رقم المقالة : 1402061443912 زيارة : 4112 الصفحة: 223 - 241

نوع المخطوط: المحکّمة

الگوي بومي تجاري سازي فناوري هاي پيچيده مبتني بر مشارکت در بخش فاوا

الموضوعات :

مهدی فردی نیا ¹ (دانشگاه ازاد اسلامی)
فاطمه ثقفی ² (دانشیار دانشگاه تهران)
جلال حقیقت منفرد ³ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)

تاريخ الإرسال : 09 الأربعاء , ذو القعدة, 1443 تاريخ التأكيد : 01 السبت , محرم, 1444 تاريخ الإصدار : 20 الثلاثاء , صفر, 1445

الکلمات المفتاحية: صنعت فاوا, تجاريسازي, مشارکت, تحلیل مضمون, دره مرگ,

ملخص المقالة :

صنعت فاوا جزو صنایع پیچیده و داراي فناوريهاي برتراست. رشد پایدار شرکت ها در این صنعت با تجاريسازي موفق تضمین ميشود که با توجه به پیچیدگي حوزه، مشارکت دانشي بین شرکت ها ضروري است. بررسي دقیق ادبیات نشان داد الگویي براي چگونگي موفقیت در تجاري سازي و ارتباط آن با مشارکت بین سازماني در بخش فاوا وجود ندارد. لذا این موضوع به عنوان هدف تحقیق تعیین شد. با مرورپیشینه تحقیق؛ عوامل اثرگذار بر موفقیت تجاريسازي مبتني بر مشارکت شامل محرکهاي داخلي و خارجي، مشارکت، منابع، قابلیتهاي پویا، سازوکارهاي اجرایي و عملکرد استخراج و در قالب یک مدل مفهومي ترسیم شد.در ادامه با مطالعه چند موردي 4 پروژه فناورانه پژوهشگاه فاوا شامل )آنتيویروس پادویش، طرح جویشگر بومي، مرکز عملیات بومي SOC ، تجهیزات ارتباطي (POTN و تحلیل مضمون، مضامین اصلي و فرعي الگو، استخراج شد. سپس با استفاده از گروه کانوني متشکل از خبرگان، نتایج، اعتبارسنجي شده و 29 مضمون)گزاره( تأیید شد. ارتباط بین مولفهها نیز در پنل خبرگان مورد تایید قرار گرفت. الگوي نهایي، ترکیبي از این عوامل است که طبق تجارب بومي کشور ایران باعث موفقیت تجاري سازي شده است و مي تواند مبناي سیاستگذاري براي تولیدات دانش بنیان موفق قرار گیرد.

المصادر:

