شناسایی زمینههای اجتماعی و اقتصادی شکل¬گیری پدیدۀ تکدی‌گری زنان (مورد مطالعه شهر خرمآباد)
الموضوعات :
ابوذر قاسمی نژاد
1
,
ولی بهرامی
2
1 - استادیار گروه مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
2 - استادیار گروه آموزش علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: تکدی‌گری, فقر نسلی, بدسرپرستی, درآمد آسان و نداشتن مهارت شغلی.,
ملخص المقالة :
امروزه با فشارهای اقتصادی از یکسو و گسترش فردیت و گمنامی در شهرهای بزرگ، پدیده تکدی‌گری به یکی از معضلات شهری تبدیل شده است. از اینرو مطالعه حاضر با هدف شناسایی زمینههای اجتماعی و اقتصادی شکلگیری و گسترش تکدی‌گری زنان در شهر خرمآباد انجام شده است. رویکرد تحقیق حاضر اکتشافی با بهره گیری از روش کیفی و جامعه مورد مطالعه، کلیه زنان متکدی در شهر خرمآباد بودند. نمونهگیری به شیوه هدفمند انجام شده است. حجم نمونه نیز بر اساس معیار اشباع تعیین شد و بر این اساس با پانزده نفر، مصاحبه نیمهساختاریافته انجام گرفت. دادههای گردآوریشده نیز به صورت مضمونی کدگذاری و تحلیل شد. بدین‌ترتیب پس از کدگذاری و تحلیل دادهها، ۳۰۴ کد باز، ۳۰ مضمون فرعی و ۷ مضمون اصلی استخراج شد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که زمینههای اجتماعی تکدی‌گری، «تعارض عقلانیت ارزشی مذهبی، تعاملات نامولد، کاهش شرم و برچسب تکدی‌گری، بیسرپرستی و بدسرپرستی» و زمینههای اقتصادی آن، «نداشتن مهارت شغلی، تکدی‌گری بهمثابه درآمد آسان و فقر نسلی» است. نتایج تحقیق نشان میدهد که باید با ایجاد توانمندسازی در جهت افزایش مهارت‌های شغلی آنها و نیز کاهش تعاملات نامولد آنها در بستر خانوادگی و زنجیرههای فقر نسلی، مسیر آنها را به سمت اشتغال مولد سوق داد.
آفریدون، بهزاد (۱۳۹۱) ماهیت و عوامل مؤثر در جرایم تکدی و کلاشی، رساله کارشناسی¬ارشد، رشته حقوق کیفری و جرم‌شناسی، به راهنمایی علی نجفی توانا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
اسماعیلی، علیرضا (1391) «بررسی نقش عوامل اجتماعی بر تکدي‌گري در شهر گنبدکاووس در سال 1390»، مطالعات جامعه-شناختی جوانان، سال سوم، شماره 8، صص 23-44.
ایار، علی و موسی عنبری (۱۴۰۲) «از گردو تا اوکالیپتوس: روایتی مردم‌نگارانه از فرسایش اجتماعات محلی در ایران»، فصلنامه علوم اجتماعی، سال سی‌ام، شماره ۱۰۱، صص 29-73.
حاجیان مطلق، محمود (1381) روسپیگرى، تأملى بر پدیده تکدى و ریشه‌هاى آن در ایران، کودکان خیابانى و تکدى، مجموعه مقالات اولین همایش آسیب‌هاى اجتماعى در ایران، تهران، آگاه.
حبیب¬پور گتابی، کرم (۱۳۹۰) «ارزیابی عملکرد سازمان‌های مسئول سامان¬دهی متکدیان»، فصلنامه دانش ارزیابی، سال سوم، شماره ۱۰، صص ۳-3۳.
---------------- (1396) «رويکرد شهروندان تهراني نسبت به متکديان»، مسائل اجتماعي ايران، سال هشتم، شمارة 2، صص 29-52.
