اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي
الموضوعات :
مهدی آزموده
1
,
آرش هادیزاده
2
,
امیر محمدزاده
3
1 - دانشجوی دکتری گروه مديريت، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد قزوین، قزوین، ايران
2 - استادیار گروه اقتصاد، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت مالی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
الکلمات المفتاحية: درآمدهاي مالياتي, حقوق مالكيت معنوي, سازمان امور مالیاتی, گراندد تئوری,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: در کشور ایران تا به امروز موضوع مالیات بر داراییهای معنوی (فکری) از سمت دولت و سازمان امور مالیاتی مطرح نبوده است. اما بدلیل حجم قابل توجه این داراییها در اقتصاد ایران و همچنین داد و ستد و تجارت آنها مالیات بر آنها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. بر همین اساس است که در محافل کارشناسی و علمی موضوع مالیات بر حقوق مالكيت معنوي به طور گسترده در حال بحث و بررسی است. هدف از انجام اين پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي با استفاده از نظریه داده بنیاد چندوجهی است.
یافته‌ها: تجزيه و تحليل دادهها نشان داد كه عوامل سیاسی، عملکردی، سازمانی به عنوان عوامل علی؛ توانایی سازمانی، سازمانها و ارگان‌ها، مدیریتی، بعنوان مقولهها؛ عوامل سیستمی، انسانی، ساختاری، ملی، بعنوان عوامل زمینه‌ای؛ عوامل سازمانی، فرآیندی، اقتصادی، بعنوان عوامل مداخلهگر؛ عوامل فنی و جامعه، بعنوان راهبردها و پیامدهای سازمانی و ملی بعنوان پیامدهای عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي شناسایي و استخراج گردید . نتیجه گیری: نقش منحصر به فرد تحقیق و توسعه در امر تولید، توسعه و رشد اقتصادی کشورها غیرقابل انکار است. در همة کشورهای توسعه یافته سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی به حوزه تحقیق و توسعه اختصاص داده می‌شود که منتج به منفعت‌های اجتماعی بسیار زیادی برای این کشورها شده است.
1. احمدزاده. (1394). نقش نظام حقوق مالکیت فکری در توسعۀ اقتصاد دانش محور. فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات، 2(5)، 185-190.
2. آزموده، هادی زاده . و محمدزاده. (2022). شناسایی عوامل موثر بر ظرفیت درآمدهای مالیاتی ناشی از حقوق مالکیت معنوی با استفاده از نظریه داده بنیاد چندوجهی. مدیریت، 3(2)، 151-167.
3. پورابراهیمی، ابراهیم، نجات زادگان، سعید. و نجات زادگان، حمید. (1397). مدیریت داراییهای فکری و تبدیل مالکیت فکری به داراییهای منفعت ساز، موسسه داراییهای فکری و فناوری مدرس،کتابچه آموزشی ترویجی آشنایی باحقوق مالکیت فکری و ثبت اختراع، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی ،45 -80.
4. حبیبا، سعید، و معتمدی، غلامحسین. (1385). حمایت از دانش سنتی به عنوان یکی از اجزای حقوق مالکیت فکری. مطالعات حقوق خصوصی (حقوق)، -(72)، 123-162.
5. عباسی، محمود؛ معین اسلام، محمد. و اکرمی، فروزان. (2016). جایگاه و چالشهای ایران در حمایت بینالمللی از حقوق مالکیت آثار ادبی و هنری. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی، 9، 11-46.
6. Farazmand, H., & Baharvand Ahmadi, E. (2009). The Study of Factors Involved in the Tax Capacity of Lorestan Province. Journal of Tax Research, 16(3), 141-168.
7. Goolsbee, A. (1998). Taxes, organizational form, and the deadweight loss of the corporate income tax. Journal of Public Economics, 69(1), 143-152.
8. Griffith, R., Miller, H., & O'Connell, M. (2014). Ownership of intellectual property and corporate taxation. Journal of Public Economics, 112, 12-23.
9. Habiba, Saeed and Dareh-Shiri, Mahdia. (2014). Intellectual property income tax. Legal Research Quarterly, 18(69), 57-82.
10. Kanwar, S., & Evenson, R. (2003). Does intellectual property protection spur technological change?. Oxford Economic Papers, 55(2), 235-264.
11. Koštuříková, I., & Chobotová, M. (2014). New trends in intellectual property and tax burden of innovative corporations. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 110, 93-102.
12. Maherkh Moghadam, Mojdeh, Majidi Kahrodi, Nasim, Mozafari, Afsana. (2019). Identifying factors affecting intellectual property rights in cyberspace. New Media Studies, 6(23), 259-284. doi: 10.22054/nms.2021.44138.772.
13. Merrill, P., Shanahan Jr, J. R., Gómez, J., Glon, G., Grocott, P., Lamers, A., ... & Linczer, A. (2012). Is it time for the United States to consider the patent box?. Tax Notes, 95, 1665-1675.
14. Nejadnouri, Mohammad Mehdi, Pour Ramadan Nargesi, Qasim, Haj Hosseini, Hojatullah, Sadri, Mohammad. (2017). The model of the intellectual property rights system of the Islamic Republic of Iran with the interpretive structural modeling approach. Interdisciplinary studظies of strategic knowledge, 8(32), 7-31.
15. Salmani, Mohammad. (2017). The right to access information and copyright in cyber space", scientific-research quarterly of medical law. 10 (5), pp. 7-35.
16. Schneider, P. H. (2005). International trade, economic growth and intellectual property rights: A panel data study of developed and developing countries. Journal of Development Economics, 78(2), 529-547.
16. Schneider, P. H. (2005). International trade, economic growth and intellectual property rights: A panel data study of developed and developing countries. Journal of Development Economics, 78(2), 529-547
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي
* مهدی آزموده ** آرش هادیزاده *** امیر محمدزاده
* دانشجوی دکتری گروه مديريت، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد قزوین، قزوین، ايران.
** استادیار گروه اقتصاد، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
*** دانشیار گروه مدیریت مالی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
amn.1378@yahoo.com
تاریخ دریافت: 14/11/1402 تاریخ پذیرش: 03/05/1403
چکيده
زمینه و هدف: در کشور ایران تا به امروز موضوع مالیات بر داراییهای معنوی (فکری) از سمت دولت و سازمان امور مالیاتی مطرح نبوده است. اما بدلیل حجم قابل توجه این داراییها در اقتصاد ایران و همچنین داد و ستد و تجارت آنها مالیات بر آنها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. بر همین اساس است که در محافل کارشناسی و علمی موضوع مالیات بر حقوق مالكيت معنوي به طور گسترده در حال بحث و بررسی است. هدف از انجام اين پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي با استفاده از نظریه داده بنیاد چندوجهی است.
یافته‌ها: تجزيه و تحليل دادهها نشان داد كه عوامل سیاسی، عملکردی، سازمانی به عنوان عوامل علی؛ توانایی سازمانی، سازمانها و ارگان‌ها، مدیریتی، بعنوان مقولهها؛ عوامل سیستمی، انسانی، ساختاری، ملی، بعنوان عوامل زمینه‌ای؛ عوامل سازمانی، فرآیندی، اقتصادی، بعنوان عوامل مداخلهگر؛ عوامل فنی و جامعه، بعنوان راهبردها و پیامدهای سازمانی و ملی بعنوان پیامدهای عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي شناسایي و استخراج گردید . نتیجه گیری: نقش منحصر به فرد تحقیق و توسعه در امر تولید، توسعه و رشد اقتصادی کشورها غیرقابل انکار است. در همة کشورهای توسعه یافته سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی به حوزه تحقیق و توسعه اختصاص داده می‌شود که منتج به منفعت‌های اجتماعی بسیار زیادی برای این کشورها شده است.
واژه‌های کلیدی: درآمدهاي مالياتي، حقوق مالكيت معنوي، سازمان امور مالیات.
