). افزایش توکّل به خدا به‌عنوان موضوع دلبستگی (مراقب) حمایتگر. علوم‌انسانی اسلامی، ۶۵-۹۷.
مدیری، فاطمه. (۱۳۹۶). بررسی مقایسه‌ای تأثیر دین‌داری و نگرش‌های جنسیتی بر قصد فرزندآوری به تفکیک جنسیت در شهر تهران (مقاله علمی وزارت علوم). برنامه‌ریزی رفاه توسعه اجتماعی، (۳۲)، 171-202.
Bonab, Bagher Ghobary; & Namini, Avazeh Sadat Yousefi. (2010). The relationship between attachment to god and reliance on god. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1098–1104.
Bryukhanov, Maksym; & Fedotenkov, Igor. (2023). Gender differences in religiosity: a report on Russian data. Journal of Gender Studies, 32(2), 107-123. https://doi.org/10.1080/09589236.2021.1962702
Buser, Juleen K.; Buser, Trevor J.; & Pertuit, Terry. (2020). Nonsuicidal self-injury and attachment to God or a higher power. Counseling and Values, 65(1), 75–94.
Chen, Fang Fang. (2007). Sensitivity of Goodness of Fit Indexes to Lack of Measurement Invariance. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 14(3), 464-504. https://doi.org/10.1080/10705510701301834
Clifton, Alicia BW; Stahlmann, Alexander G.; Hofmann, Jennifer; Chirico, Alice; Cadwallader, Rive; & Clifton, Jeremy DW. (2023). Improving scale equivalence by increasing access to scale-specific information. Perspectives on Psychological Science, 18(4), 843–853.
Collins, Nancy L.; & Read, Stephen J. (1990). Adult attachment, working models, and relationship quality in dating couples. Journal of Personality and Social Psychology, 58(4), 644.
Costa, Diogo Timóteo; Silva, Darine Marie Rodrigues da; Cavalcanti, Iago Dillion Lima; Gomes, Eduardo Tavares; Vasconcelos, Juliana Lúcia de Albuquerque; & Carvalho, Maria Valéria Gorayeb de. (2019). Religious/spiritual coping and level of hope in patients with cancer in chemotherapy. Revista Brasileira de Enfermagem, 72, 640–645.
Dadkhahtehrani, Tahmineh; Momenyan, Somayeh; Heidari, Saeide; & Momenyan, Narges. (2018). Association between the religious coping of infertile people with their own quality of life and their spouses’: A correlation study in iranian infertile couples. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 23(3), 198.
D’Urso, Giulio; Petruccelli, Irene; & Pace, Ugo. (2019). Attachment style, attachment to God, religiosity, and moral disengagement: A study on offenders. Mental Health, Religion & Culture, 22(1), 1–11.
Dolcos, Florin; Hohl, Kelly; Hu, Yifan; & Dolcos, Sanda. (2021). Religiosity and resilience: Cognitive reappraisal and coping self-efficacy mediate the link between religious coping and well-being. Journal of Religion and Health, 1–14.
Hill, Peter C.; & Gibson, Nicholas JS. (2008). Whither the roots? Achieving conceptual depth in psychology of religion. Archive for the Psychology of Religion, 30(1), 19–36.
Höllinger, Franz; & Makula, Lorenz. (2021). Religiosity in the major religious cultures of the world. International Journal of Sociology, 51(5), 345-359. https://doi.org/10.1080/00207659.2021.1958181
Kim, Hae-Young. (2016). Statistical notes for clinical researchers: Sample size calculation 3. Comparison of several means using one-way ANOVA. Restorative Dentistry & Endodontics, 41(3), 231-234. https://doi.org/10.5395/rde.2016.41.3.231
Kirkpatrick, Lee A. (2005). Attachment, evolution, and the psychology of religion. Guilford Press.
Leal, Miriam Martins; Nwora, Emmanuel Ifeka; de Melo, Gislane Ferreira; & Freitas, Marta Helena. (2022). Praying for a Miracle: Negative or Positive Impacts on Health Care? Frontiers in Psychology, 13, 840851.
Paloutzian, Raymond F.; & Park, Crystal L. (2021). The psychology of religion and spirituality: How big the tent? Psychology of Religion and Spirituality, 13(1), 3.
Rowatt, W. C. (2002). Attachment to God Scale. Journal for the Scientific Study of Religion, 113(2), 42-56. https://doi.org/https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/t00348-000
Sadri, Mohammad Reza; Kaj Baf, Mohammad Bagher; & Ghobari Bonab, Mohammad Bagher. (2014). The role of religion (trust in God) in mental health. New Developments in Psychotherapy, 37-38, 90-109.
Schwalm, Fábio Duarte; Zandavalli, Rafaela Brugalli; de Castro Filho, Eno Dias; & Lucchetti, Giancarlo. (2022). Is there a relationship between spirituality/religiosity and resilience? A systematic review and meta-analysis of observational studies. Journal of Health Psychology, 27(5), 1218–1232.
Tabachnick, Barbara G.; Fidell, Linda S.; & Ullman, Jodie B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6). pearson Boston, MA.
Vieten, Cassandra; & Lukoff, David. (2022). Spiritual and religious competencies in psychology. American Psychologist, 77(1), 26.
