بررسی تاثیر توانمندی یکپارچهسازی دانش بر نوآوری فناورانه و عملکرد راهبردی (مورد مطالعه: بنگاههای تولید کننده دارو در ایران)
الموضوعات :نیما گروسی مختارزاده 1 , محمود زمانی 2 , محمد گشتاسبی 3
1 - دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، تهران
2 - مدیریت فناوری،دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، تهران
3 - مدیریت فناوری،دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، تهران
الکلمات المفتاحية: توانمندی یکپارچهسازی دانش, نوآوری فناورانه, عملکرد راهبردی, شرکت¬های داروسازی, مدل سازی معادلات ساختاری,
ملخص المقالة :
این تحقیق دو هدف را دنبال میکند. اول، بررسی اثر توانمندی در یکپارچه سازی دانش بر توانمندی در نوآوریهای فناورانه (نوآوری در محصول و فرایند) و عملکرد راهبردی بنگاه و دوم، بررسی نقش میانجی توانمندی نوآوری در محصول در رابطه بین توانمندی نوآوری در فرایند و عملکرد راهبردی سازمان. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها برای آزمون فرضیات توصیفی- تحلیلی و از شاخه همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه بنگاه های داروسازی فعال در کشور ایران است. برای نمونهگیری از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برابر با 86 بنگاه تعیین گردید. تحلیل همبستگی و مدل سازی معادلات ساختاری برای آزمون فرضیه ها بکار گرفته شد. تحلیل دادهها نشان داد که توانمندی یکپارچه سازی دانش اثر مستقیم و معناداری بر توانمندی در نوآوریهای فناورانه و همچنین عملکرد راهبردی بنگاه دارد. یافتههای تحقیق همچنین نشان داد که توانمندی در نوآوری محصول به طور معناداری بر رابطه بین توانمندی در نوآوری فرایند و عملکرد راهبردی بنگاه تاثیر گذار است.
اللهی، صفورا؛ رستگار، عباس علی؛ و شفیعی نیک آبادی، محسن. (1393). بررسی تأثیر قابلیتهای فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری با اثر میانجی فرایند نوآوری در سازمانها با فناوری پیشرفته. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 1(4)، 105- 129
تقی زاده، هوشنگ؛ ضیائی حاجی پیرلو، مصطفی. (1392). ارائه مدل روابط مؤلفه هاي تسهيم دانش در مؤسسات آموزشي با رويكرد مدلسازي ساختاري تفسيري (مطالعه موردي). پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 5(10)
جعفری، مصطفی؛ اخوان، پیمان؛ و رفیعی، عباس. (1395). بررسی رابطه بین مدیریت دانش و انتقال اثربخش فناوری)مطالعه موردی : مراکز دانش بنیان وصنایع تولیدی استان اصفهان(. فصلنامة نوآوری و ارزش آفرینی، 5 (9)، 122-113
حسینی، سید مجتبی و دانایی فرد، حسن. (1391). تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر تسهیم دانش: مطالعه نقش میانجی فرهنگ سازمانی. فصلنامه علوم مدیریت ایران، 7 (28)، 131-109
رضائیان فردرویی، صدیقه و قاضی نوری، سپهر (1389). مدل یابی نقش اخلاق در موفقیت سیستم های مدیریت دانش. سیاست علم و فناوری، 3 (2)، 65-80.
محمدی حسینی، سید احمد؛ امین بیدختی، علی اکبر؛ و جمشیدی، لاله. (1392). بررسی نقش یادگیری سازمانی در افزایش عملکرد نوآوری. فصلنامة نوآوری و ارزش آفرینی، 2 (4)، 95-83
Akgün, A. E., Keskin, H., & Byrne, J. (2009). Organizational emotional capability, product and process innovation, and firm performance: An empirical analysis. Journal of Engineering and Technology Management, 26(3), 103-130
Atuahene-Gima, K. (1996). Market orientation and innovation. Journal of Business Research, 35(2), 93-103
Barney, J., Wright, M., & Ketchen, D. J. (2001). The resource-based view of the firm: Ten years after 1991. Journal of anagement, 27(6), 625-641
Bessant, J., Lamming, R., Noke, H., & Phillips, W. (2005). Managing innovation beyond the steady state. Technovation, 25(12), 1366-1376
Bharadwaj, A. S. (2000). A resource-based perspective on information technology capability and firm performance: an empirical investigation. MIS quarterly, 169-196
Bogner, W. C., & Bansal, P. (2007). Knowledge management as the basis of sustained high performance. Journal of Management Studies, 44(1), 165-188
Bollinger, A. S., & Smith, R. D. (2001). Managing organizational knowledge as a strategic asset. Journal of knowledge management, 5(1), 8-18
Cainelli, G., Evangelista, R., & Savona, M. (2004). The impact of innovation on economic performance in services. The Service Industries Journal, 24(1), 116-130
Calantone, R. J., Cavusgil, S. T., & Zhao, Y. (2002). Learning orientation, firm innovation capability, and firm performance. Industrial marketing management,31(6), 515-524
Camelo-Ordaz, C., Garcia-Cruz, J., Sousa-Ginel, E., & Valle-Cabrera, R. (2011). The influence of human resource management on knowledge sharing and innovation in Spain: the mediating role of affective commitment. The International Journal of Human Resource Management, 22(07), 1442-1463
Camison, C., & Fore´s, B. (2010). Knowledge absorptive capacity: New insights for its conceptualization and measurement. Journal of Business Research, 63, 707–715
Camisón C., Villar-López, A. (2014). Organizational innovation as an enabler of technological innovation capabilities and firm performance. Journal of Business Research, 67: 2891–2902
Carmeli, A., & Azeroual, B. (2009). How relational capital and knowledge combination capability enhance the performance of work units in a high technology. Strategic Entrepreneurship Journal, 3, 85–103
Chesbrough, H. (2011). Bringing open innovation to services. MIT Sloan Management Review, 52(2), 85-90
Collins, C. J., & Smith, K. G. (2006). Knowledge exchange and combination: The role of human resource practices in the performance of high-technology firms. Academy of management journal, 49(3), 544-560
Damanpour, F. (1991). Organizational innovation: A meta-analysis of effects of determinants and moderators. Academy of Management Journal, 34, 555–590
Damanpour, F. (2010). An integration of research findings of effects of firm size and market competition on product and process innovations. British Journal of Management, 21(4), 996-1010
Damanpour, F. and Gopalakrishnan, S. (2001), “The dynamics of the adoption of product and process innovations in organizations”, Journal of Management Studies, Vol. 38 No. 1, pp. 45-65. Damanpour, F., Walker, R. and Avellaneda, C. (2009), “Combinative effects of innovation types and organizational performance: a longitudinal study of service organizations”, Journal of Management Studies, Vol. 46 No. 4, pp. 650-675
Davenport, T. H., De Long, D. W., & Beers, M. C. (1998). Successful knowledge management projects. Sloan management review, 39(2), 43-57
Davenport, T. H., De Long, D. W., & Beers, M. C. (1998). Successful knowledge management projects. Sloan management review, 39(2), 43-57
Dosi, G., Faillo, M., & Marengo, L. (2003). Organizational capabilities, patterns of knowledge accumulation and governance structures in business firms: An introduction (No. 2003/11). LEM Working Paper Series
Elche, D. M., & González, Á. (2008). Influence of innovation on performance: analysis of Spanish service firms. The Service Industries Journal, 28(10), 1483-1499
Felin, T., & Hesterly, W. S. (2007). The knowledge-based view, nested heterogeneity, and new value creation: Philosophical considerations on the locus of knowledge. Academy of Management Review, 32(1), 195-218
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 39-50
García‐Morales, V. J., Lloréns‐Montes, F. J., & Verdú‐Jover, A. J. (2008). The Effects of transformational leadership on organizational performance through knowledge and innovation*. British journal of management, 19(4), 299-319
González-Alvarez, N., & Nieto-Antolín, M. (2005). Protection and internal transfer of technological competencies: The role of causal ambiguity. Industrial Management & Data Systems, 105(7), 841-856
Grant, R.M. (1996), “Toward a knowledge-based theory of the firm”, Strategic Management Journal, Vol. 17 No. 7, pp. 109-122
Hauser, J., Tellis, G. J., & Griffin, A. (2006). Research on innovation: A review and agenda for marketing science. Marketing science, 25(6), 687-717
Huston, L., & Sakkab, N. (2006). P&G’s new innovation model. Harvard Business Review, 84(3), 58-66
Jansen, J. J., Van Den Bosch, F. A., & Volberda, H. W. (2006). Exploratory innovation, exploitative innovation, and performance: Effects of organizational antecedents and environmental oderators. Management science, 52(11), 1661-1674
Kam-Sing Wong, S. (2014). Impacts of environmental turbulence on entrepreneurial orientation and new product success. European Journal of Innovation Management, 17(2), 229-249
