چالش‌های پیاده‌سازی بلاکچین در زنجیره تامین با رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره
الموضوعات :
پرنیان هندی آزاد
1
,
ناصر صفایی
2
,
مجید میرزایی قزانی
3
1 - دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران،ایران
2 - عضو هیئت علمی
3 - دانشکده صنایع، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: تکنولوژی بلاکچین, زنجیره تامین, دیمتل فازی, تحلیل شبکه‌ای فازی, دلفی فازی.,
ملخص المقالة :
امروزه بلاکچین به عنوان یک فناوری پیشرفته و ایمن در حوزه مدیریت زنجیره تامین ظهور کرده است. این رویکرد نوآورانه شامل اتصال اطلاعات تراکنش از طریق بلوک‌های رمزگذاری شده به روشی متوالی است. تا کنون پژوهش‌های انجام شده در زمینه بلاکچین بیشتر به مزایای این تکنولوژی پرداخته است ولی در این مسیر، موانع مهمی نیز وجود دارند که به طور کافی مورد توجه قرار نگرفته‌اند. در پژوهش حاضر، ابتدا موانع پذیرش بلاکچین در زنجیره تامین از ادبیات استخراج شده است. چون هدف، ارزیابی عوامل از نظر تاثیرگذاری و تاثیرپذیری است، از تکنیک ترکیبی دیمتل و تحلیل شبکه‌ای استفاده شده است. این تحقیق با تمرکز بر شیوه‌های مدیریتی، به طور سیستماتیک اشکالات و موانع مرتبط با ادغام بلاکچین در زنجیره تامین را شناسایی و رتبه بندی کرده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد که به ترتیب معیار‌های «عدم توافق کلیه شرکا و ذینفعان زنجیره تامین در به کارگیری فناوری بلاکچین»، «مقاومت شرکای سنتی زنجیره تامین در اجرای فناوری بلاکچین» و «عدم اعتماد به توانمندی امنیتی فناوری بلاکچین در به کارگیری آن در زنجیره تامین» دارای بالاترین اولویت در میان دوازده مانع انتخابی است. در انتها توصیه‌های مدیریتی متناسب با موانع ارائه گردیده است. ارائه شفاف قوانین و استانداردهای امنیتی بلاکچین در سطح سازمان‌ها، تبلیغات کافی برای قابلیت‌ها و توانمندی‌های امنیت بلاکچین در زنجیره تامین برای کاربران، ارائه آموزش‌های همگانی برای آگاهی اعضای سازمان جهت برطرف شدن ابهامات این تکنولوژی از جمله راهکارهای مدیریتی این پژوهش می‌باشد.
[1] Yadegari, M., Mohammadi, S., & Masoumi, A. H. (2022). Technology adoption: an analysis of the major models and theories. Technology Analysis & Strategic Management. https://doi.org/10.1080/09537325.2022.2071255
[2] Chavoshi, A., & Hamidi, H. (2019). Social, individual, technological and pedagogical factors influencing mobile learning acceptance in higher education: A case from Iran. Telematics and Informatics, 38, 111-122. https://doi.org/10.1016/j.tele.2018.09.007
[3] Khan, A., Khokhar, M. A., & Zafar, A. (2023). The role of supply chain integration between integrated information technology and financial performance – a disaggregated framework and findings. The International Journal of Logistics Management. https://doi.org/10.1108/IJLM-02-2022-0040
[4] Hosseini Dehshiri, S. J., & Amiri, M. (2024). Evaluation of blockchain implementation solutions in the sustainable supply chain: A novel hybrid decision approach based on Z-numbers. Expert Systems with Applications, 235, 121123. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2023.121123.
[5] Su, C.-M., et al. (2015). Improving sustainable supply chain management using a novel hierarchical grey-DEMATEL approach. Journal of Cleaner Production. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.05.080.
