رقم المقالة : 1402061843970 زيارة : 1496 الصفحة: 231 - 250

نوع المخطوط: المحکّمة

طراحی و پیاده سازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته

الموضوعات :

1 - دانش آموخته دکتری، دانشگاه پیام نور، ایران

تاريخ الإرسال : 24 السبت , صفر, 1445 تاريخ التأكيد : 21 الأحد , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: کارآفرینی, فناوری, کارآفرینی فناورانه,

ملخص المقالة :

براي مدت چند دهه است كه كارآفريني هم براي محققان و هم براي سياستگذاران به يك نگراني عمده تبديل شده است زيرا نقش قابل توجهي بر تحولات اقتصادي و اجتماعي دارد. كارآفريني دیدگاهی را ايجاد ميكند كه محرك انگيزهها ميباشد و باعث ايجاد اشتغالي ميشود كه براي تحول اقتصادي و پيشرفت در اين زمينه، ضروري ميباشد. هدف از اين پژوهش طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته می‌باشد. در اين راستا ضمن مروري بر مفاهیم کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی، فناوری اطلاعات و کارآفرینی فناورانه، با مصاحبه از خبرگان فعال در صنعت کارآفرینی و با تمرکز بر کارآفرینی فناورانه از طریق روش تحلیل کیفی، به طراحی الگوی ویژگی‌های کارآفرینی فناورانه با رویکرد تعاملی مدیریت کارآفرینی، شناسایی شاخص ها و مؤلفه‌ها، پرداختیم. جامعه مورد مطالعه شامل خبرگان فعال در صنعت کارآفرینی بوده است که حجم نمونه مورد مطالعه شامل 15 خبره در حوزه مدیریت با تمرکز بر مدل کارآفرینی فناورانه است که به روش اشباع نظری انتخاب شده و جهت جمع‌آوري داده‌ها در اين تحقيق از مصاحبه نیمه ساختار یافته و روش دلفی استفاده شده است. نتایج تحلیل کیفی توسط نرم افزار مکس کیودا نشان داد كه ابعاد و مؤلفه‌های الگوی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه در پژوهشگاه‌های کشور 1- سیاست ها، 2- قوانین و مقررات، 3- موانع موجود، 4- ارزش گذاری، 5- توسعه کار آفرینی و 6- راهکارها، می‌باشند. همچنین جهت این مؤلفه‌ها تعداد 75 شاخص به تأیید نهایی خبرگان رسید

المصادر:

1. احمدپور داریانی، م. و ملکی، ع. (1390). کارآفرینی پیشرفته. چاپ اول، تهران، انتشاران راه دان.
2. الوانی، س. م.، بودلایی، ح. و قریب گرکانی، م. (1390). چالشها و پیشنهادها (راهکارها) در توسعه مفهومی کارآفرینی. رشد فناوری، (29)8 ، 35-46.
3. دشمن زیادی، ا.، طلایی، ق. ا. و رجبیان تابش، آ. (1390). مبانی و اصول کارآفرینی (تئوریها-کاربرد). چاپ اول، تهران، ناشر موسسه کتاب مهربان نشر.
4. رضائی، ح. (1401). طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری با رویکرد ترکیبی. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری, 10(3).
5. رضوی، س. م.، رمضانپور نرگسی، ق.، حاجی حسینی، ح. و اکبری، م. (1397). تحلیل مدل شکل گیری نظام نوآوری فناورانه خودرو 6. گازسوز در ایران. مدیریت و توسعه فناوری، (4)6، 55-87.
7. رمضانپور نرگسی، ق.، داوری، ع. و دهقان نجم آبادی، ع. (1396). بررسی نقش میانجی کارآفرینی فناورانه بر ارتباط بین سرمایه های فکری سازمان و مزیت رقابتی (مورد مطالعه: شرکت های مستقر در مراکز رشد شهر تهران). مدیریت توسعه فناوری، (1)5، 41-61.
8.سوختانلو، ع؛ رستگار، ع؛ ثنائی پور، ه؛ و گرجی، م. (1401). طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی فناورانه در صنایع تبدیلی استان گلستان سرداری، ا. (1387). فناوری اطلاعات و نقش آن در توسعه کارآفرینی. واقع شده در سایت http://ict.moe.org.ir.
9. شاه محمدیان، ف. (1392). کارآفرینی در اجتماع.
10. صابر کهنه گورابی, م. ح., ایرانمنش, س. ح. و جعفری, پ. (1400). الگوی کارآفرینی فناورانه با رویکرد نوآوری باز: توسعه پایدار شرکت های دانش بنیان نفت و گاز. پژوهش های برنامه و توسعه (3)2، 71-44.
11. عابدی، ر. (1384). نقش کارآفرینان در تحول خلاق سازمان های اداری. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه، (1)1.
12. فرهنگی، ع. ا. و صفرزاده، ح. (1384). کارآفرینی- مفاهیم، نظریه ها، مدلها و کاربردها. تهران: انتشارات مرکز کارآفرینی، موسسه کار و تامین اجتماعی.
13. کرباسی، ع.، ولدخانی، م.، شرافت، م. و عظیم زادگان، ح. (1381). مروری بر ادبیات کارآفرینی. فصلنامه صنایع، ۳۳.
14. کیا، م.، نساج، س.، احمدزاده، ن. و نورا، ع. (1393). کارآفرینی گام به گام. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
15. مرادی, م. ر. و فرج اله زاده, م. (1399). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه پیشرفته در ایران. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی (13)4، 141- 170.
16. مشهدی عبدل, م., ثمری, د., اشرفی, م. و عباسی, ا. (1402). طراحی مدل کارآفرینی کسب و کارهای فناورانه در صنعت بانکداری با رویکرد معادلات ساختاری-تفسیری. اقتصاد پولی مالی30.
17. Akgün, A. E., Keskin, H., Byrne, J. C., & Lynn, G. S. (2014). Antecedents and consequences of organizations' technology sensemaking capability. Technological Forecasting and Social Change, 88, 216-231.
18. Barba-Sánchez, V., & Atienza-Sahuquillo, C. (2017). Entrepreneurial intention among engineering students: The role of entrepreneurship education. European Research on Management and Business Economics.
19. Battisti, S., Agarwal, N., & Brem, A. (2022). Creating new tech entrepreneurs with digital platforms: Meta-organizations for shared value in data-driven retail ecosystems. Technological Forecasting and Social Change, 175, 121392.
20. Castonguay, Y., Cayrol, A., & Hamouti, R. (2020). Success factors of a technological entrepreneurship project: a systematic review. Journal of Academy of Business and Economics, 20(3), 141-154.
21. Clark, B. R. (2004). The entrepreneurship university demand and response: theory and practice. Tertiary education management, 22.
22. Corbett, A. (2016). Social entrepreneurship as a norm. Journal of Management Studies, 53(4), 608-609.
23. Duval-Couetil, N., Ladisch, M. & Yi, S. (2021). Addressing academic researcher priorities through science and technology entrepreneurship education. J Technol Transf 46, 288–318
24. Friedman, G. (2014). Workers without employers: shadow corporations and the rise of the gig economy. Review of keynesian economics, 2(2), 171-188.
25. Fu, H., Okumus, F., Wu, K., & Köseoglu, M. A. (2019). The entrepreneurship research in hospitality and tourism. International Journal of Hospitality Management, 78, 1-12.
26. Ganapathy, j. & salky, (2008). vitthal- Information Technology index. Infosys.jurnal.
27. Garud, R., Jain, S., & Tuertscher, P. (2008). Incomplete by design and designing for incompleteness. Organization studies, 29(3), 351-371.
28. González, J. C., Sáez, P. L., & De Castro, G. M. (2009). La influencia de las capacidades dinámicas sobre los resultados financieros de la empresa. Cuadernos de estudios empresariales, 19, 105.
29. Hughes, M. & Morgan, R. E. (2007). Deconstructing the relationship between entrepreneurial orientation and business performance at the embryonic stage of firm growth. Industrial Marketing Management, 36, 651-61.
30. Jin, B. (2018). Examining the role of international entrepreneurial orientation, domestic market competition, and technological and marketing capabilities on SME’s export performance. Journal of Business & Industrial Marketing, 33(5), 585-598. doi:10.1108/JBIM-02-2017-0043
31. Johnson, D. (2001). What is innovation and entrepreneurship? Lessons for larger organisations. Industrial and commercial training, 33(4), 135-140
32. Khanka, S. S. (2006). Entrepreneurial development. S. Chand Publishing
33. Laurell, C., & Sandström, C. (2017). The sharing economy in social media: Analyzing tensions between market and non-market logics. Technological Forecasting and Social Change, 125, 58-65.
34. Machnik. S, J., & Kordel, P. (2016). Significance of technological entrepreneurship and creativity in metallurgical enterprises. Metalurgija, 55(4), 855-858.
35. Martens, C. D. P., Machado, F. J., Martens, M. L., & de Freitas, H. M. R. (2018). Linking entrepreneurial orientation to project success. International Journal of Project Management, 36(2), 255-266.
36. Martin-Rojas, R., Garcia-Morales, V. J., & Gonzalez-Alvarez, N. (2019). Technological antecedents of entrepreneurship and its consequences for organizational performance. Technological Forecasting and Social Change, 147, 22-35.
37. Philpott, K., Dooley, L., O'Reilly, C., & Lupton, G. (2011). The entrepreneurial university: Examining the underlying academic tensions. Technovation, 31(4), 161-170.
38. Schumpeter, J. A., & Redvers, O. P. I. E. (1934). Theorie Der Wirtschaftlichen Entwicklung. The theory of economic development. An inquiry into profits, capital, credit, interest, and the business cycle. Transaction Publishers, New Brunswick
39. Siyamtinah, H. S. (2016). Innovation capability of SMEs through entrepreneurship, marketing capability, relational capital and empowerment. Asia Pac. Manag. Rev, 21(4), 196-203.
40. Sundararajan, A. (2017). The sharing economy: The end of employment and the rise of crowd-based capitalism. MIT press
41. Wei, J., Chen, Y., Zhang, J., & Gong, Y. (2019). Research on factors affecting the entrepreneurial learning from failure: an interpretive structure model. Frontiers in psychology, 10, 1304.
42. Yoo, Y., Henfridsson, O., & Lyytinen, K. (2010). Research commentary—the new organizing logic of digital innovation: an agenda for information systems research. Information systems research, 21(4), 724-735.

