تاریخ‌مندی در اندیشه هایدگر و دلالت‌های آن در تعلیموتربیت
الموضوعات :
پوریا آئینی
1
,
فرامرز محمدی پویا
2
1 - دانشگاه بوعلی
2 - دانشگاه بوعلی سینا
الکلمات المفتاحية: زمان‌مندی, تاریخ‌مندی, هایدگر, تعلیموتربیت,
ملخص المقالة :
این پژوهش با این مسأله انجام می‌شود که در امر تعلیموتربیت و در مواجهه با صیرورت و تحولات جهان در پهنه تاریخ، در نسبت با گذشته و سنت تاریخی از یک سو و پدیده‌های جدید از سوی دیگر، باید چه موضعی اتخاذ کرد. این موضوع، به عنوان یک مسأله فلسفی، در مبحث تاریخ‌مندی قابل رهگیری است. تاریخ‌مندی را اولین بار هگل وارد فلسفه کرد و بعد از او توجه به تاریخ در معرفت‌شناسی توسط فیلسوفان مختلف ادامه پیدا کرد. هایدگر تاریخ‌مندی را به نحوی متفاوت از دیگران تلقی می‌کند و آن را نه یک خصلت ثانوی و عارضی، بلکه یک مقوم وجودی برای انسان می‌داند. از نگاه هایدگر، انسان در یک سنت و فرهنگ تاریخی متولد یا «پرتاب» می‌شود و از آنجا که واجد اگزیستانس است، می‌تواند نحوه وجود خود را طرح‌اندازی کند. این امر مبتنی بر امکان‌های منحصر به فردی است که ناشی از پرتاب‌شدگی انسان است. نتیجه نشان می¬دهد که در تعلیموتربیت راستین، مبتنی بر تاریخ‌مندی اصیل، اولاً سنت تاریخی را نمی‌توان همچون ابژه‌ای در نظر گرفت که لحاظ کردن آن تحت اراده و اختیار آدمی باشد؛ سنت تاریخی همواره در ما حضور دارد و تمامی امکان‌های وجودی ما را عرضه می‌دارد. ثانیاً انسان از آنجا که واجد اگزیستانس است و اگزیستانس رو به سوی آینده دارد، بازآوری عینی سنت تاریخی و تلاش برای تربیت انسانی مشابه انسان گذشته، فاقد معنا و فارغ از زندگی «اینجا» و «اکنونی» است. ثالثاً عدم التفات به سنت تاریخی، پیوستگی وجودی تجارب انسان در طول تاریخ را زایل کرده است و کنش‌های آدمی را از اصالت و «خودینگی» آن می‌اندازد؛ یعنی نمی‌توان چنین اراده کرد که انسانی رها و برکنده از گذشتگان را پرورش داد.
احمدی، بابک (1381). هایدگر و پرسش بنیادین، تهران: مرکز.
اردبیلی، محمدمهدی؛ آزادی، علیرضا (1393). هگل، هایدگر و مسأله زمان، مجله پژوهش‌های فلسفی، 8(14)، 49-69.
آرنت، هانا (1399). میان گذشته و آینده (سعید مقدم، مترجم)، تهران: اختران.
اینوود، مایکل (1401). روزنه‌ای به اندیشه مارتین هیدگر (احمدعلی حیدری، مترجم)، تهران: علمی.
باقری، خسرو؛ سجادیه، نرگس؛ توسلی، طیبه (1389). رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیموتربیت، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بریه، امیل (1352). تاریخ فلسفه در دوره یونانی (علیمراد داودی، مترجم)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بیزر، فردریک (1400). هگل (سیدمسعود حسینی، مترجم)، تهران: ققنوس.
بیمل، والتر (1396). بررسی روشنگرانه اندیشه‌های مارتین هایدگر (بیژن عبدالکریمی، مترجم)، تهران: سروش.
پین، مایکل (1394). فرهنگ اندیشه انتقادی: از روشنگری تا پسامدرنیته (پیام یزدانجو، مترجم)، تهران: مرکز.
تافلر، آلوین (1393). شوک آینده (حشمت‌اله کامرانی، مترجم)، تهران: نشر نو.
جانسون، پاتریشیا (1397). هایدگر (بیژن عبدالکریمی، مترجم)، تهران: نقد فرهنگ.
جیمز، آلویس؛ جنکس، کریس؛ پروت، آلن (1393). جامعه‌شناسی دوران کودکی (علیرضا کرمانی و علیرضا ابراهیم آبادی، مترجمان)، تهران: ثالث.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1401). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
خراسانی، شرف‌الدین (1387). نخستین فیلسوفان یونان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
دریدا، ژاک (1397). نوشتار و تفاوت (عبدالکریم رشیدیان، مترجم)، تهران: نی.
دریفوس، هربرت (1399). در-جهان-بودن (زکیه آزادانی، مترجم)، تهران: نی.
ساهاکیان، ویلیام (1398). تاریخ فلسفه از آغاز تا امروز (حمیدرضا بُسحاق، مترجم)، تهران: چشمه.
سجادیه، نرگس؛ آزادمنش، سعید (1395). زیرساخت‌های مفهومی دوران کودکی در تطور تاریخ: به سوی مفهوم‌پردازی اسلامی از کودکی، دوفصلنامه فلسفه تربیت، 1(1)، 10-1.
