پایش وضعیت کیفی آب زیرزمینی، با استفاده از شاخص IRWQIGC، مطالعه موردی: دشت فریمان، تربت جام
الموضوعات :
نسرین ایزدی مهر
1
,
قاسم ذوالفقاری
2
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست، آلودگی محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری
2 - دانشیار علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری
الکلمات المفتاحية: کیفیت آبهای زیرزمینی, پهنه‌بندی, شاخص IRWQIGC, تغییرات مکانی,
ملخص المقالة :
به‌دلیل محدودیت منابع آبی بحث آلودگی آبهای زیرزمینی مهم و مورد توجه است. هدف از این مطالعه تعیین کیفیت آبهای زیرزمینی دشت فریمان- تربت‌جام با استفاده از شاخص IRWQIGC و بررسی تغییرات مکانی در بازه زمانی پاییز 98- بهار 99 بود. به این منظور در مجموع 30 نمونه جمع‌آوری شده‌است و پارامترهای اسیدیته، سختی کل، کل جامدات محلول، هدایت الکتریکی و نیترات در سه فصل اندازه‌گیری شده‌اند. پهنه‌بندی مکانی نیز با نرم‌افزار GIS انجام گرفته است. طبق نتایج به‌دست آمده مقدار شاخص IRWQIGC در سه فصل پاییز 98، زمستان 98 و بهار 99 به‌ترتیب 45/60، 56/36، 14/34 محاسبه شده‌است که طبق این نتایج محدوده مورد مطالعه در فصل پاییز 98 دارای کیفیت آب زیرزمینی نسبتاً خوب بوده است و در دو فصل زمستان 98 و بهار 99 دارای کیفیت آب زیرزمینی نسبتاً بد می‌باشد. بررسی کیفیت آب زیرزمینی در محل‌های نمونه‌برداری (چاه‌های مناطق رباط، سفید سنگ، رحمت‌آباد، قلعه گک، حیانو، قلعه خاکی، منصور به، اراضی کوشکک، احمدآباد و رخنه گرگ) نشان داده است، بهترین کیفیت آب زیرزمینی مربوط به مناطق رباط بود که دارای کیفیت آب زیرزمینی نسبتاً خوب است و بدترین کیفیت آب زیرزمینی نیز مربوط به قلعه خاکی، اراضی کوشکک و احمدآباد می‌باشد که دارای کیفیت آب زیرزمینی بدی است. طبق این مطالعه آبهای زیرزمینی بخش جنوب و جنوب شرقی دشت فریمان- تربت‌جام از نظر شوری و سختی و بخش شمالی دشت از نظر پارامتر نیترات آلودگی بیشتری داشته‌اند.
مسعود لطیف، سید فرهاد موسوی، مجید افیونی، سعداله ولایتی، (1384)، بررسی آلودگی نیترات و منشایابی آن در آبهای زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت مشهد)، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال دوازدهم.
لشگری‌پور، غ، غفوری، م، دم شناس، م. (1387). تأثیر افت سطح آبهای زیرزمینی در دشت فریمان- تربت جام، دوازدهمین همایش انجمن زمین شناسی، 1387.
یاسمنی، س، محمدزاده، ح، مساعدی، ا، (1391). بررسی اثر خشکسالی بر تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت تربت جام- فریمان با بکارگیری شاخصهای GRI و SPI، شانزدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، شیراز، 1391.
مهندس مجید عرفان منش، دکتر مجید افیونی، (1393)، آلودگی محیط زیست (آّب،خاک و هوا)، انتشارات ارکان دانش، چاپ دهم، 1393.
اخوان، س، زارع ابیانه، ح، بیات ورکشی، م. (1393). مروری نظام مند بر مطالعات انجام شده در خصوص غلظت نیترات در منابع آبی ایران. نشریه سلامت و محیط زیست، دوره 7، شناره 2، ص 205-228، 1393.
ایزانلو، ح، مجیدی، غ، نظری، ش، ملکی، ا، خزائی، م، طباطبیایی مجد، م، س، وطن خواه، م. (1394). بررسی غلظت نیترات و نیتریت در منابع آب زیرزمینی شهر جیرفت، دوره بیست و دوم، شماره 6، ص 1042-1035، 1394.
اصغری مقدم، ا، جوانمرد، ز، ودیعتی، م، نجیب، م. (1394)، ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی با استفاده از روش های GQI وFGQI (مطالعه موردی: دشت مهربان)، هیدروژئو مورفولوژی، شماره دو، 1394.
موذن‌زاده، ر، علیزاده، ا. (1394). تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی دشت فریمان- تربت جام با رویکرد مدیریتی در سطح مزرعه، 1394.
سرابی، س، بوداقپور، س، شهبازی سحرانی، م. (1396)، تاثیر فعالیت های کشاورزی بر آلودگی آبهای زیرزمینی به نیترات در ایران، کنفرانس بین المللی کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی در هزاره سوم، رشت، 1396.
عظیمیان، س، فرقانی تهرانی، گ و اختری، ی. (1396). « بررسی ویزگی های هیدروژئو شیمیایی منابع آب زیر زمینی دشت فریمان – تربت جام»، پنجمین کنفرانس ملی پژوهش های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، دانشگاه صنعتی خواجه نصرالدین طوسی، 1396.
