الگوی برنامه کلان ملی شفافیت و آزادسازی اطلاعات بر مبنای روش نظریه بنیاد
الموضوعات :
مهدی عزیزی مهماندوست
1
( دانشجوی دکترا دانشکده امنیت ملی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی و پژوهشگر پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات)
محمدرضا حسینی
2
( گروه سایبر، دانشکده امنیت ملی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران)
رضا تقی‌پور
3
(گروه سایبر، دانشکده امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران)
مجتبی مازوچی
4
(پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات)
الکلمات المفتاحية: الگوی برنامه کلان, شفافیت اطلاعات, آزادسازی اطلاعات, روش داده‌بنیاد, مدل پارادایم,
ملخص المقالة :
هدف از انجام این پژوهش ارائه الگوی برنامه کلان ملی شفافیت و آزادسازی اطلاعات می‌باشد. پژوهش دارای رویکردی تلفیقی (کیفی و کمی) بوده و از روش نظریه داده‌بنیاد (گراندد تئوری) به‌عنوان روش تحقیق استفاده شده است. در بخش کیفی با بررسی عمیق و اکتشافی قوانین و اسناد بالادستی، الگوها، نظریه‌ها، برنامه‌ها و اسناد کشورهای مختلف مرتبط با شفافیت و آزادسازی اطلاعات، تحلیل داده‌ها تا حد اشباع نظری، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفت. به‌منظور دستیابی به ابعاد، مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌های این الگو، 620 کد اولیه استخراج گردید که با حذف موارد مشترک و تکراری به 593 کد ثانویه تقلیل یافت و در ادامه 129 مفهوم استخراج شد. در نهایت، 24 مقوله فرعی، ذیل 5 مؤلفه اصلی بر اساس الگوی پارادایم قرار گرفتند. در بخش کمی، نتایج حاصل از تحلیل پرسش‌نامه نشان داد که از منظر روایی، ارزش کلی پرسش‌نامه در ابعاد مختلف بین اعداد 0.87 الی 0.92 و میزان ضریب اعتماد بین اعداد 0.73 الی 0.78 گزارش شد. بر اساس تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، ایجاد نهاد فرا قوه‌ای راهبری شفافیت و آزادسازی اطلاعات، تعیین دقیق موارد استثنا، حکمرانی شبکه‌ای، مطالبه‌گری شفافیت، پایبندی به چارچوب‌ها، افشای حداکثری و حمایت از افشاگری مشروع و تأسیس مراکز حکمرانی داده از جمله مقوله‌های مورد تأکید در این الگو بود.
[1] Williams، A. (2015). A global index of information transparency and accountability. Journal of Comparative Economics، 43(3)، 804-824
[2] Turilli، M.، & Floridi، L. (2009). The ethics of information transparency. Ethics and Information Technology، 11، 105-112
[3] Guo، L.، Chen، J.، Li، S.، Li، Y.، & Lu، J. (2022). A blockchain and IoT-based lightweight framework for enabling information transparency in supply chain finance. Digital Communications and Networks، 8(4)، 576-587. [4] Ruppel، C.، Stranzl، J.، & Einwiller، S. (2022). Employee-centric perspective on organizational crisis: how organizational transparency and support help to mitigate employees' uncertainty، negative emotions and job disengagement. Corporate Communications: An International Journal، 27(5)، 1-22. [5] طاهری، محسن، ارسطا، محمدجواد، ملک افضلی اردکانی، محسن. (1398). مبانی و آثار اصل شفافیت از منظر اندیشه سیاسی اسلام. سیاست متعالیه7(24)، 81-100. [6] زندیه، حسن ؛ سالارسروی، حسن ؛ شفافیت اسنادی و حق دسترسی آزاد به اطلاعات، گنجینه اسناد بهار 1392 - شماره 89 رتبه علمی-پژوهشی (وزارت علوم --116-134 [7] کردنژاد، نسرین، قاسمی، غلامعلی. (1399). محدودیت های اصل شفافیت در قرآن و حقوق عمومی ایران. پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 7(4)، 179-208. [8] صفایی، سیدحسین، و جعفری، علی. (1391). رابطه آزادی اطلاعات با حریم خصوصی. حقوق اسلامی، 9(33)، 135-159 . [9] کشافی‌نیا، وحید، یخچالی، مهدی، مینایی، بهزاد. تدوین شاخصِ شفافیت شرکت های تعاونی در ایران، تعاون و کشاورزی سال دهم تابستان 1400 شماره 38، ۱ – ۴۵. [10] رضازاده، فاطمه، رضازاده، احمد، و رضازاده، سیما. (1394). شفافیت سازمانی. کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت و مهندسی صنایع. [11] عباس‌زاده، محمدرضا، فدائی، مرتضی، مفتونیان، محسن، و بابایی کلاریجانی، مائده. (1395). بررسی ارتباط شفافیت مالی و اجتناب مالیاتی باتوجه‌به مالکیت نهادی شرکت‌ها (مطالعه موردی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران). اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 10(35)، 45-74. [12] Campos-Domínguez، E.