[6] Lee, K. L., & Zhang, T. (2023). Revolutionizing supply chains: Unveiling the power of blockchain technology for enhanced transparency and performance. International Journal of Technology and Innovation Management, 3, 19–27.
[7] Purwaningsih, E., Muslikh, M., Suhaeri, S., & Basrowi, B. (2024). Utilizing blockchain technology in enhancing supply chain efficiency and export performance, and its implications on the financial performance of SMEs. Uncertain Supply Chain Management, 12, 449–460.
[8] Nayak, G., & Dhaigude, A. S. (2019). A conceptual model of sustainable supply chain management in small and medium enterprises using blockchain technology. Cogent Economics & Finance, 7, 1667184.
[9] Appinventiv, "The Real Impact of Blockchain Technology on the Economy," Aug. 31, 2024. [Online]. Available: https://appinventiv.com/blog/real-impact-of-blockchain-technology-on-economy/. [Accessed: Oct. 12, 2024].
[10] معمارپور غیاثی، علی، عباسی، مرتضی، پیری، مرتضی، و اخوان، پیمان. (1403). موانع پیاده‌سازی تکنولوژی بلاکچین در لجستیک بشردوستانه در شرایط عدم قطعیت. مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند, 12(47), 153-184. doi: 10.22054/ims.2023.72916.2304.
[11] فرهادی، فرهاد، فتحی، محمد رضا، و کیانی هرچگانی، مرتضی. (1402). شناسایی و اولویت‌بندی موانع به‌کارگیری تکنولوژی بلاکچین در زنجیره تأمین پایدار (مورد مطالعه: شرکت‌های بسته‌بندی صنایع غذایی شهرکرد). علوم و فنون بسته‌بندی.
[12] رحیمی، اکبر، تقی‌زاده، قاسم، و محمودآبادی، سمیرا. (1401). ارائه مدل ساختاری تفسیری موانع به‌کارگیری فناوری بلاکچین در زنجیره تأمین صنایع غذایی. مدیریت تولید و عملیات, 13(1 (28 پیاپی)), 79-104. https://sid.ir/paper/1039909/fa.
[13] Quayson, M., Bai, C., Sarkis, J., et al. (2024). Evaluating barriers to blockchain technology for sustainable agricultural supply chain: A fuzzy hierarchical group DEMATEL approach. Operational Management Research. https://doi.org/10.1007/s12063-024-00443-x.
[14] Yuan, H., Du, W., Zuo, J., & Ma, X. (2024). Paving a traceable green pathway towards sustainable construction: A fuzzy ISM-DEMATEL analysis of blockchain technology adoption barriers in construction waste management. Ain Shams Engineering Journal, 15(4), 102627. https://doi.org/10.1016/j.asej.2024.102627.
[15] Sahoo, S., Kumar, S., Sivarajah, U., Lim, W. M., Westland, J. C., & Kumar, A. (2022). Blockchain for sustainable supply chain management: Trends and ways forward. Electronic Commerce Research. https://doi.org/10.1007/s10660-022-09569-1.
[16] Boutkhoum, O., Hanine, M., Nabil, M., El Barakaz, F., Lee, E., Rustam, F., & Ashraf, I. (2021). Analysis and evaluation of barriers influencing blockchain implementation in Moroccan sustainable supply chain management: An integrated IFAHP-DEMATEL framework. Mathematics, 9, 1601. https://doi.org/10.3390/math9141601.
[17] Kouhizadeh, M., Saberi, S., & Sarkis, J. (2020). Blockchain technology and the sustainable supply chain: Theoretically exploring adoption barriers. International Journal of Production Economics. Advanced online publication. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2020.107831.
[18] Saberi, S., Kouhizadeh, M., Sarkis, J., & Shen, L. (2019). Blockchain technology and its relationships to sustainable supply chain management. International Journal of Production Research, 57(7), 2117-2135. https://doi.org/10.1080/00207543.2018.1533261.