آقایی پور، ن، پیردشتی، ه، ا، زواره، م، اسدی، ح، بهمنیار، م، ع. (1397). ارزیابی تغییرپذیری مکانی برخی از خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک در شالیزار‌های دشت فوضات با استفاده از زمین آمار. نشریه پژوهش‌های کاربردی زراعی (پژوهشی و سازندگی)، دوره 31، شماره 4، ص 50-71. 1397.
بهرامی نسب، ر، پیر خراطی، ح، عباس فام، ع، شیخی، ز و بازرگان، د.(1397). « ارزیابی کیفیت آب زیر زمینی دشت رشکان به منظور استفاده از آن در کشاورزی» اولین کنفرانس تحقیقات بنیادین در علوم کشاورزی و زیست محیطی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دبیر خانه دائمی کنفرانس، اسفند، 1397.
قره محمودلو، م، حشمت‌پور، ع، خلاقی، ن، زارع، غ، مهرابی، ح. (1398). ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت سیدان- فاروق برای هدف‌های آبیاری و شرب، دوره 17، شماره 3، ص 89-106. 1398.
ترابی پوده، ح، یونی، ح، ا، حقی زاده، ع، ارشیا، آ. (1398). ارزیابی تغییرات کیفیت منابع آب زیرزمینی و شاخص کیفیت آبهای زیرزمینی در محدوده آبخوان‌های انجانات نجف آباد. نشریه مهندسی اکوسیستم بیابان، دوره 8، شماره 25، ص 53-66. 1398.
Pandey, S. K. and Tiwari, S. 2008. Physicochemical analysis of groundwater of selected area of Ghazipur city - A case study. Nature and Science, Vol. 6 (4), pp. 25-28.
Ullah, R.; Malik, R.N. and Qadir, A. 2009. Assessment of groundwater contamination in an industrial city, Sialkot, Pakistan. African Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 3(1), pp. 429466.
Awais, M., Arshad, M., Shah, S.H. H. and Anwar-ul-Haq, M. 2017. Evaluating groundwater quality for irrigated agriculture. Spatio-temporal investigations using GIS and geostatistics in Punjab, Pakistan. Arabian Journal of Geosciences, 10(23).1-15.
Adeyeye,J.A., Akinyemi, O.D., Awomeso, J.A., Bada, B.S., and Akintan, O.B. 2021. Geochemical investigation of groundwater salinity status in selected coastal areas of south western nigeria. Sustainable Water Resources Management, 7(4). 1-15.
Elmahdy, S. I., & Mohamed, M. M. (2012). Topographic attributes control groundwater flow and groundwater salinity of Al Ain, UAE: a prediction method using remote sensing and GIS. J Environ Earth Sci, 2(8), 1-13.
Sivakumar, D. (2014). 'Groundwater Quality Assessment around Nagalkeni Tannery Industrial Belt'. World Academy of Science, Engineering and Technology, Open Science Index 87, International Journal of Civil and Environmental Engineering, 8(3), 324 – 329.
Jalili, M., Hosseini, M. S., Ehrampoush, M. H., Sarlak, M., Abbasi, F., & Fallahzadeh, R. A. (2019). Use of water quality index and spatial analysis to assess groundwater quality for drinking purpose in Ardakan, Iran. Journal of Environmental Health and Sustainable Development, 4(3), 834-842.
Bhatti, N.B., Siyal, A.A., Qureshi, A.L., Solangi, G.S., Memon, N.A., and Bhatti, I.A. (2020). Impact of small dams construction on groundwater quality and level using water quality index (WQI) and GIS: Nagarparkar area of Sindh, Pakistan. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 26(10). 2586-2607.
Krcmar, D., Tenodi, S., Grba, N., kerkez, D., Watson, M., Roncevic, S., and Dalmacija, B. (2018). Preremedial assessmwnt of the municipal landfill pollution impact on soil and shallow groundwater in subotica, Serbia. Science of the Total Environment, 615.1341-1354.
Eghbalian, S., Bahmani, O. 2020. Study of Local and Temporal Changes of Groundwater Quality Standards of Hamedan-Bahar Plain Using (GIS) over a 10 Year Period. Journal of Environmental Science and Technology, 22(3). 83-98.
Nematollahi, M. J., Ebrahimi, P., Razmara, M., and Ghasemi, A. (2016). Hydrogeochemical investigations and groundwater quality assessment of Torbat-Zaveh plain, Khorasan Razavi, Iran. Environmental Monitoring and Assessment, 188(1). 1-21.
Donohue, S., Mccarthy, V., Rafferty, P., Orr, A., and Flynn, R. (2015). Geophysical and hydrogeological characterization of the impacts of on-site wastewater treatment discharge to groundwater in poorly productive bedrock aquifer. Science of the Total Environment, 523. 109-119.
إBadeenezhad, A., Tabatabaee, H. R., Nikbakht, H. A., Radfard, M., Abbasnia, A., Baghapour, M. A., & Alhamd, M. (2020). Estimation of the groundwater quality index and investigation of the affecting factors their changes in Shiraz drinking groundwater, Iran. Groundwater for Sustainable Development, 11, 100435
Adimalla, N., & Taloor, A. K. (2020). Hydrogeochemical investigation of groundwater quality in the hard rock terrain of South India using Geographic Information System (GIS) and groundwater quality index (GWQI) techniques. Groundwater for Sustainable Development, 10, 100288.
Singha, S., Pasupuleti, S., Singha, S. S., Singh, R., & Kumar, S. (2021). Prediction of groundwater quality using efficient machine learning technique. Chemosphere, 276, 130265.