، & Díez-Garrido، M. (2023). Digital transparency and political communication. Profesional de la información، 32(1). [13] قهرمان، میثم، وضعی، حسین. (1401). شفافیت سیاسی و راهکارهای ارتقای مشارکت مردمی در جمهوری اسلامی. ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران 5(12)، 3186-3210. [14] بهامین، ماجد ؛ میرزمانی، اعظم ؛ آذر، عادل ؛ خوش چهره، محمد ؛ (1399). طراحی الگوی ارتقاء شفافیت اقتصادی در ایران. سیاستگذاری عمومی زمستان 1399، دوره ششم - شماره 4 رتبه ب (وزارت علوم (150-133 [15] میراحمدی، فاطمه سادات، و شمسا، محمدرضا. (1398-9-3). اظهارنظر کارشناسی درباره: «طرح شفافیت آرای نظام تقنینی». تهران، ایران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. [16] Urman، A.، & Makhortykh، M. (2023). How transparent are transparency reports? Comparative analysis of transparency reporting across online platforms. Telecommunications Policy، 102477. [17] Chung، W. Y.، Nam، J.، Ryong، K.، & Lee، D. (2022). When، how، and what kind of information should Internet service providers disclose? A study on the transparency that users want. Telematics and Informatics، 70، 101799 [18] Wang، R.، Bush-Evans، R.، Arden-Close، E.، Bolat، E.، McAlaney، J.، Hodge، S.، ... & Phalp، K. (2022). Transparency in persuasive technology، immersive technology، and online marketing: Facilitating users’ informed decision making and practical implications. Computers in Human Behavior، 107545 [19] Zhang، X.، Liang، Q.، & Lee، C. C. (2023). How does central bank transparency affect systemic risk? Evidence from developed and developing countries. The Quarterly Review of Economics and Finance، 88، 101-115. [20] Agozie، D. Q.، & Kaya، T. (2021). Discerning the effect of privacy information transparency on privacy fatigue in e-government. Government Information Quarterly، 38(4)، 101601. [21] Anstis، S.، Leonard، N.، & Penney، J. W. (2023). Moving from secrecy to transparency in the offensive cyber capabilities sector: The case of dual-use technologies exports. Computer Law & Security Review، 48، 105787. [22] Sendlhofer، T.، & Tolstoy، D. (2022). How employees shape CSR transparency: A sensemaking perspective. Journal of Business Research، 150، 268-278. [23] Lourenço، R. P. (2023). Government transparency: Monitoring public policy accumulation and administrative overload. Government Information Quarterly، 40(1)، 101762. [24] Ingrams، A. (2018). Democratic transition and transparency reform: An fsQCA analysis of access to information laws in twenty-three countries. Government Information Quarterly، 35(3)، 428-436. [25] Villeneuve، J. P. (2014). Transparency of Transparency: The pro-active disclosure of the rules governing Access to Information as a gauge of organisational cultural transformation. The case of the Swiss transparency regime. Government Information Quarterly، 31(4)، 556-562. [26] San Chia، P.، Law، S. H.، Trinugroho، I.، Wiwoho، J.، Damayanti، S. M.، & Sergi، B. S. (2022). Dynamic linkages among transparency، income inequality and economic growth in developing countries: Evidence from panel vector autoregressive (PVAR) model. Research in International Business and Finance، 60، 101599. [27] رضایی، مهدی ، گلرخی، مریم . (1399). تطور و تضمین آزادی دسترسی به اطلاعات درنظام حقوقی ایالات متحده آمریکا. حقوقملل. شماره 39. 50-21. [28] Republic of Azerbaijan. (2007). National Strategy on Increasing Transparency and Anti-Corruption. https://www.unodc.org/documents/corruption/Best%20Practices/Azerbaijan%202007-2011Strategy%20Expl%20Note-Eng.pdf [29] دباغ افروز، رزیتا، بافنده زنده، علی رضا، و پاسبان، محمد. (1400). طراحی الگوی راهبردی زیست‌بوم نوآوری در حوزه سلامت با استفاده از نظریه داده‌بنیاد. تصویر سلامت، 12(2)، 113-126. [30] Lopes، G. S. C.، Rossetto، C. R.، de Oliveira، M. R.، Sausen، J. O.، & da Rocha، R. A. (2023). The structure of a strategic crisis management model: The context and characteristics of a brazilian community college. International Journal of Disaster Risk Reduction، 103555.
