رابطۀ شاخص‌های کلان اقتصادی با نزاع جمعی
الموضوعات :
اسماعیل جهانی دولت‌آباد
1
,
طاها عشایری
2
,
حسین حیدری
3
1 - دانشیار گروه تاریخ و جامعه‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی، ایران
2 - استادیار گروه تاریخ و جامعه‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
3 - استادیار گروه جامعه‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
الکلمات المفتاحية: نزاع جمعی, شاخص‌های اقتصادی, بی‌سازمانی اقتصادی, تحلیل ثانویه و محرومیت نسبی,
ملخص المقالة :
نزاع جمعی به درگیری، ستیز و تنش فیزیکی بیش از دو نفر اطلاق می‌شود که از شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه تأثیر می‌پذیرد. مطابق بررسی‌ها از سال 1392-1400، میزان نزاع در استان‌های کشور با تکیه بر داده‌های سازمان پزشکی قانونی افزایش یافته است. هدف اصلی پژوهش، مطالعۀ جامعه-شناختی رابطه شاخص کلان اقتصادی با نزاع جمعی در بازۀ زمانی 1395-1398 است. روش پژوهش از نوع تحلیل ثانویه بوده، داده¬های موجود با استفاده از نرم¬افزار Spss تجزیه وتحلیل شده و نتایج در قالب ابزار توصیفی، از جمله جداول فراوانی، نمودارهای فراوانی و شاخص¬های مرکزی و نیز آمار استنباطی، از جمله آزمون¬های دومتغیره و چندمتغیره گزارش شده است. نتایج نشان می‌دهد که افزایش نرخ‌های تورم، بیکاری و ضریب جینی در فاصلۀ میان سال‌های 1395 تا 1398 بر افزایش میزان نزاع در استان‌های مختلف کشور مؤثر بوده است. بر این اساس با نابسامانی اقتصادی (بی‌سازمانی اقتصادی)، به دلیل افزایش بیکاری، تورم و شکاف طبقاتی و همچنین کاهش تاب‌آوری اجتماعی، بی‌ثباتی ذهنی، احساس کمیابی منابع (بحران تولید، توزیع و مصرف) و احساس بی‌هنجاری اقتصادی، رفتارهای اجتماعی مردم، رادیکالی، خشن‌تر و پرخاشگرتر شده است. دلیل مهم نزاع جمعی در استان‌های کشور در بازۀ زمانی یادشده، کژکارکرد نهادهای اقتصادی بوده است.
دورکیم، امیل (1398) درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران، مرکز.
شاطریان، محسن و دیگران (1393) «عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر گرایش به نزاع طایفه‌ای (مورد مطالعه: عشایر ایل پیجیک، شهرستان اهر)»، فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق) سال نهم، شماره 2، صص 7-36.
صادقی، حسین و دیگران (1384) «تحلیل عوامل اقتصادی اثرگذار بر جرم در ایران»، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 62، صص 63-90.
عزیزمحمدلو، حمید (1399) «تحلیل ارتباط صنعتی شدن، تقسیم کار اجتماعی و روابط اجتماعی در ایران مبتنی بر دیدگاه دورکیم با رویکرد اقتصادسنجی فضایی»، دوفصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال نهم، شماره 1، صص 191-217.
عشایری، طاها و دیگران (1401) «مرور نظام‌مند مسائل اجتماعی ایران و الگوهای پیشگیری آن، بازه زمانی 1380 الی 1400»، مجله جامعه‌شناسی ایران، سال بیست¬ودوم، شماره 3، صص120-152.
عمید، حسن (1390) فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر.
فرخ سیدی، منصور (1380) فرهنگ اصطلاحات کیفری، تهران، زر.
معین، محمد (1387) فرهنگ فارسی، تهران، فرهنگ¬ نما با همکاری کتاب آراد.
مهرگان، نادر و سعید گرشاسبی فخر (1390) «نابرابری درآمد و جرم در ایران»، پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی)، دوره یازدهم، شماره 4، صص 109- 125.
نوغانی دخت بهمنی، محسن و سید احمد میرمحمدتبار (1394) «بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر جرم، فراتحلیلی از تحقیقات انجام-شده در ایران»، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال چهارم، شماره 3، صص 85- 102.
Aloosh, M.; Salavati, A. & Aloosh, A. (2016) Economic Sanctions threaten Population Health, the Case of Iran, public health, Volume 169, 10-13.
Boudreaux, K. & Abrahams, D. (2022) Land and Conflict, A Toolkit for Intervention, United States Government. Brauman, B. (2000) “Real Effects of High Inflation, IMF Working Paper, 00/85 (Washington, International Monetary Fund).
Buonanno, P. & Vargas, J. F. (2019) Inequality, Crime, and the long Run Legacy of Slavery. Journal of Economic Behavior & Organization, 159, 539-552.
Feindouno, S. & Wagner, L. (2016) The Determinants of Internal Conflict in the World, How To Estimate the Risks and Better Target Prevention Efforts? 63 Boulevard François Mitterrand- CS 5032063009 Clermont-Ferrand Cedex (France), www. ferdi.
Gilens, M. & Page, B. I. (2014) Testing Theories of American Politics, Elites, Interest Groups, and Average Citizens. Perspectives on Politics, 12(3), 564-581.
Groot,O. ; Alamir, A. ; Bozzoli, C. & Bru¨ck, T. (2022) The global economic burden of violent conflict, Journal of Peace Research, 59 (2) 259–276.
Keseljevic, A. (2007) Indexes of economic freedom- An outline and open issues, Zb. rad. Ekon. fak. Rij. 25 (2), 223-243.
McGuirk, E. & Burke, M. (2017) NBER WORKING PAPER SERIES, the economic origins of conflict in Africa, Working Paper 23056, national bueeau of economic research, Massachusetts Avenue, Cambridge, MA. Merton, R. K. (1938) “Social Structure and Anomie, American Sociological Review 3(5), 672-682.
Mishko, D.; Mirakovski, D.; Simeonov, S.; Cvetkov, S. & Sovreski, Z. (2013) Relationship between Economic Freedom and Conflict in the Balkan Region, International Journal of Scientific & Engineering Research, 4 (10), 433-436.
Orru, M. (1983) "The Ethics of Anomie, Jean Marie Guyau and Émile Durkheim. " British Journal of Sociology, 34(4), 499–518.
Rose, S. (2015). Applying Durkheim’s Theory of Suicide, A Study of Altruism and Anomie among Canadian Veterans of Afghanistan. Kingston, Ontario, Queen’s University. p. 49.
Sidaway, R. (2005) Resolving Environmental Disputes. From Conflict to Consensus, Taylor and Francis, London.
Staines, N. (2004) Economic Performance Over the Conflict Cycle, IMF Working Paper,Policy Development and Review Department.
Vega, M. & lvarez, L. A. (2003) Economic Growth and Freedom, A Causality Study, Cato Journal, 23 (2), 199-215.