[19] Elkorany, A., Shaaban, E., Haggag, M., & Elshaer, I. A. (2025). Assessing adoption challenges of blockchain technology in agri-food supply chain. Logistics, 4(1), 5. https://doi.org/10.3390/logistics4010005
[20] زمانی باب گهری، ا.، حسینی، م. (2024). ارائه روشی مبتنی بر بلاکچین برای حفظ حریم خصوصی کاربران در شبکه‌های اجتماعی. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، 16(61)، 205–217.
[21] Liu, P., Hendalianpour, A., Hamzehlou, M., Feylizadeh, M. R., & Razmi, J. (2021). Identify and Rank the Challenges of Implementing Sustainable Supply Chain Blockchain Technology Using the Bayesian Best Worst Method. Technological and Economic Development of Economy, 27(3), 656–680. Doi:/10.3846/tede.2021.14421
[22] Naseem, M. H., Yang, J., Zhang, T., & Alam, W. (2023). Utilizing fuzzy ahp in the evaluation of barriers to blockchain implementation in reverse logistics. Sustainability, 15(10), 7961. https://doi.org/10.3390/su15107961
[23] کیانی هرچگانی م. (1401). شناسایی موانع تکنولوژی بلاکچین در زنجیره تأمین پایدار (مورد مطالعه: شرکت ورق خودرو چهارمحال و بختیاری). نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری, 6(23), 880-893. Retrieved from https://majournal.ir/index.php/ma/article/view/1752
[24] Kafeel, Huzaifa, Kumar, Vikas, & Duong, Linh. (2023). Blockchain in supply chain management: A synthesis of barriers and enablers for managers. International Journal of Mathematical, Engineering and Management Sciences, 8(1), 15-42. ISSN 2455-7749.
[25] Maddikonta, P. K. R., Fam, K. - V., Prabaduoi, B., Deepa, N., Doi, K., Gadkalo, T. R., Ruby, R., & Liyanage, M. (2022). Industry 5.0: Exploring enabling technologies and potential applications. Journal of Industrial Integration Information, 26, 100257. https://doi.org/10.1016/j.jii.2021.100257.
[26] Akomea, S. Y., Agyapong, A., Aidoo, S. O., & Kyei, S. M. (2023). The roles of social capital, entrepreneurial orientation and competitive intensity in managerial capability and performance relationship: Evidence from an emerging market economy. Journal of Strategy and Management, 16(2), 341-361. https://doi.org/10.1108/jsma-04-2022-0073.
[27] Bettiol, M., Capestro, M., Maria, E. D., & Grandinetti, R. (2023). Leveraging on intra- and inter-organizational collaboration in Industry 4.0 adoption for knowledge creation and innovation. European Journal of Innovation Management, 26(7), 328-352. https://doi.org/10.1108/ejim-10-2022-0593.
[28] Yang, Q., Geng, R., Feng, T., & Li, T. (2023). Impacts of supply chain integration on product- and service-oriented mass customisation capability: The role of customer need. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 53(3), 354-377. https://doi.org/10.1108/ijpdlm-02-2022-0051.
[29] Hu, Y., Wen, J., & Yan, Y. (2015). Measuring the performance of knowledge resources using a value perspective: Integrating BSC and ANP. Journal of Knowledge Management, 19, 1250–1272.
[30] Moosavi, N., & Taherdoost, H. (2024, January 30). Blockchain technology, structure, and applications: A survey. Authorea. https://doi.org/10.22541/au.170663631.17372632/v1.
[31] Tapscott, D. (2018). 2018 Blockchain regulation roundtable: Addressing the regulatory challenges of disruptive innovation.
[32] Blog.solistica.com, "Blockchain and Supply Chain Sustainability," April 2, 2022. [Online]. Available: https://blog.solistica.com. [Accessed: Oct. 12, 2024].
[33] Park, A., & Li, H. (2021). The effect of blockchain technology on supply chain sustainability performances. Sustainability, 13(4), 1726. https://doi.org/10.3390/su13041726.
