ارزیابی امکان دفاع از نظریۀ عینیت ذات و صفات خداوند با تکیه بر نظریه‌های گوناگون دربارۀ هستی‌شناسی ویژگیها
الموضوعات :
مصطفی ایزدی یزدان آبادی
1
,
محمدرضا بیات
2
1 - دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - دانشیار دانشگاه تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: بساطت خداوند, عینیت ذات و صفات, هستی‌شناسی صفات و ویژگیها, بریان لفتو, ملاصدرا,
ملخص المقالة :
تبیین نسبت ذات و صفات خداوند یکی از اساسیترین مسائل فلسفی و کلامی است. عینیت ذات و صفات، یکی از نظریه‌های مهم در تبیین نسبت ذات و صفات خداوند است که با باور به بساطت خداوند ـ‌بمثابه مهمترین یا دست‌کم، یکی از مهمترین اوصاف متافیزیکی خداوند‌ـ سازگار است. اما پذیرش عینیت ذات و صفات خداوند یا بساطت خداوند در گرو نوع نظریه‌یی است که دربارۀ هستی‌شناسی ویژگیها و صفات ارائه میشود. در فلسفۀ اسلامی و متافیزیک تحلیلی معاصر، نظریه‌هایی گوناگون دربارۀ هستی‌شناسی ویژگیها ارائه شده است. مقالۀ حاضر، با توضیح نظریه‌های فوق، نشان داده که 1) دفاع از عینیت ذات و صفات خداوند بر نظریه‌یی دربارۀ هستی‌شناسی صفات استوار است. 2) بمدد هر نظریه دربارۀ هستی‌شناسی صفات، نمیتوان عینیت ذات و صفات را تبیین کرد. 3) در پرتو نظریۀ بریان لفتو و ملاصدرا میتوان از عینیت ذات و صفات خداوند دفاع نمود.
آمدی، علی‌بن محمد (۱۴۲۳ق) ابکار الافکار فی اصول الدین، ج۱، قاهره: دار الکتب و الوثائق القومیه.
ابن‌سینا (۱۳۶۳) المبدأ و المعاد، تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل.
ابن‌سینا (۱۴۰۵ق) الشفاء (الطبیعیات)، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
ارسطو (1385) متافیزیک (مابعدالطبیعه)، ترجمه شرف‌الدین خراسانی، تهران: حکمت.
ایزدی یزدان‌آبادی، مصطفی (1403) «ارزیابی انتقادی نظریۀ جوهر زیرنهاد دربارۀ کارکردهای جزئی عریان از منظر فلاسفه اسلامی»، معرفت فلسفی، شمارۀ 85، ص96ـ79.
بغدادی، عبدالقاهر (۲۰۰۳م) اصول الایمان، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
خمینی، روح‌الله (1381) تقریرات فلسفه امام خمینی(ره)، بکوشش عبدالغنی موسوی اردبیلی، ج۱، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينی(ره).
سبزواری، ملاهادی (۱۳۶۳) اسرار الحکم فی المفتتح و المختتم، تصحیح کریم فیضی، ج۱، قم: مطبوعات دینی.
سعیدی‌مهر، محمد (1386) «نظریه بساطت ذات خداوند؛ برخورد دو پارادایم فلسفی»، پژوهشهای فلسفی کلامی، شماره ۳۱و۳۲، ص84ـ59.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1416ق) نهایة الحکمة، قم: مؤسسة نشر اسلامي.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی‌تا) بدایة الحکمة، قم: مؤسسة نشر اسلامي.
کاپلستون، فردریک (1376) تاریخ فلسفه، ج۱، یونان و روم، ترجمه جلال‌الدین مجتبوی، تهران: سروش.
کشفی، عبدالرسول (1399) چیستی و امکان معرفت، تهران: سمت.
ماحوزی، رضا (1391) مفهوم جوهر در متافیزیک تحلیلی معاصر، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (۱۳۸1) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج6، تصحیح و تحقیق احمد احمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (۱۳۸۳الف) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، تصحیح و تحقیق غلامرضا اعوانی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (۱۳۸۳ب) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج2، تصحیح و تحقیق مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (۱۳۸۳ج) الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، ج3، تصحیح و تحقیق مقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا (1391) الشواهد الربوبیة في المناهج السلوکیة، تحقیق و تصحیح سیدمصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
هیوم، دیوید (1399) رساله¬ای در باب طبیعت آدمی، ترجمه جلال پیکانی، تهران: ققنوس.
Aquinas, Thomas (1963) Summa Theologica. vol. 2. trans. by Timothy McDermott, London: Cambridge University Press.
Armstrong, David M. (1977) Nominalism and Realism: Universals and scientific realism. Cambridge University Press, vol.1; https://doi.org/10.2307/2215424.
Armstrong, David M. (1978) A Theory of Universals. Cambridge: Cambridge University Press.
Augustine, Saint (2003) City of God. trans. by Henry Bettenson. Penguin Publishing Group.
Blanshard, Brand (1948) The nature of thought, New York: Humanities Press Inc.
Campbell, Keith (1990) Abstract particulars. Oxford: Basil Blackwell.
Ehring, Douglas (1997) Causation and Persistence. New York: Oxford University Press, https://doi.org/10.2307/2653500.
Feser, E. (2013) Aristotle on Method and Metaphysics (Philosophers in Depth). Palgrave Macmillan.
Leftow, Brian (2006) God and the Problem of Universals. Oxford Studies in Metaphysics. no. 2, pp.325-356.
Leftow, Brian (2015) God and Necessity. UK: Oxford University Press.
Loux, M. (1998) Metaphysics, a contemporary introduction. Rutledge.
Lowe, E. J. (1998) Introduction to Substance. Philosophical studies. vol. 47. ed. by Steven D. Hales. Wadsworth publishing company.
Lowe, E. J. (2006) The four-category ontology. Oxford University Press; http://www.jstor.org/stable/3329121.
Morris, T. V. (1985) on God and Mann. Religious Studies, vol. 23, no. 3, pp. 299-318.
Newman, A. (2006) The bundle theory for simple particulars. https://philpapers.org/rec/NEWTBT-2.
Russell, B. (1912) on the relations of universals and particulars. in: Proceedings of the Aristotelian Society. Vol. 12, no. 1, pp. 1-24; https://www.jstor.org/stable/4543817.
Williams, D. C. (1953) The Elements of Being. Review of Metaphysics, vol. 7, no. 1, pp. 3-18. http://www.jstor.org/stable/20123348.
