نقد و بررسی مدعای خانم لمبتون در موضوع تطوّر آموزه عصمت نزد شیعه
الموضوعات :
عزالدین رضانژاد
1
(جامعه المصطفی)
ميثم درگاهي
2
(حوزه علمیه تهران)
الکلمات المفتاحية: مدعای خانم لمبتون, عصمت, شیعه, امامان معصوم. ,
ملخص المقالة :
عصمت امامعليه السلام از جمله مباحث کهن در کلام اسلامی است و علی¬رغم تأکیدات فراوان و استدلال بر آن و مسلّم¬دانستن آن به عنوان منصبی الهی و در راستای نبوّت، همچنان آماج هجمه¬ها و شبهات قرار دارد تا جایی¬که، اخیرا، خانم لمبتون، با ادعای مطالعه‌ی تاریخی تفکر شیعه، تلاش دارد تا مسأله امامتِ پیشوایانی معصوم را فاقد ریشه تاریخی و ناشی از غلوّ در عقاید غالیان معرفی کند که از اواخر قرن دوم با مقداری تعدیل از سوی متکلمان شیعه، به تدریج، اندیشه‌ی غالب شیعه گشته است و حتی پا را فراتر گذاشته و مدعی آن¬است که اعتقاد به عصمت امام را نمی¬توان به هیچ کدام از امامان، اصحاب ائمه و حتی عموم شیعیان در قرن نخست هجری نسبت داد! واکاوی مدعای مذکور و شواهد ارائه¬شده حاکی از عدم تحلیلی صحیح و عقلانی از تطوّر مبانی فکری تشیّع¬است و نقد و بررسی آن نشان¬می¬دهد که او بین فرآیند تکامل در مبانی فکری تشیع با توسعه در مبانی فکری از اجمال به تفصیل خلط کرده¬است. این تحقیق با هدف شناخت خلط و خطای لمبتون با تتبع در کلمات و عبارات بر جای مانده از او در کتاب «دولت و حكومت در اسلام» انجام شده و نیل به این مَقصد در سایه بررسی، توصیف و تحلیل دقیق کلام او با گرد¬آوری داده¬های کتابخانه¬ای میسّر است و نتیجه¬ی آن، نقد و بررسی مدعای او در موضوع تطوّر فکری تشیع در آموزه عصمت، و اثبات خطا و خلط او در فهم اندیشه مدافعان اندیشه¬های کلامی شیعه است.
قرآن کریم
ابن الأثیر، عز الدین(1409ق)، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، دار الفکر، بیروت.
ابن بابویه، علی بن حسین، (1404ق)، الامامه والتبصره، مدرسه الامام المهدی، قم، قم.
ابن قولویه، جعفر بن محمد، (1356ق)، کامل الزیارات، دار المرتضویه،نجف،.
ابن هشام، عبدالملک، (بی تا)، السیره النبویه، دار المعرفه، بیروت.
اهوازی، حسین سعید، (1402ق)، کتاب الزهد،امطبعه العلمیه،قم.
برقی، احمد بن محمد بن خالد، (1371ق)، المحاسن، دار الکتب الاسلامیه،قم.
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، (1417ق)، دار الفکر، بیروت.
صفار، محمد بن حسن(1404ق)، بصائر الدرجات، مکتبه آیت الله المرعشی النجفی، قم.
طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ناصر خسرو، تهران.
طبرى، محمد بن جریر، (١٣٨٧ ق)، جامع البیان، بیروت، دار التراث .
طوسی، محمد بن حسن، (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن، ناشر: دار احیاء التراث العربی، چاپ: بیروت.
كلیني،محمد بن یعقوب، (١٣٦٥)، الكافي، ٨ أجزاء، دار الكتب الإسلامیة، طهران.
لمبتون، آن‌کاترین‌سواین‌فورد، (1380)، دولت و حكومت در اسلام ، ، عروج،ترجمه صالحی- عباس فقیهی ، تهران.
مغربی، قاضی نعمان، (1409ق)، شرح الاخبار، جامعه مدرسین،قم.
نعمانی، محمد بن ابراهیم، (1397 ق)، الغیبة، مکتبة الصدوق، تهران.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 128 ـ 111
نقد و بررسی مدعای خانم لمبتون در موضوع تطوّر آموزه عصمت نزد شیعه
عزالدین رضانژاد 1
میثم درگاهی 2
|
چکیده
عصمت امامعليه السلام از جمله مباحث کهن در کلام اسلامی است و علیرغم تأکیدات فراوان و استدلال بر آن و مسلّمدانستن آن به عنوان منصبی الهی و در راستای نبوّت، همچنان آماج هجمهها و شبهات قرار دارد تا جاییکه، اخیرا، خانم لمبتون، با ادعای مطالعه‌ی تاریخی تفکر شیعه، تلاش دارد تا مسأله امامتِ پیشوایانی معصوم را فاقد ریشه تاریخی و ناشی از غلوّ در عقاید غالیان معرفی کند که از اواخر قرن دوم با مقداری تعدیل از سوی متکلمان شیعه، به تدریج، اندیشه‌ی غالب شیعه گشته است و حتی پا را فراتر گذاشته و مدعی آناست که اعتقاد به عصمت امام را نمیتوان به هیچ کدام از امامان، اصحاب ائمه و حتی عموم شیعیان در قرن نخست هجری نسبت داد! واکاوی مدعای مذکور و شواهد ارائهشده حاکی از عدم تحلیلی صحیح و عقلانی از تطوّر مبانی فکری تشیّعاست و نقد و بررسی آن نشانمیدهد که او بین فرآیند تکامل در مبانی فکری تشیع با توسعه در مبانی فکری از اجمال به تفصیل خلط کردهاست. این تحقیق با هدف شناخت خلط و خطای لمبتون با تتبع در کلمات و عبارات بر جای مانده از او در کتاب «دولت و حكومت در اسلام» انجام شده و نیل به این مَقصد در سایه بررسی، توصیف و تحلیل دقیق کلام او با گردآوری دادههای کتابخانهای میسّر است و نتیجهی آن، نقد و بررسی مدعای او در موضوع تطوّر فکری تشیع در آموزه عصمت، و اثبات خطا و خلط او در فهم اندیشه مدافعان اندیشههای کلامی شیعه است.
واژگان کلیدی
مدعای خانم لمبتون؛ عصمت؛ شیعه؛ امامان معصوم.
[1] 2. استاد تمام گروه کلام، جامعة المصطفی العالمیه(ص)، قم، ایران.
Email: rezanejad39@yahoo.com
[2] 2. فارغ التحصیل سطح چهار حوزه علمیه و استاد سطوح عالی حوزه علمیه تهران. (نویسنده مسئول)
Email: maysamdargahi@yahoo.com
تاریخ دریافت: 20/7/1401 پذیرش نهایی: 13/10/1401