Kiessling, T. S., Richey, R. G., Meng, J., & Dabic, M. (2009). Exploring knowledge management to organizational performance outcomes in a transitional economy. Journal of world business, 44(4), 421-433
Knight, K. E. (1967). A descriptive model of the intra-firm innovation process.Journal of Business, 478-496. Kogut, B., & Zander, U. (1992)
Knowledge of the firm, combinative capabilities, and the replication of technology. Organization science, 3(3), 383-397
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas Kumar, N., Scheer, L., & Kotler, P. (2000). From market-driven to market-driving. European Management Journal, 18, 129–141
Lee, G. K., & Cole, R. E. (2003). From a firm-based to a community-based model of knowledge creation: The case of the Linux kernel development. Organization science, 14(6), 633-649
Lichtenthaler, U. (2009). Outbound open innovation and its effect on firm performance: examining environmental influences. R&d Management, 39(4), 317-330
Lin, C. J., Weng, R. C., & Keerthi, S. S. (2008). Trust region newton method for logistic regression. The Journal of Machine Learning Research, 9, 627-650
López-Nicolás, C., & Meroño-Cerdán, Á. L. (2011). Strategic knowledge management, innovation and performance. International journal of information management, 31(6), 502-509
Molina, M.F. and Martı´nez, F.M. (2010), Social networks: effects of social capital on firm innovation, Journal of Small Business Management, Vol. 48 No. 2, pp. 258-279
Nieto, M. and Quevedo, P. (2005), Absorptive capacity, technological opportunity, knowledge spillovers, and innovative effort, Technovation, Vol. 25 No. 1, pp. 1141-1157. Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995). The knowledge-creating company. New York: Oxford University Pres
OECD (2005). The measurement of scientific and technological activities Oslo Manual. Guidelines for collecting and interpreting innovation data (3rd ed.). Paris: OECD EUROSTAT
Ortega, M. J. (2009). Competitive strategies and firm performance: Technological capabilities’moderating role. Journal of Business Research. http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres. 2009.007
Paananen, M. (2009), “Exploring the relationships between knowledge sources in the innovation process: evidence from Finnish innovators”, Technology Analysis & Strategic Management, Vol. 21 No. 6, pp. 711-725
Perez-Lopez, S. and Alegre, J. (2012), “Information technology competency, knowledge processes and firm performance”, Industrial Management & Data Systems, Vol. 112 No. 4, pp. 644-662
Porter, M. E. (1985). Technology and competitive advantage. Journal of business strategy, 5(3), 60-78
Rhee, J., Taekyung, P., & Do Hyung, L. (2010). Drivers of innovativeness and performance for innovative SMEs in South Korea: Mediation of learning orientation. Technovation, 30, 65–75
Rubera, G., & Kirca, A. H. (2012). Firm innovativeness and its performance outcomes: A meta-analytic review and theoretical integration. Journal of Marketing, 76(3), 130-147
Schilling, M. A. (2005). Strategic management of technological innovation. Tata McGraw-Hill Education
Shu, C., Page, A.L., Gao, S. and Jiang, X. (2012), “Managerial ties and firm innovation: is knowledge creation a missing link?”, Journal of Product Innovation Management, Vol. 29 No. 1, pp. 125-143
Smith, K., Collins, C., & Clark, K. (2005). Existing knowledge, knowledge creation capability and the rate of new product introduction in high technology firms. Academy of Management Journal, 48, 346–357
Stanley Kam-Sing Wong, (2014),Impacts of environmental turbulence on entrepreneurial orientation and new product success, European Journal of Innovation Management, Vol. 17 Iss 2 pp. 229 - 249
Tsai, W. (2001), “Knowledge transfer in intra organizational networks: effects of network position and absorptive capacity on business unit innovation and performance”, Academy of Management Journal, Vol. 44 No. 5, pp. 996-1004
Tushman, M. L., & O’Reilly, C. A. (2002). Winning through innovations. Harvard Business School Publishing Corporation
Utterback, J. M. (1994). Mastering the Dynamics of Innovation (Boston, MA: Harvard Business School Press)
Utterback, J. M., & Abernathy, W. J. (1975). A dynamic model of process and product innovation. Omega, 3(6), 639-656
Zahra, S., & George, G. (2002). Absorptive capacity: A review, reconceptualization, and extension. Academy of Management Review, 27, 185–203
Zheng, W. (2010), A social capital perspective of innovation from individuals to nations: where is empirical literature directing us? , International Journal of Management, Vol. 12 No. 2, pp. 151-183
Zou, S., Cavusgil, S.T. (2009). The GMS: A Broad Conceptualization of Global Marketing Strategy and Its Effect on Firm Performance. Journal of Marketing,66:40-56
بررسی تاثیر توانمندی یکپارچهسازی دانش بر نوآوری فناورانه و عملکرد راهبردی (مورد مطالعه: بنگاههای تولید کننده دارو در ایران)
*نیما گروسی مختارزاده **محمود زمانی ***محمد گشتاسبی1
*استادیار، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، تهران
**دانشجوی دکتری مدیریت فناوری، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، تهران
***دانشجوی دکتری مدیریت فناوری، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، تهران
تاریخ دریافت: 7/8/1394 تاریخ پذیرش: 9/9/1395
چكيده
یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر نوآوری و عملکرد در بنگاههایی که ماهیتاً دانش بنیان هستند، توانمندی آنها در یکپارچهسازی دانش سازمانی است. با توجه به ماهیت دانش بنیان صنعت دارو، بررسی تاثیر این توانمندی بر نوآوری و عملکرد بنگاههای این صنعت ضروری به نظر میرسد. در این راستا تحقیق حاضر دو هدف را دنبال میکند. اول، بررسی اثر توانمندی در یکپارچهسازی دانش بر توانمندی در نوآوریهای فناورانه (نوآوری در محصول و فرایند) و عملکرد راهبردی بنگاه و دوم، بررسی نقش میانجی توانمندی نوآوری در محصول در رابطه بین توانمندی نوآوری در فرایند و عملکرد راهبردی سازمان. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری دادهها برای آزمون فرضیات توصیفی- تحلیلی و از شاخه همبستگی میباشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه بنگاههای داروسازی فعال در کشور ایران است. برای نمونهگیری از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برابر با 86 بنگاه تعیین گردید. تحلیل همبستگی و مدلسازی معادلات ساختاری برای آزمون فرضیهها بکار گرفته شد. تحلیل دادهها نشان داد که توانمندی یکپارچهسازی دانش اثر مستقیم و معناداری بر توانمندی در نوآوریهای فناورانه و همچنین عملکرد راهبردی بنگاه دارد. یافتههای تحقیق همچنین نشان داد که توانمندی در نوآوری محصول به طور معناداری بر رابطه بین توانمندی در نوآوری فرایند و عملکرد راهبردی بنگاه تاثیر گذار است.
واژه‌هاي كليدي: توانمندی یکپارچهسازی دانش، نوآوری فناورانه، عملکرد راهبردی، شرکتهای داروسازی، مدل سازی معادلات ساختاری
[1] . نویسنده عهده دار مکاتبات: محمد گشتاسبی m.goshtasbi@ut.ac.ir
مقدمه
امروزه بنگاههای تولید کننده دارو در سرتاسر جهان با چالشهای زیادی از جمله، توسعه سریع تکنولوژی‌ها، تغییرات سریع موقعیت‌های بازار، تقاضاهای دائمی مشتریان/ کاربران برای محصولات باکیفیت و رقابت جهانی، مواجه هستند. تحت چنین شرایطی، نوآوری یکی از استراتژیهایی است که شرکتها برای دستیابی به مزیت رقابتی، افزایش عملکرد بنگاه (آتربک1، 1994؛تاشمن و اوریلی2، 2002)، افزایش عملکرد بنگاه (کامیسون و لوپز3، 2014؛ روبرا و کرکا4، 2012) و سودآوری (کاینلی اوانگلیستا و ساوونا5، 2004؛ الچ و گونزالز6، 2008) دنبال میکنند. در واقع، ادبیات در حوزه مدیریت، نوآوری را به عنوان یک ابزار ارزشمند برای سازمانها در دستیابی به توانمندی سازگاری با پویایی‌های محیطی (دامانپور و همکاران، 2009؛ محمدی حسینی و همکاران، 1392) و دستیابی به مزیت رقابتی از طریق فراهم آوردن محصولات یا خدمات جدید برای مشتریان فعلی و مشتریان جدید (هوستون و ساکاب7، 2006؛ کامیسون و فورس، 2010؛ مولینا و مارتینز، 2010) بکار می‌گیرد. مطالعات پیشین ادعا میکنند که تغییرات فناوری و نوآوری در فناوری از طریق کاهش هزینه محصولات یا خدمات موجود، بهبود کیفیت آنها، ابداع محصولات و خدمات جدید که برای آنها تقاضای کافی وجود دارد (هاوسر، تلیس و گرییفین، 2006) منجر به ایجاد مزیت رقابتی و رقابت پذیری بنگاه ها میشود. نوآوری‌ها میتوانند بنگاههای بزرگ و تثبیت شده را پایین بکشند و شرکتهای نوآور کوچک و تازه تاسیس را که شغلهای جدیدی برای بازار ایجاد میکنند را به سوی موقعیت برتری سوق دهد. بنابراین، توانمندی نوآوری یک مساله کلیدی است که مدیران و محققان تمایل زیادی به دنبال کردن آن دارند (لیچتنثالر8، 2009؛ روبرا کرکا9، 2012).