صانعی‌دره‌بیدی، منوچهر (1386). زمان‌مندی در تفکر جدید، پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)، 5(1)، 5-21.
عبدالکریمی، بیژن (1391). هایدگر و استعلا (شرحی بر تفسیر هایدگر از کانت)، تهران: ققنوس.
عبدالکریمی، بیژن (1400). در جستجوی معاصریت، تهران: نقد فرهنگ.
عسکری‌زاده، فلورا؛ دلیل، سعید (1400). پدیدارشناسی تربیت، تهران: گام نو.
عسکری‌زاده، فلورا؛ باقری، خسرو؛ حسینی، افضل‌السادات (1399). پدیدارشناسی و بیلدونگ، غرب‌شناسی بنیادی، 11(2)، 143-167.
فاضلی، نعمت‌الله (1401). مسأله مدرسه، تهران: هوش ناب.
فتحی‌واجارگاه، کورش (1396). اصول و مفاهیم اساسی برنامه‌ریزی درسی، تهران: علم استادان.
فتحی‌واجارگاه، کورش (1400). هویت‌های برنامه درسی، تهران: آییژ.
قاجارگر، مینا؛ مصلح، علی‌اصغر؛ دهقانی، رضا (1397). «تأثیر اندیشه دیلتای بر فهم هایدگر متقدم از حیات و تاریخ‌مندی آن»، دوفصلنامه علمی پژوهشی حکمت اسرا، 10(2)، 137-163.
کاپلستون، فردریک‌چارلز (1386). تاریخ فلسفه: یونان و روم، (جلد 1) (سید جلال الدین مجتبوی، مترجم)، تهران: علمی و فرهنگی.
کنی، آنتونی (1399). تاریخ فلسفه غرب، (جلد 1) (فلسفه باستان) (رضا یعقوبی، مترجم)، تهران: پارسه.
لوکنر، آندرئاس (1399). درآمدی به وجود و زمان مارتین هیدگر (احمدعلی حیدری، مترجم)، تهران: علمی.
محمدی، محمدعلی؛ عبدالکریمی، بیژن (1397). رهایی‌بخشی یا سلطه، تهران: نقد فرهنگ.
میرموسی، نیره‌‌سادات. (1397). «دیرند و زمان‌مندی اصیل»، غرب‌شناسی بنیادی، 9(2)، 133-156.
میلر، جی. پی (1379). نظریه‌های برنامه درسی (محمود مهرمحمدی، مترجم)، تهران: سمت.
نظری، احسان؛ سیف، سید مسعود؛ حیدری، محمدحسن و دیگران. (1398). «زمان‌مندی در اندیشه متقدم هایدگر»، مجله پژوهش‌های فلسفی، 13(27)، 375-397.
هاج، استفان (1401). بازجست‌های تربیتی مارتین هیدگر (فلورا عسکری‌زاده، مترجم)، تهران: علمی.
هایدگر، مارتین (1398). هستی و زمان (سیاوش جمادی، مترجم)، تهران: ققنوس.
هایدگر، مارتین (1400). هستی و زمان (عبدالکریم رشیدیان، مترجم)، تهران: نشر نی.
هگل، فردریش (1378). عناصر فلسفه حق (مهبد ایرانی‌طلب، مترجم)، تهران: پروین.
وال، ژان (1395). بحث در مابعدالطبیعه (یحیی مهدوی، مترجم)، تهران: خوارزمی.
Alawa, Peter. (2017). Martin Heidegger on Temporality: Its Moral Implication on Society, AFRREV IJAH: An International Journal of Arts and Humanities, 6(1), 30-38.
Dreyfus, H. L. (1990). Being-in-the-world: A commentary on Heidegger's being in time, Division I (Vol. 1), Mit Press.
Heidegger, M. (1962). Being and Time (Translated by John Macquarrie & Edward Robinson), (First English Edition), London: Oxford.
Heidegger, M. (1977). Sein und zeit (Vol. 2), M. Niemeyer Tübingen.
Heidegger, M. (1987). De l’essence de la liberté humaine–Introduction à la philosophie, trad. E. Martineau, Gallimard, Paris.
Heidegger, M. (2010). Being and time, Suny Press.
Heidegger, M. (2015). Die grundprobleme der phänomenologie, Klostermann.
Pinar, W. F; Reynolds, W. M; Slattery, P; Taubman, P. M. (1995). Understanding curriculum: An introduction to the study of historical and contemporary curriculum discourses, New York: Peter Lang.
Rickman, H. P. (1972). Dilthey, in The Encyclopedia of Philosophy, Paul Edwards (ed), New York: Macmillan Publishing Company.
Sidorenko, Irina Nikolayevna. (2021). Historicity as a Principle of Interpretation of Analytics of Human Being in Philosophy of M. Heidegger, RUDN Journal of Philosophy, 25(3), 457-469.
Sontag, F. (1964). Heidegger and the Problem of Metaphysics, Philosophy and Phenomenological Research, 24(3), 410-416.
Spaak, Claude Vishnu. (2018). Transcendental Philosophy and Epochality: Truth and Historicity in Heidegger, Phainomenon, 27(1), 99-127.
