اصول اخلاقی پیامبر(ص) در جنگها بر اساس سیره تاریخی پیامبر(ص) و قرآن
الموضوعات :مهدی عابدی 1 , سید محمدرضا حسینی 2 , محمد طاهر یعقوبی 3
1 - دانشگاه پیام نور، قم
2 - دانشیار گروه تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی،دانشگاه پیام نور،تهران،ایران.
3 - استادیار گروه تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه پیام نور،تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: اصول اخلاقی, پیامبر, جنگ, قرآن, تاریخ.,
ملخص المقالة :
اخلاق و اصول اخلاقی یکی از جنبه های مهم دین اسلام و از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو در قرآن کریم یکی از اهداف بعثت پیامبر (ص) تربیت و آموزش حکمت معرفی شده است و پیامبر(ص) چون حاکمیت دین اسلام را بر عهده داشتند بنابراین در مواقع مختلف با اخلاق مداری و پایبندی به اصول اخلاقی رفتار می نمودند. از جمله صحنه هایی که پیامبر در آن قرار می گرفتند زمان های جنگ بود که سعی در رعایت اصول اخلاقی داشتند. آنچه در این نوشتار مدنظر قرار دارد این است پیامبر (ص) هنگامی که در صحنه های مختلف جنگ قرار می گرفتند چه نوع برخوردی داشتند و درواقع این موضوع از طریق قرآن و سیره تاریخی پیامبر(ص) مورد بررسی قرار می گیرد. آنچه از این پژوهش به دست می آید این است که بر خلاف نظر مستشرقان که غزوات پیامبر را بر پایه خشونت و کسب غنیمت تفسیر نموده اند، پیامبر در جنگهای خود به اصول اخلاقی پایبند بوده و تمام تلاش خود را می کردند که مکارم اخلاقی از جمله عطوفت و مهربانی، وفای به عهد و صبر و استقامت و..... را به مسلمانان آموزش بدهند.
ابن الأثير، عزالدین(1385ق)، الکامل فى التاریخ، تهران، دار صادر
ابن حنبل، احمد(1416ق)، مسند، تحقیق عبدالمحسن ترکی، بیروت، موسسه الرساله
ابن هشام، عبدالملک(1369ش)، السیره النبویه، بی جا، ادیب مصطفوی.
ابوزهره، امام محمد(1979ق) ، خاتم النبیین، بی جا، دارالفکر العربی.
احمدی میانجی، علی( 1387)، الاسیر فی الاسلام، تهران، دادگستر
اصفهانی،عبدالله(1998)، عوالم العلوم، تحقیق محمد باقر موحد، قم، موسسه الامام المهدی
بخاری، محمد(1410)، صحیح بخاری، قاهره، بی نا
بلاذری،احمدبن یحیی( 1998)، انساب الاشراف، بیروت، دارالفکر
بلاغی، محمد جواد(1352ق)، الرحله المدرسیه، کربلا، موسسه الاعلمی.
بیهقی، احمدبن حسین(1405ق )، دلائل النبوه، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
بیهقی، محمدبن حسین(1344ش)، تاریخ بیهقی، مترجم: خطیب رهبر، تهران، مهتاب.
حلبی، علی بن ابراهیم(1427ق)، السیره الحلبیه، بیروت، دارالکتب العلمیه
رشیدرضا، محمد(بی تا)، تفسیر المنار، بیروت، دارالمعرفه.
زحیلی،وهبه ( 1988 )، آثار الحرب فی الفقه الاسلامی، دمشق، دارالفکر
سبحانی، جعفر(1398ش)، فروغ ابدیت، قم، بوستان کتاب.
سعد بغدادی، محمد(1390ش)، طبقات ابن سعد، ترجمه: محمود مهدوی‌دامغانی، تهران، فرهنگ و اندیشه.
شمس شامی، محمدبن یوسف(1993م)، سبل الهدی و الرشاد، بیروت، دارالکتب العلمیه.
طباطبايى، سيد محمد حسين(1417ق) ، الميزان فى تفسير القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين حوزه علميه قم.
طبرسى، فضل بن حسن(1372ش)، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
طبری، محمدبن جریر(1375ش)، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات اساطیر.
قطب، سيد(1408ق)، في ظلال القرآن، بيروت، دارالشروق.
لسانی فشارکی، محمد علی(1380ش)، رسائل النبی و الوصی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
مسلم، مسلم حجاج بن قشیری نیسابوری(2006)، صحیح مسلم، مصر، دار ابن رجب.
مقدسي،مطهر(بی تا)، البدء والتاریخ، بی جا، مکتبة الثقافة الدينية
مهدوی دامغانی، محمود(1361)، ترجمه دلائل النبوة، قم، انتشارات علمی و فرهنگی
نسائی،احمد( 1421 ق)، سنن نسائی، بیروت، شیخ الاسلامی
نمیری، ابن شبه(1410ق)، تاریخ ابن شبّه، قم، دارالفکر.
واقدی، محمدبن عمر(1989)، مغازی، بیروت، موسسه الاعلمی.
یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب(1389)، تاریخ یعقوبی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
101 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 124 - 101
اصول اخلاقی پیامبر(ص) در جنگها
بر اساس سیره تاریخی پیامبر(ص) و قرآن
مهدی عابدی 1
سید محمد رضا حسینی 2
محمد طاهر یعقوبی 3
چکیده
اخلاق و اصول اخلاقی یکی از جنبه های مهم دین اسلام و از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو در قرآن کریم یکی از اهداف بعثت پیامبر (ص) تربیت و آموزش حکمت معرفی شده است و پیامبر(ص) چون حاکمیت دین اسلام را بر عهده داشتند بنابراین در مواقع مختلف با اخلاق مداری و پایبندی به اصول اخلاقی رفتار می نمودند. از جمله صحنه هایی که پیامبر در آن قرار می گرفتند زمان های جنگ بود که سعی در رعایت اصول اخلاقی داشتند. آنچه در این نوشتار مدنظر قرار دارد این است پیامبر (ص) هنگامی که در صحنه های مختلف جنگ قرار می گرفتند چه نوع برخوردی داشتند و درواقع این موضوع از طریق قرآن و سیره تاریخی پیامبر(ص) مورد بررسی قرار می گیرد. آنچه از این پژوهش به دست می آید این است که بر خلاف نظر مستشرقان که غزوات پیامبر را بر پایه خشونت و کسب غنیمت تفسیر نموده اند، پیامبر در جنگهای خود به اصول اخلاقی پایبند بوده و تمام تلاش خود را می کردند که مکارم اخلاقی از جمله عطوفت و مهربانی، وفای به عهد و صبر و استقامت و..... را به مسلمانان آموزش بدهند.
واژگان كليدي
[1] . دانشجوی دکتری مدرسی معارف تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه پیام نور، قم، ایران.
Email: Mahdiabedi110@gmail.com
[2] . دانشیار گروه تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: mreza-hoseini@yahoo.com
[3] . استادیار گروه تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
Email: yaghoubi@pnu.ac.ir
تاریخ دریافت: 20/9/1401 پذیرش نهایی: 15/12/1401