رضائیان فردرویی و قاضی نوری (1389) بیان میکنند که سازماني در برابر تغيير تحول پيروز خواهد بود كه بتواند سرمايه‌هاي نامشهود و معنوي خود (مانند دانش) را توسعه و بهبود دهد (تقی زاده و ضیائی حاجی پیرلو، 1392). توانمندی نوآوری به عنوان تبدیل دانشی که شرکت در اختیار دارد به فرایندها و محصولات جدید (دانش به آنها اجازه میدهد که ورودی های بیشتری برای محصولاتشان فراهم کنند (چسبرو، 2011))، و همچنین به عنوان تغییرات معناداری در فرایندها و محصولات موجود برای معرفی آنها به بازار(مولینا و مارتینز، 2010؛ کامیسون و فورس، 2010) درک شده است. توسعه دانش درون سازمانی از طریق کمک به ارائه محصولات و خدمات جدید و منحصر به فرد به مشتریان به بهبود رضایت مشتریان و افزایش حجم فروش کمک میکند، بنابراین شرکتها تاثیر توسعه دانش بر روی عملکرد را مشاهده کردهاند (بوگنر و بانسل10، 2007). مطالعات پیشین نشان می‌دهند، بسیاری از شرکتها که دانش درون سازمانیشان را مدیریت و ترکیب کردهاند، در بخشهای متعددی مزیت کسب نموده‌اند و توانستهاند عملکردی بالاتر از رقبایشان ارائه کرده و سهم بیشتری از بازار را کسب کنند (کاملو- اورداز11، 2011). کولینز و اسمیث12(2006) استدلال کردند که این توانمندی سازمان در یکپارچهسازی دانش13، سازمان را در نوآوری و برتری بر رقبا در محیطهای پویا، و همچنین در خلق دانش جدیدی که در فرصتهای جدید منعکس شدهاند و درآمد و مزیت رقابتی ایجاد میکنند، توانمند میکند (کارملی و آزروال14، 2009). در واقع اگرچه دانش یکی از دارایی های با ارزش سازمانی است ولی به خودی خود نمی تواند منجر به مزیت رقابتی شود و چیزی که به افراد و سازمانها قدرت میدهد آن دانشی است که با دیگران تسهیم کردهاند (حسینی و دانایی فرد،1391؛ جعفری و همکاران، 1395) و به صورت یکپارچه در آمده است. بنظر میرسد، مطالعاتی که رابطه بین دانش و عملکرد سازمان را بررسی میکنند به این نتیجه رسیده اند که دانش یک جز حیاتی در بهینه کردن عملکرد راهبردی سازمان میباشد.
با توجه فضای رقابتی حاکم بر صنعت دارویی کشور، بنگاه های فعال در این صنعت برای به دست آوردن مزیت رقابتی پایدار و به تبع آن عملکرد برتر راهی جز توجه به نوآوری و توسعه محصولات و فرآیندهای جدید ندارند. همانگونه که در ادبیات بیان شده است توانمندی در یکپارچه سازی دانش، یکی از عناصری است که میتواند بر روی توانمندی نوآوری در بنگاه تاثیر داشته باشد. به بیان دیگر، توانایی یک شرکت در ایجاد و حفظ مزیتهای رقابتی در دانسته هایش نهفته است (اللهی و همکاران، 1393). بنابراین، با توجه به آنچه گفته شد، هدف کلی این تحقيق، درک بهتر روابط بین این متغیرها با پرداختن به سؤال های تحقیق ذیل می باشد:
1. آیا توانمندی در یکپارچه سازی دانش بر توانمندی در نوآوری های فناورانه تاثیر گذار است؟
2. آیا توانمندی در یکپارچه سازی دانش بر عملکرد راهبردی سازمان تاثیر گذار است؟
3. توانمندی نوآوری در فرایند و توانمندی نوآوری در محصول چگونه بر عملکرد راهبردی شرکت تاثیر می‌گذارند؟
مطالعه ما دو سهم دانشافزایی مهم برای ادبیات نوآوری و مدیریت دانش دارد. اول، اگرچه ادبیات دانشگاهی رابطه بین دانش، نوآوری و عملکرد سازمانی را تحلیل کردهاند (کارملی و آزروال، 2009؛ کامیسون و فورس، 2010؛ روبرا و کرکا، 2012)؛ هیچ مطالعه‌ای، رابطه بین توانمندی یکپارچهسازی دانش و توانمندی نوآوری در محصول و فرایند و نهایتا رابطه این دو توانمندی نوآوری و عملکرد راهبردی بنگاه را به صورت همزمان بررسی و تحلیل نکرده است.
دوم، بر خلاف تحقیقات قبلی، در این مطالعه به دنبال این هستیم که چگونه توانمندی در نوآوری های محصول و فرایند به صورت جداگانه بر عملکردراهبردی شرکت تاثیر می‌گذارند و اینکه این دو نوع نوآوری برای دستیابی به تاثیر مثبت بر عملکرد شرکت چگونه با یکدیگر ارتباط پیدا میکنند. تاکنون تاثیر توانمندی نوآوری محصول و فرایند بر عملکرد شرکت، عمدتا با درنظر گرفتن هر دو در یک سازه بررسی شده است (کالنتون، کاوسگیل و ژو، 2002؛ سای15، 2001).
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
توانمندی یکپارچهسازی دانش و توانمندی نوآوریهای فناورانه
دانش یک دارایی راهبردی ناملموس است که میتواند رقابت پذیری شرکتها را ارتقا دهد (گرانت16، 1996)، بنابراین مدیران کسب و کارها برای خلق ارزشی بالاتر از رقبا به طرق مختلفی سعی در استفاده از این دارایی دارند. دانش به عنوان توانمندی‌ای که هر فردی برای کسب و پردازش اطلاعات در مورد محیطش توسعه میدهد، تعریف میشود. در ادبیات دانش به دو نوع تقسیم شده است؛ نوع اول دانش ضمنی است که غیرقابل تقلید، با ارزش، کاربردی و ساکن در ذهن کارکنان میباشد. نوع دوم، دانش صریح است که قابل انتشار، دستکاری، ثبت و ذخیره است (جیمز و لوکاردی، 2003). خلق دانش جدید شامل یک فرایند دائمی و تکراری ارزیابی، جستجو، تفسیر و یکپارچه سازی است. این فراتر از تولید صرف ایده‌های جدید و یا امتحان راه‌های جدید برای انجام کارها است؛ در این فرایند به افرادی نیاز میباشد که دانش موجود را ارزیابی و نیازهای دانشی جدید را کشف کنند، برنامه‌ای برای ایجاد این دانش مورد نیاز جدید شکل بدهند و در نهایت دانش جدید را با دانش قبلی و الگوهای ثابت سازمان ترکیب کنند (لی17و همکاران، 2003). دانش سازمانی از طریق تبدیل این نوع دانش به سایر شکل‌های دانش، که ارزشمند، غیرقابل تقلید و غیر قابل انتقال به سایر شرکتها است، ایجاد میشود (بارنی، 1991).
توانمندی یکپارچهسازی دانش میتواند به عنوان توانمندی افراد برای جذب و یکپارچه سازی اطلاعاتی که در سازمان رد و بدل شده است تعریف شود (اسمیت و همکاران، 2005؛ کارملی و آزروال، 2009). به هرحال، توانمندی ترکیب و یکپارچهسازی دانش عمدتا مربوط به توانایی افراد برای جذب و ادغام اطلاعات رد و بدل شده میباشد (کارملی و آزروال، 2009).