خانزاده، علیرضا (۱۳۹۳) بررسی عوامل مؤثر بر بروز پدیدۀ تکدی‌گری در شهرستان اهواز، رساله کارشناسی¬ارشد، رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
خضری، نشمین (۱۳۹۴) تبیین جامعه‌شناسی مواجهه با پدیده تکدی‌گری در شهر تبریز (با روش نظریه زمینه‌ای)، رساله کارشناسی-ارشد، رشته جامعه‌شناسی، به راهنمایی سید حسین سراج‌زاده، دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
خوشچیانی، رامین و سید محمد حسینی (۱۳۹۹) «ارزیابی و تحلیل نرخ بیکاری در استان‌های کشور با استفاده از خوشه‌بندی مبتنی بر چگالی پیش‌بینی»، فصلنامه علمی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال دهم، شماره ۳۷، صص 2-16.
رستمی‌نیا، مژگان (۱۴۰۱) «تحلیل و تبیین عوامل اثرگذار بر تکدی‌گری شهری در کوهدشت»، مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، دوره هشتم، شماره 1، صص 16-110.
رﺿﺎزاده، ﻣﺮﺿﯿﻪ (۱۳۹۴) ﺑﺮرﺳﻰ ﭘﺪﯾﺪه تکدی¬گری و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣؤﺛﺮ ﺑﺮ آن: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ روش ﮔﺮاﻧﺪد ﺗﺌﻮرى، رﺳﺎﻟﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﻰ¬ارﺷﺪ، رشته جامعه‌شناسی، داﻧﺸﮕﺎه ﭘﯿﺎم ﻧﻮر اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮى، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ﻣﺮﮐﺰ ﭘﯿﺎم ﻧﻮر ﻣﺸﻬﺪ.
رضوی، سید حسین (۱۳۷۷) روستا، فقر و توسعه، جلد اول: مفاهیم، رهیافت‌ها و شاخص، وزارت جهاد سازندگی، سلسله انتشارات روستا و توسعه، شماره ۳۱.
روشن‌پور، امین و دیگران (۱۴۰۰) «ارزیابی سریع کودکان خیابانی و ویژگی‌های کار آنان (مورد مطالعه: شهر خرم¬آباد)»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره پانزدهم، شماره ۴، صص 133-۱۵۵.
زمانی¬مقدم، مسعود و سید علیرضا افشانی (۱۴۰۰) «توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران: مرور نظام‌مند»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال بیست¬ویکم، شماره ۸۰، صص 45-۸۰.
عبدالهی، اسماعیل و رویا زندی (۱۳۹۵) بررسی و تحلیل عوامل موثر بر تکدی‌گری در شهر بوشهر، کنفرانس جهانی روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، حقوق و علوم‌اجتماعی در آغاز هزاره سوم، شیراز.
عشایری، طاها و دیگران (۱۴۰۱) «مطالعه جامعه‌شناختی فرهنگ تکدی‌گری خیابانی: مرور سیستماتیک پژوهش‌های تجربی»، فصلنامه مطالعات راهبردی فرهنگ، سال دوم، شماره ۲، صص 111-۱۵۳.
عنبری، موسی و سارا بقایی (1393) «ارتباط فرهنگ فقر و آسيب¬گرايي زنان حاشيه‌نشين شهری (مورد مطالعه: منطقه ديزج شهر همدان)»، توسعه روستایی، دوره ششم، شماره 2، صص 209-232.
فرهادی، مرتضی (۱۳۹۰) «فروهشتگی ده و کژبالشی شهر ایرانی (کاهندگی فرهنگ تولیدی و افزایندگی فرهنگ مصرفی در ایران)»، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، سال اول، شماره ۲، صص 7-۲۸.
کونانى، سمیرا (۱۴۰۰) عوامل تأثیر گذر بر افزایش تکدیگرى در شهرستان شهریار، رساله کارشناسى ارشد، رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه آیت‌االله العظمى بروجردى (ره)، دانشکده علوم انسانى.
معاونت برنامه‌ریزی و اطلاعات راهبردی (۱۴۰۲) گزارش تحلیلی- توصیفی زنان سرپرست خانوار.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۷) تکدی‌گری در ایران، دفتر مطالعات اجتماعی.
معینی، مهدی و صدیق جهانبازیان (۱۳۹۸) «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به تکدی‌گری در شهر یاسوج»، فصلنامه علمی- تخصصی مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه¬شناسی، شماره 33، صص 1-23.