نامداريان، ل. نعيمي صديق، ع. ساجدي‌نژاد ،آ.، تجاري‌سازي نتايج پژوهش: الگوها، سازوکارها و راهبردها ، ۱۳۹۷، چاپ اول، انتشارات پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران، صفحه 140-145.
ثقفي، ف. افتخاري،ح. ،تبيين مهم‌ترين چالش‌ها و عوامل موفقيت تجاري‌سازي دستاوردهاي پژوهشي (مورد مطالعه: پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات)، بهار1396، نشريه علمي پژوهشي مديريت فردا، سال 16، صفحه 47الي68
عليزاده ،پ.، منطقي، م.، سياست‌هاي حمايت از تحقيق و توسعه در بخش کسب و کار، 1398، ويژه‌نامه جامع سياست علم، فناوري و نوآوري، سال يازدهم، شماره 2، صفحه 363 الي378، (نصيري،ح. ردايي، ن. ،دسته‌بندي و انتخاب ابزارهاي سياستي علم، فناوري و نوآوري، 1398، ويژه‌نامه جامع سياست علم، فناوري و نوآوري، سال يازدهم، شماره 2، صفحه495 الي 511) (جواد سلطانزاده، مهدي الياسي، «استفاده از ابزار مقررات‌گذاري براي اجراي سياست‌هاي نوآوري»، 1398، ويژه‌نامه جامع سياست علم، فناوري و نوآوري، سال يازدهم، شماره 2)
رشيدي، م. قيطراني، ف.، مد‎ل‌هاي کسب‌وکار و قابليت‌هاي پويا، 1399، فصلنامه رويکردهاي پژوهشي نوين درمديريت و حسابداري، سال چهارم، شماره34، صفحه 39-59
کوثري، س. ياري،ع.ثقفي، ف.، الگوي شکل‌گيري بوم‌سازگان کسب‌وکارهاي مبتني بر فناوري نوآيند، 1399، فصلنامه علمي پژوهشي سياست علم و فناوري سال دوازدهم، شماره 2، صفحه 13 الي 28.
Balachandra, P., Hippu Slak, Kristle, Nathan, and Sdhakara, Reddy, B., “Commercialization of Sustainable Energy Technologies, Renewable Energy”, Vol. 35, pp: 1842-1851. 10,2010.
Kang Ho Bong, Yoonmi Shin, and Jaemin Park, “Do Firms’ Efforts Matter? An Innovation Mechanism in Public Technology Commercialization”, IEEE ransactions on Engineering Management ,PP:99 ,2020.
Ashish Kumar Jhal & Indranil Bos.,Linking Drivers and Outcomes of Innovation in IT Firms: The Role of Partnerships, Springer Science+Business Media, LLC, part of Springer Nature, 2020.
Jiangping Wan, Lianyu Liang and Dan Wan ,Research on Risk Factors of Commercialization with Grounded.Theory,Journal.Of Computers.,Vol.8, No.9, Sept 2013
Outi-Maaria Palo-oja ,Challenges in academic commercialization: a case study of the scientists' experiences, Article in International Journal of Knowledge Management Studies , University of Eastern Finland, 2017
Best, D.,Industry and Government Seek R&D Synergy, Prepared Food, 1989, 158(2).
Camilleri, P., and Humphries, P., “Creating synergy: Developing new forms of partnership between university and industry” Australian Social Work, vol.58(1),pp. 26-35, 2005
Krishna A., Partnerships between local governments and community-based organisations: exploring the scope for synergy, Public Administration and Development. October 2003, 23(4), 361 – 371, 2003.
Wang, “Service development research for ICT companies based on service science analysis”, Journal of Software, vol. 7(4), pp. 895-903, April 2012.
Iqbal Wahyu Saputra, “A business strategy formulation for commercializing university-created technology: A university spin-off” Published by the American Institute of Physics Citation: AIP Conference Proceedings, 2018.
Visnjic, I., Neely, A., Cennamo, C. and Visnjic, N., “Governing the City: Unleashing Value from the Business Ecosystem”, California Management Review, Vol. 59 No. 1, pp. 109-140, 2016, Larrucea, X., Nanclares, F. Santamaria, I. “A Method for Defining a Regional Software Ecosystem Strategy: Colombia as a Case Study”, Technological Forecasting and Social Change, Vol. 104, March, pp. 247- 258, 2016.
Arbaiah Abdul Razak, Peter A. Murray “ Innovation strategies for successful commercialization in public universities” International Journal of Innovation Science Vol. 9 No. 3, pp. 296-314, 2017 .
M.Hamidizadeh, M.Hoseini, M.Akhavan, H.Shojaeefard. “A New Consideration on New Product Development Models” International Journal of Automotive Engineering Vol. 8, Number 1, March 2018.
Cooper, R. G., Edgett, S. J., & Kleinschmidt, E. J. “Optimizing the Stage-Gate Process: What Best-Practice Companies Research” Technology Management, Vol. 45, No. 5, pp.21-27, 2008.
Rogers, Everett M. “Diffusion of Innovations” New York: Free Press, 1983.
Chen CJ.“Technology Commercialization, Incubator and Venture Capital, and New Venture Performance”, Journal of Business Research; 62: 93-103, 2009.
Lin, B., Lee, Y., and Hung, S., “R&D intensity and commercialization orientation effects on financial performance”, Journal of Business Research, vol. 59(6) ,pp.679-685, 2006.
Teece,D.J.“Dynamic capabilities and entrepreneurial management in large organizations:toward a theory of the (entrepreneurial) firm”, European Economic Review,Vol. 86, pp. 202–216, 2016.
Ettlie, J., And Pavlou, P. “Technology -Based New Product.Development. Partnerships”, Decision Sciences, Vol.37, No. 2, pp. 117-147, May 2006. (Zahra, S., And George, G. “Absorptive Capacity: A Review, Re-Conceptualization, and Extension”, Academy of Management Review, Vol.27, No.2, pp.185-190, 2002).
Lasker, R., Weiss, E., and Miller, R. “Partnership Synergy: A Practical Framework for Studying and Strengthening the Collaborative Advantage” ,The Milbank Quarterly, Vol. 79, No. 2, pp. 179-205, May2001.
Pongsiri, N., “Regulation and public-private partnerships, The International Journal of Public Sector Management”Vol. 15(6),pp. 487-495,2002.
Jeongeun Byun1 & Tae-Eung Sung2 & Hyun-woo Park.”A Network Analysis of Strategic Alliance Drivers in ICT Open Ecosystem: With Focus on Mobile, Cloud Computing, and Multimedia”, Springer Science+Business Media, LLC 2017.
Foxon TJ, Gross R, Chase A, Howes J, Arnall A, Anderson D. UK “innovation systems for new and renewable energy technologies: drivers, barriers and systems failures”, Energy Policy ,Vol. 33,pp. 2123-2137, 2005.
Vick, T. E., & Robertson, M. “A.Systematic Literature Review of UK University–Industry Collaboration for Knowledge Transfer: A Future Research Agenda” Science and Public Policy, Vol. 45, No.4, pp.579-590, 2018.
Yin, R. Case Study Research: Design and Methods. Third Edition. Sage Publications. California, 2004.
Baxter P, Jack S. ,Qualitative case study methodology: study design and implementation for novice researchers, The Qualitative Report,Vol. 13(4),pp. 544-59, 2008.
Ramya Ravi1, Manthan D. Janodia, “Factors Affecting Technology Transfer and Commercialization of University Research in India: a Cross sectional Study”, Journal of the Knowledge Economy,2021.
Abdul Aziz, Ismi Rajian. “From Innovation to Market: Integrating University and Industry Perspectives towards commercialising Research output, Forum Scientiae Oeconomia, Vol. 8, No. 4, 2020

نص كامل:

الگوي تهيه مقالات

دو فصلنامه علمي

فناوري اطلاعات و ارتباطات ایران

سال پانزدهم، شماره‌هاي 55 و 56، بهار و تابستان 1402

صفحات:223 الی 241

$E:\E Drive\logo\iicta Logo0.JPG$

Indigenous model of commercialization of complex technologies based on partnership in the ICT sector

