برساخت «دیگری» و «خشونت» در زمینه و پارادایم زبانیِ اسلام¬گرایان رادیکال
الموضوعات :
محمدجواد غلامرضاکاشی
1
,
مهدی بخشی
2
1 - دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، ایران
2 - دانشجوی دکتری دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: متن, خشونت, تاریخ¬نگاری, جان پوکاک, پارادایم زبانی.,
ملخص المقالة :
در ساحت اندیشۀ سیاسی، مفاهیم از جمله ابزار عمدة معنابخشی به جهان واقع و به عبارتی عرصۀ پراکسیس هستند که با عنایت به تغییر کاربرد آنها، همواره در حال تغییر و تحول هستند. تکفیر و جهاد در اسلام از جمله مفاهیمی است که تغییر معانی و کارکردهای آنها، تبعاتی در حوزه نظر و عمل، به‌ویژه برای اسلامگرایان رادیکال داشته است. بر همین اساس نشان دادن چگونگی ظهور خشونتآمیز جریان اسلامگرای رادیکال، به واسطه تحولات ایجادشده در این مفاهیم و در رابطه با «دیگری»، دغدغه پژوهش حاضر است. هدف مقاله، نشان دادن تحول نگاه اسلامگرایان رادیکال نسبت به «دیگری» و تأثیر این تحول بر هویت و عملکرد جریان موسوم به تکفیری- جهادی در به‌کارگیری خشونت است. روش مقاله، تاریخنگاری «جان پوکاک» است که به تفسیر و تحلیل زبان در بافت سیاسی میپردازد. از منظر این رویکرد، برای فهم اندیشه سیاسی باید از سویی به بررسی زمینة شکلگیری اندیشه بپردازیم و از سوی دیگر، پارادایم زبانیِ مسلط شناسایی و مؤلفههای تشکیلدهندة آن استخراج شود. البته تلاش خواهد شد تا این عناصر از طریق تحلیل محتوای متون رهبران اسلامگرای رادیکال به دست آید. یافتههای مقاله نشان میدهد که پارادایم زبانی اسلامگرایان رادیکال، «دیگریستیزی» یا «تکفیر دیگری» است. نتیجه نهایی مقاله این است که در یک رابطة سلسلهمراتبی با «دیگری»، اسلامگرایان رادیکال در یک دیدگاه جهانی و آخرالزمانی، دنیا را به دو اردوگاه «اسلامی» و «جاهلی» میان «خود» و «دیگری» تقسیم کرده و برای پاک کردن جاهلیت از روی زمین، دست به خشونت زده و خواهان حذف «دیگری» شدهاند.
آرنت، هانا (۱۳۹۸) خشونت و اندیشه‌هایی دربارة سیاست و انقلاب، ترجمه عزت‌الله فولادوند، چاپ سوم، تهران، خوارزمی.
اشمیت، کارل (۱۳۹۳) مفهوم امر سیاسی، ترجمه یاشار جیرانی و رسول نمازی، تهران، ققنوس.
برمن، مارشال (۱۴۰۰) تجربه مدرنیته (هر آنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود)، ترجمة مراد فرهادپور، چاپ ششم، تهران، طرح نقد.
بروجردی، مهرزاد (۱۳۹۶) روشن‌فکران ایرانی و غرب: سرگذشت نافرجام بومی‌گرایی، ترجمه جمشید شیرازی، تهران، چاپ هفتم، فرزان روز.
بلقزیز، عبدالاله (1396) عرب و مدرنیته؛ پژوهشی در گفتمان مدرنیست‌ها، ترجمه سید محمد آل مهدی، تهران، علمی و فرهنگی.
حاجی یوسفی، امیرمحمد و مریم جنیدی (1397) «گفتمان مبارزه با تروریسم و ظهور و قدرت-یابی گروه‌های تکفیری با تأکید بر داعش»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال هفتم، شماره 25 (پیاپی 55)، تابستان، صص 283-305.
ژیژک، اسلاوی (1389) خشونت؛ پنج نگاه زیرچشمی، ترجمه علیرضا پاک¬نهاد، تهران، نشرنی.
شهبازی، علی (۱۳۹۸) فراسوی سازمان و ایدئولوژی داعش، تهران، اریش.
فرایا، هلن (1398) خشونت در تاریخ اندیشه فلسفی، ترجمه عباس باقری، چاپ سوم، تهران، فروزان.
فرهادپور، مراد و دیگران (گزینش و ویرایش) (1389) قانون و خشونت: گزیده مقالات (جورجو آگامبن، کارل اشمیت، والتر بینامین و.
.
.
)، تهران، رخداد نو.
قاسمی، وحید و نریمان محمدی (1396) «خشونت، متن و برساخت «دیگری»؛ بازنمایی خشونت در متون فکری بنیادگرایی مذهبی»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22، تابستان، صص 93-116.