نص كامل:

$I:\4آذر\صنعت 7\هدر فارسی.jpg$

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته

* حسین حسینزاده

* دانشآموخته دکتری، دانشگاه پیامنور، ایران.

molaee@pnu.ac.ir

تاریخ دریافت: 18/06/1402 تاریخ پذیرش: 02/10/1402

چکیده

براي مدت چند دهه است كه كارآفريني هم براي محققان و هم براي سياستگذاران به يك نگراني عمده تبديل شده است زيرا نقش قابل توجهي بر تحولات اقتصادي و اجتماعي دارد. كارآفريني دیدگاهی را ايجاد ميكند كه محرك انگيزهها ميباشد و باعث ايجاد اشتغالي ميشود كه براي تحول اقتصادي و پيشرفت در اين زمينه، ضروري ميباشد. هدف از اين پژوهش طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته می‌باشد. در اين راستا ضمن مروري بر مفاهیم کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی، فناوری اطلاعات و کارآفرینی فناورانه، با مصاحبه از خبرگان فعال در صنعت کارآفرینی و با تمرکز بر کارآفرینی فناورانه از طریق روش تحلیل کیفی، به طراحی الگوی ویژگی‌های کارآفرینی فناورانه با رویکرد تعاملی مدیریت کارآفرینی، شناسایی شاخص ها و مؤلفه‌ها، پرداختیم. جامعه مورد مطالعه شامل خبرگان فعال در صنعت کارآفرینی بوده است که حجم نمونه مورد مطالعه شامل 15 خبره در حوزه مدیریت با تمرکز بر مدل کارآفرینی فناورانه است که به روش اشباع نظری انتخاب شده و جهت جمع‌آوري داده‌ها در اين تحقيق از مصاحبه نیمه ساختار یافته و روش دلفی استفاده شده است. نتایج تحلیل کیفی توسط نرم افزار مکس کیودا نشان داد كه ابعاد و مؤلفه‌های الگوی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه در پژوهشگاه‌های کشور 1- سیاست ها، 2- قوانین و مقررات، 3- موانع موجود، 4- ارزش گذاری، 5- توسعه کار آفرینی و
6- راهکارها، می‌باشند. همچنین جهت این مؤلفه‌ها تعداد 75 شاخص به تأیید نهایی خبرگان رسید.

واژههای کلیدی: کارآفرینی، فناوری، کارآفرینی فناورانه.

نوع مقاله: علمی

1- مقدمه

در سالهاي اخير، امتزاج فناوريهاي نوين ديجيتال از قبيل محاسبات سيار، محاسبات ابري، رسانة ‌اجتماعي، چاپ سه بعدي، و تحليل داده ها در جنبه هاي گوناگون نوآوري و كارآفريني، باعث شده تا ماهيت ابهام ذاتي موجود در فرآيندها و نتايج كارآفريني و نيز در شيوة رويارويي با اين گونه ابهامات، تغيير كند. اين امر به نوبة‌خود، سوالات تحقيق مهمي را در خصوص محل تلاقي فناوريهاي ديجيتال و كارآفريني يعني در مورد كارآفريني ديجيتال پديد آورده است كه خواهان بررسي فناوريهاي ديجيتال و خصوصيات منحصر به فرد آنها در راستاي شكلدهي به پيگيريهاي كارآفرينانه ميباشد. بطور اخص، ديجيتالي شدن باعث شده است كه دو فرض عمده مـطرح گردد كه زيربنـاي درك مـا از فرآينـدهـا و نتـايج

نویسنده عهدهدار مکاتبات: حسین حسینزاده Molaee@pnu.ac.ir

كارآفريني ميباشند. اول اينكه فناوريهاي ديجيتال، نتايج و فرآيندهاي كارآفرينانه اي را فراهم ميسازند كه كمتر مرزبندي و تعيين حدود شدهاند و اين دربر گيرندة تغيير از مرزهاي ثابت، نفوذناپذير و گسسته به سمت مرزهايي سيال و متخلخل ميباشد كه همچنان بر سياليت و تخلخل آن افزوده ميشود. از بابت نتايج هم بايد گفت كه اين با مرزهاي ساختاري محصولات، خدمات و غيره ربط دارد (براي مثال خصوصيات، قلمرو و رسيدن محصول به بازار)؛ اما به لحاظ فرآيندها، اين با مرزهاي فضايي و زماني فعاليتهاي كارآفرينانه ارتباط دارد (براي مثال، اينكه فعاليتها در كجا و چه موقع انجام شوند).

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته / حسین حسینزاده 232

ديجيتالي شدن محصولات و خدمات، با تفكيك كاركرد از فرم و با جدا كردن محتوا از محيط واسطه [15]¹، و با ناقصسازي عمدي نتايج كارآفريني، انعطافپذيري بيشتري را امكانپذير ميسازد [27]².

هدف پژوهش حاضر طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته می‌باشد. خلاء تحقیقاتی در راستای هدف اصلی پژوهش وجود دارد، به عبارتی الگویی که بتواند توجیه‌کننده ویژگی‌های کارآفرینی فناورانه و ساختار آن با حضور متغیرهای دیگری باشد یافت نشده است، از سوی دیگر مسأله اصلی که پژوهش حاضر به دنبال حل آن می‌باشد ارائه الگویی بهینه برای ویژگی‌های کارآفرینی فناورانه می‌باشد که بتواند در تصمیمات مورد نیاز هیأت‌مدیره در شرکت‌ها هر چند کوچک برای مدیران کارا باشد. مدیران شرکت‌ها در تمام شرایط به‌دنبال حفظ منافع خود می‌باشند و به‌دنبال آن سود شرکت را ارتقا می‌دهند، از سوی دیگر الگوسازی ویژگی‌های کارآفرینی فناورانه از کنار هم قرار گرفتن متغیرهایی شکل می‌گیرد که برای شرکت و تصمیم‌گیری مدیران و هیأت‌مدیره مفید واقع گردد. بنابراین با تمرکز بر هدف اصلی پژوهش، انجام پژوهش حاضر ضرورت و اهمیت دارد.

2- مبانی نظری و پیشینه تحقیق

تجارب تاریخی دنیا نشان دادهاند که انقلابهای فناوری همواره با افزایش سطح کارآفرینی همراه هستند. که این مورد در خصوص انقلاب فناوری اطلاعات هم صدق
میکند. به کمک فناوری اطلاعات، عملیات کسب و کار از دستی بودن رها شدهاند. صنایعی که با عملیات بزرگ سرو کار دارند و در اداره کردن حجم زیادی از دادهها، موضوعات کیفی، امنیتی و کنترلی به نتایج قابل انتظاری رسیدهاند، آسوده تر عمل میکنند. فناوری اطلاعات به سازمان کمک میکند تا چالش های عملیاتی را حل کند و محیط کسب و کار را خودکفا نماید [26]³.