Mehdi Fardinia*, Fatemeh Saghafi**, Jalal Haghighat Monfared***

*PhD Student, Technology Management, Faculty of management, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran

**Associate Professor, Department of Industrial Management, Faculty of management, University of Tehran, Tehran, Iran

***Assistant Professor, Depatment of Technology Management, Faculty of management, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran

Abstract

The ICT industry is one of the most complex industries with superior technologies. Sustainable growth of companies in this industry is ensured by successful commercialization, which due to the complexity of the field, knowledge sharing between companies is essential. A careful review of the literature showed that there is no model for how to succeed in commercialization and its relationship with interorganizational participation in the ICT sector. Therefore, this issue was determined as the goal of the research. By reviewing the research background; Factors affecting the success of participation-based commercialization including internal and external drivers, participation, esources, dynamic capabilities, executive mechanisms and extraction performance were drawn in the form of a conceptual model. Then, by studying multy-case study, technological projects of ICT Research Institute, including (Antivirus Padvish, Native search engine project, SOC native operations center, communication equipment POTN) and content analysis, main and secondary themes of the model were extracted. Then, using a focus group consisting of experts, the results were validated and themes (propositions) were confirmed. The relationship between the components was also confirmed in the panel of experts. The final model is a combination of these factors that, according to the indigenous experiences of Iran, has led to the success of commercialization and can be the basis for policy-making for successful knowledge-based products.

Keywords: ICT industry, Commercialization, Partnership, Content analysis, Death Valley

الگوي بومي تجاري‌سازي فناوري‌هاي پيچيده مبتني بر مشارکت در بخش فاوا

مهدي فردي‌نيا*، فاطمه ثقفي **¹، جلال حقيقت منفرد***

* دانشجوی دکتری،گروه مديريت تکنولوژي، دانشکده مدیریت، واحد تهران مرکزي، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران

**دانشیار، گروه مديريت صنعتي، دانشکده مديريت، دانشگاه تهران، تهران، ايران

***استادیار، گروه مديريت تکنولوژي، دانشکده مدیریت، واحد تهران مرکزي، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران

تاريخ دريافت:18/03/1401 تاريخ پذيرش: 08/05/1401

نوع مقاله: پژوهشي

چكيده

صنعت فاوا جزو صنايع پيچيده و داراي فناوري‌هاي برتراست. رشد پايدار شرکت ها در اين صنعت با تجاري‌سازي موفق تضمين ميشود که با توجه به پيچيدگي حوزه، مشارکت دانشي بين شرکت ها ضروري است. بررسي دقيق ادبيات نشان داد الگويي براي چگونگي موفقيت در تجاري سازي و ارتباط آن با مشارکت بين سازماني در بخش فاوا وجود ندارد. لذا اين موضوع به عنوان هدف تحقيق تعيين شد. با مرورپيشينه تحقيق؛ عوامل اثرگذار بر موفقيت تجاري‌سازي مبتني بر مشارکت شامل محرک‌هاي داخلي و خارجي، مشارکت، منابع، قابليت‌هاي پويا، سازوکارهاي اجرايي و عملکرد استخراج و در قالب يک مدل مفهومي ترسيم شد.در ادامه با مطالعه چند موردي 4 پروژه فناورانه پژوهشگاه فاوا شامل (آنتي‌ويروس پادويش، طرح جويشگر بومي، مرکز عمليات بومي SOC، تجهيزات ارتباطي (POTN و تحليل مضمون، مضامين اصلي و فرعي الگو، استخراج شد. سپس با استفاده از گروه کانوني متشکل از خبرگان، نتايج، اعتبارسنجي شده و 29 مضمون(گزاره) تأييد شد. ارتباط بين مولفهها نيز در پنل خبرگان مورد تاييد قرار گرفت. الگوي نهايي، ترکيبي از اين عوامل است که طبق تجارب بومي کشور ايران باعث موفقيت تجاري سازي شده است و مي تواند مبناي سياستگذاري براي توليدات دانش بنيان موفق قرار گيرد.

واژگان کليدي:صنعت فاوا، تجاري‌سازي، مشارکت، تحليل مضمون، دره مرگ

[1] نويسنده مسئول: فاطمه ثقفي fsaghafi@ut.ac.ir

1. مقدمه

تجاري‌سازي فرآيندي کاملاً پيچيده است که طي آن يک محصول يا خدمات جديد سهمي از بازار را کسب ميکند.

تجاري‌سازي تضمين مي‌کند که فناوري مورد نظر نه تنها الزامات عملکرد و قابليت اطمينان، بلکه الزامات اقتصادي را نيز برآورده مي‌کند]1[. فناوري به خودي خود رشد شرکت را تضمين نمي‌کند. ولي تجاري‌سازي با ايجاد ارزش اقتصادي باعث دستيابي به مزيت رقابتي پايدار خواهدشد. دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقيقاتي با شکل‌دهي مکانيزم انتقال فناوري به شرکت‌ها، به منظور تجاري‌سازي موفقيت‌آميز، باعث ارزش افزوده و مزيت رقابتي پايدار خواهند شد]2[.از طرفي تجاري‌سازي دستاوردهاي پژ‍وهشي باعث ايجاد محيط انگيزشي مناسب براي اجراي پژوهش‌هاي خلاقانه و نوآورانه براي اعضاي هيأت علمي دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشي مي‌شود] 3[.عدم سرمايه‌گذاري در تحقيقات پايه و هزينه بالاي تجاري‌سازي يافته‌هاي پژوهشي از موانع مهمي است که بر فعاليت‌هاي تجاري‌سازي تأثير مي‌گذارد]4[.

با توجه به کاهش حمايت‌هاي دولتي از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشي، تجاري‌سازي يافته‌هاي پژوهشي به عنوان منبع درآمدي پايدار و مستمر براي تحقيقات پايه دانشگاه‌ها محسوب مي‌شود. با تغيير در سياست‌هاي تخصيص منابع دولت‌ها به‎ويژه در جوامع توسعه‌يافته، ديگر صرف بودجه‌هاي کلان براي تحقيق بدون توجه به بازگشت سرمايه، توجيه‌پذير نيست]5[.

تجاري‌سازي باعث ايجاد محيط انگيزشي مناسب براي اجراي پژوهش‌هاي خلاقانه و نوآورانه براي اعضاي هيأت علمي دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشي مي‌شود.

جيانگپنگ وان و همکاران در تحقيق خود، 21 مانع و ريسک براي تجاري‌سازي پروژه‌هاي حوزه فاوا شناسايي کرده است که از ميان آنها 10 عامل به عنوان- ريسکهاي خطرساز به شرح زير تشخيص داده شد: 1)تسهيلات پشتيباني‌نشده، 2)هدف استراتژيك نامشخص، 3)چرخه عمر كوتاه تكنولوژي، 4)قوانين ضعيف حفاظت از مالكيت معنوي، 5)به‌روزرساني آهسته تكنولوژي، 6)عدم توانايي كافي براي توسعه محصول، 7)عدم آموزش سيستم، 8)وضعيت دشوار بازار، 9)ارزيابي غيرعلمي و 10)مكانيزم ايجاد انگيزه و كانال فروش واحد]6[.

از طرفي پژوهشگران دانشگاهي تحقيق وآموزش را مقدم بر تجاري‌سازي مي‌دانند ولي در اين زمينه تجارب موفقي ندارند. علي‌رغم علاقه روزافزون براي تجاري‌سازي تحقيقات دانشگاهي، شيوه‌هايي که دانشگاهيان بتوانند با فرآيندهاي تجاري‌سازي درگير شوند، همچنان ناشناخته مانده‎است، زيرا تجاري‌سازي موفقيت‌آميز نياز به تفکر تجاري دارد]7[. به عنوان مثال، يک مؤسسه تحقيقاتي تحت حمايت دولت يا دانشگاهي که بازار محور باشد، مي‌تواند محصول جديدي را توسعه دهد ولي توليد و عرضه آن نيازمند حمايت شرکتهاي خصوصي و نوپا است. بنابراين، اگر شرکت‌هاي خصوصي/ استارتاپ‌ها يا کارآفرينان علاقه اي به همکاري با ين دانشگاه نشان ندهند، به سختي قادر به تجاري‌سازي آن خواهند بود. به عبارتي زنجيره نوآوري، سازمان‎هاي مختلفي که ذي‌نفعان فناوري هستند را درگير ميکند. بيشتر شركت‌هايي كه در صنعت فاوا فعاليت مي‌كنند جزو شركت‌هاي كوچك و متوسط هستند كه به تنهايي قادر به توليد محصولات با فناوري‌هاي برتر نيستند. لذا مشارکت به عنوان راهكاري در جهت استفاده از دانش و منابع ديگران براي دستيابي به محصول همواره مورد توجه آنها بوده است. پيشينه تحقيقات،انواع مشارکت بين سازمان‌هاي مختلف را به شرح زير معرفي كرده است: مشارکت دولت و صنعت در زمينه تحقيق و توسعه، مشارکت دانشگاه و صنعت، مشارکت دولت محلي و سازمان‌هاي مستقر در جامعه، همكاري‌هاي دو و سه و چهارجانبه شركت‌هاي Spin-offs دانشگاهي و اکوسيستم تجاري. البته هيچكدام از اين تحقيقات به جزئيات مربوط به استراتژي‌هاي همکاري بين سازماني «طي دوره‌ي مشارکت» نپرداخته است ]8[ تا ]13[. در اين مطالعه تلاش شد تا اين شکاف براي مشارکت ذينفعان بخش فاوا پوشش داده شود.

«دره مرگ» به فاصله بين مراحل توسعه‎ي فناوري وتجاري سازي اشاره دارد ]1[ (شکل 1).بلا چندرا (2010) استدلال مي‎کندکه در انتقال بين مراحل ظهور و تجاري‌سازي، «دره مرگ» وجود دارد که در آن هزينه توليد بالا و نفوذ در بازارپايين است.

شکل 1 دره مرگ [1]

مشارکت بين ذي‌نفعان مختلف براي عبور فناوري از «دره مرگ» اهميت بسياري دارد زيرا تلاش مشترک (مشارکت ذينفعان) باعث عبور از اين مرحله و آغاز تجاري سازي موفق مي‌شود. با مرور ادبيات الگويي براي چگونگي ارتباط بين مشارکت و موفقيت تجاري‌سازي يافت نشد. فقط بر ارتباط غيرمستقيم مشارکت با مفهوم «دره مرگ» تاکيد شده بود.

از طرفي فناوري پيچيده به کليه فناوري‌هاي پيشرفته با ويژگيهاي ذيل اطلاق مي‌شود: الف- هزينه تحقيق و توسعه نسبت به فروش يا درآمد آن ها بسيار بالا است.ب- معمولا ارزش افزوده حاصل از توسعه و تجاري سازي محصولات و خدمات آن ها بالا است ج- سهم نيروي انساني دانشي در آن بسيار زياد است د- نوآوري مبتني بر اين فناوري نقشي کليدي در توسعه محصولات دارد.ح- سرعت تغييرات چرخه عمر فناوري و نرخ جايگزيني فناوري در آن بالا است.

لذا در ادبيات مديريت که طيف وسيعي از صنايع را در مسير بهبود تصميم‌گيري در جهت اهداف سازماني ياري مي‌دهد، هيچ مطالعه مرتبط در خصوص تجاري‎سازي فناوري هاي پيچيده مبتني بر مشارکت درصنعت فاوا يافت نشد. اين باعث مي‌شود که، با ورود تدريجي فناوري‌هاي پيچيده فاوا به بازار، فرصت بزرگي براي محققان مديريت وجود داشته باشد تا اين شکاف را پر کنند. مطالعه حاضر تلاشي براي پرکردن شکاف‌هاي موجود در تئوري، به‌ويژه در صنعت فاوا است. مسأله اصلي اين تحقيق آن است که مشخص کند چگونه مي‌توان در بين ذينفعان مشارکت بهتري براي موفقيت تجاري‌سازي فناوري‌هاي پيچيده بخش فاوا ايجاد کرد. به اين منظور، ابتدا پيشينه تحقيق مرور مي‌شود. سپس روش تحقيق بيان مي‌شود و در ادامه با رويکرد تحليل موردي در رابطه با چهار پروژه فناورانه ي پيچيده در پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات به معرفي وارائه يک الگوي تجاري‌سازي فناوري‌هاي پيچيده مبتني بر مشارکت در اين بخش پرداخته مي‌شود.

1. بررسي مباني نظري

در اين بخش با مرور پيشينه تحقيق، عوامل(سازه هاي) الگويي عوامل موثر بر همکاري بين بازيگران نوآوري براي اطمينان از موفقيت تجاري‌سازي]14[ و ]15[ استخراج مي‌شود. اينجا از رويکرد مديريت بر مبناي هدف استفاده شده و از عوامل موثر بر نتيجه نهايي و مطلوب فرآيند‌تجاري‌سازي، کار اغاز مي شود و سپس با تحليل علي و افزودن سازه‌هاي مرتبط، مراحل مرتبط از ادبيات استخراج و کنار هم چيده مي شوند تا الگوي نهايي بدست آيد.

مرور ادبيات نشان داد، تجاري سازي موفق در گرو عوامل زير است: الف)عملکرد زماني]16[ ب)عملکرد مالي، ج)سازوکارهاي اجرايي؛ د) قابليت‌هاي پويا، ه)مشارکت، و)محرک‌هاي خارجي و داخلي بخش فاوا، که اين عوامل در ارتباط با سه مفهوم توسعه محصول جديد NPD، مدل دروازه مرحله ]17[و نظريه انتشار نوآوري]19[و]18 [ مي باشند.

هر کدام از عوامل ذکر شده از جهتي بر موفقيت تجاري سازي تاثير مي گذارند. مثلا جنبه عملکرد زماني ‌تجاري‌سازي به اهميت توسعه و عرضه به موقع محصول به بازار اشاره دارد، در حالي که جنبه عملکرد مالي، معيارهاي قابل سنجش نتايج مالي فعلي و آتي ‌تجاري‌سازي فناوري را مشخص ‌مي‌کند ]20[ و ]21[. لذا اين متغيرها به عنوان سازه‌هايي براي الگو انتخاب شدند که در ادامه تشريح مي شوند.

سازوکارهاي اجرايي: تجاري‌سازي موفق فاوا نيازمند اثربخشي سازوکارهاي اجرايي است. اين سازوکارها عبارتند از مکانيزم‌هاي مالي، مکانيزمهاي تشويقي و سياست‌هاي نظارتي ]22[.

با اين حال، تلاش‌ها براي تجاري‌سازي فناوري‌هاي فاوا با حمايت دولتي انجام شده؛ در صورتي که بدون دخالت بخش خصوصي، تسريع در انتشار فناوري‌هاي فاوا همچنان در ترديد باقي خواهد ماند. موانع عمده غيرفناورانه موضوع ديگري است که در ادبيات ‌تجاري‌سازي فاوا به آن پرداخته شده است. شرکت‌ها براي غلبه بر اين موانع نيازمند قابليت‌هاي پويا هستند. قابليت‌هاي پويا فرآيندهاي شرکت هستند که از منابع براي تطبيق و حتي ايجاد تغييرات در بازار، روال‌هاي سازماني و استراتژيک استفاده مي‌کنند که به موجب آن شرکت‌ها با ظهور، برخورد، تقسيم، تکامل و مرگ بازارها به پيکربندي‌ مجدد منابع جديد دست ميزنند ]23[.

قابليت‌هاي پويا : قابليت‌هاي پويا به توانايي‌هاي شرکت در شرايط عدم قطعيت اشاره دارد، ايجاد، و پيکربندي مجدد شايستگي‌هاي داخلي و خارجي براي ماندگاري پايدار و سودآور در اين شرايط به توانمندهاي اصلي در زمينه مشارکت، ظرفيت جذب، قابليت هماهنگي و خبرگي جمعي ]24[ وابسته است. يک سازمان بايد بتواند در همان زمان که رشد مي‎کند و بازارها و فناوري‌ها تغيير مي‌کنند، ساختارهاي سازماني و دارايي‌هاي خود را بازپيکربندي نمايد ]25[.

مشارکت و هم افزايي: با مشارکت، ادغام منابع، مهارت‌ها و ديدگاه‌هاي مختلف بين ذينفعان، يک نتيجه ارزشمند، فراتر از حد معمول بدست ‌مي‌آيد]26[ نامداريان و نعيمي صديق) 1397) توضيح مي‌دهند که همکاري و مشارکت با صنعت باعث افزايش کيفيت و سرمايه تحقيقاتي و تجاري‌سازي موفق تحقيقات دانشگاهي مي‌شود. همکاري بين بازيگران مختلف (ذينفعان)، با ويژگي‌ها، توانايي‌ها و نگرش‌هاي ناهمگون، باعث ايجاد قدرت مکمل شده و بيشترين پتانسيل را براي توليد منابع ارزشمند خارجي و داخلي ايجاد ميکند]27[.

محرک‌هاي خارجي و داخلي فاوا : با توجه به توصيف مشارکت در بخشهاي قبل، ‌مي‌توان استدلال کرد که عوامل خارجي و داخلي متعددي ذينفعان اصلي يک فناوري بالغ فاوا را براي همکاري در جهت ‌تجاري‌سازي فاوا تحريک ‌کرده است. براي شرکت‌هاي خصوصي، عوامل خارجي توسط نيروهاي صنعتي پورتر نشان داده ‌مي‌شوند. با اين حال، هنگام بررسي انگيزه‌ دولت‌ها در ترويج يک فناوري، بايد مزاياي کلي را که اين فناوري براي اقتصاد و جامعه به ارمغان مي‌آورد در نظر گرفت. ترکيب اين دو موضوع، منجر به شکل‌هاي جديدي از همکاري، مانند مشارکت‌هاي دولتي و خصوصي شده است، که با مفهوم سنتي متفاوت است. در اين مشارکت، بخش خصوصي صرفاً در تعقيب اهداف فوري خود، به ويژه حداکثر کردن سود عمل مي‌کند، در حالي که بخش عمومي با اختيارات وسيع به تعقيب اهداف بلندمدت در جهت منافع عمومي مربوط مي‌پردازد ]28[. عوامل خارجي در اين تحقيق با مزاياي فناوري‌هاي فاوا ارائه مي‌شوند. عوامل داخلي ويژگي‌هاي خاص شرکت هستند که بر عملکرد تأثير مي‌گذارند و شرکت را به دنبال حمايت از ساير ذينفعان فاوا سوق مي‌دهند. در حال حاضر، بخش‌هاي دولتي و خصوصي داراي منافع مشترکي هستند و کسب اين منافع تنها از طريق مشارکت امکان‌پذير است. لذا لازم است بدانيم محرک‌هاي اصلي که ذينفعان مختلف (عمومي و خصوصي) فاوا را براي دستيابي به هم‌افزايي مشارکتي براي توسعه مکانيزم‌ها و مهارت‌هاي موثرتر مورد نياز براي ‌تجاري‌سازي موفق فناوري‌هاي فاوا گرد هم ‌مي‌آورد، چيست؟ به دليل پيچيدگي عوامل تشکيل دهنده زنجيره‌ي ارزش صنعت فاوا، مانند محتواي چندرسانه‌اي، سيستم عامل، شبکه، تجهيزات تبادل اطلاعات و مشارکت براي توسعه اين موارد، کاملاً ضروري است.

جدول 1. انواع محرک‌هاي اصلي ايجاد مشارکت در صنعت فاوا

انگيزه اصلي	اهداف	محرک‌ها
استراتژي ‌محور	بهره‌‌مندي از جنبه استراتژيک است نه در يک بخش خاص	استفاده از کانال‌هاي شريک، ورود به بازارهاي جديد، پيشرفت خدمات، بهبودتصوير، پاسخ سريع
هزينه‌گرا	حداقلسازي هزينه شرکت براي سرمايه‌گذاري در توليد و توسعه محصول و غيره	کاهش هزينه توسعه، به حداقل رساندن سرمايه‌گذاري همپوشاني، کاهش ريسک سرمايه‌گذاري، اشتراک کانال فروش، اشتراک هزينه توسعه
منبع‌گرا	به دست آوردن منابع لازم	تبادل تجهيزات و فناوري‎ها، امنيت فناوري‌ها و مزاياي رقابتي، تأمين منابع انساني ماهر، کسب استانداردهاي فني و حق امتياز، القاي مشارکت مشتري در توليد
يادگيري ‌محور	کسب مزيت رقابتي با يادگيري آخرين فناوري و بهبود توانايي‌هاي کارکنان	يادگيري آخرين فناوري، توسعه مشترک محصولات و فناوري‌ها، کسب دانش صنعت، افزايش توانايي يادگيري