قطب، سید (1361) فی ظلال القرآن، ترجمه محمدعلی عابدی، تهران، مرکز نشر انقلاب اسلامی.
-------- (1377) آینده در قلمرو اسلام، ترجمه سید علی خامنه‌ای، چاپ چهارم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-------- (1378) نشانه‌های راه، ترجمه محمود محمودی، تهران، احسان.
کارل، الکسیس (1402) انسان، موجود ناشناخته، ترجمه پرویز دبیری، تهران، نگاه.
کوپل، ژیل (1375) پیامبر و فرعون؛ جنبش‌های نوین اسلامی در مصر، ترجمه حمید احمدی، تهران، کیهان.
مارتل، جیمز (۱۳۹۹) خشونت الهی؛ والتر بنیامین و فرجام‌شناسی حاکمیت، ترجمه سیاوش طلایی‌زاده، تهران، شب‌خیز.
نبوی، عبدالامیر و نوژن اعتضادالسطنه (1398) «داعش و مدرنیسم ارتجاعی؛ بررسی اندیشه و عملکرد نسل جدید اسلام گرایی رادیکال»، فصلنامه پژوهش¬های سیاسی جهان اسلام، سال نهم، شماره دوم، تابستان، صص 79-105.
نولته، ارنست (۱۳۹۹) اسلام‌گرایی؛ سومین جنبش مقاومت رادیکال، ترجمه مهدی تدینی، تهران، ثالث.
Azzam, Abdullah, Join The Caravan; Al-Jihad Fesibillah, available at: http://www.religioscope.com/info/doc/Jihad/azzam_caravan_1_forward.html Benjamin, Walter (1921) “Critique of Violence”, In: Selected Writings, Vol. 1, 1913-1926. Cambridge, MA, Harvard University Press, 1996, 236-252.
Binder, Leonard (1988) Islamic Liberalism: A Critique of Development Ideologies, The University of Chicago Press.
Bin laden, Osama (1996) “Declaration of war Against American Occupying the Land of the Two Holy Places”, available at: http://www.Azzam.com/html/articlesdeclaration.htm.
Boucher, David (1985) “The Priority of Paradigms: The Pocock Alternative”, at: Text In Context; Revisionist Methods for Studding the History of Ideas, Martinus Nijhoff Philosophy Library book series (MNPL) vol. 12, 151-192.
Calvert, John (2013) Sayyid Qutb and the Origins of Radical Islamism, Oxford University Press.
Cavanaugh, William T. (2009) The Myth of Religious Violence: Secular Ideology and the Roots of Modern Conflict, New York: Oxford University Press.
Clarke, Steve (2014) The Justification of Religious Violence, UK: Wiley Blackwell Dabiq (2014, June) “The Return of Khilafah”, Issue 1, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
------- (2016, January) “The Rafidah from Ibn Saba' to the Dajjal”, Issue 13, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Duvall, Nadia (2019) Islamist Occidentalism Sayyid Qutb and the Western Other, Berlin, Gerlach.
Euben, Roxanne L. (1999) Enemy in the Mirror; Islamic Fundamentalism and the limits of Modern Rationalism, New jersey: Princeton University Press.
Evans, Brad (2020) Histories of Violence: Why We Should All Read Walter Benjamin Today, conversation with James Martel, Los Angeles Review of Books, available at: https://lareviewofbooks.org/article/histories-of-violence-why-we-should-all-read-walter-benjamin-today/.
Faraj, Muhammad Abd al-Salam (1986) “The Neglected Duty”, In: Janson, Johannes J.G., The Neglected Duty: The Creed of Sadat´s Assassins and Islamic Resurgence in the Middle East, New York: McMillan.
Febe, Armanios (2003) “The Islamic Traditions of Wahhabism and Salafya”, CRS Report for Congress, December, 22, available at: http://www.fas.org/irp/crs/CR1695.pdff.
Gray, John (2003) Al-Qaeda and What it means to be Modern, New York & London: The New Press.
Guanaratna, Rohan (2002) Inside Al-Qaeda: Global Network of Terror, New York: Columbia University Press.
Guzmán, Luis (2014) “Benjamin’s Divine Violence: Unjustifiable Justice”, The New Centennial Review, Vol. 14, No. 2, Law and Violence, fall, 49-64.
Hashemi, Nader (2016) “The ISIS Crisis and the Broken Politics of the Middle East”, Institute On Culture, Religion & World Affairs, November 18, available at: https://www.bu.edu/cura/isis-crisis/.
Haynes, Jeffrey (2004) “Al-Qaeda: Ideology and Action”, paper prepared for the ECPR Joint Sessions OF Workshops, Uppsala, April, available at: http://www.essex.ac.uk/acpr/events/jointsessions/paperarchive/Uppsala/WS3/Hayness.pdf.
Holte, Stine (2022)” legal, Mythic, and Divine Violence: Post-Secular Entanglements in Walter Benjamin’s Toward the Critique of Violence”, Literature & Theology, Vol. 36. No. 3, September, 316–341. https://doi.org/10.1093/bjc/azab105.