1-2- کارآفرینی

کارآفرینی یکی از ضروریات هزاره جدید محسوب میشود. عصری که به جامعه اطلاعاتی و هنگامه جهانیشدن موسوم است و در بردارنده پیامدهای مهمی همچون فراگیری فناوریهای نوظهور و تغییر و تحولات شتابناک در عرصه مبادلات بشری و رقابت شدید و بیرحمانه در عالم کسب و کار است. در چنین فضایی از کارآفرینی به مثابه عامل رشد و توسعه و نیز یکی از شاخصهای اثرگذار برای چشمانداز مطلوب هرجامعهای است که این خود بر تاثیرات عمیق و گستردهی آن در به چالش کشیدن انسانهای پست مدرن دلالت دارد [21]⁴. کارآفرینی به عنوان یک فرایند پویا شامل آرمان تحول، دگرگونی و خلاقیت میشود. تحقق این فرایند مستلزم کاربرد و استفاده نیرو و انگیزهی افراد در جهت خلق و اجرای
ایدههای نو و همچنین راهحلهای کاربردی است [30]⁵. امروزه کارآفرینی و کارآفرینان به شدت به بسترهای فراهم شده توسط فنآوری اطلاعات وابسته هستند و از آن بهره زیادی میگیرند، در واقع فعالیتهای کارآفرینانه باعث شناخت نیازها، خلق ایدهها و تولد فناوریها
میشوند و فنآوری اطلاعات موتور توسعه کارآفرینی و رشد اقتصادی است. فعالیتها، مشاغل، فرهنگ ها و همه و همه تحت تاثیر فن آوری اطلاعات قرار گرفته و متحول شدهاند [8]. امروزه فرصتهای شغلی دیگر محدود به مرزهای جغرافیایی نیست و صرف نظر از اینکه هر فرد کجا زندگی میکند، میتواند از فرصتهای شغلی جهانی استفاده نماید. در این مسیر پرفراز و نشب توسعه سریع تکنولوژیهای اطلاعات و ارتباطات یکی از فاکتورهای کلیدی تغییر اجتماعی است و موج تحول با قدرت و سرعت خیرهکننده تمام جهان را در نوردیده و هر روز با استفاده از نیروی محرکه خود تحولات جدیدی را برای بشر به ارمغان میآورد.

احمدپور داریانی و ملکی، معتقدند كارآفرين فردي است داراي ايده و فكر جديد كه از طريق ايجاد يك كسب وكار و با بسيج منابع كه با مخاطرهي مالي، اجتماعي و حيثيتي همراه است محصول يا خدمت جديد به بازار ارائه ميدهد. در تعريف ياد شده چهار نكته وجود دارد:

1) كارآفرين دارای ايده و فكر جديد است.

2) كارآفرين در پی ايجاد كسب وكار است) نه تنها نوشتن طرح تجاري بلكه جمع‌آوري منابع، تشكيل تيم و راه اندازي كسب وكار نيز برعهده اوست).

3) كارآفرين ريسك‌پذير است. مخاطره‌هايي كه كارآفرين تحمل مي‌كند لزوماً فقط ريسك مالي نبوده و گسترده‌تر از آن است.

4) كارآفرين محصول يا خدمت جديد به بازار ارائه مي‌كند، يعني كارآفرين بايد نتيجه‌ي كار خود را در بازار ببيند [1].

کارآفرینی موتور رقابتپذیری بلندمدت است و عامل بهبود در بخش اقتصاد دانشی محسوب میگردد [37]⁶. گرایش به کارآفرینی به عنوان یکی از قابلیتهای سازمانی نقش اساسی در موفقیت بنگاهها در بازارهای بینالمللی دارد. با توجه به دیدگاه مبتنی بر منابع، قابلیتهای سازمانی به مجموعه مهارتها و دانش کاربردی در فرآیندهای سازمانی اشاره دارد و به عنوان منبع اصلی مزیتهای رقابتی آن خدمت میکند. این قابلیتهای استراتژیک نقش کلیدی در شایستگی سازمانی در ابعاد داخلی و خارجی و مطابقت با الزامات محیط در حال تغییر دارند [30]⁷.

در دنیای امروزی سرعت و شدت رقابت محیطی سازمانها را مجبور کرده است که همواره در بازار به دنبال
فرصتهای جدید و کارآفرینی باشند. یکی از عواملی که بر عملکرد تاثیرگذار است گرایش کارآفرینانه میباشد. گرایش کارآفرینانه فرآیندی است که سازمان از طریق ترکیب منابع موجود، راههای جدیدی برای توسعه و تجاریسازی محصولات و خدمات جدید، حرکت به سمت بازارهای جدید و ارائه خدمات جدید به مشتریان خلق کرده و سازمان را برای بقا و عملکرد بهتر یاری
میدهد [29]⁸. اقدام کارآفرینانه میتواند به عنوان یک روش نوآورانه شناخته شود که از طریق یک سیستم سازمان یافته از روابط انسانی و ترکیبی از منابع، جهت دستیابی به یک هدف خاص هدایت میشود [18]⁹، و ارائه الگو و مدل کارآفرینی در سازمان منجر به موقعیت استراتژیک یک سازمان میگردد و با ارائه سیاستهایی در جهت توسعه فعالیتهای کارآفرینی، مزیت رقابتی سازمان بهبود مییابد [35]¹⁰.

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته/ حسین حسینزاده 233

کارآفرینی فرایندی پویا است که در آن مردم ثروت افزایشی ایجاد میکنند. ثروت توسط افرادی ایجاد میشود که ریسک اصلی را در قالب سرمایه، زمان و تعهد به ریسک شغلی از نظر ارائه ارزش برای محصول یا خدمات مورد پذیرش قرار میدهند. کارآفرینی یک توانایی در تفکر خلاقانه و ابتکار عمل به عنوان پایه، منابع، پیشران و فرآیندهای مقابله با چالشهای سبک زندگی است. محققین کارآفرینی را نوآوری و تجدید استراتژی تعریف میکنند. کارآفرینان را افرادی تعریف میکنند که از فرصتهای ظهور شده برای ایجاد بازارهای جدید استفاده میکنند. همچنین محققین معتقدند که فرایند کارآفرینی ناشی از درک فرصت یا وضعیتی است که در آن منابع به یک تجارت سودآور تبدیل میشوند. نتیجه تحقیقات نشان میدهد که کارآفرینی به طور قابل توجهی بر تواناییها و عملکرد نوآوری تأثیر میگذارد. چندین مطالعه قبلی، شدت کارآفرینی را پیشبین عملکرد شرکت میدانند. شدت کارآفرینی بر عملکرد شرکت از طریق قابلیت ادغام دانش تأثیر میگذارد زیرا فرآیند تخریب خلاق را از طریق نوآوریهای تازه معرفی شده برای دستیابی به مزیت رقابتی تسهیل میکند [39]¹¹.

اگر بخواهیم بیشتر با این واژه آشنا شویم باید اضافه نماییم که در مکاتب و دیدگاههای مختلف، نظرات متفاوتی از کارآفرینی ارائه شده است.

− اقتصاددانان میگویند کارآفرین کسی است که منابع، نیروی کار، مواد و سایر دارائیها را با هم ترکیب میکند تا ارزش آنها را نسبت به قبل بیشتر نماید. به عبارتی این گروه از صاحب نظران بیشتر به نقش اقتصادی کارآفرینان در جامعه توجه میکنند و اثراتی که این افراد از نظر اقتصادی بر جامعه میگذارند مورد بررسی قرار میدهند.

− روانشناسان معتقدند کارآفرین کسی است که به وسیله ویژگیهای شخصی خود به پیش میرود،
ویژگیهایی از قبیل نیاز به کسب کردن یا رسیدن به چیزی، تجربه نمودن انجام دادن یا شاید فرار از حوزه اختیار دیگران. در حقیقت این گروه بیشتر به بررسی الگوی رفتاری و ویژگیهای خاص درونی و روانشناختی کارآفرینان میپردازند.

− دانشمندان مدیریت نیاز بیشتر به تشریح کارآفرینی از نظر ایجاد جو و محیط کارآفرینانه در سازمانهای موجود پرداختهاند. اما تعریفی که تقریبأ اکثر صاحبنظران در مورد آن اتفاق نظر دارند عبارت است از: فرایند خلق چیزی با ارزش و متفاوت از طریق اختصاص زمان و تلاش کافی، همراه با خطرمالی، روانی و اجتماعی به منظور دریافت پاداشهای مالی و رضایت شخصی حاصله[14].

− در مجموع میتوان گفت اگرچه در خصوص مدل کارآفرینی فناورانه تحقیقات مختلفی صورت گرفته است اما پژوهش حاضر مبتنی بر طراحی الگوی ایرانی با روش آمیخته است. در حقیقت پژوهشهای گذشته بیشتر مبتنی بر تک روش بوده و یا ارتباط مستقیمی به موضوع مورد بحث ندارد. اما این تحقیق از روش کیفی و کمی برای طراحی الگوی کارآفرینی فناورانه در ایران استفاده کرده است.

