اثربخشی اصلاح سوگیری شناختی نسبت به نشانه‌های سیگار بر تصمیم‌گیری مخاطره‌آمیز و کنترل مهاری در افراد سیگاری
الموضوعات :
اصغر سهرابی شکفتی
1
,
علی پاکیزه
2
1 - گروه روانشناسی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.
2 - گروه روانشناسی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.
الکلمات المفتاحية: اصلاح سوگیری شناختی, تصمیم‌گیری مخاطره‌آمیز, کنترل مهاری,
ملخص المقالة :
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اصلاح سوگیری شناختی نسبت به نشانه‌های سیگار بر تصمیم‌گیری مخاطره‌آمیز و کنترل مهاری در افراد سیگاری اجرا گردید. روش: تحقیق حاضر به شیوه آزمایشی و با استفاده از طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه کنترل اجرا گردید. جامعه آماری پژوهش شامل کارمندان سیگاری شاغل در ادارات دولتی شهر بوشهر در سال 1399 بودند. نمونه پژوهش شامل 40 نفر از کارمندان مذکور بودند که با استفاده از روش گمارش تصادفی در دو گروه 20 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش در برنامه 8 هفته‌ای اصلاح سوگیری شناختی نسبت به نشانه‌های سیگار کشیدن شرکت نمودند. داده‌ها به‌وسیله آزمون خطرپذیری بادکنکی، پرسشنامه کنترل مهاری و نرم‌افزار تکلیف کاوش نقطه، در دو مرحله قبل و بعد از مداخله، جمع‌آوری گردید و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که مداخله معطوف به اصلاح سوگیری شناختی نسبت به نشانه‌های سیگار باعث کاهش معنی‌دار تصمیمات مخاطره‌آمیز (01/0 p>) و افزایش کنترل مهاری (01/0 p>) در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل گردید. نتیجه‌گیری: با توجه به نقش موثر مداخله اصلاح سوگیری شناختی بر کاهش تصمیم‌گیری مخاطره‌آمیز و هم‌چنین افزایش کنترل مهاری می‌توان از آن در کاهش مشکلات شناختی و هیجانی افراد سیگاری بهره برد.
پورصادق،مرتضی؛ مقدسین،مریم و حسنی،جعفر .(1400) .بررسی روابط ساختاری سیستم فعال ساز رفتاری و سیستم بازداری رفتاری با مشکلات درون سو و برون سو با توجه به نقش میانجی کارکرد های اجرایی گرم و سرد. مجله روانشناسی,3(25),458-489.
پورمحسنی‌کلوری، فرشته و حضرتی، شیوا. (1397). بررسی و مقایسه تکانشگری شناختی و توانایی برنامه ریزی در افراد مبتلا و غیرمبتلا به سوءمصرف مواد . فصلنامه علمی اعتيادپژوهي. ۱۲ (۴۵)،۱۸۹-۲۰۸.
خدادادی ارکوینی، شیرین؛ خدادادی، مجتبی و داوودی، حسین (1400). مروری بر درمان شناختی اختلالات روانی مبتنی بر اصلاح سوگیری. مجله علوم اعصاب شفای خاتم. 9(3)، 150-140.
خدادادی، مجتبی؛ نوکنی، مصطفی و امانی حسین (1394). نرم افزار تکلیف کاوش نقطه و اصلاح سوگیری. تهران مؤسسه تحقیقات رفتاری شناختی سینا.
دلاور، علی (1399). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: انتشارات ارسباران.
دهقانی، محسن؛ خطیبی، علی و پوراعتماد، حمیدرضا (1388). ساخت و اعتباریابی نسخه تجدید نظر شده آزمون تصویری "کاوش نقطه" با استفاده از چهره‌های هیجانی به عنوان محرک. مجله علوم رفتاری، 3(4)، 270-265.
زارع، دکتر‌حسین؛ کنگاوری، سوسن و علی‌اکبری‌دهکردی، مهناز. (2019). رابطۀ ادراک مخاطره و نظم جویی شناختی هیجان با گرایش به اعتیاد با میانجی گری سبک های تصمیم گیری. مجله روانشناسی, 88(22), 379-395.
