بررسی اعتبار، ساختار عاملی، و روایی ملاکی مقیاس مقبول‌نمایی اجتماعی مارلو ـ کران
الموضوعات :
علی رضا عظیم پور
1
(دانشگاه سلمان فارسی، کازرون)
طیبه رحیمی پردنجانی
2
(دانشگاه بجنورد، دانشکده علوم انسانی، گروه روانشناسی)
الکلمات المفتاحية: پرسشنامه‌های خودگزارش‌دهی, خودفریبی, مقبول‌نمایی اجتماعی, مقیاس مقبول‌نمایی اجتماعی مارلو ـ کران, مدیریت برداشت,
ملخص المقالة :
در پرسشنامه‌های خودگزارش‌دهی، تورش مقبول‌نمایی اجتماعی مشاهده می‌شود. از این‌رو سنجش مقبول‌نمایی اجتماعی و مهار آن، روشی رایج برای بهبود یافته‌های مبتنی بر این پرسشنامه‌هاست. یکی از معمول‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری این تورش، فرم 13 گویه‌ای مقیاس مقبول‌نمایی اجتماعی مارلو و کران (MCSDS؛ رینولدز، 1982) است که نسخة فارسی آن دارای اعتبار مطلوبی نیست. در این پژوهش با استفاده از داده‌های پژوهش‌های قبل بر دانشجویان شامل 1439 نفر و داده‌های طولی پژوهشی دیگر شامل 90 دانشجو، این ابزار مورد اعتباریابی مجدد واقع شد. تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی، همبستگی گویه‌ها با نمرة کل، ضریب دشواری، شاخص تشخیص، و همچنین بررسی اعتبار به روش همسانی درونی و بررسی روایی ملاکی به شکل مقایسة پرسشنامه‌های گمنام و با نام، همگی بر نمونة اول انجام گردید، و بررسی اعتبار به روش بازآزمایی بر داده‌های مطالعة طولی صورت گرفت. تحلیل عامل اکتشافی نشان داد که این آزمون دارای سه عامل است و تحلیل عامل تأییدی نیز آن را تأیید کرد. با این حال بررسی محتوای گویه‌های عوامل اول و دوم و ابهام در نام‌گذاری، به‌علاوة روایی ملاکی، همسانی درونی، و پایایی عوامل، و همچنین شاخص تشخیص گویه‌ها، اعتبار و روایی عامل اول و سوم را زیر سؤال برد. به‌نظر می‌رسد عوامل اول و سوم چیزی دیگر به جز مقبول‌نمایی اجتماعی را می‌سنجند. با حذف عامل اول و سوم، 7 گویه باقی ماند که برای سنجش و مهار مقبول‌نمایی اجتماعی در تحقیقاتی که از پرسشنامه‌های خودگزارش‌دهی استفاده می‌کنند مناسب است.
بشلیده، کیومرث (1396). روش‌های پژوهش و تحلیل آماری؛ مثال‌های پژوهشی با SPSS و AMOS. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
بیجوند، فرامرز؛ سبحانی‌نژاد، مهدی؛ نیک‌آذین، امیر؛ و محمدی‌پویا، سبحان (1393). بررسي رابطة مهارت تفكر انتقادي با كيفيت زندگي، سلامت روان، مقبوليت اجتماعي و قدرداني ِدانشجويان پزشكي. روانشناسی بالینی و شخصیت، 21 (11)، 49-60.
طالبان، محمدرضا (1398). تورش مطلوبیت اجتماعی در پیمایش‌های اجتماعی. راهبرد فرهنگ، (45)، 27-7.
عظیم‌پور، علی‌رضا؛ نعمتی‌هابیل، فاطمه؛ هادیان‌فر، حبیب (1399). پیش‌بینی پرخاشگری دانشجویان براساس هوش، خلق‌وخو و دلبستگی. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 37، 86-65.
عظیم‌پور،علی‌رضا؛ قربانی، الهه؛ پروانه، فهیمه؛ و حسینی، سیده‌فاطمه (1399). مقايسة دانشجويان تازه وارد رشته‌هاي مختلف از نظر سبک‌هاي هويت و هوشبهر. نخستین کنفرانس ملی علوم شناختی و تعلیم و تربیت. شیراز: دانشگاه پیام نور استان فارس.
عظیم‌پور، علی‌رضا؛ نیسی، عبدالکاظم؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ ارشدی، نسرین؛ و بشلیده، کیومرث (1391). طراحی الگویی از برخی پیشایند‌های مهم رفتار اجتماع‌یار و آزمون آن بر دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. دستاوردهای روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 3 (19)، 1-18.
عظیم‌پور، علی‌رضا؛ نظرپور، محسن؛ نوایی، اکرم و هاشمی، محبوبه (1393). رابطه مقبول‌نمايي اجتماعي دانشجويان در شرايط گمنام و غيرگمنام با هوش، هويت اخلاقي، سن و پايه تحصيلي. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 3 (12)، 1-15.
کرینگ، آن؛ جانسون، شری؛ دیویسیون، جرالد؛ و نیل، جان (1396). آسیب‌شناسی روانی. ترجمه حمید شمسی‌پور و سعید صباغی‌پور. (سال انتشار اثر به زبان اصلی: 2015). تهران: ارجمند.
قربانيان، الهام؛ محمدلو، هادي؛ خانباني، مهدي؛ و يوسفي‌كيا، مجتبي (1395). پيش‌بيني سازگاري اجتماعي و مقبوليت‌اجتماعي براساس سبك‌هاي دلبستگي در دانش‌آموزان دختر۱۰ تا ۱۲سالة دورة ابتدايي شهر تهران. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 1 (17) ،99-106.
شریفی، حسن‌پاشا (1385). اصول روان‌سنجی و روان‌آزمایی. تهران: رشد.
نجاریان، بهمن؛ و سودانی، منصور (1380). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش تحریف واقعیت. علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره سوم، سال هشتم، شماره‌های 1و2، 114-99.
مارنات، گری گراث (1384). راهنمای سنجش روانی، برای روان‌شناسان بالینی، مشاوران و روان‌پزشکان. ترجمة حسن پاشاشریفی و محمدرضا نیکخو. (سال انتشار اثر به زبان اصلی: 1997). تهران: سخن.
محمودیان، حسن؛ دلاور، علی؛ فرخی، نورعلی؛ و برجعلی، احمد (1396). مقایسة رابطة ویژگی‌های شخصیتی و مطلوبیت اجتماعی در دانشجویان با پاسخ‌های وانمودی و صادقانه. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 37، 242-229.
مرادی، و دهقانی، (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر شادکامی و مطلوبیت اجتماعی زنان حوزوی. فصلنامة فرهنگی ـ تربیتی زنان و خانواده، 42، 126-113.
حق‌شناس، حسن؛ اصغری‌مقدم، محمدعلی؛ و اسدی‌مقدم، عزیزه (1384). کاربرد مقیاس مقبولیت اجتماعی همراه با آزمون نئو برای گزینش کارکنان، اندیشه و رفتار، 1، 61-52.
Albright, J. J. (2006-2008). Confirmatory factor analysis using Amos, LISREL, and Mplus. Trustees of Indiana University. Available in http://www.indiana.edu/~statmath.
Andrews, P., & Meyer, R. G. (2003). Marlowe-Crowne Social Desirability Scale and short form C: Forensic norm. Journal of Clinical Psychology, 59 (4), 483-492. doi:10.1002/jclp.10136.
Asparouhov, T., & Muthén, B. O. (2009). Exploratory structural equation modeling. Structural Equation Modeling, 16 (3), 397-438.doi:10.1080 /10705510903008204.
Azimpour A (2019). Moral-related variables and mental health: A correlational study. Iranian Evolutionary and Educational Psychology, 1 (2), 135-143. doi:10.21859/IEEPJ.1.2.135.
Azimpour, A., Abbasi, M., Afrozpour, S. &AbbasiSabuki, S. (2015). Gender differences in some moral-related variables among the Iranian university students. 8th International Conference on Advances in Social Sciences (ICASS). Istanbul, Turkey. Global Research & Development Service, 1-16.
Azimpour, A., Karimian, N., Mohammadi, N., Azarnioushan, M., & Rahmani, F. (2020). Validation of the Moral Disengagement Scale among some Iranian University Students. Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences,14 (4),. doi:10.5812/ijpbs.106381.
Azimpour, A., Shehni-Yailagh, M., Esfandiyari, F., Abdollahi, S., & Eslamiyeh, F. (2017). The linkage of Intelligence, prosocial moral reasoning and moral identity among the iranian university students. IPA International Journal of Psychology, 37, 150-181.
Azimpuor, A., Neasi, A., Shehni-Yailagh, M., & Arshadi, N. (2012). Validation of Prosocial Tendencies Measure in Iranian university students. Journal of Life Science and Biomedicine, 2 (2), 34-42.
Azimpuor, A., Neasi, A., Shehni-Yailagh, M., Arshadi N., & Beshlideh, K. (2013). Assessment prosocial moral reasoning on Iranian: Evaluation the measurement models and validation the measure of Prosocial Moral Reasoning on Iranian university students. Journal of Life Science and Biomedicine, 3 (1), 10-15.
Barger, S. D. (2002). The Marlowe-Crowne affair: Short forms, psychometric structure, and social desirability. Journal of Personality Assessment, 79, 286-305.doi:10.1207/S15327752JPA7902_11.
Bergen, N., & Labonté, R. (2019). “Everything is perfect, and we have no problems”: Detecting and limiting social desirability bias in qualitative Research. Qualitative Health Research, 30 (5), 783-792. 104973231988 935. doi: 10.1177/1049732319889354.
Corsini, R. J. (1999). The dictionary of psychology. Brunner/Mazel, Taylor & Francis Group.
Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24(4), 349–354. doi:10.1037/h0047358.
Horiuchi, Y., Markovich, Z,. & Yamamoto, T. (2020). Does conjoint analysis mitigate social desirability bias? MIT Political Science Department Research Paper. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id = 3219323.
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York and London: The Guiford press.
Lanz, L., Thielmann, I., & Gerpott, F. H. (2021). Are social desirability scales desirable? A meta-analytic test of the validity of social desirability scales in the context of prosocial behavior. Journal of Personality, 90 (2), 203-221. doi:10.1111/JOPY.12662.
Larson, K. E., & Bradshaw, C. P. (2017). Cultural competence and social desirability among practitioners: A systematic review of the literature. Children and Youth Services Review, 76, 100–111. doi:10.1016/j. childyouth.2017.02.034.
Larson, R. B. (2018). Controlling social desirability bias. International Journal of Market Research, 61 (5), 534-547. 147078531880530. doi:10. 1177/1470785318805305.
Latkin, C. A., Edwards, C., Davey-Rothwell, M. A., & Tobin, K. E. (2017). The relationship between social desirability bias and self-reports of health, substance use, and social network factors among urban substance users in Baltimore, Maryland. Addictive Behaviors, 73, 133–136. doi:10.1016/j.addbeh.2017.05.005.
Marsh, H. W., Hau, K. T., & Wen, Z. (2004). In search of golden rules: Comment on hypothesis-testing approaches to setting cutoff values for fit indexes and dangers in overgeneralizing Hu and Bentler’s (1999) findings. Structural Equation Modeling, 11 (3), 320–341.doi:doi.org/10.1207/ s15328007sem1103_2.
Mokarami, H., Dortaj, E., Cousins, R., & Rahimi Pordanjani, T. (2021). Developing the Persian version of the Anticipated Turnover Scale (P-ATS) and measuring its psychometric properties among Iranian industrial workers. Journal of Workplace Behavioral Health, 37 (2), 31-145. doi:10.1080/15555240.2021.2011737.
Mundfrom, D. J., Shaw, D. G., & Ke, T. L. (2005). Minimum sample size recommendations for conducting factor analyses. International Journal of Testing, 5 (2), 159–168. doi:10.1207/s15327574ijt0502_4.
Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (1998–2012). Mplus user’s guide (7th ed.). Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.
Nurumov, K., Hernández-Torrano, D., Ait Si Mhamed, A., & Ospanova, U. (2022). Measuring social desirability in collectivist countries: A psychometric study in a representative sample from Kazakhstan. Frontiers in Psychology, 13, 1449. doi:10.3389/fpsyg.2022.822931.
Perinelli, E., &Gremigni, P. (2016). Use of Social Desirability Scales in clinical psychology: A systematic review. Journal of Clinical Psychology, 72 (6), 534–551. doi:10.1002/jclp.22284.
Reynolds, W. M. (1982). Development of reliable and valid short forms of the Marlowe-Crowne Social Desirability scale. Journal of Clinical Psychology, 38, 119-125.doi: 10.1002/1097-4679(198201)38:13.0.CO; 2-I.
Schumm, W. R. (2021). Confirmation bias and methodology in social science: An editorial. Marriage & Family Review, 57 (4), 285-293. doi:10. 1080/01494929.2021.1872859.
Seol, H. (2007). A psychometric investigation of Marlowe-Crowne Social Desirability Scale using rash measurement. American counseling association. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 40, 155-168. doi:10.1080/07481756.2007.11909812.
Verardi, S., Dahourou, D., Ah-Kion, G., et al (2010). Psychometric properties of the Marlowe-Crowne Social Desirability Scale in eight African countries and Switzerland. Journal of Cross-Cultural Psychology, 41(1), 19–34.doi:10.1177/0022022109348918.
Vesely, S., & Klöckner, C. A. (2020). Social desirability in environmental psychology research: Three meta-analyses. Frontiers in Psychology, 11, 1395. doi:10.3389/fpsyg.2020.01395.
Yang, J., Ming, X., Wang, Z., & Adams, S. M. (2016). Are sex effects on ethical decision-making fake or real? A meta-analysis on the contaminating role of social desirability response bias. Psychological Reports, 120 (1), 25–48. doi:10.1177/0033294116682945.