2-2- ابعاد کارآفرینی سازمانی

کارآفرینی و مشتقات آن تمامی صنایع و سطوح جامعه را تحت تاثیر قرار دادهاند زیرا با نوآوری، رقابت، بهرهوری، تولید ثروت و ایجاد شغل سر و کار دارند. محققان بسیاری از مباحث موجود در کارآفرینی را مورد بررسی قرار داده اند از قبیل اینکه چرا، چه موقع و چطور فرصتها مورد کنکاش و بهرهبرداری قرار میگیرند و اینکه نتایج و پیامدهای کارآفرینی چه هستند. تحقیقات کارآفرینی با تمرکز بر قلمرو صنعتی یا بخشی محدود است هرچند که دینامیک و پویاییهای اجتماعی و چرخۀ حیات صنعت تاثیر قابل توجهی بر فرمولبندی و اجرای استراتژی دارند. اگر نتوانیم بفهمیم که کارآفرینی یک چیز مبتنی بر فعالیت است که در همان ابتدا با چالشهایی مواجه
میباشد و اینکه پیامدها یا تبعات نهایی اقدام کارآفرینانه میتواند به سبب تفاوتهای قابل ملاحظه در مشخصات صنعت، بسیار متفاوت باشد، در این صورت با یک ریسک واقعی مواجه خواهیم شد. لذا ما به بازبینیهای مبتنی بر صنعت در زمینۀ کارآفرینی نیاز داریم تا بتوان تشخیص داد که به کجا میرویم و چطور میتوان در این راه موفق شد [25]¹².

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته / حسین حسینزاده 234

تحقیقات کارآفرینی به دلیل غنای این پدیده جذاب به نظر میرسد. این غنا و ماهیت پویا منجر به آن گردید که فقدان درک مشترکی بر سر چیستی کارآفرینی بروز نماید. البته این کاستی به دلیل کمبود نظرات در مورد ماهیت پدیده کارآفرینی نیست. به عنوان مثال، الوانی فهرستی از تلاشهای محققان برای تعریف پدیده کارآفرینی را به شرح زیر تعریف نموده است.

- دادهها و اطلاعات جدید

- ایجاد یک شرکت جدید

- ایجاد سازمانهای جدید

- فعالیتی هدفمند در راستای ایجاد، حفظ و توسعه یک کسب و کار سودآور

- کسب مزایای حاصل از فرصت توسط ترکیبات جدید منابع به شیوه ای که دارای تاثیراتی بر بازار شود.

- فرایندی که توسط افراد- خواه به طور مستقل یا درون یک سازمان در جهت تعقیب فرصتها و بدون در نظر گرفتن منابع تحت کنترلشان صورت میگیرد.

- فرایند خلق چیزی متفاوت و با ارزش و با تخصیص تلاش و زمان کافی همراه با پذیرفتن ریسکهای مالی، روانشناسی و اجتماعی و کسب نتایج در قالب
پاداشهای مالی و رضایت شخصی[2].

3-2- تاریخچه کار آفرینی و ضرورت و اهمیت آن

عابدی، يکي از نخستين نظريه‌ها را در مورد کارآفريني عرضه کرد و به همين دليل برخي او را بنيانگذار اين واژه مي‌دانند او کارآفرين را فردي مي‌دانست که اهل ريسک باشد و بنا به مشاهداتش ريسک شامل حال بازرگانان، کشاورزان، صنعت‌گران و ساير مالکان مي‌شد که به قيمت معلوم مي‌خريدند و به قيمت نامعلوم ميفروختند و از اين رو در معرض خطر بودند [11].

در قرن هيجدهم به دنبال صنعتي شدن جوامع بين صاحب سرمايه و فردي که به سرمايه نياز دارد تفاوت گذاشته شد. در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم بين مديران و کارآفرينان تمايزي قايل نبودند. در اواسط قرن بيستم کارآفرين نوآور پايه ريزي شد در اين دوران بين مدير و کارآفرين تمايز ايجاد شد. در اين دوران [38]¹³. استاد دانشگاه هاروارد نقش مديران و افرادي که کسب و کار ايجاد مي‌نمايند را از کارآفرين جدا نمود.

تاریخچه توسعه اقتصادی در کشورهای توسعهیافته، مستنداتی برای حمایت از این واقعیت فراهم میآورد که اقتصاد، تحت تاثیر کارآفرینی است. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد علت توسعه کشورهایی همچون آمریکا، ژاپن و آلمان که از نظر صنعتی توسعه یافتهاند، کارآفرینی است. کارآفرینی هم اکنون هم به عنوان یک حرفه ظهور کرده است و همانند دیگر حرفهها باید توسعه یابد. و از طریق برنامههای آموزشی و دانشگاهی خاص مبتنی بر مطالعات رفتاری و تجربی، پرورش پیدا کند [32]¹⁴. پارسو اسلمر کارآفرینی را یکی از دو شرط ضروری توسعه اقتصادی می‌دانند. شومپیتر نیز به علت نقش کارآفرینی در ایجاد نوآوری، آن را محور کلیدی توسعه اقتصادی تلقی می‌کند.

4-2- انواع کارآفريني

در ادبيات کارآفريني انواع ديگري از کارآفريني به چشم ميخورد که در اينجا به عناوين برخي از آنها اشاره
ميشود:

1) کارآفريني پايدار؛ 2) کارآفريني اشتراکي؛ 3) کارآفريني محلي؛ 4) کارآفريني پاسخگو؛ 5) کارآفريني بينالمللي؛ 6) کارآفريني اجتماعي؛ 7) کارآفريني تکنولوژيک

1-کارآفريني فردي

2-کارآفريني درونسازماني [3].

3-کارآفريني سازماني

4-کارآفرینی شرکتی[1] ؛ [12].

5-کارآفرینی اداری [1].

6-کارآفرینی از راه دور [12].

7-کارآفرینی فرصتگرایانه [1].

8-کارآفرینی اطلاعاتی [12].

9-کارآفرینی دولتی [12].

10-کارآفرینی اکتسابی [1].

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته/ حسین حسینزاده 235

5-2- چالشهای کارآفرینی

ناشناخته بودن مقوله کارآفرینی از موانع گسترش فرهنگ کارآفرینی در کشور است. ناشناخته بودن مقوله کارآرینی، ارزش نداشتن سرمایه در کشور، عدم امنیت، منزلت اجتماعی و وجود موانع امنیتی و اطلاعاتی از جمله موانع موجود در راه گسترش فرهنگ کارآفرینی در کشور
میباشد. مسئولات کشور باید موانع موجود برای تولید محصول و ایجاد شرکت را از میان بردارند و به تقویت روحیه تولید و کسب و کار بپردازند. از جمله عواملی که میتواند در گسترش فرهنگ کارآفرینی مفید واقع شود. تشویق جوانان و نوجوانان به کارهای تولیدی، خدماتی و کسب و کار و ایجاد فضای مناسب برای آنها میباشد که البته در راس همه این موارد دولت قرار دارد. ترویج کارآفرینی در سایه حمایتهای مالی دولت امکانپذیر میشود [9]. در حالیکه مشخص است در اصل کارآفرینی میتواند باعث تخریب ارزش گردد [22]¹⁵. اما یک فرض زیر بنایی وجود دارد بدین مضمون که ما میتوانیم خاطر جمع باشیم که تاثیر خالص آن مثبت است[22].

6-2- کارآفرینی فناورانه

برای مواجهه با تغییرات فنآوری، سازمانها به استفاده از فرآیند یادگیری مداوم روی میآورند و از طریق آن دانش و مهارتهای جدید فنآوری را تولید میکنند [36]¹⁶. سازمانها آگاه هستند كه عوامل فناوری به سرعت تغییر مییابند و پیشرفتهای فناوری باعث بروز سریعتر نوآوری میشوند. هنگامی که سازمان با چنین شرایطی روبرو است، حفظ مزیت رقابتی بسیار دشوار میشود و سازمانها باید بتوانند با تغییرات فناوری تکنولوژیکی رو به رو شوند [17]¹⁷. در این شرایط بر اساس تئوری قابلیتها که مبنی بر دیدگاه منبع محور است، فقط تعداد معدودی از سازمانها که قادر به توسعه قابلیتهای پویا هستند
میتوانند در محیط رقابتی دوام بیاورند و مزیت رقابتی پایدار را ایجاد کنند [28]¹⁸. بنابراین این مطالعه بر
قابلیتهای فناوری به عنوان یکی از پویاترین توانمندیها و به عنوان توانائی تقویت کارآفرینی سازمان متمرکز شده است [36].

کارآفرینی فناورانه ادغام فناوری و دانش همراه با شایستگیهای کارآفرینانه است و فرایند خلق، بهرهبرداری و توسعه فرصتهای فناورانه جدید در بازار
میباشد [34]¹⁹. کارآفرینی فناورانه با سرعت بخشیدن به روند تبدیل علوم و دانش جدید به فناوری، نیازهای جامعه را حل میکند و با به کارگیری این فناوریها و کاربردها، به ایجاد و توسعه و مدیریت بهتر سازمان منجر
میگردد [7].

