تبیین مؤلفههای تأثیرگذار در شکل‌گیری ساختار «وید» مؤثر بر تعاملات اجتماعی (بناهای مسکونی دوره پهلوی دوم تا به امروز شهر تهران)
الموضوعات :
سودابه عباسی آذر
1
,
سیامک پناهی
2
,
حسین کلانتری خلیل آباد
3
1 - دانشجوی دکترای تخصصی، گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج
2 - استادیار گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج
3 - استاد گروه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، جهاد دانشگاهی و عضو گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
الکلمات المفتاحية: بناهای مسکونی, تعاملات اجتماعی, مؤلفههای فضایی, وید.,
ملخص المقالة :
وید به عنوان یک مفهوم برای تعریف فضاهای خالی یکی از عناصر اساسی در حوزه معماری و شهرسازی است که به عنوان یک مکان رفتاری دارای ابعاد فیزیکی و غیر‌‌فیزیکی است. این پژوهش با هدف کاربردی به شناسایی عوامل مؤثر در شکل‌گیری وید در فضاهای مسکونی از دوره پهلوی دوم تا به امروز شهر تهران با نگاه به تأثیرات اجتماعی آن از طریق تحلیل منابع کتابخانه‌ای، مصاحبه از پژوهشگران و معماران طراح می‌پردازد. از دیدگاه روند پژوهش، تحقیق در پارادایم کیفی بوده و با استفاده از رویکرد گراندد تئوری و روش کدگذاری داده‌ها، مصاحبه‌ها به صورت نیمه ساختار یافته از متخصصین صورت گرفته و در این راستا از نرم‌افزار MAXQDA جهت تحلیل و آنالیز داده‌های استخراج شده از مصاحبه‌ها استفاده خواهد شد. یافته‌های پژوهش اثر معنادار مؤلفههای مختلف از جمله عوامل اجتماعی، کالبدی، فرهنگی و اقتصادی را بر شکل‌گیری وید مؤثر بر تعاملات اجتماعی ساکنین نشان می‌دهد.
اخوت، محمد رحیم (1382) انعطاف، تنوع و پویایی در فضاهای دانشگاهی، نشریه معمار، شماره 21.
بانی مسعود، امیر (1388) معماری معاصر ایران (در تکاپوی بین سنت و مدرنیه) تهران، هنر و معماری قرن.
بنتلی، ایین و دیگران (1382) محیط‌های پاسخده، ترجمه مصطفی بهزادفر، دانشگاه علم و صنعت.
پاکزاد، جهانشاه (1388) سیر اندیشه‌ها در شهر سازى، تهران، شهیدى.
دهناد، نازنین و باقر کریمی (1398) ارزیابی نقش مؤلفههای مؤثر در فضای باز مجتمع‌های مسکونی بر ایجاد تعاملات اجتماعی، نشریه هویت شهر- شماره 37.
شهبازی، مهرداد و منصور یگانه و محمدرضا بمانیان (1399) شناسایی عوامل کالبدی- فضایی مؤثر بر سرزندگی محیطی در فضاهای باز مجموعه مسکونی از دیدگاه طراحان و ساکنین، مورد مطالعاتی: مجتمع‌های مسکونی شهر تهران، نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره 30.
صفدریان، غزال و ایرج اعتصام و فرح حبیب (1400) تبیین رابطه میان میزان تعاملات اجتماعی و بالا رفتن کیفیت زیست در مجتمع های مسکونی (نمونه موردی: مجتمع مسکونی بهجت آباد، کوی نوبنیاد و برج بین المللی، مجله هویت شهر، دوره: 15، شماره: 2.
عطارعباسی، زهره و علیرضا عینی‌فر و منوچهر فروتن و محمدمهدی سروش (1398) بررسی سازوکار اثرگذاری ویژگیهای کالبدی- معنایی تهی بر تعامالت اجتماعی.
مطالعات محیطی هفتحصار، شماره سی وسوم، سال نهم.
عینی‌فر، علیرضا (1379) عوامل انسانی- محیطی مؤثر در طراحی مجموعه‌های مسکونی، هنرهای زیبا، شماره 8.
قبادیان، وحید (1393) سبک شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران، تهران، علم هنر.
کاپرا، فریتیوف (1366) تائوی فیزیک، ترجمه حبیب ا لله دادفرما، تهران، کیهان.
کلانتری خلیل آباد، حسین و سید امیررضا نظام دوست و علی یاران (1398) تبیین الگوی کالبدی مسکن معاصر مبتنی بر معماری زمینه گرا، مطالعه موردی: خانه‌های تاریخی منتخب دوره قاجار، فصل نامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، تهران.
کلانتری خلیل آباد، حسین و مهدی حقی (1399) تحلیل نظام اجرایی طرح‌های نوسازی دربافت‌های فرسوده شهری؛ با تأکید بر بافت فرسوده تهران، فصل نامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، تهران.
کلانتری خلیل آباد، حسین و علی اسدی و سعید صالحی مرزیجرانی و حسن سجادراده (1402) نقش کیفیت محیطی در تداوم سکونت و زندگی در مجتمع‌های زیستی شهر اراک، نشریه مطالعات شهری، پیاپی 47 صص 19-32.
لنگ، جان (1987) آفرینش نظریه معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیطی، ترجمه علیرضا عینی‌فر، 1395، تهران، دانشگاه تهران.
مختاری، مهدوی نژاد و کیانرسی کریمی نیا (1398) تأثیر فرم کلی و فشردگی نسبی ساختمان‌های مسکونی تهران بر آلودگی ناشی از گرمایش در فصل زمستان، فصلنامه محیط شناسی، شماره 45.
مرتضوی، شهرناز (1367) روانشناسی محیط و کاربرد آن، چاپ سوم، شهید بهشتی.
Amérigo, Maria; Aragonés, Juan Ignacio (1990) Residential Satisfaction in Council Housing, Journal of Environmental Psychology, 10, 313-325.
Bechtel, Robert & B., Marans, Robert W., & Michelson, William, eds (1987) Methods in environmental and behavioral research, Van Nostrand Reinhold Co.
Ching, F.D.K. (2007) Architecture: Form, Space, & Order, 3Rd, edition, New Jersey: John Wiley & Sons,
Graeme, Haunholter (2012) Strategy of the Void.
Koolhaas, Rem (2004) Office for Metropolitan Architecture, Content: perverted architecture.
Lynch, K (1998) Good City Form, Cambridge: MIT Press.
Markus, Thomas A (1987) Building as a classifying devices, Environment and Planning B: Planning and Design 14.(4).
Mehmet Saner (2014) a philosophy of void: Ankara hippodrome and after.
Moghaddasi, Ahmad; Moghaddasi, Mohammad Hossein; Kalantari Khalilabad, Hosein, “Mohsen Foroughi (1907–1983) Thoughts And Sustainability In The Works Of An Iranian Modernist Architect”, Architecture and Engineering, DOI Journal volume & issue, no. 4, pp. 28- 34.
Nilgün Kuloğlu & Tülay Şamlıoğlu (2012) Perceptual and Visual Void on the Architectural Form: Transparency and Permeability.
S teele, F (1981) The Sense of Place, Bos ton: CBI Publishing Company.