طاهری‌فرد، مینا؛ بشرپور، سجاد؛ حاجیلو، نادر و نریمانی، محمد (1400). الگوی روابط ساختاری عود افراد دارای اختلال مصرف مواد بر اساس سوگیری توجه و حساسیت به پاداش با نقش میانجی کنترل بازداری. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 15(60)، 117-142.
معینی، زهره؛ طالع پسند، سیاوش؛ رحیمیان بوگر، اسحاق و رضایی، علی محمد (1402). بررسی اثربخشی مداخله اصلاح سوگیری توجه بر سبک دلبستگی اضطرابی، همدلی، انعطاف پذیری شناختی و خودافشایی هیجانی در پرسنل درمانی بیمارستان ۵۰۵ ارتش تهران. مجله علوم روانشناختی ، ۲۲ (۱۲۲)،۳۲۶-۳۰۹
نجاتی، وحید. (1392). پرسشنامه توانایی های شناختی: توسعه و ارزیابی ویژگی های روانسنجی. پیشرفت در علوم شناختی15(2)،11-9.
نجاتی، وحید و شیری، اسماعیل (1392). شواهد عصب شناختی نقصان کنترل مهاری و تصمیم گیری مخاطره آمیز در افراد سیگاری. تحقیقات علوم رفتاری، 11(29) ، 1-9.
نجاتی، وحید؛ علی پور، فرشید؛ بداقی، الهه و آقازیارتی، علی. (1396). ویژگی‌های روانسنجی آزمون خطرپذیری بادکنکی در جوانان ایرانی. فصلنامه روانشناسی کاربردی،11(2)، 121-136.
نوروزی، عل و تقوی، سید محمدرضا. (1393). اصلاح سوگیری توجه در مصرف‌کنندگان سیگار: بررسی اثر شرطی‌سازی عامل. روانشناسی بالینی، 6(3)، 53-43.
هاشمی، جواد؛ بهشتی، بهنام و علیزاده جابر. (1396). اثربخشی هیپنوتیزم درمانی بر پیشگیری از عود، کاهش تکانشگری و ولع در افراد ترک کننده مواد محرک. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي. ۱۱ (۴۲) ،۹۳-۱۱۰.
References Batra, A., Petersen, K. U., Hoch, E., Andreas, S., Bartsch, G., Gohlke, H., ... & Mann, K. (2016). S3-Leitlinie „Screening, Diagnostik und Behandlung des schädlichen und abhängigen Tabakkonsums “. Sucht.
Boffo, M., Zerhouni, O., Gronau, Q. F., van Beek, R. J., Nikolaou, K., Marsman, M., & Wiers, R. W. (2019). Cognitive bias modification for behavior change in alcohol and smoking addiction: Bayesian meta-analysis of individual participant data. Neuropsychology review, 29(1), 52-78.
Boukhechba, M., Gong, J., Kowsari, K., Ameko, M. K., Fua, K., Chow, P. I., . . . Barnes, L. E. (2018). Physiological changes over the course of cognitive bias modification for social anxiety. Paper presented at the 2018 IEEE EMBS International Conference on Biomedical & Health Informatics (BHI).
Browning, M., Holmes, E. A., Charles, M., Cowen, P. J., & Harmer, C. J. (2012). Using attentional bias modification as a cognitive vaccine against depression. Biological psychiatry, 72(7), 572-579.
Chaudhuri, A. (2016). Misbehaving: The Making of Behavioral Economics by Richard H. Thaler, WW Norton and Company, New York, 2015, xvi+ 415 pp., Hardcover, USD 27.95, ISBN: 978-0-393-08094-0. Conti, A. A., & Baldacchino, A. M. (2021). Neuroanatomical correlates of impulsive choices and risky decision making in young chronic tobacco smokers: a voxel-based morphometry study. Frontiers in Psychiatry, 12, 708925.