Hunter, Shireen (Ed.) (2009) Reformist voices of Islam: mediating Islam and modernity, New York: Armonk.
Ingram, Haroro J. (2016) “An analysis of Islamic State’s Dabiq magazine”, Australian Journal of Political Science. DOI:10.1080/10361146.2016.1174188.
Kepel, Gilles (2002) Jihad: The Trail of Political Islam, Trans. by Anthony Roberts, Massachusetts: Harvard University Press.
Lewis, Bernard (2003) The crisis of Islam: Holy War and Unholy Terror, New York: The Modern Library.
McIntyre, Kenneth (2009) “Political Thought and History: Essays on Theory and Method”, Canadian Journal of Political Science, Vol. 42, No. 4, Dec., 1070-1072.
Mura, Andrea (2015) The Symbolic Scenarios of Islamism; a Study in Islamic Political Thought, Burlington, ASHGATE.
Naji, Abu Bakr (2006) The Management of Savagery: The Most Critical Stage Through which the Umma Will Pass, Trans. by William McCants, Combating Terrorism Center Online Institute for Strategic Studies, Harvard University. Available at: https://azelin.files.wordpress.com/2010/08/abu-bakr-naji-the-management-of-savagery-the-mostcritical-stage-through-which-the-umma-will-pass.pdf.
Nasr, Vali (2006) “When the Shiite Rise”, Foreign Affairs, vol. 85, No 4, July- August.
Pinto, Riccardo Leite (2000) “Neo-Republicanism: A Critical Introduction”, PAPER for Workshop 2, The History of Political Concepts, at ECPR Joint Sessions, Copenhagen, 14-19 April.
Pocock, John G. A. (1981) “The Reconstruction of Discourse: Towards the Historiography of Political Though”", In: Pocock, John G. A., Political Thought and History, Essays on Theory and Method, Cambridge University Press, 2009, 67-86.
----------------------- (1986). Virtue, Commerce, and History, Essays on Political Thought and History, Chiefly in the Eighteenth Century, Cambridge University Press.
---------------------- (1987) “Texts as Events: Reflection on the History of Political Thought”, In: Pocock, John G. A., Political Thought and History, Essays on Theory and Method, Cambridge University Press, 2009, 106-121.
--------------------- (2005) “The politics of historiography”, Historical Research, vol. 78, no. 199, 1-14.
--------------------- (2009) Political Thought and History, Essays on Theory and Method, Cambridge University Press.
--------------------- (2016) “A method, a model and Machiavelli: history colloquium at Princeton, 19 November 1968”, History of European Ideas. DOI:10.1080/01916599.2016.1238168.
Pocock, John G. A., Gordon Schochet and Lois G. Schwoerer (1994) The Varieties of British Political Thought, 1500-1800, Cambridge University Press.
Richter, Melvin (1990) “Reconstructing the History of Political Languages: Pocock, Skinner, and the Geschichtliche Grundbegriffe”, History and Theory, Vol. 29, No. 1, Feb., 38-70.
Rorty, Richard (1992) The Linguistic Turn: Essays in Philosophical Method, University of Chicago Press.
Salvatore, Armando (2015) “Modernity”, in: Gerhard Bowering, edit. Islamic political thought: an introduction, Princeton University Press.
Schinkel, Willem (2010) Aspects of Violence; A Critical Theory, UK: PALGRAVE MACMILLAN.
Schwarts, Stephan (2002) The Two Faces of Islam: The House of Saud from Tradition to Terror, New York: Doubleday.
Sheppard, Kenneth (2015). "J. G. A. Pocock as an Intellectual Historian", in Watmore, Richard, and Young, Brian (eds) A Companion to Intellectual History, Wiley Blackwell, 114-125.
Springer, Devin R. & Regens, James L. & Edger, David N. (2009) Islamic Radicalism and Global jihad, Washington, D.C.: Georgetown University Press.
Staszak, Jean-François (2020) “Other/Otherness”, International Encyclopedia of Human Geography, Elsevier, 25-31.
Stoica, Dragos C. (2017) In The Shade of God’s Sovereignty: The Anti-Modern Political Theology of Sayyid Qutb in Cross-Cultural Perspective, A Thesis in the Department of Religions and Cultures. Presented in Partial Fulfillment of the Requirements, For the Degree of Doctor of Philosophy (Religion) at Concordia University Montreal, Quebec, Canada.
Weiss, Michael & Hassan, Hassan (2015) ISIS: Inside the Army of Terror, Regan Arts.
Zeidan, David (2001) “The Islamic Fundamentalism View of Life as a Perenial Battle”, Middle East Review of International Affairs, No. 4, 26-53, December, also available at: Barry and Judith Rubin (2002) Anti-American Terrorism and the Middle East, Oxford University Press,11-26.