توانمندی یکپارچهسازی دانش یکی از کلیدهای پرورش توانمندی نوآوری در سازمان است، چراکه فعالیتهای خلق و توسعه محصولات و فرایندهای شرکت را بهبود میدهد (کومار و همکاران، 2000). ادبیات گذشته مفهوم توانمندی نوآوری را به عنوان تبدیل دانشی که شرکت در اختیار دارد به فرایندها و محصولات جدید تعریف میکنند (دامانپور، 1991؛ کامیسون و فورس، 2010؛ مولینا و مارتینز، 2010). نوآوری نیازمند تمایل کارکنان به تسهیم و یکپارچهسازی دانش و تجارب در شرکت است (کوگات و زاندر18، 1992؛ نوناکا و تاکیوچی، 1995)، چرا که اینها همان افرادی هستند که درنهایت از دانش و تواناییشان برای بهبود عملکرد نوآوری استفاده میکنند. توانمندی یکپارچهسازی دانش فرایندی است که به سازمان اجازه انتقال دانش را میدهد و میتواند برای توسعه محصولات، خدمات و فرایندها جدید بکار رود (کاملو- اورداز و همکاران، 2011؛ رهی19و همکاران، 2010). کولینز و اسمیث (2006) معتقدند که هرچه درجه ترکیب دانش در یک سازمان و میان افراد آن افزایش یابد، منجر به ارائه محصولات نوآورانه تر میشود. شو و همکاران (2012) معتقدند شرکتهایی که از توانمندی یکپارچهسازی دانش برخوردارند پتانسیل بالایی برای توسعه فرایندهای اثر بخش و نوآورانه دارند. به عبارت دیگر، این شرکتها نه تنها میتوانند دانش جدید بیشتری خلق کنند، بلکه میتوانند دانش خلاقانه بیشتری برای توسعه محصولات و فرایندهای جدید و نوآورانه ایجاد کنند (اسمیت و همکاران، 2005). در مقابل شرکتهایی که فاقد این توانمندی‌ها هستند، اغلب دشواری های بیشتری در خلق دانش جدید، خصوصا دانش خلاقانه و محصولات با نوآوری بالا، دارند.
H1: توانمندی یکپارچهسازی دانش تاثیر مثبت و معناداری بر توانمندی نوآوری در محصول دارد.
H2: توانمندی یکپارچهسازی دانش تاثیر مثبت و معناداری بر توانمندی نوآوری در فرایند دارد.
توانمندی ترکیب دانش و عملکرد راهبردی بنگاه
گرانت (1996) بیان می کند که اگر یک سازمان بتواند در منابع دانشی خود عدم تجانس، ارزش و خاص بودن را داشته باشد و همچنین تجاربش را با منابع داخلی و خارجی ترکیب کند، این نه تنها توانمندی شرکت در حل مشکلات را افزایش میدهد، بلکه مزیت رقابتی را نیز افزایش میدهد. دوسی و همکاران (2003) اشاره کردهاند که پیش شرط لازم برای دستیابی به موقعیت پیشرو در بازار، این است که آیا شرکت قادر به جمع آوری تجربیات گذشته و تبدیل دانش متعلق به افراد به دانش سازمانی است یا خیر. توانمندی یکپارچهسازی دانش نه تنها به طور مستقیم بر توانمندی نوآوری، درک فرصتهای کسب و کار، پاسخ به موقع به محیط پویا و هماهنگی منابع درونی و بیرونی تاثیر میگذارد، بلکه بر عملکرد راهبردی بنگاه نیز تاثیر میگذارد (فلین و هسترلی20، 2007). کیسلینگ و همکاران (2009) بیان میکنند که رابطه تنگاتنگی میان توانمندی ترکیب دانش، نوآوری، بهبود محصول و ارتقا مهارت کارکنان وجود دارد. زمانی که سازمان دارای منابع و توانمندیهای غنی راهبردی باشد، بقا، رشد و کسب سود در بازارهای رقابتی ساده تر است. بنابراین، سازمانها باید دائما توانمندی ترکیب و یکپارچهسازی دانششان را به منظور ارتقا عملکرد راهبردی سازمان بهبود دهند (بهارادواج21، 2000). لین و همکاران (2008) نیز در این خصوص به این نکته اشاره میکنند که توانمندی یکپارچهسازی دانش عامل مهمی است که بر عملکرد راهبردی سازمان تاثیر گذار است.
H3: توانمندی یکپارچهسازی دانش تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد راهبردی سازمان دارد.
توانمندی در نوآوریهای فناورانه و عملکرد راهبردی بنگاه
شرکتها از طریق نوآوریهای فناورانه، به دنبال پاسخ موثر به تقاضاهای محیطی و درنتیجه رسیدن به اهداف و حفظ یا بهبود عملکردشان هستند (دامانپور و همکاران، 2009).
اکگون و همکاران (2009) بیان میکنند که توانمندی نوآوری میتواند به عنوان یک عامل مداخله‌گر موجب بهبود عملکرد سازمان شود. این توانمندی های نوآورانه بیشتر به نوآوری در محصول و نوآوری در فرآیند طبقهبندی شدهاند. نوآوری در محصول به عنوان محصولات و خدمات جدید ارائه شده به بازار برای برآورده کردن نیاز کاربران بیرونی و نوآوری فرایند به عنوان عناصر جدید معرفی شده در تولید و یا عملیات یک شرکت برای تولید یک محصول و یا ارائه یک خدمت تعریف میشود (دامانپور و گوپالاکریشنان، 2001؛ آتربک و آبرنتی22، 1975). نوآوری در محصول، آنچه که شرکت به جهان بیرون از خود ارائه میکند را تغییر میدهد؛ این درحالی است که نوآوری در فرایند روشی که سازمان محصولات و خدماتش را تولید و ارائه میدهد را دچار تغییر میکند (بسنت23و همکاران، 2005). به بیان دیگر، توانمندی نوآوری در محصول بیشتر بر بازار تمرکز دارد و در درجه اول مشتریگرا است؛ اما تمرکز توانمندی نوآوری در فرایند در داخل بنگاه می باشد و عمدتا تکنیکهایی برای تولید و بازاریابی کالاها و خدمات هستند (شیلینگ24، 2005؛ آتربک و آبرنتی، 1975).
مطالعات زیادی بر رابطه بین توانمندی نوآوری فناورانه و عملکرد شرکت تمرکز کردهاند اما تعداد اندکی از آنها به تحلیل توانمندی در نوآوری (نوآوری به عنوان توانمندی سازمانی) و اثراتش بر عملکرد راهبردی سازمان پرداختهاند (گارسیا - مورالس و همکاران، 2008؛ یانگ و همکاران، 2009؛ اورتگا، 2009). در این مطالعه، با در نظر گرفتن رابطه بین توانمندی نوآوری در محصول و عملکرد راهبردی بنگاه، استدلال ما این است که توانمندی نوآوری در محصول تاثیر مثبت و مستقیمی بر عملکرد بنگاه دارد. هدف نوآوری در محصول پاسخ به تقاضای مشتری برای محصولات و خدمات جدید و یا تمایل مدیران به کسب بازارهای جدید است (دامانپور، 2010). نوآوری در محصول سازمان را برای تمایز محصولاتش از رقبا و در نتیجه رقابت پذیری توانمند میکند (پورتر، 1985) و آنچه که سازمان به جهان بیرون از خود ارائه میکند را تغییر میدهد (بسنت، لمینگ، نوک و فیلیپس، 2005). از زاویه دید تئوری منبع محور، توانمندی نوآوری در محصول با توجه به دشواری ذاتی تقلید چنین محصولات نوآورانه‌ای (گونزالز- آلوارز و نیتو- آنتولین25، 2005). برای خلق و پایداری مزیت رقابتی بنگاه ضروری در نظر گرفته شود (بارنی، وایت و کتچن، 2001) و در نتیجه تاثیر مثبتی بر عملکرد شرکت داشته باشد.
H4: توانمندی نوآوری در محصول تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد راهبردی سازمان دارد.
از طرفی دیگر توانمندی نوآوری در فرایند اغلب شامل بهبود فرایند تولید، ایجاد کارایی در تولید (دامانپور و گوپالاکریشنان، 2001) و کاهش هزینه های تولید است که از این طرق منجر به سودآوری و بهبود عملکرد سازمان می شود. نوآوری فرایند همچنین میتواند مزیت رقابتیای برای سازمان ایجاد کند که تقلید از آن برای رقبای سازمان دشوار باشد، چرا که دانش مربوط به این نوآوری ها انحصاری و مختص به سازمان پدید آورنده آن است (پانانن، 2009). به هر حال، اثر توانمندی نوآوری در فرایند بر عملکرد شرکت، توسط ایجاد توانمندی نوآوری در محصول تعدیل میشود. نوآوری فرایند برای کاهش زمان تحویل محصول یا کاهش هزینه های عملیاتی دنبال میشود (دامانپور، 2010)، و روشی را که سازمان محصولاتش را تولید و ارائه میکند را تغییر میدهد (بسنت و همکاران، 2005). بنابراین نوآوری در فرایند تمرکزی درونی دارد و جهتگیری آن به سوی بهره وری است و سازمان را برای دنبال کردن استراتژی های رهبری هزینه توانمند می‌سازد (پورتر، 1985). بنابراین، برای تاثیرگذاری بر عملکرد بنگاه، این توانمندی‌ها باید در جهت توسعه توانمندی نوآوری در محصول باشد. به این ترتیب، توسعه همگرای توانمندی نوآوری در محصول و فرایند بر ارتقا عملکرد شرکت تاثیر گذارند (دامانپور و همکاران، 2009).