نوع مقاله: پژوهشی
1- مقدمه
امروزه درآمدهای مالیاتی یکی از مهمترین منابع درآمدی در بودجه اکثر دولت ها به ویژه کشورهای توسعه یافته بوده و به عنوان یک شاخص اقتصادی در رتبهبندی کشورها نیز مطرح اسـت و مـیزان درآمـدهای مالـیاتی در قسـمت منابع
نویسندة عهده‌‌دار مکاتبات: آرش هادیزاده Arash.hadizade@gmail.com
|
اتکاء دولت به درآمدهای حاصل از فروش منابع طبیعی و زیرزمینی همچون نفت خام که در حقیقت فروش سرمایه محسوب می‌گردد، مشکلات ساختاری به وجود آورده که با نوسانات قیمت جهانی این گونه منابع طبیعی، بودجه آن کشور تحت تأثیر قرار گرفته و دستیابی به اهداف از پیش تعیین شاده دچار مشکل می‌شود و به مرور این شکاف در طی سالیان متمادی عمیق تر می‌گردد. ماحصل این اقدام، یک اقتصاد ناسالم و بی ثبات خواهد بود که بالا بودن اختلاف طبقاتی و تبعات بعدی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی آن از نشانههای آن است (زهی و محمدخانی، 1389) این در حالی است کشورها مذکور می‌توانند با تمرکز بر موضوع مالیات بسیاری از چالشهای مذکور را رفع کنند. با توجه به تأثیرات قابل ملاحظه مالیات بر متغیرهای اقتصاادی، همواره اتخاذ یک سیاست مالیاتی مناسب علاوه بر تامین مالی دولت، کمترین اخلال را در اقتصاد و فرآیند توسعه اقتصادی کشور برجای میگذارد (احمدزاده، 1394). دستاوردهای فکری و اعتبارات اجتماعی از قبیل اختراعات، علایم تجاری و... با اینکه به سختی به دست میآید، اما به مدد وسایل صنعتی و مکانیکی به راحتی تقلیدپذیر و قابل تکثیر و توزیع است، نتیجه این وضعیت آن است که منافع مادی و اقتصادی داراییهای معنوی، در دست تکثیرکنندگان و تقلیدکنندگان قرار می‌گیرد و چنانچه پدید آورنده حمایت نشود، چه بسا کسی حاضر نشود اندوخته‌های خود را به راحتی در اختیار دیگران قرار دهد (پورابراهیمی و همکاران، 1397) به همین دلیل حقوق مالکیت فکری در عمده کشورها به رسمیت شناخته شده است. مسئله قابل توجه، نحوه و چگونگی أخذ مالیات از این دسته از اموال است. هرچند سیستم مالیاتی مطلوب، به نظر بایستی با در نظر گرفتن منافع متقابل پییزی شود به این معنا که اولا: همگام با اعطای حقوق انحصاری به این داراییها، ممانعتی را در امار تجاریسازی و داد و ستد این دسته از اموال ایجاد نکند و ثانیا: در راستای حمایت از درآمد مالیاتی دولت‌ها در ابعاد داخلی و خارجی راه گریز و فرار مالیاتی را مسدود نماید لیکن طبیعت غیر ملموس و غیرمادی این دسته از اموال که بعضا در مواردی تشخیص انتقال آنها را دشوار می‌سازد، وجود تمایز و ویژگی منحصر به فرد هریک از اقلام این داراییها، دشواریهای مربوط به ارزیابی و تخمین عمر مفید آنها، مخاطرات فناوری جدید و... مالیات بر این دسته از اموال را چالش برانگیز و پیچیده می‌سازد(خوهان و مایناه، 2011). در کشور ایران نیز به دلیل این بحثها و پیچیدگیها تا به امروز موضوع مالیات بر داراییهای معنوی (فکری) از سمت دولت و سازمان امور مالیاتی مطرح نبوده است. اما بدلیل حجم قابل توجه این داراییها در اقتصاد ایران و همچنین داد و ستد و تجارت آنها مالیات بر آنها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. بر همین اساس است که در محافل کارشناسی و علمای موضوع مالیات بر حقوق مالکیت معنوی به طور گسترده در حال بحث و بررسی است.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 248 |
در کشورهای در حال توسعه، سیستم‌های مالیاتی ممکن است کارایی کافی نداشته باشند و این موضوع منجر به فرار مالیاتی و درآمدهای پایین‌تر از انتظار می‌شود؛ ضعف قوانین و مقررات مربوط به حقوق مالکیت معنوی و اجرایی نشدن مناسب این قوانین می‌تواند به کاهش ظرفیت درآمدهای مالیاتی منجر شود.( گولزبی1، 1998)
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 249 |
مالکیت معنوی در ایران چیست؟ و چگونه می‌توان قوانین و مقررات مربوط به حقوق مالکیت معنوی را بهبود بخشید تا درآمدهای مالیاتی افزایش یابد؟
2- مبانی نظری و مرور ادبیات
2-1- مبانی نظری
برخلاف قانونگذار کشور ما که تنها در چند ماده از قانون مالیات‌های مستقیم و آییننامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانشبنیان و تجاری سازی نوآوریها و اختراعات، به موضوع مالیات بر درآمدهای حاصل از اموال فکری اشاره کرده است، امروزه همه کشورهای توسعه یافته به منظور وضع مالیات بر درآمدهای حاصل از مالکیت فکری، سیستم‌های مالیاتی مستقل و علیحدهای را تدوین کردهاند که از آنها به Box Patent یاد می‌شود x Patent یک سیستم مالیاتی است که بر درآمدهای حاصل از اموال فکری نظیر حق ثبت اختراع، علامت تجاری و کپی رایت متمرکز می‌باشدPatent Boxها ساست‌های مالیاتی علیحدهای هستند که با دقت و ظرافت خاصی تدوین میشوند تا ضمن معاف کردن و یا اخذ مالیات مناسب از درآمدهای حاصل از اموال فکری، رویکردهای تشویقی جهت شکوفایی پژوهش و توسعه 2(R&D) را اتخا کننددر همین راستا، این
سیاستهای حقوقی، اموال فکری را جدای از سایر مأخذهای مالیاتی در نظر گرفته‌اند و با لحاظ کردن شرایطی ویژه برای این اموال، مالیات‌های نسبتاً کمتری را برای آنها وضع می‌کند (آزموده و همکاران،1401).
سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (3OECD) که مهمترین سازمان بینالمللی امروزی است، دستورالعملها و مقررات اضافی را برای ایجاد یک سیستم مالیاتی سیستماتیک ایجاد کرده است. این سازمان دستورالعملها و مقررات مالیاتی خود را تحت بررسی و مطالعه مستمر قرار داده و در صورت لزوم به روز رسانی مستمر مینماید. بر اساس این روند، کشورهای عضو این سازمان و حتی کشورهای غیرعضو قوانین و سیاستهای ملی خود را با یافته‌ها و معیارهای تعیین‌شده توسط سازمان برای همکاری و توسعه اقتصادی هماهنگ می‌کنند تا هر چه بیشتر از این منابع مالی بهره ببرند. دستورالعمل ها و قوانین اقتصادی. سرعت بهبود مقررات مالیاتی مربوط به مالکیت فکری امروز رژیم‌های مالیاتی کشورها در حوزه مالکیت فکری قبل از اینکه دستور صادر شده در 10 اکتبر 2015 سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به طور کلی در نظر گرفته شود، جمع آوری شده است. این یک قانون قدیمی و بی اثر است. به همین دلیل، در حال حاضر، اکثر کشورهای توسعه یافته و صنعتی غربی، مقررات مالیاتی ملی خود را بر اساس دستورالعمل سازمان همکاری اقتصادی و توسعه بهبود یا بهبود بخشیده اند. با این حال، مقررات مالیاتی ما با این دانش جدید و بهبود یافته در دنیای امروز که به خوبی آزمایش شده است، فاصله زیادی دارد. لازم به ذکر است که قانون مشخصی در خصوص مالیات بر درآمد داراییهای فکری وجود ندارد، ضعف و کمبود منابع و تحقیقات قانونی در زمینه مالیات بر درآمد داراییهای فکری، اهمیت روزافزون مالکیت فکری به عنوان یکی از عوامل تولید در این حوزه است. جنبه‌های اقتصادی و سهولت و سهولت در تغییر روش‌های اجتناب مالیاتی مودیان درگیر در پرداخت مالیات بر درآمد حاصل از مالکیت معنوی، نیاز و اهمیت تحقیقات آتی را برجسته کرده است. در این دیدگاه باید گفت که رشته مهم حقوق مالیاتی و سایر گرایش‌های مرتبط از جمله مباحث مالیاتی مرتبط با درآمدهای حاصل از مالکیت فکری در دانشکده حقوق جایگاه مناسبی پیدا نکرده است (آزموده و همکاران، 1401).
از منظر حقوق اقتصادی، مالکیت به دو دسته تقسیم می‌شود: مالکیت فیزیکی (مالکیت دارایی ها و داراییهای فیزیکی) و مالکیت معنوی (اموال و داراییهای نامشهود). مالکیت فیزیکی برای ایجاد و بازآفرینی نیاز به پول دارد، اما ایجاد و ایجاد مالکیت فکری مستلزم استفاده از پول و تلاش است، اما استفاده مجدد از آن مستلزم استفاده از انرژی نیست. به طور کلی در مورد مالکیت معنوی 8 عنصر استاندارد شامل حق چاپ، حق ثبت اختراع، علامت تجاری، موضوع اسرار تجاری، قانون اعتماد، کپی رایت، حق طراحی و حق طراحی سه بعدی وجود دارد. برخی کشورها برای تقویت و ارتقای خلاقیت و نوآوری در جامعه، سیاستهای حمایتی مرتبط با حقوق مالکیت فکری را وضع کرده اند و البته برخی کشورها نیز برای معاملات و مبادلات مربوط به مالکیت فکری مالیات تعیین کرده اند. در ادامه به مطالعات تجربی مرتبط مهم اشاره می‌شود. (فرازمند و همکاران، 1387)
2-1-1-بررسی نظام مالیات بر مالکیت فکری در ایران
- در قوانین مالیاتی ایران، در خصوص مالیات بر درآمد حاصل از مالکیت فکری، قوانین موجود غالباً به درآمد حاصل از تأمین بهره‌برداری مالی و منافع تجاری از مالکیت فکری اشاره می‌کند، مانند مالکیت فکری دسته دوم. در این قسمت به بررسی معایب آشکار نظام مالیاتی ایران از نظر مالکیت معنوی و سپس شکل کلی مالیات بر دارایی معنوی در حقوق ایران می‌پردازیم.