امروزه فناوری در خلق ثروت و رقابتپذیری سازمانها نقش موثری دارد و اتخاذ رویکرد جدیدی به کارآفرینی با عنوان کارآفرینی فناورانه در برنامه پنجم توسعه نشان از نقش بااهمیت آن در توسعه فناوری و رفاه جامعه دارد ولی با این حال هنوز هم دانش مربوط به این حوزه محدود است. کارآفرینی فناورانه به عنوان رویکردی کارکردگرایانه به منظور تحلیل و سیاستگذاری در عرصه علم، فناوری و نوآوری به صورت گسترده مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد، کارکردهایی برای نظام نوآوری فناورانه تعیین کرده و پویایی سیستم را بر پایه تعامل این کارکردها با یکدیگر تبیین میکند [5].

در اقتصاد مبتنی بر اطلاعات، صنایع تا حد بیشتری در معرض پذیرش افزایش سود هستند نه کاهش آن. از آنجا که میتوان از دانش استفادههای مجددی داشت و کسب و کارها در معرض تاثیرات کار خالص ناشی از بکارگیری یک منطق سکوی اجرایی و پایگاه منطقی هستند لذا اقتصادهایی که از مقیاس قابل توجهی برخوردارند، بخشی جدا نشدنی از کارآفرینی دیجیتال محسوب میشوند و این باعث ایجاد تغییرات مرتبط قابل توجهی در چندین بخش از جامعه میشود. مطالعات اخیر نشان دادهاند که در حال حاضر مشخصۀ اقتصاد اشتراکی شامل تضاد و تنش برای مثال بین منطقهای بازاری و غیر بازاری
میباشد [33]²⁰.

بنابراین شرکتهای اقتصاد اشتراکی را میتوان کارآفرینانی سازمانی دانست بدین معنی که آنها فعالانه به دنبال تغییر قواعد و فعالیتهای یک صنعت معین هستند در حالیکه امکان تعریف مجدد معنای کار و بازار کارگری را هم در یک مفهوم وسیعتر دارند [24]²¹ ؛ [40]²².

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته / حسین حسینزاده 236

7-2- پیشینه تحقیق

[16] در تحقیقی با عنوان طراحی مدل کارآفرینی کسب و کارهای فناورانه در صنعت بانکداری با رویکرد معادلات ساختاری-تفسیری نشان دادند در بالاترین بعد قابلیت‌های نوآورانه و نگرش کارآفرینانه قرار دارد. در بعد قابلیت‌های نوآورانه، مولفه مشتری مداری، در بعد نگرش کارآفرینانه، مدیریت زیرساخت، در بعد ابتکارات زنجیره تامین، قوانین مالی و مالیاتی، در بعد ساختار بازار صنعت بانکداری، نیاز به استفاده از سیستم‌های مالی و بانکی مطمئن و در بعد فعالیت‌های فناورانه، مولفه طراحی محصول از اهمیت و تاثیرگذاری بالایی در ارتقا کارآفرینی کسب و کارهای فناورانه برخوردار بودند.

[4] مدل کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری در 7 بُعد به ترتیب اهمیت؛ فناوری(مانند زیرساختهاي فناوري اطلاعات، فناوري پیشرفته و..)، ساختاری(مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی و... )، تعاملات بین سازمانی(پیمایش نوآوريهاي رقبا، تعامل با بنگاههای اقتصادی و..)، نهادی (حمایتهای دولتی، قوانین و مقررات)، مهارتی (آموزش و..)، مدیریتی (حمایت از ایدههای کارکنان، میزان پذیرش مخاطرات و..) و بازار و مشتریان(افزایش سهم بازار، توسعه محصول و..) دسته‌بندی کردند.

[8] در پژوهشی با هدف طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی فناورانه در صنایع تبدیلی، با استفاده از روش تحلیل محتوا نشان دادند متغیر عملکرد کارآفرینی فناورانه در در سطح اول، بازار و تقاضای فناوری سطح دوم، فرصتهای کارآفرینانه در در سطح سوم، شبکهسازی فناوری و توسعه سرمایههای انسانی در سطح چهارم، تحقیق و توسعه و شایستگیهای کارآفرینانه در سطح پنجم، فرهنگ کارآفرینی در سطح ششم، حمایتهای مالی و قانونی و زیرساختهای کارآفرینی در سطح هفتم و در نهایت نظام سیاستگذاری در سطح هشتم قرار دارد که زیربناییترین عنصر مدل است و بیشترین تاثیر را در ظرفیتسازی اکوسیستم کارآفرینی فناورانه در این صنایع دارد.

[10] در تحقیقی با عنوان الگوی کارآفرینی فناورانه با رویکرد نوآوری باز نشان دادند نوآوری باز در کشف و توسعه فناوری های جدید، خلق نوآوریهای محصولی یا فرآیندی و درنهایت ارزش آفرینی و کسب مزیت رقابتی موثر بوده و ضمن تسهیل فرآیند کارآفرینی فناورانه سبب سودآوری و افزایش سهم بازار شرکتها میگردد . همچنین عوامل سازمانی و محیطی به واسطه نوآوری باز بر کارآفرینی فناورانه و موفقیت شرکتها بیشترین تاثیر را دارند.

[15] در تحقیقی با عنوان شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه پیشرفته نشان دادند که ساختار کارآفرینی فناورانه پیشرفته در ایران دارای ابعادی شامل:«دولت»؛ «دانشگاه»؛ «بنگاه»؛ «سرمایه»؛ «بازار/مشتری»؛ «کارآفرین فناور» و «مشاوران» است.

[19]²³ در پژوهشی با عنوان؛ ایجاد کارآفرینی فناورانه جدید با پلتفرم‌های دیجیتال و هوش مصنوعی بدنبال بررسی نقش فراسازمان‌ها در ایجاد ارزش های مشترک مبتنی بر توسعه نوآوری اجتماعی در اکوسیستم‌های خرده‌فروشی از طریق توانمندسازی کارآفرینان فناوری بود. نتایج پژوهش نشان داد که ساختار انعطاف‌پذیر فراسازمان‌ها می‌تواند به طور مؤثری ذهنیت‌های ذینفعان مختلف را برای حمایت از استارت‌آپ‌های با فناوری پیشرفته جهت دهی کند. پلتفرمهای مبتنی بر هوش مصنوعی جایگزین قابل اعتمادی برای مقابله با مسائل اجتماعی حیاتی به منظور بهبود رشد اقتصادی و افزایش عملکرد افزاد کارافرین در یک محیط پر استرس و رقابتی مانند بخش خرده فروشی هستند.

[23]²⁴ در پژوهشی، اولویتهای آموزش کارآفرینی فناورانه را ارائه دادند که افراد را قادر می‌سازد تا نقش فعال‌تر و آگاهانه‌تری در تجاری‌سازی اکتشاف خود ایفا کنند و به چهار عامل شامل؛ آمادگی فناوری و زمانبندی مناسب، مالکیت معنوی، تعامل با اکوسیستم کارآفرینی، و انتخابهای شغلی شخصی در مسیر کارآفرینی میپردازد که همگی باعث به کارگیری فناوری در فعالیتهای کارآفرینی میشود.

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته/ حسین حسینزاده 237

[20] ²⁵در پژوهشی؛ هشت عامل موفقیت یک پروژه کارآفرینی فناورانه را شامل؛ اهمیت تحلیل بازار، در نظر گرفتن نیازهای کاربر، ارتباط با کاربر، امکان‌سنجی فنی پروژه، فرهنگ و مهارت‌های مدیریتی، فرآیند یادگیری مرتبط با پروژه کارآفرینی فناورانه، تحلیل مالی و دسترسی به سرمایه مالی از طریق مرور سیستماتیک پژوهشهای مرتبط با کارآفرینی فناورانه معرفی کردند.

بنابراین ارائه یک مدل جامع کارآفرینی فناورانه در صنایع مختلف جهت موفقیت کارآفرینان هر حوزه ضروری به نظر میرسد و این پژوهش، دانش عوامل موفقیت
پروژههای کارآفرینی فناورانه را ارتقا میدهد.