H5: توانمندی نوآوری در محصول در رابطه بین توانمندی نوآوری فرایند و عملکرد راهبردی به عنوان میانجی عمل می کند.
[1] . Utterback
[2] . Tushman and O’Reilly
[3] . Camiso´n and Lo´pez
[4] . Rubera and Kirca
[5] . Cainelli, Evangelista, and Savona
[6] . Elche and González
[7] . Huston & Sakkab
[8] . Lichtenthaler
[9] . Rubera and Kirca
[10] . Bogner & Bansal
[11] . Camelo-Ordaz
[12] . Collins and Smith
[13] . در این مطالعه واژگان ترکیب دانش و یکپارچه سازی دانش به یک معنی بکار گرفته شده اند.
[14] . Carmeli, A., & Azeroual
[15] . Tsai
[16] . Grant
[17] .Lee
[18] . Kogut and Zander
[19] . Rhee
[20] . Felin and Hesterly
[21] . Bharadwaj
[22] . Utterback and Abernathy
[23] . Bessant
[24] . Schilling
[25] . González-Álvarez & Nieto-Antolín
شکل 1: مدل مفهومی تحقیق
روش شناسی پژوهش
تحقيق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه جمعآوري دادهها براي آزمون فرضيهها از نوع توصيفي ـ تحليلي و از شاخه همبستگي ميباشد. جامعه آماری این تحقیق بنگاه های داروسازی فعال در کشور ایران میباشد. برای نمونهگیری از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شد و با در نظر گرفتن حجم جامعه (110 شرکت)، حجم نمونه در سطح خطای 5% با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970) برابر با 86 بنگاه تعیین گردید. با توجه به متغیرهای تحقیق (توانمندی ترکیب دانش، نوآوریهای فناورانه و عملکرد سازمانی)، مدیران عالی و تحقیق و توسعه این شرکتها به عنوان جامعة پاسخگویان انتخاب شدند. به منظور افزایش دقت در مجموع 180 پرسشنامه بین 90 بنگاه توزیع شد که از این تعداد، 123 پرسشنامه برگشت داده شد و در این میان 117 پرسشنامه قابل استفاده بود که این نشان دهنده نرخ بازگشت 65 درصد میباشد.
ابزار اصلی برای گردآوری دادهها، پرسشنامههای استاندارد تعدیل شده و بر اساس طیف پنج مرتبه ای لیکرت (1= کاملا مخالفم و 5= کاملا موافقم) بود. همانگونه که در جدول 1 قابل مشاهده است، پرسشنامه مربوط به توانمندی یکپارچهسازی دانش با استفاده از مقياس اسمیث و همکاران (2005) و کارملی و آزروئال (2009) طراحي شده است که شامل 4 گویه می باشد. این مقیاس در واقع درجهای که کارکنان سازمان قادر به جذب و ترکیب اطلاعات و دانش انتقال داده شده هستند را میسنجد. همچنین برای سنجش توانمندی نوآوری در محصول و توانمندی نوآوری در فرایند از مقیاس نوآوری فناورانه توسعه داده شده توسط سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (2005) استفاده شد که شامل 4 گویه برای نوآوری محصول و 3 گویه برای نوآوری در فرایند است و در نهایت برای طراحی گویه های مربوط به عملکرد راهبردی سازمان از مقیاس زو و کاوسگیل (2009) استفاده شده که عملکرد راهبردی سازمان را در قالب 4 گویه میسنجد.
روایی و پایایی
همه سنجه های سازه های کلیدی تحقیق از ادبیات موجود گرفته شده است. پنج تن از اساتید دانشگاهی و کارشناسان فعال در حوزه مدیریت دانش و نوآوری مقیاس های اندازه گیری را مرور کرده و بازخوردهای ارزشمندی را ارائه نمودند که در تعدیل و اصلاح پرسشنامه اعمال گردید. پس از انجام اصلاحات در پرسشنامه اولیه، روایی محتوایی آن مورد تایید جمع مذکور قرار گرفت. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت. از آنجایی که ارزش آلفای کرونباخ برای همه متغیرها بالاتر از ارزش ضروری (بالای 7/0) بود، نتیجه میگیریم که سازه های تئوریکی ما از پایایی کافی برخوردار میباشند. بنا به نظر فورنل و لارکر (1981) روایی همگرایی زمانی برقرار می گردد که (1) ارزش میانگین واریانس استخراج شده (AVE) برای هر سازه بزرگتر از 50/0 ؛ و (2) روایی مرکب (CR) برای همه سازه ها بزرگتر از 80/0 شود. با توجه به این نتایج جدول 1، روایی همگرایی سازه های تایید گردید. جذر میانگین واریانس استخراج شده همه سازه ها از ضرایب همبستگی بین آنها پیشی می گیرد، که این نشان دهنده آن است که گویه ها واریانس مشترکی که را با سازه های مفروض شان تسهیم میکنند بیشتر از سایر سازه میباشد. بنابراین، پرسشنامه سطح قابل قبولی از روایی واگرایی را دارا میباشد (جدول 2).
جدول 1. آمار خلاصه شده مدل اندازه گیری
سازه ها | ضرایب آلفای کرونباخ | روایی مرکب CR)) | میانگین واریانس استخراج شده (AVE) |
توانمندی یکپارچهسازی دانش | 943/0 | 96/0 | 84/0 |
نوآوری در محصول | 846/0 | 90/0 | 69/0 |
نوآوری در فرآیند | 837/0 | 81/0 | 59/0 |
عملکرد راهبردی | 797/0 | 87/0 | 63/0 |
جدول 2: روایی واگرایی
| توانمندی یکپارچهسازی دانش | نوآوری در محصول | نوآوری در فرآیند |
توانمندی یکپارچهسازی دانش | (91/0) |
|
|
نوآوری در محصول | 55/0 | ( 83/0) |
|
نوآوری در فرآیند
| 69/0 | 57/0 | ( 76/0) |
عملکرد راهبردی | 46/0 | 42/0 | 50/0 |
تذکر: اعداد داخل پرانتز جذر میانگین واریانس استخراج شده میباشند و اعداد خارج پرانتز همبستگی بین سازه ها | |||
یافته های پژوهش
جدول 3 نشان دهنده خلاصه نتایج آمار توصیفی و همبستگی میان متغیرهاست.
جدول3. آمار توصیفی و همبستگی
متغیرها | میانگین | انحراف معیار | 1 | 2 | 3 | 4 |
1. توانمندی یکپارچهسازی دانش | 54/4 | 12/1 | 1 |
|
|
|
2. نوآوری در محصول | 68/4 | 02/1 | **55/0 | 1 |
|
|
3. نوآوری در فرآیند | 61/4 | 94/0 | **69/0 | ** 57/0 | 1 |
|
4. عملکرد راهبردی | 38/4 | 15/1 | **46/0 | ** 42/0 | ** 50/0 | 1 |
** معنادار در سطح 01/0 (دو دامنه) | ||||||
آزمون فرضیه ها
فرضیات با استفاده از مدل سازی معادله ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. تناسب مدل با استفاده از شاخص های خی دو بر درجه آزادی (χ2/df) ، برازندگی تطبیقی (CFI) و ريشه دوم برآورد واريانس خطاي تقريب (RMSEA) محاسبه گردید. خلاصه نتایج مدل ساختاری در جدول 5 قابل مشاهده است. مدل از تناسب خوبی برخوردار است (χ2/df = 1.876 ؛0/062 RMSEA =؛ CFI=0/913). رابطه مثبت بین توانمندی یکپارچه سازی دانش و نوآوری در محصول نتایج معناداری را در سطح اطمینان 99/99 درصد نشان میدهد. با توجه به ضریب این مسیر میتوان گفت نوع این رابطه مستقیم است. بنابراین فرضیه اول تایید میشود. رابطه مثبت بین توانمندی ترکیب دانش و نوآوری در فرآیند نتیجه معناداری را در سطح اطمینان 99/99 درصد نشان می دهد. با توجه به ضریب این مسیر می توان گفت نوع این رابطه مستقیم است. بنابراین، فرضیه دوم نیز تایید می شود. رابطه مثبت بین توانمندی یکپارچهسازی دانش و عملکرد بنگاه نتیجه معناداری را در سطح اطمینان 99/99 درصد نشان می دهد. با توجه به ضریب این مسیر می توان گفت نوع این رابطه مستقیم است. بنابراین، فرضیه سوم تایید میشود. همچنین، رابطه مثبت بین نوآوری در محصول و عملکرد بنگاه نتیجه معناداری را در سطح اطمینان 99/99 درصد نشان می دهد. با توجه به ضریب این مسیر می توان گفت نوع این رابطه مستقیم است. بنابراین، فرضیه چهارم تایید می شود. در نهایت، توانمندی در نوآوری فرآیند اثر مستقیم و معناداری بر عملکرد شرکت ندارد. بنابراین، می توان اینگونه نتیجه گرفت که اثر نوآوری در فرآیند بر عملکرد شرکت غیر مستقیم و از طریق توانمندی در نوآوری محصول می باشد. با توجه به متغیر کنترل، اندازه شرکت تاثیرگذاری معناداری بر عملکرد شرکت ندارد.
جدول5. نتایج معادله ساختاری فرضیات تحقیق
مسیر ساختاری | ضرایب ساختاری استاندارد شده | ارزش t | نتیجه گیری | ||
اثرات مستقیم | |||||
توانمندی یکپارچه سازی دانش توانمندی نوآوری در محصول | 50/0 *** | 75/12 | تایید | ||
توانمندی یکپارچه سازی دانش توانمندی نوآوری در فرآیند | 67/0*** | 10/12 | تایید | ||
توانمندی یکپارچه سازی دانش عملکرد راهبردی | 40/0*** | 65/3 | تایید | ||
توانمندی نوآوری در محصول عملکرد راهبردی | 47/0*** | 01/14 | تایید | ||
توانمندی نوآوری در فرآیند عملکرد راهبردی | 10/0 | 73/0 | رد | ||
اثرات غیر مستقیم |
|
|
| ||
توانمندی نوآوری در فرایند * توانمندی نوآوری در محصول عملکرد | 33/0*** | 12/7 | تایید | ||
متغیر کنترل |
|
|
| ||
اندازه شرکت عملکرد شرکت | 02/0 | 73/0 |
| ||
نکویی برازش |
|
|
| ||
2R | 43/0 |
|
| ||
| *** همبستگی در سطح 0.001 معنادار است (دو دامنه) | ||||
بحث و نتیجه گیری
در این تحقیق با توجه به نقش مهم دانش درون سازمانی در خلق مزیت رقابتی و بهبود عملکرد راهبردی سازمانها، به بررسی رابطه بین توانمندی یکپارچهسازی دانش، توانمندی در نوآوری های فناورانه و عملکرد راهبردی در شرکتهای تولید کننده دارو در کشور ایران پرداختیم.
همسو با تحقیقات گذشته (کولینز و اسمیث، 2006؛ رهی و همکاران، 2010) در این تحقیق نیز تاثیر مثبت و معنادار توانمندی یکپارچهسازی دانش بر نوآوری در محصول مورد تایید قرار گرفت. نتیجه حاصل از این فرضیه نشان میدهد که توانمندی ترکیب دانش از طریق جذب و یکپارچه کردن دانش سازمانی میتواند منجر به نوآوری در محصولات جدید شود. به عبارتی در شرکتهای تولید کننده دارو، به دلیل اینکه ماهیتا دانش بنیان هستند، دائما در حال خلق دانش حول محصولات و فرایندهای خود هستند. خلق دانش به تنهایی نمیتواند منجر به خلق ارزش شود بلکه توانمندی این سازمانها برای یکپارچه سازی دانشی که در سراسر سازمان وجود دارد به آنها این امکان را میدهد که بتوانند محصولات جدید خلق کنند. همچنین فرضیه دوم، مبنی بر تاثیر مثبت و معنادار یکپارچهسازی دانش بر نوآوری فرایند نیز مورد تایید قرار گرفت. این نتایج هم راستا با یافته های محققان پیشین (کاملو- اورداز و همکاران، 2011؛ رهی و همکاران، 2010 ؛ شو و همکاران، 2012). در واقع میتوان اینگونه برداشت کرد که توانمندی یکپارچهسازی دانش، از طریق زمینه سازی برای ایده های جدید، مرتبط کردن ایده های مختلف در سازمان میتواند پتانسیل شرکت را برای ایجاد نوآوری در فرایندها افزایش دهد. در مجموع میتوان این گونه استدلال کرد که در بنگاههای داروسازی توانمندی یکپارچهسازی دانش، از طریق جهتدهی به دانشهای پراکنده در کل سازمان، بستر لازم را برای نوآوریهای محصول و فرایند فراهم میکند.
یافته های این پژوهش همچنین تایید میکند که توانمندی ترکیب دانش تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد راهبردی شرکت دارد. این نتایج همسو با تحقیقات گذشته است که اثر توانمندی ترکیب و یکپارچهسازی دانش را به عنوان یک منبع برای ایجاد نتایج بهتر در عملکرد سازمان نشان داده‌اند میباشد (زاهرا و جرج، 2002؛ کاملو و همکاران، 2011؛ روبرا و کرکا، 2012؛ فلین و هسترلی، 2007؛ پرز- لوپز و آلگره، 2012؛ ژنگ، 2010). در مورد نتایج بدست آمده از این فرضیه میتوان اینگونه استدلال کرد که توانمندی ترکیب دانش در بنگاههای تولید کننده دارو در ایران از طریق افزایش درک آنها نسبت به فرصتهای محیطی، کمک به آنها در پاسخگویی به موقع به محیط پویا و ایجاد هماهنگی میان منابع درونی و بیرونی بر عملکرد راهبردی آنها تاثیر می گذارد. همچنین بنگاهایی که توانمندی ترکیب و یکپارچهسازی دانش بالایی دارند با احتمال قویتری میتوانند منابع موجود و توانمندی هایشان را برای خلق ارزش برتر و ایجاد عملکردی مناسبتر باز ترکیب نمایند. بنابراین سازمانها باید توجه بیشتری نسبت به توانمندی ترکیب دانش به عنوان یکی از کلیدهای مهم رقابتی داشته باشند.
یافتههای تحقیق در مورد فرضیه چهارم، تاثیر مثبت نوآوری محصول بر عملکرد راهبردی سازمان را تایید میکنند. این نتایج همجهت با یافته های محققان پیشین (بارنی و همکاران، 2001؛ پورتر، 1985؛ گارسیا - مورالس و همکاران، 2008) است که نوآوری در محصول را برای خلق و پایداری مزیت رقابتی و در نتیجه بهبود عملکرد راهبردی سازمان ضروری میدانستند. استدلال محققان در خصوص این نتایج این است که بنگاههای داروساز ایران از طریق نوآوریگرایی در محصولات خود و ارائه محصولات جدید و متنوع توانستهاند سهم بیشتری برای خود ایجاد کنند و در نتیجه عملکرد راهبردی خود را بهبود دهند. از طرفی دیگر، تاثیر معنادار نوآوری فرایند بر عملکرد راهبردی سازمان مورد تایید قرار نگرفت. این یافته بر خلاف نتایج تحقیقات پیشین (پانانن، 2009؛ دامانپور و گوپالا کریشنان، 2001) است که معتقد بودند نوآوری در فرایند از طریق کاهش هزینههای تولید و بهبود کارایی فرایند تولید منجر به بهبود عملکرد سازمان میشود. در این رابطه ممکن است دلیل رد شدن تاثیر نوآوری فرایند بر عملکرد راهبردی بنگاههای داروسازی این باشد که نتایج نوآوری فرایند در این بنگاه ها در قالب نوآور در محصول نمایان می شود و به همین خاطر است که رابطه نوآوری محصول – عملکرد راهبردی مورد تایید واقع شده است. از طرفی دیگر ممکن است نوآوری در فرایند بر روی سایر ابعاد عملکرد بنگاه از جمله عملکرد تولید و عملکرد مالی تاثیر بیشتری نسبت به عملکرد راهبردی داشته باشد.
در نهایت، یافتههای تحقیق تایید میکنند که توانمندی نوآوری در فرایند از طریق توانمندی نوآوری در محصول منجر به بهبود عملکرد راهبری سازمان میشود. این نتایج هم سو با تحقیقات قبلی است (دامانپور و همکاران، 2009) و تایید میکند که نوآوری فرایند از طریق تغییر روش تولید محصولاتی که سازمان به بازار ارائه میکند منجر به کاهش هزینههای محصولات و یا افزایش کیفیت محصولات و خلق ارزش برای مشتریان میشود و در واقع میتوان استدلال کرد که در صنعت داروسازی ایران توسعه همگرای توانمندی نوآوری در محصول و فرایند منجر به ارتقاء عملکرد راهبردی سازمان میشود.
