گونه شناسی انواع تحریف در کتاب تهذیب الاحکام شیخ طوسی
الموضوعات :زهرا سر خوشی 1 , محمدعلی ربی پور 2 , علیرضا رادبین 3 , راضیه شیرینی 4
1 - دانشجوی دکتری گروه علوم قران و حدیث،واحد ارومیه،دانشگاه آزاد اسلامی،ارومیه، ایران
2 - دانشگاه تهران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز
4 - استادیار گروه علوم قران و حدیث،واحد سلماس،دانشگاه آزاد اسلامی،سلماس ،ایران
الکلمات المفتاحية: فقه الحديث, تصحیف, تحریف, اثرات, تهذیب الاحکام,
ملخص المقالة :
بی‌تردید احادیث گنجینه گرانسنگ در میان منابع معرفتی اندیشه اسلامی است. استفاده از این گنجینه پربها، نیازمند طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب هاست تا حدیث پژوه بتواند نسبت به زدودن پیامدهای نامطلوب آن در حوزه فهم حدیث اقدام نماید. «تصحیف» به معنای تغییر یافتن بخشی از حدیث به کلمه یا عبارت دیگر، یکی از آفت های راه یافته در احادیث است که تشخیص و رفع پیامدهای آن پژوهشی را می طلبد. از آنجا که اندک تغییر در حروف و کلمات، فهم ما را از مقصود اصلی معصوم (ع) با مشکل مواجه خواهد کرد و ما را در رسیدن به معنایی درست و مقبول ناکام می گذارد، توجه به پدیده تصحیف از اهمیت بسزایی برخوردار است. «تحریف» به معنای تغيير يافتن حديث در لفظ يا معنا، يکي از اين آفتهای راه يافته در احاديث است که تشخيص آن و توجّه به پيامدهای نامطلوبي که دارد پژوهشي دقيق را مي طلبد. تحريف متون ديني سابقة ديرينه ای داشته و از ديرباز مورد توجّه و دغدغة متفکّران اسلامي بويژه حديث پژوهان بوده است. اين نوشتار، با روش توصيفي - تحليلي با هدف بيان عوامل و پيامدهای تحريف در احاديث، شکل گرفته است. از آنجا که اندک تغيير در حروف و کلمات، ما را در رسيدن به مقصود اصلي معصوم (ع) ناکام مي گذارد، توجّه به آسيب «تحریف» از اهمیت بسزايي برخوردار است.
دلبری، سیدعلی (1391)، آسیب شناسی فهم حدیث)، مشهد: دانشگاه علوم رضوی.
دلبری، علی (1393)، فصلنامه علمی پژوهشی کتاب قیّم، سال چهارم، شماره 11.
سبحانی، جعفر ( 1419ق)، الحدیث النّبوي بین الرّوایه و الدّرایه، قم: مؤسسه الإمام الصادق(ع).
سبحانی، جعفر (1384)، اصول الحدیث و احکامه فی علم الدریاه، چاپ ششم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
سبحانی، جعفر(1414 ق)، «المحصول فی علم الاصول»، چ 4، ج 4، قم: موسسه امام صادق(ع).
سبحانی، جعفر (1415ه.ق)، المحصول فی علم الاصول، تحقیق سید محمود جلالی، قم: موسسه الامام الصادق.
سبحانی، جعفر (1420 ق)، اصول الحديث و احکامه؛ چ 5، قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسين.
طريحی، فخر الدين (1375)، مجمع البحرين؛ چ 3، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
طریحی، فخرالدین (1376)، مجمع البحرین، ج 5، چ 1، تهران: مکتبه المرتضویه.
طریحی، فخرالدین (1408ق)، مجمع البحریم، چاپ دوم، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
فراهیدی، ابوعبدالرحمن خلیل بن احمد (1410 ه.ق)، کتاب العین، تحقیق دکتر مهدی مخزومی و دکتر ابراهیم سامرائی، چاپ دوم، بی جا، دارلهجره.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409 ق)، العین، ج 3، چ 2، قم: موسسه دارالهجره.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1414 ق)، العین، تحقیق: مهدی المخزومی و ابراهیم السامرائی، اسوه: تهران.
فيروز آبادی، سيد مرتضی (1392 ق)، فضائل الخمسه من الصحاح السته؛ چ 2، تهران: انتشارات اسلاميه.
فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (بی تا)، القاموس المحیط، بیروت: دارالجلیل.
متقی هندی (1409 ق)، کنزالعمال به تصحیح صفوه السقا، ج 1، بیروت: موسسه الرساله.
متقی هندی، علی (1405 ق)، کنز العمال؛ چ 5، بيروت: مؤسسة الرسالة.
معرفت، محمد هادی (1383؛ جلد 6، 1387)، التفسير الاثری الجامع؛ قم: مؤسسه التمهيد، جلد1.
معرفت، محمد هادی (1413 ق)، صيانه القرآن من التحريف؛ قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسين.
معرفت، محمدهادی (1416 ه.ق)، التمهید فی علوم القرآن، الطبعۀ الثانیه، قم: موسسه النشر الاسلامی.