3- روش شناسی

در پژوهش حاضر پس از مرور ادبیات موضوع و پیشینه مربوطه با استفاده از تحلیل محتوا به ارائه سوالات مصاحبه مربوط به خبرگان حوزه مدیریت با تمرکز بر کارآفرینی فناورانه به شرح ذیل پرداختیم:

1-به نظر شما سیاستهای اصلی موثر در کارآفرینی فناورانه در کشور چیست؟

2-به نظر شما چه عواملی میتواند در توسعه کارآفرینی فناورانه در کشور کمک کند؟

3-به نظر شما در مورد کارآفرینی فناورانه چه نقاط ضعف یا خلاءهای قانونی وجود دارد؟

4-به نظر شما راهکارهای بهبود و توسعه کارآفرینی فناورانه در کشور کدام است؟

5-وضعیت فعلی کارآفرینی فناورانه در کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟

6- به نظر شما موانع اصلی توسعه کارآفرینی فناورانه در کشور چیست؟

7- به نظر شما کارآفرینی فناورانه چقدر در کشور ایران اهمیت دارد و میزان اهمیت آن را با چه خصلتهایی ارزیابی میکنید؟

جامعه مورد مطالعه در مرحله کیفی، شامل خبرگان فعال در صنعت کارآفرینی بوده که تعداد آن‌ها 15نفر خبره می‌باشد. ابتدا تعدادی صاحب‌نظر به تفکیک خبرگان به صورت هدفمند انتخاب شده تا مقوله‌های اساسی استخراج شده در مرحله اول بررسی و واکاوی گردد. لازم به ذکر می‌باشد که تعداد افراد نمونه در نمونه‌گیری کیفی بر مبنای اشباع نظری داده‌ها تعیین می‌شود. بدین معنی که تا هنگامی نمونه‌گیری ادامه می‌یابد که همچنان مؤلفه‌ها و نظرات جدیدی توسط اعضای نمونه عرضه گردد.

در پژوهش حاضر، نخست با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مصاحبه‌ با خبرگان و پیاده‌سازی آن در نرم‌افزار مکس کیودا²⁶ و انجام کدگذاری باز و محوری شاخص‌ها و مؤلفه‌ها شناسایی و تلخیص گردید و سپس با استفاده از روش دلفی، شاخص‌ها و مولفه ها به تأیید نهایی خبرگان رسیده و در مرحله بعد با استفاده از کدگذاری گزینشی، چارچوب نهایی مدل نهایی شکل گرفت.

4- یافته های پژوهش

در ادامه در این بخش به یافته‌های پژوهش حاصل از روش دلفی و کدگذاری پرداخته می‌شود.

1- مرحله کدگذاری باز (اولیه):

در نظریهپردازی داده محور کدگذاری باز فرآیندی تحلیلی بوده که در طی آن، مفاهیم شناسایی و براساس خصائص و ابعادشان بسط داده می‌شوند. مصاحبه‌های انجام شده با خبرگان به طور کامل به صورت مکتوب در نرم افزار مکس کیودا پیاده سازی شد، چندین بار مورد مطالعه و بررسی و بازخوانی قرار گرفت تا شناخت کاملی از آن‌ها به دست آید و سپس مضمـون و مفـهوم اصـلی از تک تک عـبارات مصاحبه و متون مقالات مرتبط، استخراج و مفهوم‌پردازی شده و توسط کدها نام‌گذاری گردیدند.

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته / حسین حسینزاده 238

پس از مرحله کد گذاری باز، شاخصهای اولیه استخراج گردید. مهم‌ترین هدف کدگذاری باز عبارت است از خرد کردن و فهم متن و پیوند اجزا به دست آمده با یکدیگر و تدوین مقوله و منظم کردن آن‌ها. در این مرحله 82 شاخص اولیه استخراج گردید.

2-کدگذاری محوری

اساس طبقه‌بندی در کدگذاری محوری، مطالعه‌ی پژوهش‌های پیشین و شناخت کافی و احاطه به موضوع و تسلط نظری به موضوع مورد مطالعه و دستیابی به بینشی به‌منظور یافتن مشترکات شاخص‌ها حول یک محور مشخص است. در این مرحله، وجه اشتراک مفاهیم مشخص شده و دسته‌بندی صورت گرفته و در نتیجه مقوله و مؤلفه ایجاد می‌گردد. در این بخش محقق به مقوله‌پردازی می‌پردازد. در این مرحله 6 مولفه توسط خبرگان تایید و طبقه‌بندی گردید. این ابعاد و مولفه‌ها شامل:

1- سیاستها، 2- قوانین و مقررات، 3- موانع موجود،4- ارزشگذاری، 5-توسعه کار آفرینی و 6- راهکارها می‌باشد.

3-مرحله کدگذاری گزینشی(انتخابی):

در پایان برای نشان دادن روابط میان مفهوم، ابعاد و مؤلفه‌های به‌دست آمده، کدگذاری گزینشی انجام پذیرفت که در شکل 1 خروجی نرم‌افزار مکس کیودا ۱۸ در کدگذاری گزینشی نشان داده شده است. با توجه به مفاهیم و مقوله‌ها مدل نظری به شکل زیر می‌باشد:

[1] . Yoo

[2] . Garud

[3] . Ganapathy

[4] . Clark

[5] . Johnson

[6] . Philpott

[7] . Jin

[8] . Hughes & Morgan

[9] . Barba-Sánchez & Atienza

[10] . Martens

[11] . Siyamtinah

[12] . Fu

[13] . Schumpeter & Redvers

[14] . Khanka

[15] . Corbett

[16] . Martin-Rojas

[17] . Akgün

[18] . González

[19] . Machnik & Kordel

[20] . Laurell & Sandström

[21] . Friedman

[22] . Sundararajan

[23] . Battisti

[24] . Duval-Couetil

[25] . Castonguay

[26] . MAXQDA

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته/ حسین حسینزاده 239

$D:\moshavere\KH.TAVAKOLI.HAMKAR\1399\pezeshkpor\89\3.GIF$

شکل۱. کدگذاری گزینشی(انتخابی) در نرمافزار مکس کیودا

پس از تدوين الگوي مفهومي پژوهش بر مبناي مفاهيم مستخرج از مصاحبههاي عميق و نيمه ساختاريافته، الگوي طراحي شده با روش دلفي آزمايش شد. فرايند دلفي در 3 دور و با مشاركت 15 نفر از خبرگاني كه داراي سابقه اجرايي يا مديريتي و دانش و آگاهي كافي در اين حوزه برخوردار بودند انجام شد. روش دلفي فرايندي گروهي است كه شامل ارتباط متقابل ميان پژوهشگر و گروهي از خبرگان شناسايي‌شده، در ارتباط با موضوعي مشخص است كه معمولاً از راه پرسشنامه نظرهاي خبرگان گردآوری مي‌شود.

همچنین در فرایند دلفی، جهت سنجش روایی شاخص‌ها

و مؤلفه‌ها پس از کدگذاری باز و محوری، نظرات 15 خبره طی سه مرحله با توزیع پرسشنامه به صورت بلی و یا خیر دریافت گردید و سپس با اختصاص امتیاز 1 تا 5 به میزان اهمیت هر شاخص به صورت خیلی کم (امتیاز 1) تا خیلی زیاد (امتیاز 5) و با در نظر گرفتن مبنای میانگین ≥ 3 به دلیل داشتن طیف لیکرت 5 تایی برای پذیرش هر شاخص، 75 شاخص به تایید پذیرفته شده و در نهایت، 6 مولفه و 75 شاخص به تأیید نهایی خبرگان رسید. نتایج به دست آمده از مراحل سه‌گانه‌ی دلفی و شاخص‌های بررسی و تایید شده توسط خبرگان در جدول 1 به صورت جمع‌بندی آورده شده است.