طبق جدول 1 انواع محرک‌هاي اصلي اين حوزه که باعث مشارکت مي‌شود از منظر انگيزه به چهار دسته1- استراتژي‌محور، 2- هزينه‌گرا، 3-منبع‌گرا، 4- يادگيري‌محور، تقسيم شده طرف عرضه را تحريک مي‎کند]29[. علاوه بر اين، فاکسون و همکاران (2005) اظهار داشتند که مهارت‌هاي مورد نياز براي تجاري‌سازي اوليه با مهارت‌هاي افراد درگير در مرحله تحقيق و توسعه متفاوت است ]30[. طي فرآيند تجاري‌سازي، شرکت و گروه تحقيقاتي تواما به دنبال منافع شخصي خود هستند. از اين‌رو، از ديدگاه بخش خصوصي، هزينه بالاي فناوري و فقدان مهارت‌هاي لازم براي تجاري‌سازي اين فناوري‌ها، از زمره محرک‌هايي است که باعث همکاري با دولت و ساير ذي‌نفعان مي‌شود. به طور خلاصه پژوهش‌هاي بسياري به شناسايي پيشرانها و محرک‌هاي همکاري و مشارکت پرداخته‌اند. اين پژوهش‌ها را مي‌توان از منظر سطح تحليل مانند جدول 2 در سه گروه تقسيم‌بندي کرد:

گروه اول عوامل داخلي را مورد توجه قرار مي‌دهند، که از جمله مي‌توان به تمايل به افزايش اندازه بازار، استفاده بهتر از منابع، تسهيم هزينه ها، افزايش قدرت نوآوري، بهبود رقابت‌پذيري، کاهش و مديريت ريسک اشاره کرد.

گروه دوم عوامل محيطي را مورد توجه قرار مي‎دهند که از آن جمله مي‌توان به عامل وضعيت بازار، قابليت‌هاي رقبا، ويژگي‌ها و ساختار صنعت از نظر فناوري و قانون‌مندي صنعت، رشد ظهور يا همگرايي فناوري‌ها، چرخه عمر کوتاه‎تر و ميزان بلوغ صنعت، اشاره کرد.

گروه سوم بر ارتباط ميان طرفين متمرکز شده و تعهد، اعتماد، منفعت متقابل، تناسب فرهنگي و استراتژيک طرفين را معرفي مي‌کنند ]31[.

جدول 2. شناسايي محرک‌هاي مشارکت از منظر سطح تحليل

تحليل		محرک‌ها
1	عوامل داخلي	تمايل به افزايش اندازه بازار، استفاده بهتر از منابع، تسهيم هزينه‌ها، افزايش قدرت نوآوري، بهبود رقابت‎پذيري، کاهش و مديريت ريسک
2	عوامل محيطي	عامل وضعيت بازار، قابليت‌هاي رقبا، ويژگي‌ها و ساختار صنعت از نظر فناوري و قانون‌مندي صنعت، رشد ظهور يا همگرايي فناوري‌ها، چرخه عمر کوتاه‎تر و ميزان بلوغ صنعت
3	ارتباط طرفين	تعهد، اعتماد، منفعت متقابل، تناسب فرهنگي و استراتژيک طرفين

محرک‌هاي داخلي/خارجي به عنوان يکي از سازه‌هاي‌ چارچوب نظري پيشنهادي است که نهادهاي خصوصي، دولتي و غيردولتي را وادار به عمل هماهنگ در پروژه‌هاي فاوا کنند. جدول3 و شکل 1 عوامل ساختار تشکيل دهنده الگو را معرفي مي کند.

جدول 3. سازه‎هاي استخراج شده ي چارچوب نظري پيشنهادي براي موفقيت تجاري‌سازي فناوري مبتني بر مشارکت

دسته بندي	تعاريف	ادبيات
دسته 1 : نتيجه نهايي- تجاري‌سازي موفق شامل:
عملکرد زماني	توسعه و عرضه به موقع محصول به بازار	] 31و37و27 و15و14و5و2[
عملکرد مالي	اقدامات قابل اندازه‎گيري (نتايج مالي فعلي وآتي تجاري‌سازي فناوري)	]20و13و 21 [
دسته 2: منابع
ديدگاه مبتني بر منابع	ترکيبي از منابع توليدي شرکت‌ها که مي‌توانند براي ايجاد ارزش و مزيت رقابتي استفاده شوند	[18 ]
دسته 1-2 قابليت‌هاي پويا
قابليت‎هاي پويا	توانايي ادغام، ساخت و پيکربندي مجدد صلاحيت‌هاي داخلي و خارجي براي پاسخ به محيط به سرعت درحال تغيير	]25و24و 23 [
شامل :
ظرفيت جذب	توانايي تجاري‌سازي ذي‌نفعان براي شناخت ارزش دانش جديد، جذب آن و استفاده از آن براي اهداف تجاري	]24 [
قابليت هماهنگي	قابليت تجاري‎سازي ذي‌نفعان براي همگام‎سازي منابع و وظايف براي بهبود عملکرد فعاليت تجاري	]35 [
خرد جمعي	توانايي ذي‌نفعان در ادغام با دقت منابع متنوع و غيرمرتبط خود در يک سيستم جمعي از طريق مشارکت	]36 [
دسته 2-2: «منبع» سازوکارهاي اجرايي
اثربخشي سازوکارهاي اجرايي	ميزان نقش مکانيزم‌هاي نوآورانه اجرايي در موفقيت تجاري‌سازي فناوري‌ها
شامل:
مکانيزم‌هاي مالي	ليزينگ، سرمايه خطرپذير، ضمانت وام،	]20و13و22 [
مکانيزم‌هاي تشويقي و سياست‎هاي نظارتي	اقدامات مستقيم يا غيرمستقيم دولت براي ايجاد شرايط مطلوب براي توسعه و استفاده از فناوري‎ها	] 22و1 [
دسته 3 : عامل اصلي الگوي پيشنهادي
مشارکت	يک رابطه پويا بين بازيگران متنوع، براساس اهداف متقابل توافق‌شده، از طريق درک مشترک از منطقي‌ترين تقسيم کار بر اساس مزاياي مقايسه‌اي مربوط به هر يک از شرکا	10و13و] [28و12
هم‌افزايي مشارکت	قدرت تلفيق مهارت‎ها، منابع و ديدگاه‌هاي گروهي از افراد و سازمان‎ها با ارزش فراتر از جمع معمولي توانايي آنها	[9و26 ]
دسته 4: محرک‎هاي مشارکت
محرک‎هاي خارجي و داخلي	عوامل خارجي و داخلي که باعث تحريک توسعه فناوري هستند	29و30] [4 و