[34] Shekarian, E., Ijadi, B., Zare, A., & Majava, J. (2022). Sustainable supply chain management: A comprehensive systematic review of industrial practices. Sustainability, 14, 7892. https://doi.org/10.3390/su14137892.
[35] Breque, M., De Nul, L., & Petridis, A. (2021). Industry 5.0 – Towards a sustainable, human-centric and resilient European industry. Publications Office of the European Union. https://data.europa.eu/doi/10.2777/308407.
[36] Jamil, M. A., Mustofa, R., Hossain, N. U. I., Rahman, S. M. A., & Chowdhury, S. (2024). A structural equation modeling framework for exploring the industry 5.0 and sustainable supply chain determinants. Supply Chain Analytics, 6, 100060. https://doi.org/10.1016/j.sca.2024.100060.
[37] Sternberg, H. S., Hoffmann, E., & Roeck, D. (2021). The struggle is real: A blockchain supply chain case study review. Journal of Business Logistics, 42(1), 71-87. https://doi.org/10.1111/jbl.12240.
[38] Bahramand, H., Maqsoodi, A., & Koupi, J. (2021). Exploring blockchain applications in humanitarian supply chains: Findings from a blockchain supply chain pilot project. International Journal of Operations & Production Management, 41(9), 1522-1543. https://doi.org/10.1108/IJOPM-12-2020-0884.
[39] van Hoek, R. (2020). Developing a framework for considering blockchain pilots in the supply chain – Lessons from early industry adopters. Supply Chain Management, 25(1), 115-121. https://doi.org/10.1108/SCM-05-2019-0206
[40] Sharma, M., Patidar, A., Anchlia, N., et al. (2023). Blockchain adoption in the food supply chain for new business opportunities: An integrated approach. Operations Management Research, 16, 1949-1967. https://doi.org/10.1007/s12063-023-00416-6.
[41] Patil S.and Kant R., (2014). " A fuzzy AHP-TOPSIS framework for ranking the solutions of Knowledge Management adoption in Supply Chain to overcome its barriers," Expert Systems with Applications, vol. 41, no. 2, pp. 679-693.
[42] موسوی، پ.، یوسفی‌زنوز، ر.، و حسن‌پور، ا. (۱۳۹۴). شناسایی ریسک‌های اطلاعاتی سازمانی با استفاده از روش دلفی فازی در صنعت بانکداری. مدیریت فناوری اطلاعات، ۷(۱)، ۱۶۳-۱۸۴. https://sid.ir/paper/140465/fa.
[43] میرسپاسی، ن.، طلوعی اشلقی، ع.، معمارزاده، غ.، و پیدایی، م. (۱۳۸۹). طراحی مدل تعالی منابع انسانی در سازمان‌های دولتی ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی. آینده‌پژوهی مدیریت، ۲۱(۴)، ۱-۲۲.
[44] راهداری، ع. و نصر، م. (۱۳۹۶). چالش‌های اتاق فکر در ایران. فصلنامه علمی - پژوهشی فرآیند مدیریت و توسعه، ۳۰(2) ، ۲۳-۵۴.
[45] صیف‌الدین‌اسل، ا.، صقفی، ف.، زلفقاری‌زاده، م.، محمدی‌حمیدی، م.، حمیدی، م.، و اسکاریان، م. (۱۳۹۵). استخراج شاخص‌های کلیدی توسعه تحقیقاتی با استفاده از روش دلفی فازی ایشیکاوا برای بخش بهداشت. رهبرد، ۲۵(۸۱)، ۵-۲۶ doi:20.1001.1.10283102.۱۳۹۵.۲۵.۴.۱.۷.
[46] Hu, Y., Wen, J., & Yan, Y. (2015). Measuring the performance of knowledge resources using a value perspective: integrating BSC and ANP. Journal of Knowledge Management, 19, 1250–1272.