Cummings, K. M., & Hyland, A. (2005). Impact of nicotine replacement therapy on smoking behavior. Annu. Rev. Public Health, 26, 583-599.
Das, P., Das, T., & Roy, T. B. (2023). A formal appraisal about high-risk sexual behaviour on the pretext of substances use among Indian men. Journal of Prevention, 44(2), 207-220.
Detandt, S., Bazan, A., Schroder, E., Olyff, G., Kajosch, H., Verbanck, P., & Campanella, S. A (2023) smoking-related background helps moderate smokers to focus. An Event-Related Potentials study during a Go-NoGo Task in smokers.
Dawe, S., Gullo, M. J., & Loxton, N. J. (2004). Reward drive and rash impulsiveness as dimensions of impulsivity: Implications for substance misuse. Addictive behaviors, 29(7), 1389-1405.
DiFranza, J. R., Winters, T. H., Goldberg, R. J., Cirillo, L., & Biliouris, T. (1986). The relationship of smoking to motor vehicle accidents and traffic violations. New York state journal of medicine.
Dobbie, F., Hiscock, R., Leonardi-Bee, J., Murray, S., Shahab, L., Aveyard, P., ... & Bauld, L. (2015). Evaluating Long-term Outcomes of NHS Stop Smoking Services overview. In Evaluating Long-term Outcomes of NHS Stop Smoking Services (ELONS): a prospective cohort study. NIHR Journals Library.
Ehrman, R. N., Robbins, S. J., Bromwell, M. A., Lankford, M. E., Monterosso, J. R., & O'Brien, C. P. (2002). Comparing attentional bias to smoking cues in current smokers, former smokers, and non-smokers using a dot-probe task. Drug and alcohol dependence, 67(2), 185-191.
Ely, A. V., & Wetherill, R. R. (2023). Reward and inhibition in obesity and cigarette smoking: Neurobiological overlaps and clinical implications. Physiology & behavior, 260, 114049.
Ert, E., Yechiam, E., & Arshavsky, O. (2013). Smokers’ decision making: more than mere risk taking. PLoS One, 8(7), e68064.
Field, M., & Powell, H. (2007). Stress increases attentional bias for alcohol cues in social drinkers who drink to cope. Alcohol & Alcoholism, 42(6), 560-566.
Fodor, L. A., Georgescu, R., Cuijpers, P., Szamoskozi, Ş., David, D., Furukawa, T. A., & Cristea, I. A. (2020). Efficacy of cognitive bias modification interventions in anxiety and depressive disorders: a systematic review and network meta-analysis. The Lancet Psychiatry, 7(6), 506-514.
Hopkins, D. P., Briss, P. A., Ricard, C. J., Husten, C. G., Carande-Kulis, V. G., Fielding, J. E., ... & Task Force on Community Preventive Services. (2001). Reviews of evidence regarding interventions to reduce tobacco use and exposure to environmental tobacco smoke. American journal of preventive medicine, 20(2), 16-66.
Jones, E. B., & Sharpe, L. (2017). Cognitive bias modification: A review of meta-analyses. Journal of affective disorders, 223, 175-183.
Kayhan Tetik, B., Gedik Tekinemre, I., & Taş, S. (2021). The effect of the COVID-19 pandemic on smoking cessation success. Journal of Community Health, 46, 471-475.
Koster, E. H., Fox, E., & MacLeod, C. (2009). Introduction to the special section on cognitive bias modification in emotional disorders. Journal of Abnormal Psychology, 118(1), 1
Kroener, J., Greiner, A., & Sosic-Vasic, Z. (2023). Cognitive bias modification for interpretation (CBM-I) for post-traumatic stress disorder: study protocol of an app-based randomised controlled trial. BMJ open, 13(2), e069228.
Lejuez, C. W., Read, J. P., Kahler, C. W., Richards, J. B., Ramsey, S. E., Stuart, G. L., ... & Brown, R. A. (2002). Evaluation of a behavioral measure of risk taking: the Balloon Analogue Risk Task (BART). Journal of Experimental Psychology: Applied, 8(2), 75.