نظم‌فر، حسین و دیگران (۱۳۹۸) «پایش توزیع فضایی فقر در استان‌های کشور»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست¬وششم، شماره ۱۰۰، صص 150- 175.
نواصر، مریم (۱۴۰۰) واکاوی ریشه‌ها و پیامدهای پدیده تکدی‌گری در شهر اهواز، رساله کارشناسی‌ارشد، رشته جامعه‌شناسی، به راهنمایی کریم رضادوست، دانشگاه شهید چمران، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی.
Ali Al- Muhareb. T. & Sayel Alzyoud. M. (2018) Begging Phenomenon in Jordan: Family Role and Causes. Modern Applied Science, Vol.12 (4) 57-68.
Agnew, R. )1992 (Foundation for a General Strain Theory of Crime and. Delinquency".Criminology, 30, pp 48. Baltazar M.L. and Maseke R. (2012) Categories of street beggars and factors influencing street begging in central Tanzania, African study monographs, vol 33, no 2.
Bukoye, R.O. (2015) Case Study: Prevalence and Consequences of Streets Begging among Adults and Children in Nigeria, Suleja Metropolis. Procedia – Social and Behavioural Sciences, Vol 171, 323–333.
Daarta nanglakong, C. Ganaa.C.Galaa.E.(2019) Street Begging: The Case of the Bolgatanga Municipality. Journal of Applied Linguistics and Language Research, Vol 6 (3).20-42.
Demewozu, W. (2005) Begging as a Means of Livelihood: Conferring with the poor At the Orthodox Religlous Ceremonial Days in Addis Ababa, African Study Monographs. Vol29. 185-191.
Gabriel, E., Fasakin, j.o. Mande, K. H (2015) Evidential Socio-Economic and Cultural Characteristics Defining Street Begging in Akure, Nigeria, IOSR Journal of Environmental Science, Toxicology and food Technology. Vol 9 (8). 67-78.
Iqbal, R (2016) Begging: A Growing Threat in India. International Journal of Advanced Research in Management and Social Sciences, 2 (8):37-62.
Ismail, R. (2013) Phenomenon of begging children, conductive studies. Iraq, 1(42), 27-31.
Kanbur, Ravi; Venables, Anthony J. (2005) Spatial inequality and development, Oxford New York: Oxford University Press, ISBN 9780199278633, Pdf version.
Kennedy, C., Fitzpatrick, S. (2011) Begging, Rough Sleeping and Social Exclusion: Implication for Social Policy. Journal of Urbanization and Environment, Vol 38 (11), 2001–2016.
Kwesi Kassah Alexander (2008) Begging as work: a study and Society, Vol 23 (2). 163-170.
Malarvizhi. V. & K.T. Geetha (2016) Socio- Economic Issues of Beggary: A Study Of Beggary: A study Of Beggars In Coimbatore City, IRA International Journal of Management Social Sciences. Vol3. 243-258.
Namwata, B.M.L. M.R. Mgabo & P. Dimoso (2011) Demographic dimensions and their implications on the incidence of street begging in urban areas of Central Tanzania: The case of Dodoma and Singida Municipalities. Global Journal of human Social Science, 11 (4): 53–6.
Ogunkan, D., Fawole, O (2009) Incidence and Socio- economic dimension of begging in Nigerian cities: The case of Ogbomoso. International NGO Journal Vol.4(12), pp.498-503.
Ojo, T.M., Benson, T.A. (2017) Street Begging and Its Psychosocial Social Effects in Ibadan Metropolis, Oyo State, Nigeria. World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Humanities and Social Sciences, Vol11 (12). 2771-2775.
Seni, A.J. (2017) Causes and Effects of Begging Style Involving Children as Guides in Dodoma Municipality, Tanzania: Liability in Basic Education Access. International Journal of Education and Literacy Studies, Vol 5 (1).1-12.
Shakoori A, Motamedi H (2013) Analysis of Socio-Economic Factors Affecting Begging in the City of Mashhad. socio-cultural Dev Stud ;1(3). sociological review; 3 (5). Study monographs Supplementary issue (2005), 29.pp. 185- 19.
Siegel, L and Sienna, J. (1997) Juvenile Delinquency, Six Edition, West Publishing Company.