2-1-1-1-معایب اصلی نظام مالیات بر مالکیت معنوی در ایران
تبیین چند مسئله می‌تواند ضرورت و اهمیت انجام پژوهش پیش رو را بیش از پیش برای مخاطب روشن کند:
1) نبود قانونی خاص پیرامون وضع مالیات بر درآمدهای ناشی از مالکیت فکری،
2) ضعف و کمبود منابع و پژوهشهای حقوقی در زمینه وضع مالیات بر درآمدهای ناشی از مالکیت فکری،
3) رشد روزافزون اهمیت اموال فکری به مثابه یکی از عوامل تولید در عرصه اقتصاد
4) سهل و آسانتر بودن توسل به شیوههای فرار مالیاتی توسط مودیان مربوطه در زمینه پرداخت مالیات بر درآمدهای ناشی از مالکیت فکری.
در ادامه هر یک از این موارد به اختصار توضیح داده خواهد شد.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 250 |
برخالف اکثر کشورهای پیشرفته که در سالهای اخیر متناسب با موازین و دستورالعملهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)سیستم مالیاتی مستقل و خاصی را برای وضع مالیات بر درآمدهای حاصل از اموال فکری اتخاذ کردهاند، در ایران قانونی مستقل برای تقویم و وضع مالیات بر درآمدهای حاصل از اموال فکری وجود ندارد. تنها در مادة 104 قانون مالیات‌های مستقیم، قانونگذار به وضع مالیات تکلیفی بر برخی موضوعات وزارتخانههای مورد حمایت و فعالیت‌های مرتبط با حقوق مالکیت فکری، اشاره کرده است. به موجب این ماده موسسات دولتی، شهرداری‌ها، موسسات وابسته به دولت و کلیه‌ی اشخاص حقوقی اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی و اشخاص موضوع بند الف مادة 95 این قانون مکلفند در مواردی چون نویسندگی، تألیف و تصنیف، آهنگ‌سازی، نوازندگی، هنرپیشگی، خوانندگی، نقاشی و... و وجوهی که بابت حق نمایش فیلم به هر عنوان پرداخت می‌کنند پنج درصد آن را به عنوان علی الحساب مالیات مؤدی (دریافت کنندگان وجوه) کسر و ظرف سی روز به حساب تعیین شده از طرف ادارة امور مالیاتی ربط واریز کنند. به موجب ماده 144 این قانون، درآمدی که مخترعین بابت حق اختراع تحصیل می‌کنند و همچنین درآمد ناشی از فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی مراکزی که دارای پروانة تحقیق از وزارتخانههای صالح هستند به مدت ده سال از تاریخ اجرای این اصلاحیه مطابق با ضوابط مقرر در آییننامه مربوطه از پرداخت مالیات معاف می‌باشند.
3-پیشینه پژوهش
3-1-پیشینه خارجی
کوستاریکووا و چوباتوا4 (2014) با بررسی حمایت از مالکیت فکری در جمهوری چک بیان کردند که مالکیت فکری ابزار مهمی است که به بهبود موقعیت رقابتی شرکتها در بازار کمک می کند. هدف اصلی مطالعه آنها ارزیابی بار مالیاتی شرکت‌های نوآور با تمرکز بر مزایای مالیاتی مربوط به درآمد حاصل از مالکیت فکری و هدف دوم ارائه موضوع حمایت از مالکیت فکری (تعریف و نظام حقوقی فعلی) است.
گریف و همکاران5 (2014) بیان کردند که مالکیت معنوی سهم فزاینده ای از داراییهای شرکت را تشکیل میدهد. جابجایی این سرمایه بیشتر از سایر انواع سرمایه است و شرکت ها می‌توانند از آن برای انتقال درآمد به خارج از کشور و کاهش بدهی مالیات بر درآمد شرکت استفاده کنند. آنها در مطالعه خود نشان دادند که تغییر در سیاست مالیاتی مربوط به حقوق مالکیت معنوی، ترکیب داراییهای شرکت (معنوی و مادی) را تغییر میدهد.
اشنایدر6 (2005) در مطالعه ای با عنوان "تجارت بین المللی، رشد اقتصادی و حقوق مالکیت فکری" اهمیت حمایت از حقوق مالکیت معنوی، واردات محصولات با فناوری پیشرفته و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر نوآوری و رشد سرانه تولید ناخالص داخلی را بررسی کرد. این مدل برای گروهی متشکل از 47 کشور در سال 1970 پیش‌بینی شد. نتایج توسعه‌یافته و توسعه‌یافته در طول دهه 1990 نشان میدهد که نوآوری به حمایت از حقوق مالکیت معنوی پاسخ مثبت میدهد. اشنایدر با تقسیم کشورها به کشورهای در حال توسعه و در حال توسعه دریافت که حقوق مالکیت معنوی در کشورهای توسعه یافته تأثیر مثبتی بر اختراع دارد، اما این تأثیر در اکثر موارد در کشورهای در حال توسعه منفی و قابل توجه است.
کانور و اوانسون7 (2003) در پژوهشی با عنوان "آیا حقوق مالکیت معنوی باعث تحریک تغییرات تکنولوژیکی می‌شود؟" آنها رابطه بین حقوق مالکیت معنوی و رشد اقتصادی را بررسی کردند. در این مطالعه از مدل پانل برای 2 دوره و برای 32 کشور استفاده شد. آنها از معیاری برای تأثیر حمایت از حقوق مالکیت معنوی بر نوآوری استفاده می کنند که از نسبت سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه به تولید ناخالص داخلی به دست میآید. نتایج وی نشان داد که حمایت از حقوق مالکیت فکری تأثیر مثبت و معناداری بر سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه دارد و بنابراین حمایت از حقوق مالکیت فکری امکان نوآوری و بهبود فرآیندهای فناوری بیشتر را فراهم می کند که تأثیر مثبتی بر اقتصاد دارد.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 251 |
(فلاحتي و همکاران 1400) به بررسی برآورد ظرفيت مالياتي كشور با استفاده از شبكه‌هاي عصبي پرداختند. بررسي چگونگي افزايش درآمد مالياتي به عنوان بخشي از درآمدهاي دولت از اهميت ويژه اي برخوردار است. در اين راستا، يك برآورد دقيق از ظرفيت مالياتي و شناخت منابع موجود آن، ضروري به نظر مي‌رسد. مناسب‌ترين معيار براي محاسبه و برآورد اين ظرفيت كه مي‌توان به صورت بالقوه از آن ماليات گرفت، پايه‌ی مالياتي بخش‌هاي مختلف اقتصادي مي‌باشد. بدين منظور، ارزش افزوده بخش‌ها در كشور نيز محاسبه شده است. در اين مطالعه از روش مدل‌سازي شبكه عصبي استفاده شده است كه درآن متغيرهاي مستقل به عنوان لايه‌ی ورودي وارد سيستم يادگيري شبكه عصبي مي‌شوند. متغيرهاي ورودي در مدل يعني، نرخ تورم، ضريب جيني، نسبت جمعيت شهري به كل جمعيت، درجه باز بودن اقتصاد و سهم ارزش افزوده بخش‌هاي كشاورزي و صنعت از تولید ناخالص داخلی ،متغيرهاي مستقل مدل را تشكيل مي‌دهند و متغير وابسته يا تابع كه همان ظرفيت مالياتي است، حكم لايه خروجي را در شبكه عصبي دارد. بر حسب روش آزمون و خطا براي لايه‌هاي پنهان و گره هاي هر لايه، شبكه عصبي به صورت مناسب انتخاب مي‌شود. در اين مدل آموزش از روش داخل شبكه‌اي (batch) و از رويكرد پرسپترون چـندلاي‌هاي (MPL) بصورت پيشرو و بدون بازخورد استفاده شده است.
ماهرخ مقدم، مجیدی و مظفری (1398) از روش دلفی برای تحقیق در مورد موضوع و شناسایی عوامل مؤثر بر حقوق مالکیت معنوی در فضای مجازی استفاده کردند. جامعه آماری این پژوهش شامل صاحب نظران، نویسندگان، اساتید و فعالان حوزه حقوق، ارتباطات و فناوری اطلاعات است که دارای تجربه و تخصص لازم در زمینه مالکیت فکری هستند. نمونه مورد مطالعه به عنوان نمونه گلوله برفی انتخاب شد. با توجه به نتایج این تحقیق، عوامل مؤثر بر حقوق مالکیت معنوی در حوزه کتاب و نشریات اینترنتی در بسیاری از زمینهها، در واقع پس از اجرای روش دلفی و اجماع کارشناسان، چهار حوزه را بر حقوق مالکیت معنوی تأثیر میگذارد. حوزه‌های رسانه، حقوق، فلسفه و فناوری تعریف شده است که در 4 حوزه نیاز به سیاستگذاری مناسب در موضوع حقوق مالکیت معنوی است.
نژاد نوری و همکاران (1396)، در مقالهای پژوهشی با عنوان مدلی از نظام حقوق مالکیت فکری جمهوری اسلامی‌آیران، از مدل تحلیل ساختاری برای یافتن ابعاد مدل مقیاس نظام ملی حقوق مالکیت فکری ایران استفاده کرد. با یک مطالعه نظری سیستماتیک و عمیق، چارچوب مفهومی تحقیق ایجاد شد و پرسشنامه ای به جامعه آماری ارائه شد و پاسخ‌های به دست آمده از تحلیل و ابعاد اصلی سیستم مشخص شد. برای تعیین رابطه بین ابعاد و ترتیب اهمیت و سطح آن از مدل سازی ساختاری ترجمه ای استفاده شد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که: در میان دامنه، گستره قانون‌گذاری/قوانین و مقررات، پس از سیاستگذاری و مدیریت بهعنوان یک بعد مهم مستقل (پایین‌ترین سطح)، بیشترین تأثیر را در تشویق اجرای موفق دارد. از سیستم حبیبا و دره شیری (1393) مالیات بر درآمد مالکیت فکری در ایران را از منظر حقوقی بررسی کردند. در مطالعه آنها، نحوه دریافت مالیات بر درآمد و وجوه از مدل تجاری مالکیت فکری، با مطالعه تطبیقی رفتار داخلی مالیات بر درآمد در برخی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، مورد بررسی قرار گرفت. در پایان اقدامات اصلاحی را برای ایجاد چارچوب قانونی مناسب و ویژه در مقررات مالیاتی پیشنهاد کردند.
4- روش تحقیق
این تحقیق از نظر هدف کاربردی می‌باشد. تحقیق کاربردی یا عملی بر اساس نیاز عملی جامعه به منظور حل مسائل و دشواریهای اجتماعی انجام می‌گیرد (کامران و نیک خلق، ١٣۸۶).
این تحقیق از نظر روش، تحقیقی توصیفی، همبستگی و پیمایشی به شمار می‌رود.
در این تحقیق جمع‌آوری دادهها با استفاده از روش میدانی و با ابزار پرسشنامه و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. از روایی محتوایی برای تایید روایی استفاده شده است. برای تأیید اعتبار محتوا به صورت کمی، دو ضریب همبستگی اعتبار محتوا (سی.وی.آر)8 و شاخص اعتبار محتوا (9سی.وی.آی) مورد استفاده قرار گرفت (شولتز و همکاران10، 2013). برای سنجش روایی محتوا، دو پرسشنامه بین خبرگان توزیع شد. سی.وی.آر: برای محاسبه، پرسشنامه برای بخش سی.وی.آر تقسیم می‌شود و کارشناسان و مطلعین بر اساس مقیاس طیف لیکرت "ضروری"، "مفید اما نه ضروری"، "آیا" علاوه بر این، برای محاسبه سی.وی.آی از روش والتز و بازل، 4 سوال "مرتبط نیست"، "تا حدودی مرتبط"، "مرتبط اما نیاز به بازبینی" و "کاملا مرتبط" توزیع شد و نتایج زیر به دست آمد:
-
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 252 |
- مقادیر مجاز برای شاخص سی.وی.آی: 79/0
فرمول محاسبه این دو شاخص به صورت زیر است. ne تعداد متخصصانی هستند که به گزینه «ضروری است» رای داده‌اند و N تعداد کل متخصصان (20) است.
در جدول 1 و 2، مقادیر محاسبه شده برای شاخص سی.وی.آر و سی.وی.آی گزارش شده است.
جدول 1. مقادیر CVR
مؤلفة اصلی | CVR |
شرایط علی | 561/0 |
پیامدها | 517/0 |
راهبردها | 603/0 |
عوامل مداخلهگر | 503/0 |
عوامل زمینه‌ای | 442/0 |
منبع: یافته‌های پژوهش
با توجه به جدول فوق، مقادیر شاخص ضریب نسبی روایی محتوایی (CVR) که همگی بالاتر از 42/0 هستند؛ تمامی متغیرها از نسبت روایی محتوایی مناسبی برخوردار هستند و تعاریف عملیاتی با محتوای سؤالات آنها مرتبط هستند.
جدول 2. مقادیر CVI
مؤلفة اصلی | CVI |
شرایط علی | 836/0 |
پیامدها | 905/0 |
راهبردها | 955/0 |
عوامل مداخلهگر | 877/0 |
عوامل زمینه‌ای | 867/0 |
منبع: یافته‌های پژوهش
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 253 |
فرمول تخمین پایایی بین کدگذاری در دو فاصله زمانی بدین ترتیب است:
[1] . Goolsbee
[2] . Research and Development
[3] . The Organisation for Economic Cooperation and Development
[4] .Koštuříková & Chobotová
[5] - Griffith et al
[6] - Schneider
[7] - Kanwar & Evenson
[8] . Content Validity Ratio
[9] . Content Validity Index
[10] . Schultz et al
جدول 3. محاسبات مربوط به پایایی بازآزمون
ردیف | کد مصاحبه شونده | مجموع کدهای دو کدگذار | تعداد کدهای مورد توافق | تعداد کدهای ناموفق | پایایی بازآزمون |
1 | مصاحبه1 | 145 | 66 | 25 | 91% |
2 | مصاحبه8 | 159 | 73 | 12 | 91% |
3 | مصاحبه12 | 80 | 39 | 4 | 97% |
4 | مصاحبه18 | 106 | 48 | 23 | 90% |
مجموع | 490 | 226 | 64 | 92% | |
منبع: یافته‌های پژوهش
مجموع در این پژوهش برای محاسبه پایایی باز آزمون، ۴ مصاحبه از بین مصاحبه‌های صورت گرفته انتخاب شد و هر کدام از مصاحبهها در یک فاصله یک ماهه توسط پژوهشگر مجدد کدگذاری شدند. و با استفاده از فرمول مربوط به پایایی باز آزمون، پایایی محاسبه شده برابر 92 درصد است، با توجه به اینکه این میزان پایایی از۶۰% بیشتر است (کوایل به نقل از خوانسار، ۱۳۸۸) قابلیت اعتماد کدگذاری‌های مصاحبه‌های این پژوهش مورد تایید می‌باشد.
4-یافته‌های پژوهش
پس از انجام مصاحبهها و پیادهسازی آنها طی فرآیندی متن مصاحبهها برای یافتن عوامل اصلی بهطور منظم مورد بررسی قرار گرفتند. در گام اول از متن مصاحبهها گزارهها (ابعاد و ویژگیها) استخراج شدند. در مرحله بعد، دادهها در سطح جمله و عبارت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و خرده مقولات کشف شدند. یعنی پس از استخراج گزارهها با دستهبندیهایی که صورت گرفت عوامل تدوین شدند. هنگام تجزیه و تحلیل دقیق دادهها، مفاهیم دارای اشتراکات
ایجاد شدند. کدگذاری، بهطور مستقیم از متن مصاحبه شرکتکنندگان و یا با توجه به موارد در نهایت، متن مصاحبهها مورد بررسی بیشتر قرار گرفتند و تجزیه و تحلیل دادهها با دقت بیشتر، بیش از ده بار جهت رسیدن به اشباع منطقی، انجام شد. برای مقولههای اصلی، ابعاد و ویژگیهای آنها به صورت تکراری انجام شد. حدود هر مقوله و ابعاد آنها در آغاز تجزیه و تحلیل بهصورت قطعی تعیین نشد و این مقولهها در سراسر تجزیه و تحلیل مورد تجدید نظر قرار گرفتند.
4-1- تحلیل مدلیابی معادلات ساختاری
در اين قسمت فرضیه اصلی با استفاده از مدلیابی معادلات ساختاری قابل اثبات یا رد می‌باشد. در صورتی که مقدار آماره تی خارج بازه بحرانی (قدر مطلق آن از مقدار 96/1 بزرگتر گردد) می‌توان گفت فرضیه تحقیق مورد تایید می‌باشد. مقدار بتای مثبت نشان از همبستگی مثبت میان دو متغیر می‌باشد.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 254 |
شكل 1. مدل معناداري فرضيه اصلي تحقيق در حالت تخمين استاندارد
مدل در حالت معناداری
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 255 |
جدول 4. نتایج حاصل از تحلیل مدل معادلات ساختاری: فرضیه 1 تا 5
متغیر مستقل | متغیر وابسته | ضریب استاندارد | T-value | نتیجه آزمون |
عوامل علی | مقوله ها | 63/0 | 36/10 | رد H0 |
مقوله ها | راهبردها | 87/0 | 37/17 | رد H0 |
راهبردها | پیامدها | 69/0 | 48/11 | رد H0 |
عوامل زمینه ای | راهبردها | 74/0 | 19/13 | رد H0 |
عوامل مداخله گر | راهبردها | 85/0- | 03/17- | رد H0 |
فرضیه 1- عوامل علی (سیاسی-کارکردی-سازمانی) بر مقولات (توانایی-سازمانی و مدیریتی-اداری) تأثیر بسزایی دارد.
در نظر بگیرید که مقدار عدد معنی دار (T-value) بین دو متغیر عامل علی و مقوله برابر با 36/10 و بزرگتر از 96/1 باشد، در این صورت عامل علی بر مقوله تأثیر معناداری دارد. همچنین از آنجایی که ضریب همبستگی (ضریب استاندارد) بین دو متغیر برابر با 63/0 است، می‌توان نتیجه گرفت که عامل علی تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری بر مقوله دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (63/0)... بنابراین، فرضیه اول تحقیق تایید شد.
فرضیه 2- مقوله تأثیر بسزایی بر استراتژی (اجتماعی-فنی) دارد.
با توجه به اینکه مقدار عدد معنی دار (T-value) بین دو متغیر نوع و استراتژی برابر با 37/17 و بزرگتر از 96/1 است، پس نوع بر استراتژی تأثیر بسزایی دارد. همچنین از آنجایی که ضریب همبستگی (ضریب استاندارد) بین دو متغیر برابر با 87/0 است، می‌توان نتیجه گرفت که نوع تأثیر مستقیم، مثبت و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (87/0). بنابراین فرضیه دوم تحقیق تایید شد.
فرضیه 3- استراتژی تأثیر بسزایی بر نتایج (سطح ملی- سازمانی) دارد.
با توجه به اینکه مقدار معناداری (T-value) بین دو متغیر استراتژی و پیامدها برابر با 48/11 و بیشتر از 96/1 است، بنابراین استراتژی تأثیر بسزایی بر پیامدها دارد. همچنین از
آنجایی که ضریب همبستگی (ضریب استاندارد) بین دو متغیر برابر با 69/0 است، می‌توان نتیجه گرفت که استراتژی
تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری بر نتایج دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (69/0). بنابراین فرضیه سوم تحقیق تایید شد.
فرضیه 4- عوامل اساسی (نظام-انسانی-ساختاری-ملی) بر استراتژی تأثیر زیادی دارند.
با توجه به اینکه مقدار معنی داری (T-value) بین دو متغیر عامل پایه و استراتژی برابر با 19/13 و بزرگتر از 96/1 است، بنابراین عامل پایه بر استراتژی تأثیر معناداری دارد. همچنین از آنجایی که ضریب همبستگی (ضریب استاندارد) بین دو متغیر برابر با 74/0 است، می‌توان نتیجه گرفت که عامل اساسی تأثیر مستقیم، مثبت و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (74/0).. بنابراین، فرضیه چهارم تحقیق تایید شد.
فرضیه 5- عوامل مداخله گر (سازمان – فرآیند – اقتصاد) بر استراتژی تأثیر بسزایی دارند.
در نظر بگیرید که مقدار عدد معنی دار (T-value) بین دو متغیر عوامل مداخله و استراتژی برابر با 03/17- و کمتر از 96/1- باشد، در این صورت عامل مداخله بر استراتژی تأثیر معناداری دارد. همچنین از آنجایی که ضریب همبستگی (ضریب استاندارد) بین دو متغیر برابر با 85/0- است، می‌توان نتیجه گرفت که عامل مداخله تأثیر معکوس، منفی و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است. 0.85).-) بله. بنابراین نظریه پنجم تحقیق تایید می‌شود.
فرضیه 6- شرایط علی بر راهبردها از طریق مقولهها تأثیر معناداری دارد.
جدول 5. نتایج حاصل از تحلیل مدل معادلات ساختاری: فرضیه 6
فرضیه | نوع تأثیر | ضریب مسیر | آماره t | نتیجه فرضیه | |||||
شرایط علی | مستقیم | 63/0 | 36/10 | تأیید | |||||
مقولهها | مستقیم | 87/0 | 37/17 | تأیید | |||||
شرایط علی | غیرمستقیم | 54/0 | 86/13 | تأیید | |||||
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 256 |
در این رابطه:
a: ضریب مسیر میان متغیر مستقل و میانجی
b: ضریب مسیر میان متغیر میانجی و وابسته
Sa: خطای استاندارد مسیر متغیر مستقل و میانجی
Sb: خطای استاندارد مسیر متغیر میانجی و وابسته
همچنین، می‌توان با استفاده از ta و tb (جایی که ta و tb آمار آزمون t برای تفاوت بین ضرایب a و b و صفر هستند)، مقدار معنی داری آزمون سوبل را سنجید. مقادیر p گزارش شده (تا 8 رقم اعشار) از توزیع نرمال واحد با فرض آزمون z دو طرفه این فرضیه که اثر واسطه‌ای برابر با صفر در جامعه است، استخراج میشوند. 96/1+/- مقادیر بحرانی نسبت آزمون هستند که شامل 95 درصد مرکزی توزیع نرمال واحد هستند.
جدول 6. آزمون متغیر میانجی آزمون سوبل
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | مقدار t | سطح معنی داری | z-value | نتیجه آزمون | ||
سوبل | آرویان | گودمن | |||||
شرایط علی | مقوله ها | 36/10 | 001/0 | 8.8976 | 8.886 | 8.908 | |
مقوله ها | راهبردها | 37/17 | |||||
نتایج جدول (6) نشان میدهد که مقدار z (89/8) از 96/1 بزرگتر است بنابراین فرض H0 رد می‌شود. یعنی بین شرایط علی با راهبردها با توجه به نقش میانجی مقولهها رابطه معنی‌داری وجود دارد.
برای تعيين اثر غيرمستقيم از طريق متغير میانجی از آماره‌ای به نام VAF استفاده می‌شود که مقداری بين 0 و 1 را اختيار می‌کند و هر چه اين مقدار به 1 نزديکتر باشد، نشان از قوی تر بودن تاثير متغير میانجی دارد. در واقع اين مقدار نسبت اثر غير مستقيم به اثر کل را می‌سنجد (داوری و رضازاده، 1393).
روش محاسبه فرمول 
:
a: مقدار ضريب مسير ميان متغير مستقل و میانجی
b: مقدار ضريب مسير ميان متغير میانجی و وابسته
c: مقدار ضريب مسير ميان متغير مستقل و وابسته
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | ضریب مسیر | VAF |
شرایط علی | مقوله ها | 63/0 | - |
مقوله ها | راهبردها | 87/0 | - |
شرایط علی | راهبردها | 54/0 | 503722084/0 |
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 257 |
فرضیه 7- عوامل زمینه‌ای بر راهبردها از طریق راهبردها تأثیر معناداری دارد.
جدول 8- نتایج حاصل از تحلیل مدل معادلات ساختاری: فرضیه 7
فرضیه | نوع تأثیر | ضریب مسیر | آماره t | نتیجه فرضیه | |||||
عوامل زمینه‌ای | مستقیم | 74/0 | 19/13 | تأیید | |||||
راهبردها | مستقیم | 69/0 | 48/11 | تأیید | |||||
عوامل زمینه‌ای | غیرمستقیم | 51/0 | 33/12 | تأیید | |||||
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | مقدار t | سطح معنی داری | z-value | نتیجه آزمون | ||
سوبل | آرویان | گودمن | |||||
عوامل زمینه ای | راهبردها | 19/13 | 001/0 | 8.659 | 8.6453 | 8.673 | رد H0 |
راهبردها | پیامدها | 48/11 | |||||
نتایج جدول (9) نشان میدهد که مقدار z (65/8) از 96/1 بزرگتر است بنابراین فرض H0 رد می‌شود. یعنی بین عوامل زمینه‌ای با پیامدها با توجه به نقش میانجی راهبردها رابطه معنی داری وجود دارد.
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | ضریب مسیر | VAF |
عوامل زمینه ای | راهبردها | 74/0 | - |
راهبردها | پیامدها | 69/0 | - |
عوامل زمینه ای | پیامدها | 51/0 | 500293945/0 |
نتایج جدول (9) نشان میدهد که مقدار z (65/8) از 96/1 بزرگتر است بنابراین فرض H0 رد می‌شود. یعنی عوامل زمینه‌ای بر پیامدها با توجه به نقش میانجی راهبردها تأثیر معنی داری دارد. نتایج جدول 10 نشان میدهد که آماره VAF برابر با 5002/0 می‌باشد. اين بدان معناست که 02/50 درصد از اثر کل عوامل زمینه‌ای بر پیامدها از طريق متغير میانجی راهبردها تبيين می‌شود که مقدار قابل توجهی است.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 258 |
جدول 11. نتایج حاصل از تحلیل مدل معادلات ساختاری: فرضیه 8
فرضیه | نوع تأثیر | ضریب مسیر | آماره t | نتیجه فرضیه | |||||
عوامل مداخله گر | مستقیم | 85/0- | 03/17- | تأیید | |||||
راهبردها | مستقیم | 69/0 | 48/11 | تأیید | |||||
عوامل مداخله گر | غیرمستقیم | 58/0 | 25/14 | تأیید | |||||
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | مقدار t | سطح معنی داری | z-value | نتیجه آزمون | ||||
سوبل | آرویان | گودمن | |||||||
عوامل مداخلهگر | راهبردها | 03/17- | 001/0 | 9.5191 | 9.5078 | 9.530 | رد H0 | ||
راهبردها | پیامدها | 48/11 | |||||||
نتایج جدول (12) نشان میدهد که مقدار z (51/9) از 96/1 بزرگتر است بنابراین فرض H0 رد می‌شود. یعنی بین عوامل مداخله گر با پیامدها با توجه به نقش میانجی راهبردها رابطه معنی داری وجود دارد.
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | ضریب مسیر | VAF |
عوامل مداخله گر | راهبردها | 85/0- | - |
راهبردها | پیامدها | 69/0 | - |
عوامل مداخله گر | پیامدها | 58/0- | 502786112/0 |
نتایج جدول (12) نشان میدهد که مقدار z (51/9) از 96/1 بزرگتر است بنابراین فرض H0 رد می‌شود. یعنی عوامل مداخله گر بر پیامدها با توجه به نقش میانجی راهبردها تأثیر معنی داری دارد. نتایج جدول 13 نشان میدهد که آماره VAF برابر با 5027/0 می‌باشد. اين بدان معناست که 27/50 درصد از اثر کل عوامل مداخله گر بر پیامدها از طريق متغير میانجی راهبردها تبيين می‌شود که مقدار قابل توجهی است.
فرضیه 9- شرایط علی بر پیامدها از طریق مقولهها و راهبردها تأثیر معناداری دارد.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 259 |
جدول 14.نتایج حاصل از تحلیل مدل معادلات ساختاری: فرضیه 9
فرضیه | نوع تأثیر | ضریب مسیر | آماره t | نتیجه فرضیه | |||
شرایط علی | مستقیم | 54/0 | 86/13 | تأیید | |||
مقولهها * راهبردها | مستقیم | 60/0 | 42/14 | تأیید | |||
شرایط علی | غیرمستقیم | 32/0 | 14/14 | تأیید | |||
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | مقدار t | سطح معنی داری | z-value | نتیجه آزمون | ||
سوبل | آرویان | گودمن | |||||
شرایط علی | مقولهها* راهبردها | 86/13 | 001/0 | 9.992 | 9.980 | 10.0051 | رد H0 |
مقولهها* راهبردها | پیامدها | 42/14 | |||||
نتایج جدول (15) نشان میدهد که مقدار z (99/9) از 96/1 بزرگتر است بنابراین فرض H0 رد می‌شود. یعنی بین شرایط علی با پیامدها با توجه به نقش میانجی مقولهها * راهبردها رابطه معنی داری وجود دارد.
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | ضریب مسیر | VAF |
شرایط علی | مقولهها * راهبردها | 54/0 | - |
مقولهها * راهبردها | پیامدها | 60/0 | - |
شرایط علی | پیامدها | 32/0 | 50310559/0 |
نتایج جدول (15) نشان میدهد که مقدار z (99/9) از 96/1 بزرگتر است بنابراین فرض H0 رد می‌شود. یعنی شرایط علی بر پیامدها با توجه به نقش میانجی مقولهها * راهبردها تأثیر معنی داری دارد. نتایج جدول 16 نشان میدهد که آماره VAF برابر با 5031/0 می‌باشد. اين بدان معناست که 31/50 درصد از اثر کل شرایط علی بر پیامدها از طريق متغير میانجی مقولهها * راهبردها تبيين می‌شود که مقدار قابل توجهی است.
اولويتبندي عوامل مؤثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 260 |
جدول 17. جدول الگوی روابط علی برای معیارهای کلیدی ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي
زیر معیارها | R | J | R+J | R-J | رتبهبندی |
بسترها | 9/245305 | 7/794941 | 17.04025 | 1.450364 | 1 |
شرایط علی | 8/819471 | 7/461863 | 16.28133 | 1.357608 | 2 |
پیامدها | 4/042905 | 4/102651 | 8/145556 | -0/05975 | 3 |
راهبردها | 2/358251 | 3/934135 | 6/292386 | -1/57588 | 4 |
مداخله گرها | 2/976211 | 4/61899 | 7/595201 | -1/64278 | 5 |
مقوله ها | 2/884511 | 4/866521 | 7/751032 | -1/98201 | 6 |
نتایج حاصل از ستون‌های (R-J) و (R+J) در جدول 17 نشان میدهد که بسترها با مقادیر R، J، (R+J) و (R-J) به ترتیب (245305/9، 794941/7، 04025/17 و 450364/1) بیشترین تأثیر را در ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي دارد و همچنین مقولهها با مقادیر R، J، (R+J) و (R-J) به ترتیب (884511/2، 866521/4، 751032/7 و 98201/1-) کمترین تأثیر را در ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي دارد. ارزیابی همه ریز عناصر به مانند مراحل معیارهای سطح بالای مدل صورت می‌گیرد. جدول 18، جدول R,J برای کلیه معیارها و زیر معیارها بر مبنای محاسبات انجام شده نشان دهنده رتبه بندی معیارها و عناصر مدل تحقیق می‌باشد.
جدول 18. جدول R,J برای کلیه زیرمعیارهای کلیدی ظرفيت درآمدهاي مالياتي ناشي از حقوق مالكيت معنوي
زیر معیارها | R | J | R+J | R-J | رتبهبندی |
1/497857 | 1/245638 | 2.743495 | 0.252219 | 1 | |
2/895222 | 2/685591 | 5.580813 | 0.209631 | 2 | |
2/991082 | 2/835979 | 5.827061 | 0.155103 | 3 | |
1/559768 | 1/410551 | 2.970319 | 0.149217 | 4 | |
1/632818 | 1/501638 | 3.134456 | 0.13118 | 5 | |
2/577065 | 2/446995 | 5.02406 | 0.13007 | 6 | |
1/379536 | 1/273641 | 2.653177 | 0.105895 | 7 | |
1/611842 | 1/55386 | 3.165702 | 0.057982 | 8 | |
1/538818 | 1/545268 | 3.084086 | -0.00645 | 9 | |
1/368407 | 1/453216 | 2.821623 | -0.08481 | 10 | |
2/354013 | 2/450866 | 4.804879 | -0.09685 | 11 | |
2/236328 | 2/393565 | 4.629893 | -0.15724 | 12 | |
1/739291 | 1/908375 | 3.647666 | -0.16908 | 13 | |
1/348078 | 1/567493 | 2.915571 | -0.21942 | 14 | |
2/398535 | 2/756052 | 5.154587 | -0.35752 | 15 | |
2/381455 | 2/978754 | 5.360209 | -0.597302 | 16 | |
2/441311 | 3/115421 | 5.556732 | -0.67411 | 17 |
5- مقدمه
یکی از مهمترین عوامل در همه سازمانها، علیالخصوص سازمان امور مالياتی، نيروی انسانی است كه بهعنوان مهمترین سرمایه سازمان شناسایی میشوند. برای تغيير وضعيت در عامل نيروی انسانی بایستی به مواردی همچون جذب نيروی انسانی متخصص، ارتقای سطح توانایی و تخصص نيروهای موجود، آموزش ضمن خدمت برای كاركنان و جابجایی نيروهای متخصص بين ادارات توجه نمود. بدین منظور، ارتقای سطح كيفی دانش ماموران مالياتی از طریق آموزشهای لازم و برگزاری دورههای مختلف و برخورداری از دانش موردنياز در زمينه شغلی پيشنهاد می‌شود. یکی دیگر از عوامل مؤثر در تضعيف و عدم اثر بخشی سياست ٌ ها و نهایتا فرار مالياتی وجود لایههای قانونی در قوانين و مقررات می‌باشد، این مسئله می‌تواند به تنهایی كارایی كل سيستم را مختل نماید. بدین منظور بایستی به ایجاد قوانين الزامآور برای دسترسی به اطلاعات یکپارچه بين دستگاههای دولتی، رفع خلاءهای قانونی، كاهش پيچيدگی قوانين و مقررات و همچنين به ساده سازی قوانين و توانایی درک آن برای تمامی افراد و فعالان اقتصادی توجه كرد. بنابراین تصویب قوانين الزام آور جهت دسترسی به اطلاعات مالی افراد در سيستم یکپارچه مالياتی پيشنهاد می‌شود. برای ارتقای اعتماد در سيستم مالياتی، بایستی عواملی همچون تغيير نگرش مردم و فعالان اقتصادی به عدم پرداخت ماليات توسط شهروندان، اعتماد مردم نسبت به دولت، اعتماد مردم نسبت به عادلانه بودن محاسبه ماليات و پرداخت آن و محسوس نمودن نحوه هزینه درآمدهای مالياتی بهبود یابند. وقتی مردم مطمئن شوند كه چارچوب قوانين مالياتی برای همه در نظر گرفته شده و اجرا می‌شود و هيچ تبعيضی بين افراد جامعه وجود ندارد، خود را مطيع قانون دانسته و اطاعت از آن را واجب میدانند. به وجود آوردن حس مشاركت و اعتماد بين مردم از طریق شفاف سازی نحوه هزینه كرد درآمدهای مالياتی توسط دولت و انعکاس اخبار آن در مطبوعات و رسانههای شنيداری و دیداری می‌توان به این مهم كمک كند. فساد اداری نيز عامل دیگری است كه در این تحقيق بهعنوان عامل مؤثر بر فرار مالياتی از سوی خبرگان شناسایی شده است. برای كاهش فساد اداری در سيستم مالياتی بایستی به فراهم نمودن نحوه رسيدگی علی رأس برای فساد، ضعف مکانيزم اجرایی در انجام مجازات، نبود برنامه پيشگيری از فساد و فقدان قانون در جلوگيری از فساد اشاره كرد و برای رفع موارد مذكور، چاره اندیشی كرد
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 261 |
5-1 نتایج فرضیههای پژوهش
فرضیه 1. عوامل علی (سیاسی-کارکردی-سازمانی) بر مقولات (توانایی-سازمانی و مدیریتی-اداری) تأثیر بسزایی دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد که عامل علی تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری بر مقوله دارد و شدت این تأثیر قوی است (63/0). بنابراین، فرضیه اول تحقیق تایید شد.
فرضیه 2. مقوله تأثیر بسزایی بر استراتژی (اجتماعی-فنی) دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد که نوع تأثیر مستقیم، مثبت و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر قوی است (87/0). بنابراین فرضیه دوم تحقیق تایید شد.
فرضیه 3. استراتژی تأثیر بسزایی بر نتایج (سطح ملی- سازمانی) دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد که استراتژی تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری بر نتایج دارد و شدت این تأثیر قوی است (69/0). بنابراین فرضیه سوم تحقیق تایید شد.
فرضیه 4. عوامل اساسی (نظام-انسانی-ساختاری-ملی) بر استراتژی تأثیر زیادی دارند.
نتایج فرضیه نشان میدهد که عامل اساسی تأثیر مستقیم، مثبت و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر قوی است (74/0). بنابراین، فرضیه چهارم تحقیق تایید شد.
فرضیه 5. عوامل مداخله گر (سازمان – فرآیند – اقتصاد) بر استراتژی تأثیر بسزایی دارند.
نتایج فرضیه نشان میدهد که عامل مداخله تأثیر معکوس، منفی و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است. /085- بله. بنابراین نظریه پنجم تحقیق تایید می‌شود.
فرضیه 6. شرایط علی بر راهبردها از طریق مقولهها تأثیر معناداری دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد شرایط علی بر مقولهها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 63/0 می‌باشد و همچنین مقولهها نیز بر روی راهبردها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 87/0 می‌باشد، لذا فرضیه شماره 6 یعنی میانجی بودن مقولهها در رابطه بین شرایط علی و راهبردها نیز تأیید می‌شود. با تأیید نقش میانجی مقولهها، شرایط علی دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معناداری برابر با 54/0 بر روی راهبردها می‌باشد.
فرضیه 7. عوامل زمینه‌ای بر راهبردها از طریق راهبردها تأثیر معناداری دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد عوامل زمینه‌ای بر راهبردها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 74/0 می‌باشد و همچنین راهبردها نیز بر روی پیامدها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 69/0 می‌باشد، لذا فرضیه شماره 7 یعنی میانجی بودن راهبردها در رابطه بین عوامل زمینه‌ای و پیامدها نیز تأیید می‌شود. با تأیید نقش میانجی راهبردها، عوامل زمینه‌ای دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معناداری برابر با 51/0 بر روی پیامدها می‌باشد.
فرضیه 8. عوامل مداخلهگر بر پیامدها از طریق راهبردها تأثیر معناداری دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد عوامل مداخله گر بر راهبردها دارای اثر منفی، معکوس و معناداری برابر با 85/0- می‌باشد و همچنین راهبردها نیز بر روی پیامدها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 69/0 می‌باشد، لذا فرضیه شماره 8 یعنی میانجی بودن راهبردها در رابطه بین عوامل مداخله گر و پیامدها نیز تأیید می‌شود. با تأیید نقش میانجی راهبردها، عوامل مداخله گر دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معناداری برابر با 58/0 بر روی پیامدها می‌باشد.
فرضیه 9. شرایط علی بر پیامدها از طریق مقولهها و راهبردها تأثیر معناداری دارد.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 262 |
5-2 نتایج حاصل از مقایسه با سایر پژوهشها
فرضیه 1. عوامل علی (سیاسی-کارکردی-سازمانی) بر مقولات (توانایی-سازمانی و مدیریتی-اداری) تأثیر بسزایی دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد عامل علی تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری بر مقوله دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (63/0). بنابراین، فرضیه اول تحقیق تایید شد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای ماهرخ مقدم، مجیدی و مظفری (1398)، حبیبا و دره شیری (1393) ، کوستاریکووا و چوباتوا (2014)، کانور و اوانسون (2003) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
فرضیه 2. مقوله تأثیر بسزایی بر استراتژی (اجتماعی-فنی) دارد.
با توجه به اینکه مقدار عدد معنی دار (T-value) بین دو متغیر نوع و استراتژی برابر با 37/17 و بزرگتر از 96/1 است، پس نوع بر استراتژی تأثیر بسزایی دارد. همچنین از آنجایی که ضریب همبستگی (ضریب استاندارد) بین دو متغیر برابر با 87/0 است، می‌توان نتیجه گرفت که نوع تأثیر مستقیم، مثبت و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (87/0). بنابراین فرضیه دوم تحقیق تایید شد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای، کانور و اوانسون (2003) ، میلر و اوکانل (2014) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
فرضیه 3. استراتژی تأثیر بسزایی بر نتایج (سطح ملی- سازمانی) دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد که استراتژی تأثیر مستقیم، مثبت و معناداری بر نتایج دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (69/0). بنابراین فرضیه سوم تحقیق تایید شد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای ماهرخ مقدم، مجیدی و مظفری (1398) ، کانور و اوانسون (2003)، میلر و اوکانل (2014) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
فرضیه 4. عوامل اساسی (نظام-انسانی-ساختاری-ملی) بر استراتژی تأثیر زیادی دارند.
نتایج فرضیه نشان میدهد که عامل اساسی تأثیر مستقیم، مثبت و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است (74/0).. بنابراین، فرضیه چهارم تحقیق تایید شد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای حبیبا و دره شیری (1393) ، میلر و اوکانل (2014) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
فرضیه 5. عوامل مداخله گر (سازمان – فرآیند – اقتصاد) بر استراتژی تأثیر بسزایی دارند.
نتایج فرضیه نشان میدهد که عامل مداخله تأثیر معکوس، منفی و مهمی بر استراتژی دارد و شدت این تأثیر کاملاً قوی است. /085- بله. بنابراین نظریه پنجم تحقیق تایید می‌شود. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای حبیبا و دره شیری (1393) ، کوستاریکووا و چوباتوا (2014) ، کانور و اوانسون (2003) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
فرضیه 6. شرایط علی بر راهبردها از طریق مقولهها تأثیر معناداری دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد شرایط علی بر مقولهها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 63/0 می‌باشد و همچنین مقولهها نیز بر روی راهبردها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 87/0 می‌باشد، لذا فرضیه شماره 6 یعنی میانجی بودن مقولهها در رابطه بین شرایط علی و راهبردها نیز تأیید می‌شود. با تأیید نقش میانجی مقولهها، شرایط علی دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معناداری برابر با 54/0 بر روی راهبردها می‌باشد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای کانور و اوانسون (2003)، هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
فرضیه 7. عوامل زمینه‌ای بر راهبردها از طریق راهبردها تأثیر معناداری دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد عوامل زمینه‌ای بر راهبردها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 74/0 می‌باشد و همچنین راهبردها نیز بر روی پیامدها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 69/0 می‌باشد، لذا فرضیه شماره 7 یعنی میانجی بودن راهبردها در رابطه بین عوامل زمینه‌ای و پیامدها نیز تأیید می‌شود. با تأیید نقش میانجی راهبردها، عوامل زمینه‌ای دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معناداری برابر با 51/0 بر روی پیامدها می‌باشد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای حبیبا و دره شیری (1393) ، کانور و اوانسون (2003) میلر و اوکانل (2014) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 263 |
نتایج فرضیه نشان میدهد عوامل مداخله گر بر راهبردها دارای اثر منفی، معکوس و معناداری برابر با 85/0- می‌باشد و همچنین راهبردها نیز بر روی پیامدها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 69/0 می‌باشد، لذا فرضیه شماره 8 یعنی میانجی بودن راهبردها در رابطه بین عوامل مداخله گر و پیامدها نیز تأیید می‌شود. با تأیید نقش میانجی راهبردها، عوامل مداخله گر دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معناداری برابر با 58/0 بر روی پیامدها می‌باشد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای ماهرخ مقدم، مجیدی و مظفری (1398) ، کوستاریکووا و چوباتوا (2014) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
فرضیه 9. شرایط علی بر پیامدها از طریق مقولهها و راهبردها تأثیر معناداری دارد.
نتایج فرضیه نشان میدهد شرایط علی بر مقولهها * راهبردها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 54/0 می‌باشد و همچنین مقولهها * راهبردها نیز بر روی راهبردها دارای اثر مثبت، مستقیم و معناداری برابر با 60/0 می‌باشد، لذا فرضیه شماره 9 یعنی میانجی بودن مقولهها * راهبردها در رابطه بین شرایط علی و پیامدها نیز تأیید می‌شود. با تأیید نقش میانجی مقولهها * راهبردها، شرایط علی دارای اثر غیرمستقیم، منفی و معناداری برابر با 32/0 بر روی پیامدها می‌باشد. نتایج فرضیه فوق با پژوهشهای ماهرخ مقدم، مجیدی و مظفری (1398)، کوستاریکووا و چوباتوا (2014) ، میلر و اوکانل (2014) هم‌جهت و هم‌راستا می‌باشد.
5-3 پيشنهادات مبتنی بر نتایج پژوهش
فرضیه 1. عوامل علی (سیاسی-کارکردی-سازمانی) بر مقولات (توانایی-سازمانی و مدیریتی-اداری) تأثیر بسزایی دارد.
تحلیل تاثیر سیاستهای دولت (سیاستهای مالیاتی و حمایت‌های قانونی) و بررسی نقش ساختارهای سازمانی (ادارات مالیاتی و ثبت اختراعات) بر توانایی سازمانی و مدیریتی در بهبود ظرفیت درآمدهای مالیاتی.
فرضیه 2. مقوله تأثیر بسزایی بر استراتژی (اجتماعی-فنی) دارد.
ارزیابی اثرات مقولههای توانمندی سازمانی و مدیریتی بر توسعه استراتژی‌های فنی و اجتماعی به منظور افزایش جمع‌آوری مالیات از حقوق مالکیت
فرضیه 3. استراتژی تأثیر بسزایی بر نتایج (سطح ملی- سازمانی) دارد.
مطالعه تاثیر استراتژی‌های تعریف شده (اجتماعی و فنی) بر نتایج اقتصادی و مالی در سطح ملی و سازمانی، به‌ویژه در زمینه افزایش درآمدهای مالیاتی مرتبط با حقوق مالکیت معنوی
فرضیه 4. عوامل اساسی (نظام-انسانی-ساختاری-ملی) بر استراتژی تأثیر زیادی دارند.
بررسی اثرات عوامل اساسی مانند ساختار نظام مالیاتی، نیروی انسانی متخصص، ساختارهای حقوقی و ملی بر استراتژی‌های جمع‌آوری مالیات از حقوق مالکیت معنوی
فرضیه 5. عوامل مداخلهگر (سازمان – فرآیند – اقتصاد) بر استراتژی تأثیر بسزایی دارند.
تحلیل تاثیر عوامل مداخلهگر مانند سازمانها (سازمان‌های مالیاتی و اقتصادی)، فرآیندها (روش‌های جمع‌آوری مالیات)
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي.../ آرش هادیزاده و همکاران 264 |
فرضیه 6. شرایط علی بر راهبردها از طریق مقولهها تأثیر معناداری دارد.
مطالعه اثرات شرایط علی (سیاست‌ها و ساختارها) بر راهبردهای جمع‌آوری مالیات از طریق بررسی مقولههای توانمندی سازمانی و مدیریتی
فرضیه 7. عوامل زمینه‌ای بر راهبردها از طریق راهبردها تأثیر معناداری دارد.
ارزیابی تاثیر عوامل زمینه‌ای (شرایط اقتصادی و اجتماعی) بر راهبردهای جمع‌آوری مالیات از طریق بررسی استراتژی‌های مالیاتی
فرضیه 8. عوامل مداخلهگر بر پیامدها از طریق راهبردها تأثیر معناداری دارد.
تحلیل تاثیر عوامل مداخلهگر (سازمانها، فرآیندها، شرایط اقتصادی) بر پیامدهای مالیاتی از طریق ارزیابی استراتژی‌های جمع‌آوری مالیات.
فرضیه 9. شرایط علی بر پیامدها از طریق مقولهها و راهبردها تأثیر معناداری دارد.
بررسی تاثیر شرایط علی (سیاست‌ها و ساختارها) بر پیامدهای مالیاتی از طریق مقولههای توانمندی سازمانی و مدیریتی و راهبردهای مالیاتی مرتبط با حقوق مالکیت معنوی. این پیشنهادات می‌تواند به محققان و سیاست‌گذاران کمک کند تا بهطور سیستماتیک عوامل مؤثر بر ظرفیت درآمدهای مالیاتی ناشی از حقوق مالکیت معنوی را تحلیل و ارزیابی کنند و بر اساس این تحلیل‌ها، سیاست‌ها و استراتژی‌های مناسبی را برای بهبود این ظرفیت‌ها توسعه دهند.
منابع
1. احمدزاده. (1394). نقش نظام حقوق مالکیت فکری در توسعۀ اقتصاد دانش محور. فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات، 2(5)، 185-190.
2. آزموده، هادی زاده . و محمدزاده. (2022). شناسایی عوامل موثر بر ظرفیت درآمدهای مالیاتی ناشی از حقوق مالکیت معنوی با استفاده از نظریه داده بنیاد چندوجهی. مدیریت، 3(2)، 151-167.
3. پورابراهیمی، ابراهیم، نجات زادگان، سعید. و نجات زادگان، حمید. (1397). مدیریت داراییهای فکری و تبدیل مالکیت فکری به داراییهای منفعت ساز، موسسه داراییهای فکری و فناوری مدرس،کتابچه آموزشی ترویجی آشنایی باحقوق مالکیت فکری و ثبت اختراع، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی ،45 -80.
4. حبیبا، سعید، و معتمدی، غلامحسین. (1385). حمایت از دانش سنتی به عنوان یکی از اجزای حقوق مالکیت فکری. مطالعات حقوق خصوصی (حقوق)، -(72)، 123-162.
5. عباسی، محمود؛ معین اسلام، محمد. و اکرمی، فروزان. (2016). جایگاه و چالشهای ایران در حمایت بینالمللی از حقوق مالکیت آثار ادبی و هنری. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی، 9، 11-46.
6. Farazmand, H., & Baharvand Ahmadi, E. (2009). The Study of Factors Involved in the Tax Capacity of Lorestan Province. Journal of Tax Research, 16(3), 141-168. 7. Goolsbee, A. (1998). Taxes, organizational form, and the deadweight loss of the corporate income tax. Journal of Public Economics, 69(1), 143-152. 8. Griffith, R., Miller, H., & O'Connell, M. (2014). Ownership of intellectual property and corporate taxation. Journal of Public Economics, 112, 12-23. 9. Habiba, Saeed and Dareh-Shiri, Mahdia. (2014). Intellectual property income tax. Legal Research Quarterly, 18(69), 57-82. 10. Kanwar, S., & Evenson, R. (2003). Does intellectual property protection spur technological change?. Oxford Economic Papers, 55(2), 235-264. 11. Koštuříková, I., & Chobotová, M. (2014). New trends in intellectual property and tax burden of innovative corporations. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 110, 93-102. |
اولویت‌بندی عوامل موثر بر ظرفيت درآمدهاي مالياتي....../ آرش هادیزاده و همکاران 265 |
13. Merrill, P., Shanahan Jr, J. R., Gómez, J., Glon, G., Grocott, P., Lamers, A., ... & Linczer, A. (2012). Is it time for the United States to consider the patent box?. Tax Notes, 95, 1665-1675.
14. Nejadnouri, Mohammad Mehdi, Pour Ramadan Nargesi, Qasim, Haj Hosseini, Hojatullah, Sadri, Mohammad. (2017). The model of the intellectual property rights system of the Islamic Republic of Iran with the interpretive structural modeling approach. Interdisciplinary studظies of strategic knowledge, 8(32), 7-31.
15. Salmani, Mohammad. (2017). The right to access information and copyright in cyber space", scientific-research quarterly of medical law. 10 (5), pp. 7-35.
16. Schneider, P. H. (2005). International trade, economic growth and intellectual property rights: A panel data study of developed and developing countries. Journal of Development Economics, 78(2), 529-547.
16. Schneider, P. H. (2005). International trade, economic growth and intellectual property rights: A panel data study of developed and developing countries. Journal of Development Economics, 78(2), 529-547.
رایمگ
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام Rimag Press Management. © 1438-1446