جدول 1. جمع‌بندی ادوار سه گانه تحقیق دلفی

مفهوم	مولفه ها	شاخص ها	ردیف	وزن شاخص
طراحی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه	راهکارها	شناخت نیازهای جامعه و منابع موجود	1	1
		ایجاد انگیزه در افراد در جهت خلق ایده	2	1
		ایجاد فضای رقابتی مطلوب و سالم	3	1
		تشویق سرمایه گذاران به اقدامات جسورانه	4	1
		استفاده از فرصت های دانشی موجود	5	1
		شفافیت در برخورد با قوانین و کاهش تبصره ها	6	2
		تجاری سازی و بین المللی سازی	7	1
		معرفی حوزه کارآفرینی به مردم و سرمایه گذاران	8	2
		برون سپاری به معنای واقعی	9	2
		توجه و ارزش گذاری به تولید ثروت و کار آفرینی	10	2
		توجه به حوزه های جدید در کارآفرینی	11	1
		حمایت دولت	12	2
		بازشدن درهای تجارت جهانی	13	1
	توسعه کارآفرینی	حمایت از کار و سرمایه ایرانی	14	1
		ساماندهی نظام ملی نوآوری	15	1
		توسعه صنایع و خدمات مبتنی بر علوم و فناوری‌های جدید	16	1
		توسعه شهرک ها و پارک‌های علم و فناوری	17	1
		وجود چشم انداز روشن	18	3
		زیرساخت اعم از سخت افزار و نرم افزار	19	1
		سرمایه گذاری مشترک پژوهشی دولت با بخش خصوصی	20	1
		ایجاد توازن در عرضه و تقاضای کارآفرینی توسط دولت	21	1
		ایجاد امنیت شغلی کارآفرینان	22	2
		بازاریابی موثر و تشویق کارآفرینان و ایده پردازان	23	2
		سرمایه گذاری در استارتاپ ها توسط بخش خصوصی	24	4
		بیمه کردن عملیات کارآفرینی	25	2
		تغییر الگوی خرید به صورت آنلاین	26	1
		تعریف پروژه ها و آشناسازی و علاقمند سازی دانشجویان	27	4
	موانع موجود	نا هنجاری های اجتماعی و فرهنگی	28	1
		چالش های تحصیلی و آموزشی	29	1
		سیاست های نادرست دولتی	30	1
		سطح پایین مهارت و تخصص نیروی کار	31	1
		حجم زیاد داده ها و عدم امنیت و کنترل داده ها	32	1
		برقراری ارتباطات نادرست یا ضعیف در سطح جهانی	33	1
		عدم هماهنگی بخش های مختلف	34	4
		عدم ثبات اقتصادی و وجود دلالی ها	35	2
		بروکراسی اداری در قوانین و مجوز‌ها	36	3
		ضعف در ارتباط و تحریم فناوری	37	1
		تمرکز بر ایجاد فناوری به جای الگوبرداری	38	2
		عدم آشنایی بدنه صنعت با انتقال فناوری	39	2
	ارزش گذاری	تغییرات مطلوب اجتماعی	40	2
		ایجاد فرصتهای شغلی بدون مرز	41	2
		تحول در فعالیتها، مشاغل، فرهنگ ها و همه امور	42	2
		شناخت نیازها، خلق ایده ها و تولد فناوری ها	43	1
		حفظ منافع زیست محیطی	44	1
		مدیریت دانش و مدیریت فکر و ایده	45	1
		کاهش واردات	46	1
		کاهش اتلاف انرژیهای تجدیدناپذیر در کشور	47	3
		توسعه کشور در مسیر فناوری	48	1
	قوانین و مقررات	سیاستها و قوانین به روز نشده	49	1
		عدم تحرک اقتصاد	50	1
		نرخ خود اشتغالي	51	1
		تلاش ها در شكل دهي فرصتهاي كارآفريني	52	1
		عدم طرح و تبلیغات دولت و عدم وجود مشوق قانونی	53	2
		قوانین دست و پا گیر و بروکراسی های اداری طولانی مدت	54	2
		عدم آموزش های کافی مربوط به فناوری	55	2
		عدم اگاهی کافی قانونگذار از محیط بازار	56	1
		قوانین پر از ابهام و پر از شرایط متناقض	57	2
		برخورد با کارآفرینی فناورانه مشابه کارآفرینی	58	3
		تحریم و عدم دسترسی به برخی تکنولوژیهای روز دنیا	59	4
	سیاست ها	سیاست رهبری کسب و کار با ریکرد شناسایی فرصت های تجاری بالقوه	60	1
		سیاست کوچک سازی مستمر سازمان‌ها	61	1
		سیاست تشویق افراد به کارآفرینی و مشوق های مالی	62	1
		ارائه خدمات آنلاین و سهولت ارتباط	63	3
		ایجاد مراکز پذیرش و تجمیع افراد مشتاق و خوش فکر	64	2
حمایت دولت از ایده ها و ابتکارات خلاق		65	3
سیاست گذاری های دولتی		66	1
استفاده از نیروی متخصص		67	1
حرکت دانشگاه‌های علوم انسانی و اجتماعی به سمت کارآفرینی		68	1
مکانیزه شدن جمع آوری داده ها		69	1
ترکیب کارآفرینی با استارت‌اپ و دانش بنیان		70	1
کاهش واسطه گری افلاین		71	1
الگوبرداری از تجربه های مشابه موفق		72	1
بستر سازی جهت امنیت پرداخت الکترونیکی		73	1
حذف یا کاهش بوروکراسیهای موجود		74	1
معافیتهای مالیاتی		75	1

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته/ حسین حسینزاده 241

5- بحث و نتیجه گیری

در پژوهش حاضر جهت طراحی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه، 6 مولفه و 75 شاخص شناسایی و مورد تایید خبرگان قرار گرفت. در تحقیق حاضر با توجه به مدل به نظر می‌رسد سیاستهای موجود به عنوان عوامل علی اثرگذار بر بروز موانع، ارزشگذاریها و قوانین و مقررات تاثیر خواهد داشت و از این طریق بر راهکارها و در نتیجه توسعه کارآفرینی تاثیر‌گذار می‌باشند. نتایج مدل همچنان نشان می‌دهد، قوانین و مقررات و موانع موجود به واسطه راهکارهای مورد استفاده بر توسعه در حوزه کارآفرینی فناورانه اثر گذار است.

با توجه به وزن به دست آمده در مراحل کدگذاری در خصوص شاخص‌های به دست آمده در این پژوهش، شاخص‌های سرمایه گذاری در استارتاپها توسط بخش خصوصی، تعریف پروژهها و آشناسازی و علاقمندسازی دانشجویان، عدم هماهنگی بخشهای مختلف، بروکراسی اداری در قوانین و مجوز‌ها، کاهش اتلاف انرژیهای تجدیدناپذیر در کشور، برخورد با کارآفرینی فناورانه مشابه کارآفرینی، ارائه خدمات آنلاین و سهولت ارتباط و حمایت دولت از ایدهها و ابتکارات خلاق دارای بیشترین وزن خبرگی میباشند.

با توجه به مصاحبه از خبرگان و با توجه به نتایج بدست آمده از اهداف تحقیق و همچنین طراحی و تبیین مدل کارآفرینی فناورانه در پژوهشگاه‌های کشور، و با توجه به اینکه پژوهش حاضر یک پژوهش کیفی می‌باشد، لذا بر اساس ابعاد و مؤلفه‌های تحقیق، پیشنهادات ذیل ارائه می‌گردد:

با ترکیب کارآفرینی با استارت‌اپ و دانش بنیان، در شکل‌دهی فرصت‌های کارآفرینی تلاش نموده و کارآفرینی فناورانه را گسترش بخشید.

با کاهش واسطهگری افلاین، ارائه خدمات آنلاین و سهولت ارتباط و بسترسازی جهت امنیت پرداخت الکترونیکی، فرصت‌های شغلی بدون مرز را فراهم نمود.

با سیاستگذاریهای دولتی، حمایت دولت از ایده‌ها و ابتکارات خلاق و معافیت‌های مالیاتی، به جای ایجاد فناوری بر الگوبرداری تمرکز نمود.

با تدوین سیاست‌ها و قوانین به روز شده، اتلاف انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور را کاهش داده و کشور را در مسیر فناوری هدایت نمود تا با کاهش واردات به واسطه کارآفرینی برای کشور ارزش‌آفرینی کنند.

با تدوین قوانین و مقررات در راستای افزایش نرخ خوداشتغالی و تحرک اقتصادی، فضای رقابتی مطلوب و سالم ایجاد نموده و در آنان انگیزه خلق ایده‌ها را به وجود آورد.

با بازنگری سیاست‌های نادرست دولتی و ارائه سیاست‌ها درست که به کاهش اتلاف انرژی‌های تجدیدپذیر کشور و حفظ منافع زیست محیطی نیز توجه می‌کند، تغییرات مطلوب اجتماعی را موجب گردید.

با کاهش بروکراسی اداری در قوانین و مجوز‌ها، تبصره‌های پیش روی سرمایه‌گذاران را کاهش داده و با معرفی حوزه کارآفرینی به مردم و سرمایه‌گذاران، ضمن ایجاد فضای

منابع

1. احمدپور داریانی، م. و ملکی، ع. (1390). کارآفرینی پیشرفته. چاپ اول، تهران، انتشاران راه دان.

2. الوانی، س. م.، بودلایی، ح. و قریب گرکانی، م. (1390). چالشها و پیشنهادها (راهکارها) در توسعه مفهومی کارآفرینی. رشد فناوری، (29)8 ، 35-46.

3. دشمن زیادی، ا.، طلایی، ق. ا. و رجبیان تابش، آ. (1390). مبانی و اصول کارآفرینی (تئوریها-کاربرد). چاپ اول، تهران، ناشر موسسه کتاب مهربان نشر.

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته / حسین حسینزاده 242

رقابتی مطلوب و سالم، آنان را به اقدامات جسورانه تشویق نمود.

با تغییرات مطلوب اجتماعی و تحول در فعالیت‌ها، مشاغل، فرهنگ‌ها و همه امور، با استفاده از فرصت‌های دانشی موجود توجه و ارزش لازم را به تولید ثروت و حوزه‌های جدید کارآفرینی مبذول داشت.

با حمایت دولتی از فکر و ایده و اقدامات جسورانه کارآفرینان، از کار و سرمایه ایرانی حمایت نموده و چشم‌انداز روشنی پیش روی کارآفرینان بالقوه ایجاد نموده و امنیت شغلی آنان را تا حدودی تأمین نمود تا بخش خصوصی نیز بیشتر به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها ترغیب شود.