به صورت کلی نتایج این تحقیق حاکی از تاثیر مثبت یکپارچهسازی دانش بر توانمندی در نوآوریهای فناورانه (محصول و فرایند) و عملکرد راهبردی بنگاه است. نتایج همچنین نشان داد که توانمندی بنگاه در نوآوری محصول به صورت مستقیم و توانمندی در نوآوری های فرایندی از مجرای توانمندی نوآوری محصول منجر به ارتقاء عملکرد راهبردی بنگاه در صنعت داروسازی کشور ایران میشوند. در مجموع میتوان اینگونه استدلال کرد که بنگاههای داروسازی که غالباً فعالیتهایشان مبتنی بر بعد دانشی تکنولوژی1 انجام میشود در صورتی که بتوانند توانمندی یکپارچه سازی دانش خود را توسعه دهند میتوانند از طریق ایجاد هماهنگیهای میان بخشی و بازترکیب منابع و توانمندیهای داخلی و خارجی سازمان، توانمندیهای نوآوری خود را به گونهای مشتریگرا توسعه داده و از طریق خلق ارزش برتر برای مشتریان و کسب سهم بازار بیشتر منجر به بهبود عملکرد راهبردی خود شوند.
پیشنهادهای کاربردی
با توجه به یافتههای تحقیق، مبنی بر رابطه مثبت بین توانمندی یکپارچهسازی دانش و عملکرد سازمانی و تاثیر مثبت توانمندی های فناورانه بر عملکرد راهبردی، پیشنهاد های ذیل به بنگاه های داروسازی ارائه میگردد:
1. با توجه به رابطه مثبت میان توانمندی در یکپارچهسازی دانش و توانمندی در نوآوری های فناورانه (توانمندی نوآوری در محصول و فرایند) به مدیران شرکتهای داروسازی پیشنهاد میگردد، از آنجایی که تملک دانش به تنهایی برای کسب مزیت از آن کافی نمی باشد، برای حمایت از توسعه نوآوری و خلق نتایج کارآفرینانه بهتر، توانمندی ترکیب و یکپارچهسازی دانش را میان همه اعضای سازمانشان ارتقاء دهند. آنها همچنین باید موانعی که کارکنان را از یکپارچهسازی دانششان باز می دارند را شناسایی نموده و برای حذف آنها تلاش کنند.
2. با توجه به رابطه مثبت بین توانمندی در یکپارچهسازی دانش و عملکرد راهبردی سازمان، پیشنهاد میگردد، سازمانهای داروسازی با ایجاد یک جو سازمانی که کارکنان را قادر به همکاری، ترکیب و تبادل نظرات میان خود به منظور ایجاد ایده های جدید برای دستیابی به محصولات و خدمات جدید و به اشتراک گذاری ایده ها و تجربیاتشان در این زمینه می نماید، زمینه را برای دستیابی به عملکرد برتر سازمانی فراهم کنند.
3. با توجه به رابطه مثبت بین توانمندی در نوآوری های فناورانه و عملکرد راهبردی، پیشنهاد می گردد، با جذب فناوریهای کلیدی و مرتبط و استفاده از آنها در فرآیند های طراحی و تولید محصولات جدید، اضافه نمودن این محصولات به سبد محصولات شرکت و ارائه سریعتر آنها به بازار نسبت به رقبا در جهت دستیابی به مزیت رقابتی و کسب جایگاه و موقعیت استراتژیک برتر در بازار گام بردارند.
محدودیتها ی پژوهش
این تحقیق دارای محدودیتهایی است که پیشنهاد میشود در تحقیقات آتی مورد توجه قرار گرفته و دنبال شوند. در این تحقیق ما به بررسی رابطه بین توانمندی یکپارچهسازی دانش، توانمدی در نوآوی های فناورانه و عملکرد راهبردی سازمان پرداختیم. به محققان بعدی پیشنهاد می شود که تاثیر این دسته توانمندی ها را بر ابعاد مالی عملکرد نیز بسنجند. از طرفی دیگر علاوه بر توانمندی ترکیب دانش برخی متغیرهای دیگر نیز بر نوآوری و عملکرد سازمان تاثیر گذارند که از جملة آنها می توان به جهتگیریهای راهبردی بنگاه، جهتگیری یادگیری و عدم اطمینانهای محیطی (کالنتون و همکاران، 2002؛ کاتیگنون و زورب، 1997؛ آتاهن-گیما، 1996؛ کام و وونگ2، 2014) اشاره کرد، در این راستا نیز به محققان پیشنهاد میشود که تاثیرات تعدیل کننده و حتی میانجی این متغیرها را بر رابطه بین نوآوری و عملکرد مورد بررسی قرار دهند. از دیگر محدودیت های این تحقیق می توان به بازه زمانی آن اشاره کرد. این تحقیق به خاطر محدودیت های زمانی و هزینهای به صورت مقطعی انجام شده است. محققان میتوانند این مدل را در بازه زمانی طولانی تری و در قالب یک مطالعه طولی آزمون کنند.
منابع
اللهی، صفورا؛ رستگار، عباس علی؛ و شفیعی نیک آبادی، محسن. (1393). بررسی تأثیر قابلیتهای فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری با اثر میانجی فرایند نوآوری در سازمانها با فناوری پیشرفته. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 1(4)، 105- 129.
تقی زاده، هوشنگ؛ ضیائی حاجی پیرلو، مصطفی. (1392). ارائه مدل روابط مؤلفه هاي تسهيم دانش در مؤسسات آموزشي با رويكرد مدلسازي ساختاري تفسيري (مطالعه موردي). پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 5(10).
جعفری، مصطفی؛ اخوان، پیمان؛ و رفیعی، عباس. (1395). بررسی رابطه بین مدیریت دانش و انتقال اثربخش فناوری)مطالعه موردی : مراکز دانش بنیان وصنایع تولیدی استان اصفهان(. فصلنامة نوآوری و ارزش آفرینی، 5 (9)، 122-113.
حسینی، سید مجتبی و دانایی فرد، حسن. (1391). تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر تسهیم دانش: مطالعه نقش میانجی فرهنگ سازمانی. فصلنامه علوم مدیریت ایران، 7 (28)، 131-109.
رضائیان فردرویی، صدیقه و قاضی نوری، سپهر (1389). مدل یابی نقش اخلاق در موفقیت سیستم های مدیریت دانش. سیاست علم و فناوری، 3 (2)، 65-80.
محمدی حسینی، سید احمد؛ امین بیدختی، علی اکبر؛ و جمشیدی، لاله. (1392). بررسی نقش یادگیری سازمانی در افزایش عملکرد نوآوری. فصلنامة نوآوری و ارزش آفرینی، 2 (4)، 95-83.
Akgün, A. E., Keskin, H., & Byrne, J. (2009). Organizational emotional capability, product and process innovation, and firm performance: An empirical analysis. Journal of Engineering and Technology Management, 26(3), 103-130.
Atuahene-Gima, K. (1996). Market orientation and innovation. Journal of Business Research, 35(2), 93-103.
Barney, J., Wright, M., & Ketchen, D. J. (2001). The resource-based view of the firm: Ten years after 1991. Journal of anagement, 27(6), 625-641.
Bessant, J., Lamming, R., Noke, H., & Phillips, W. (2005). Managing innovation beyond the steady state. Technovation, 25(12), 1366-1376.
Bharadwaj, A. S. (2000). A resource-based perspective on information technology capability and firm performance: an empirical investigation. MIS quarterly, 169-196.
Bogner, W. C., & Bansal, P. (2007). Knowledge management as the basis of sustained high performance. Journal of Management Studies, 44(1), 165-188.
Bollinger, A. S., & Smith, R. D. (2001). Managing organizational knowledge as a strategic asset. Journal of knowledge management, 5(1), 8-18.
Cainelli, G., Evangelista, R., & Savona, M. (2004). The impact of innovation on economic performance in services. The Service Industries Journal, 24(1), 116-130.
Calantone, R. J., Cavusgil, S. T., & Zhao, Y. (2002). Learning orientation, firm innovation capability, and firm performance. Industrial marketing management,31(6), 515-524.
Camelo-Ordaz, C., Garcia-Cruz, J., Sousa-Ginel, E., & Valle-Cabrera, R. (2011). The influence of human resource management on knowledge sharing and innovation in Spain: the mediating role of affective commitment. The International Journal of Human Resource Management, 22(07), 1442-1463.
Camison, C., & Fore´s, B. (2010). Knowledge absorptive capacity: New insights for its conceptualization and measurement. Journal of Business Research, 63, 707–715.
Camisón C., Villar-López, A. (2014). Organizational innovation as an enabler of technological innovation capabilities and firm performance. Journal of Business Research, 67: 2891–2902.
Carmeli, A., & Azeroual, B. (2009). How relational capital and knowledge combination capability enhance the performance of work units in a high technology. Strategic Entrepreneurship Journal, 3, 85–103.
Chesbrough, H. (2011). Bringing open innovation to services. MIT Sloan Management Review, 52(2), 85-90.
Collins, C. J., & Smith, K. G. (2006). Knowledge exchange and combination: The role of human resource practices in the performance of high-technology firms. Academy of management journal, 49(3), 544-560.
Damanpour, F. (1991). Organizational innovation: A meta-analysis of effects of determinants and moderators. Academy of Management Journal, 34, 555–590.
Damanpour, F. (2010). An integration of research findings of effects of firm size and market competition on product and process innovations. British Journal of Management, 21(4), 996-1010.
Damanpour, F. and Gopalakrishnan, S. (2001), “The dynamics of the adoption of product and process innovations in organizations”, Journal of Management Studies, Vol. 38 No. 1, pp. 45-65.
Damanpour, F., Walker, R. and Avellaneda, C. (2009), “Combinative effects of innovation types and organizational performance: a longitudinal study of service organizations”, Journal of Management Studies, Vol. 46 No. 4, pp. 650-675.
Davenport, T. H., De Long, D. W., & Beers, M. C. (1998). Successful knowledge management projects. Sloan management review, 39(2), 43-57.
Davenport, T. H., De Long, D. W., & Beers, M. C. (1998). Successful knowledge management projects. Sloan management review, 39(2), 43-57.
Dosi, G., Faillo, M., & Marengo, L. (2003). Organizational capabilities, patterns of knowledge accumulation and governance structures in business firms: An introduction (No. 2003/11). LEM Working Paper Series.
Elche, D. M., & González, Á. (2008). Influence of innovation on performance: analysis of Spanish service firms. The Service Industries Journal, 28(10), 1483-1499.
Felin, T., & Hesterly, W. S. (2007). The knowledge-based view, nested heterogeneity, and new value creation: Philosophical considerations on the locus of knowledge. Academy of Management Review, 32(1), 195-218
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 39-50.
García‐Morales, V. J., Lloréns‐Montes, F. J., & Verdú‐Jover, A. J. (2008). The Effects of transformational leadership on organizational performance through knowledge and innovation*. British journal of management, 19(4), 299-319.
González-Alvarez, N., & Nieto-Antolín, M. (2005). Protection and internal transfer of technological competencies: The role of causal ambiguity. Industrial Management & Data Systems, 105(7), 841-856.
Grant, R.M. (1996), “Toward a knowledge-based theory of the firm”, Strategic Management Journal, Vol. 17 No. 7, pp. 109-122.
Hauser, J., Tellis, G. J., & Griffin, A. (2006). Research on innovation: A review and agenda for marketing science. Marketing science, 25(6), 687-717.
Huston, L., & Sakkab, N. (2006). P&G’s new innovation model. Harvard Business Review, 84(3), 58-66.
Jansen, J. J., Van Den Bosch, F. A., & Volberda, H. W. (2006). Exploratory innovation, exploitative innovation, and performance: Effects of organizational antecedents and environmental oderators. Management science, 52(11), 1661-1674.
Kam-Sing Wong, S. (2014). Impacts of environmental turbulence on entrepreneurial orientation and new product success. European Journal of Innovation Management, 17(2), 229-249.
Kiessling, T. S., Richey, R. G., Meng, J., & Dabic, M. (2009). Exploring knowledge management to organizational performance outcomes in a transitional economy. Journal of world business, 44(4), 421-433.
Knight, K. E. (1967). A descriptive model of the intra-firm innovation process.Journal of Business, 478-496.
Kogut, B., & Zander, U. (1992). Knowledge of the firm, combinative capabilities, and the replication of technology. Organization science, 3(3), 383-397.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas
Kumar, N., Scheer, L., & Kotler, P. (2000). From market-driven to market-driving. European Management Journal, 18, 129–141.
Lee, G. K., & Cole, R. E. (2003). From a firm-based to a community-based model of knowledge creation: The case of the Linux kernel development. Organization science, 14(6), 633-649.
Lichtenthaler, U. (2009). Outbound open innovation and its effect on firm performance: examining environmental influences. R&d Management, 39(4), 317-330.
Lin, C. J., Weng, R. C., & Keerthi, S. S. (2008). Trust region newton method for logistic regression. The Journal of Machine Learning Research, 9, 627-650.
López-Nicolás, C., & Meroño-Cerdán, Á. L. (2011). Strategic knowledge management, innovation and performance. International journal of information management, 31(6), 502-509.
Molina, M.F. and Martı´nez, F.M. (2010), Social networks: effects of social capital on firm innovation, Journal of Small Business Management, Vol. 48 No. 2, pp. 258-279.
Nieto, M. and Quevedo, P. (2005), Absorptive capacity, technological opportunity, knowledge spillovers, and innovative effort, Technovation, Vol. 25 No. 1, pp. 1141-1157.
Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995). The knowledge-creating company. New York: Oxford University Press.
OECD (2005). The measurement of scientific and technological activities Oslo Manual. Guidelines for collecting and interpreting innovation data (3rd ed.). Paris: OECD EUROSTAT.
Ortega, M. J. (2009). Competitive strategies and firm performance: Technological capabilities’moderating role. Journal of Business Research. http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres. 2009.007.
Paananen, M. (2009), “Exploring the relationships between knowledge sources in the innovation process: evidence from Finnish innovators”, Technology Analysis & Strategic Management, Vol. 21 No. 6, pp. 711-725.
Perez-Lopez, S. and Alegre, J. (2012), “Information technology competency, knowledge processes and firm performance”, Industrial Management & Data Systems, Vol. 112 No. 4, pp. 644-662.
Porter, M. E. (1985). Technology and competitive advantage. Journal of business strategy, 5(3), 60-78.
Rhee, J., Taekyung, P., & Do Hyung, L. (2010). Drivers of innovativeness and performance for innovative SMEs in South Korea: Mediation of learning orientation. Technovation, 30, 65–75.
Rubera, G., & Kirca, A. H. (2012). Firm innovativeness and its performance outcomes: A meta-analytic review and theoretical integration. Journal of Marketing, 76(3), 130-147.
Schilling, M. A. (2005). Strategic management of technological innovation. Tata McGraw-Hill Education.
Shu, C., Page, A.L., Gao, S. and Jiang, X. (2012), “Managerial ties and firm innovation: is knowledge creation a missing link?”, Journal of Product Innovation Management, Vol. 29 No. 1, pp. 125-143.
Smith, K., Collins, C., & Clark, K. (2005). Existing knowledge, knowledge creation capability and the rate of new product introduction in high technology firms. Academy of Management Journal, 48, 346–357.
Stanley Kam-Sing Wong, (2014),Impacts of environmental turbulence on entrepreneurial orientation and new product success, European Journal of Innovation Management, Vol. 17 Iss 2 pp. 229 - 249
Tsai, W. (2001), “Knowledge transfer in intra organizational networks: effects of network position and absorptive capacity on business unit innovation and performance”, Academy of Management Journal, Vol. 44 No. 5, pp. 996-1004.
Tushman, M. L., & O’Reilly, C. A. (2002). Winning through innovations. Harvard Business School Publishing Corporation.
Utterback, J. M. (1994). Mastering the Dynamics of Innovation (Boston, MA: Harvard Business School Press).
Utterback, J. M., & Abernathy, W. J. (1975). A dynamic model of process and product innovation. Omega, 3(6), 639-656.
Zahra, S., & George, G. (2002). Absorptive capacity: A review, reconceptualization, and extension. Academy of Management Review, 27, 185–203.
Zheng, W. (2010), A social capital perspective of innovation from individuals to nations: where is empirical literature directing us? , International Journal of Management, Vol. 12 No. 2, pp. 151-183.
Zou, S., Cavusgil, S.T. (2009). The GMS: A Broad Conceptualization of Global Marketing Strategy and Its Effect on Firm Performance. Journal of Marketing,66:40-56.
[1] - هر تکنولوژی دارای سه بعد مهم دانش، مهارت و سخت افزار است. در صنعت داروسازی بعد دانش نسبت به دو بعد دیگر دارای وزن بیشتری است. در برخی صنایع دیگر مانند فولادسازی بعد سخت افزاری ملموس تر است.
[2] . Kam and Wong