London, E. D., Ernst, M., Grant, S., Bonson, K., & Weinstein, A. (2000). Orbitofrontal cortex and human drug abuse: functional imaging. Cerebral cortex, 10(3), 334-342.
Lopes, F. M., Pires, A. V., & Bizarro, L. (2014). Attentional bias modification in smokers trying to quit: a longitudinal study about the effects of number of sessions. Journal of Substance Abuse Treatment, 47(1), 50-57.
Luijten, M., Littel, M., & Franken, I. H. (2011). Deficits in inhibitory control in smokers during a Go/NoGo task: an investigation using event-related brain potentials. PloS one, 6(4), e18898.
MacLeod, C., Mathews, A., & Tata, P. (1986). Attentional bias in emotional disorders. Journal of abnormal psychology, 95(1), 15.
Masiero, M., Lucchiari, C., & Pravettoni, G. (2015). Personal fable: optimistic bias in cigarette smokers. International journal of high risk behaviors & addiction, 4(1).
Parkinson, J., & Haggard, P. (2014). Subliminal priming of intentional inhibition. Cognition, 130(2), 255-265.
Peto, R., & Lopez, A. D. (2004). The future worldwide health effects of current smoking patterns. Tobacco and public health: Science and policy, 281(6), 281-286.
Polezzi, D., Sartori, G., Rumiati, R., Vidotto, G., & Daum, I. (2010). Brain correlates of risky decision-making. Neuroimage, 49(2), 1886-1894.
Salemink, E., Woud, M. L., Bouwman, V., & Mobach, L. (2023). Cognitive Bias Modification Training to Change Interpretation Biases. In Interpretational Processing Biases in Emotional Psychopathology: From Experimental Investigation to Clinical Practice (pp. 205-226). Cham: Springer International Publishing.
Stacy, A. W., & Wiers, R. W. (2010). Implicit cognition and addiction: a tool for explaining paradoxical behavior. Annual review of clinical psychology, 6, 551-575.
Stead, L. F., Buitrago, D., Preciado, N., Sanchez, G., Hartmann‐Boyce, J., & Lancaster, T. (2013). Physician advice for smoking cessation. Cochrane database of systematic reviews, (5).
Thrailkill, E. A., DeSarno, M., & Higgins, S. T. (2022). Loss aversion and risk for cigarette smoking and other substance use. Drug and Alcohol Dependence, 232, 109307.
Vardavas, C. I., & Nikitara, K. (2020). COVID-19 and smoking: A systematic review of the evidence. Tobacco induced diseases, 18.
Verbruggen, F., Best, M., Bowditch, W. A., Stevens, T., & McLaren, I. P. (2014). The inhibitory control reflex. Neuropsychologia, 65, 263-278.
Verbruggen, F., & Logan, G. D. (2009). Automaticity of cognitive control: goal priming in response-inhibition paradigms. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 35(5), 1381.
Wewers, M. E., Stillman, F. A., Hartman, A. M., & Shopland, D. R. (2003). Distribution of daily smokers by stage of change: Current Population Survey results. Preventive medicine, 36(6), 710-720.
Wilcockson, T. D., Pothos, E. M., Osborne, A. M., & Crawford, T. J. (2021). Top-down and bottom-up attentional biases for smoking-related stimuli: Comparing dependent and non-dependent smokers. Addictive behaviors, 118, 106886.
Wittekind, C. E., Schiebel, T., & Kühn, S. (2023). Reliability of and associations between cognitive bias measures and response inhibition in smoking. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 81, 101853.
Woud, M. L., Maas, J., Becker, E. S., & Rinck, M. (2013). Make the manikin move: Symbolic approach–avoidance responses affect implicit and explicit face evaluations. Journal of Cognitive Psychology, 25(6), 738-744.
Yamamoto, Y. Kiyohara, C. Suetsugu-Ogata, S. Hamada, N & Nakanishi, Y.(2017). Biological of cigarette smoking on the association between genetic polymorphisms involved in inflammationand the risk of lung cancer: a case-control study in Japan. Oncol Lett ;13(5):3873–3881.