همچنین جهت انجام تحقیقات مشابه در آینده، پیشنهاد میشود:

تحقیق حاضر را در جامعه‌های آماری دیگری انجام دهند. علی‌الخصوص در جوامعی که کارآفرینی فناورانه مهم و ضروری می‌باشد.

عوامل مرتبط با کارآفرینی فناورانه، شناسایی و اولویت‌بندی و با تحقیق حاضر مقایسه گردد.

عوامل کاهش موانع موجود را شناسایی و اولویت‌بندی نمایند.

عوامل افزایش سطح توسعه کارآفرینی را بررسی، ارزیابی و اولویت‌بندی نمایند.

در مدل تحقیق با استفاده از متغیر‌های میانجی قوانین و مقررات، ارزشگذاری، موانع موجود و راهکارها و تعدیل‌گر جنسیت، سن، تحصیلات، تأثیر سیاست‌ها بر توسعه کارآفرینی ارزیابی گردد.

4. رضائی، ح. (1401). طراحی مدل کارآفرینی فناورانه در صنعت بانکداری با رویکرد ترکیبی. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری, 10(3).

5. رضوی، س. م.، رمضانپور نرگسی، ق.، حاجیحسینی، ح. و اکبری، م. (1397). تحلیل مدل شکل گیری نظام نوآوری فناورانه خودرو 6. گازسوز در ایران. مدیریت و توسعه فناوری، (4)6، 55-87.

7. رمضانپور نرگسی، ق.، داوری، ع. و دهقان نجم آبادی، ع. (1396). بررسی نقش میانجی کارآفرینی فناورانه بر ارتباط بین سرمایههای فکری سازمان و مزیت رقابتی (مورد مطالعه: شرکتهای مستقر در مراکز رشد شهر تهران). مدیریت توسعه فناوری، (1)5، 41-61.

8.سوختانلو، ع؛ رستگار، ع؛ ثنائی پور، ه؛ و گرجی، م. (1401). طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی فناورانه در صنایع تبدیلی استان گلستان

سرداری، ا. (1387). فناوری اطلاعات و نقش آن در توسعه کارآفرینی. واقع شده در سایت http://ict.moe.org.ir.

9. شاه محمدیان، ف. (1392). کارآفرینی در اجتماع.

10. صابر کهنه گورابی, م. ح., ایرانمنش, س. ح. و جعفری, پ. (1400). الگوی کارآفرینی فناورانه با رویکرد نوآوری باز: توسعه پایدار شرکت های دانش بنیان نفت و گاز. پژوهش های برنامه و توسعه (3)2، 71-44.

11. عابدی، ر. (1384). نقش کارآفرینان در تحول خلاق سازمان های اداری. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه، (1)1.

12. فرهنگی، ع. ا. و صفرزاده، ح. (1384). کارآفرینی- مفاهیم، نظریه ها، مدلها و کاربردها. تهران: انتشارات مرکز کارآفرینی، موسسه کار و تامین اجتماعی.

13. کرباسی، ع.، ولدخانی، م.، شرافت، م. و عظیم زادگان، ح. (1381). مروری بر ادبیات کارآفرینی. فصلنامه صنایع، ۳۳.

14. کیا، م.، نساج، س.، احمدزاده، ن. و نورا، ع. (1393). کارآفرینی گام به گام. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

15. مرادی, م. ر. و فرج اله زاده, م. (1399). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کارآفرینی فناورانه پیشرفته در ایران. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی (13)4، 141- 170.

16. مشهدی عبدل, م., ثمری, د., اشرفی, م. و عباسی, ا. (1402). طراحی مدل کارآفرینی کسب و کارهای فناورانه در صنعت بانکداری با رویکرد معادلات ساختاری-تفسیری. اقتصاد پولی مالی30.

17. Akgün, A. E., Keskin, H., Byrne, J. C., & Lynn, G. S. (2014). Antecedents and consequences of organizations' technology sensemaking capability. Technological Forecasting and Social Change, 88, 216-231.

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته/ حسین حسینزاده 243

18. Barba-Sánchez, V., & Atienza-Sahuquillo, C. (2017). Entrepreneurial intention among engineering students: The role of entrepreneurship education. European Research on Management and Business Economics.

19. Battisti, S., Agarwal, N., & Brem, A. (2022). Creating new tech entrepreneurs with digital platforms: Meta-organizations for shared value in data-driven retail ecosystems. Technological Forecasting and Social Change, 175, 121392.

20. Castonguay, Y., Cayrol, A., & Hamouti, R. (2020). Success factors of a technological entrepreneurship project: a systematic review. Journal of Academy of Business and Economics, 20(3), 141-154.

21. Clark, B. R. (2004). The entrepreneurship university demand and response: theory and practice. Tertiary education management, 22.

22. Corbett, A. (2016). Social entrepreneurship as a norm. Journal of Management Studies, 53(4), 608-609.

23. Duval-Couetil, N., Ladisch, M. & Yi, S. (2021). Addressing academic researcher priorities through science and technology entrepreneurship education. J Technol Transf 46, 288–318

24. Friedman, G. (2014). Workers without employers: shadow corporations and the rise of the gig economy. Review of keynesian economics, 2(2), 171-188.

25. Fu, H., Okumus, F., Wu, K., & Köseoglu, M. A. (2019). The entrepreneurship research in hospitality and tourism. International Journal of Hospitality Management, 78, 1-12.

26. Ganapathy, j. & salky, (2008). vitthal- Information Technology index. Infosys.jurnal.

27. Garud, R., Jain, S., & Tuertscher, P. (2008). Incomplete by design and designing for incompleteness. Organization studies, 29(3), 351-371.

28. González, J. C., Sáez, P. L., & De Castro, G. M. (2009). La influencia de las capacidades dinámicas sobre los resultados financieros de la empresa. Cuadernos de estudios empresariales, 19, 105.

29. Hughes, M. & Morgan, R. E. (2007). Deconstructing the relationship between entrepreneurial orientation and business performance at the embryonic stage of firm growth. Industrial Marketing Management, 36, 651-61.

30. Jin, B. (2018). Examining the role of international entrepreneurial orientation, domestic market competition, and technological and marketing capabilities on SME’s export performance. Journal of Business & Industrial Marketing, 33(5), 585-598. doi:10.1108/JBIM-02-2017-0043

31. Johnson, D. (2001). What is innovation and entrepreneurship? Lessons for larger organisations. Industrial and commercial training, 33(4), 135-140.

32. Khanka, S. S. (2006). Entrepreneurial development. S. Chand Publishing.

33. Laurell, C., & Sandström, C. (2017). The sharing economy in social media: Analyzing tensions between market and non-market logics. Technological Forecasting and Social Change, 125, 58-65.

34. Machnik. S, J., & Kordel, P. (2016). Significance of technological entrepreneurship and creativity in metallurgical enterprises. Metalurgija, 55(4), 855-858.

35. Martens, C. D. P., Machado, F. J., Martens, M. L., & de Freitas, H. M. R. (2018). Linking entrepreneurial orientation to project success. International Journal of Project Management, 36(2), 255-266.

طراحی و پیادهسازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته / حسین حسینزاده 244

36. Martin-Rojas, R., Garcia-Morales, V. J., & Gonzalez-Alvarez, N. (2019). Technological antecedents of entrepreneurship and its consequences for organizational performance. Technological Forecasting and Social Change, 147, 22-35.

37. Philpott, K., Dooley, L., O'Reilly, C., & Lupton, G. (2011). The entrepreneurial university: Examining the underlying academic tensions. Technovation, 31(4), 161-170.

38. Schumpeter, J. A., & Redvers, O. P. I. E. (1934). Theorie Der Wirtschaftlichen Entwicklung. The theory of economic development. An inquiry into profits, capital, credit, interest, and the business cycle. Transaction Publishers, New Brunswick

39. Siyamtinah, H. S. (2016). Innovation capability of SMEs through entrepreneurship, marketing capability, relational capital and empowerment. Asia Pac. Manag. Rev, 21(4), 196-203.

40. Sundararajan, A. (2017). The sharing economy: The end of employment and the rise of crowd-based capitalism. MIT press.

41. Wei, J., Chen, Y., Zhang, J., & Gong, Y. (2019). Research on factors affecting the entrepreneurial learning from failure: an interpretive structure model. Frontiers in psychology, 10, 1304.

42. Yoo, Y., Henfridsson, O., & Lyytinen, K. (2010). Research commentary—the new organizing logic of digital innovation: an agenda for information systems research. Information systems research, 21(4), 724-735.

شارک

عنوان URL للمقالة

طراحی و پیاده سازی مدل کارآفرینی فناورانه با روش آمیخته

رایمگ

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية