حاکمیت شایستگان، شایسته‌سالاری و تمدن نوین اسلامی
الموضوعات :
1 - استادیار پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: شایسته‌سالاری, کارگزاران, تمدن, تمدن نوین اسلامی,
ملخص المقالة :
توجه به مقوله حاکمیت نخبگان و قرار گرفتن انسان‌های شایسته و توانمند در مناصب سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی یکی از موضوعات مهم و راهبردی در توسعه و پیشرفت هر نظام سیاسی و فکری است. هر نظام سیاسی که پیشرفت و تعالی را برای خود هدف‌گذاری کرده باید تلاش کند شایسته‌ترین‌ها و توانمندترین‌ها را در عرصة قدرت سیاسی شناسایی و به کارگیرد و پیشبرد امور را به آن‌ها بسپارد. اگر نخبگان و کارگزاران حکومتی، از شایستگی و هوشمندی در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود برخوردار باشند بی‌شک می‌توان امیدوار بود که هم به چشم‌اندازهای ترسیم شده و هم به پیشرفت مادی و معنوی و استقرار رفاه و عدالت که از جمله اساسی‌ترین آرمان‌های بشری هستند دست یافت و هم زمینه‌ها و بسترهای لازم برای نیل به تمدن‌سازی نوین اسلامی را تمهید کرد. در این مقاله با روش تحلیل مضمون می‌خواهیم نشان دهیم که چگونه با حاکم ساختن انسان‌های فرهیخته و شایسته که از «اهلیت» لازم در تصدی مسئولیت‌های اجتماعی برخوردارند، می‌توان مسیر پیشرفت کشور را هموار کرد و با شایسته‌سالاری گام‌های اساسی در تمدن‌سازی نوین اسلامی برداشت. فرضیه ما این است که تا شایسته‌سالاری نهادینه نشود، امکان رسیدن به تمدن‌سازی و گام برداشتن در این راه وجود ندارد. بر این باوریم که بدون شایسته‌سالاری جامعه ایرانی و اسلامی هیچ گاه روی تمدن نوین و تمدن‌سازی را نخواهد دید. بر همین اساس در مجموع، تم های اصلی و فرعی با هم مورد بررسی قرار گرفته اند و ۳۱ مفهوم استخراج شده از محتوای پژوهش و مصاحبه های انجام شده رابطه معناداری با هم پیدا کرده اند. ۳ تم اصلی عبارت هستند از وضعیت مدیریتی، وضعیت به کارگیری و وضعیت اجتماعی و فرهنگی. سایر مفاهیم در قالب ۶ تم فرعی دسته بندی شده است
1. اخوان کاظمی، بهرام. "درآمدی برکارآمدی در نظام سیاسی"، تهران، نشر دانش و اندیشه معاصر. (1383).
2. انصاری، محمد مهدی. " نخبه پروری سیاسی"، تهران، نشر دادگستر. (1386).
3. آشوری، داریوش. "تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ"، تهران، نشر آگاه. (1381).
4. بابایی، حبیب الله. "کاوش‌های نظری در الهیات و تمدن"، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. (1393).
5. توین بی، آرنولد. "بررسی تاریخ تمدن، ترجمه محمد حسین آریا"، تهران، نشر امیرکبیر. (1389).
6. جان احمدی، فاطمه. "تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی"، قم، نشر معارف. (1388).
7. جعفری، محمد تقی. "حکمت اصول سیاسی اسلام"، تهران، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. (1389).
8. جمعی از نویسندگان. "چیستی تمدن"، ترجمة سید محمد حسین صالحی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. (1398)،
9. خامنه ای، آیت الله سید علی، بیانات مقام معظم رهبری، http://farsi.khamenei.ir
10. راسل، برتراند. "قدرت"، ترجمه نجف دریابندری، تهران، انتشارات خوارزمی. (1371).
11. رشیدی، علی. "شایسته‌سالاری از کنفوسیوس و بودا و ارسطو تا آزمون شایستگی تحصیلی"، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، ش 220 – 219 . (1386).
12. رویمر، جان، ای. "برابری فرصت، ترجمه محمد خضری"، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی. (1381).
13. سحمرانی، اسعد. "اندیشمند مصلح، ترجمه دکتر صادق آئینه وند"، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. (1389).
14. شریعتی، علی. "تاریخ تمدن (جلد 1)، تهران، انتشارات قلم. (1394).
15. شمس¬الدین، محمدهادی. "نظام الحکم و الاداره فی الاسلام"، بیروت. (1374).
16. عمید، حسن. "فرهنگ فارسی عمید"، تهران، انتشارات امیرکبیر. (1376).
17. غلامی، رضا. "جستارهایی در باب تمدن نوین اسلامی"، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی. (1401)،
18. قانع عزآبادی، احمد علی. "علل انحطاط تمدن‌ها از دیدگاه قرآن"، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی. (1371).
19. کرمی فقهی، محمد تقی و دیگران. "جستاری نظری در باب تمدن"، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. (1386).
20. کلینی، محمد بن یعقوب ."اصول کافی"، تهران، انتشارات مکتبه الاسلامیه. (1360).
21. لوکاچ، هنری." تاریخ تمدن (جلد 1)"، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، نشر آذرنگ. (1394).
22. نصیری، محمد. "اقتراحی در باب تاریخ و تمدن اسلامی(فروردین و اردیبهشت 1387). مجله معارف، شماره 55، 5 – 17 . (فروردین و اردیبهشت 1387).
23. هابز، توماس. "لویاتان"، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشر نی. (1380)،
24. هانتینگتون، ساموئل. "سامان سیاسی در جوامع دستخوش تغییر"، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر علم. (1375).
25. Campbell, Tom (1990), Tustice, Humanites Press International, INC.
26. Young, Micheal (1994) The rise of The Meritocracy, Publisher Penguin, Transaction Publishers.
27. Clarke, V. & Braun, V. (2013) Teaching Thematic analysis: Overcoming Challenges and Developing Strategies for effective Learning. The Psychologist, 26 (2), 120- 123.
28. Braun, V. and Clarke V. (2006), Using Thematic Analysis in Psychology, Qualitative Research in Psychology, 3, 77- 101. 29. Arrow, Kenneth (1994), Meritocracy and Economic Inequality, University of Chicago Press.
30. The Fontana (1988), Dictionary of Modern Thinking.