شکل 2. الگوي مفهومي

مشاهده مي شود، ساختارهايي که چارچوب نظري پيشنهادي را تشکيل مي‌دهند عبارتند از: محرک‌هاي داخلي و خارجي. هم‌افزايي مشارکت؛ منابع(قابليت‌هاي پويا و سازوکارهاي اجرايي)؛ و موفقيت تجاري‌سازي با مرتبط‌ترين معيارهاي آن.

پيش از اين مدل مفهومي عوامل تشکيل‌دهنده تجاري‌سازي فناوري‌هاي پيچيده مبتني بر مشارکت در قالب عوامل تشکيل دهنده مدل استخراج شده بود]38[. در اين تحقيق ارتباط بين عوامل و تکميل ويژگي‌هاي آن در قالب الگوی بومي با استفاده از تجربه زيسته صاحبنظران درگير در 4 پروژه پيچيده انجام و ارائه مي‌شود. مديريت دانش و رغبت به تبادل اطلاعات در بين ذينفعان بسيار مهم است]39[.

2 روش تحقيق

شکل 1 الگوي مفهومي منتج از بررسي مباني نظري را ارائه مي‌دهد. در اين الگو محرک‌هاي خارجي و داخلي، باعث ايجاد مشارکت ذينفعان مي‌شوند، که هم‌افزايي آنها منجر به قابليت‌هاي پوياي بهتر براي شرکا و سازوکارهاي اجرايي مؤثر مي‌شود. وقتي شرکتي بتواند منابع خوبي جذب کند و فرايندهاي مناسبي را نيز در زمان مناسب بکار ببرد، تجاري سازي موفقي در بازار خواهد داشت. اين زنجيره منطقي بيشتر به گزاره‌هايي تقسيم شد تا از طريق يک رويکرد مطالعه موردي براي تعيين روابط بين سازه‌ها در الگو آزمايش شوند. روش مطالعه موردي در اين مقاله براي به دست آوردن اطلاعات و بينش در مورد نحوه عملکرد مشارکت بين ذينفعان مختلف صنعت فاوا و چگونگي تأثير آن بر تجاري سازي انتخاب شد. مطالعه موردي، مناسب‌ترين روش براي درک چگونگي و چرايي پديده‌ها در محيط طبيعي آنها است. مطالعات موردي مخصوصاً زماني مفيد هستند که بررسي کميت موضوع مورد مطالعه دشوار باشد. همچنين، از مطالعات موردي براي توسعه الگوي مفهومي مشارکت استفاده شد. از آنجا که هيچ پايگاه داده متمرکزي در مورد عملکرد شرکت هاي فاوا و پروژه‌هاي آنها وجود ندارد، استفاده از روشهاي آماري و نظرسنجي کمي امکانپذير نيست. دوم، نظرسنجي‌ها از اين جهت انعطاف‌ناپذير هستند که نياز دارند طرح مطالعه اوليه در طول مجموعه داده‌ها بدون تغيير باقي بماند از آنجايي که موضوع جديد است، پاسخگويي به سوالات چگونه و چرايي، نيازمند مصاحبه و گفتمان است. اين امر باعث شد تا مطالعه موردي را به روشي مناسب براي استفاده در چنين تحليلي تبديل ‎کند. روش مطالعه موردي امکان شناسايي مجموعه منحصربه‌فرد روابط را که در تحقيقات کمي پنهان هستند، مي‌دهد. مزيت اصلي مطالعه موردي اين است که اطلاعات بسيار دقيق‌تري نسبت به روش پيمايشي ارائه مي‌دهد. مطالعات موردي، توصيف‌هاي تجربي و غني از نمونه‌هاي خاصي از يک پديده هستند که معمولاً بر اساس منابع داده‌هاي مختلف است ]32[.طرح مطالعه موردي به اين دليل در نظر گرفته شده است که تمرکز اين مطالعه پاسخگويي به سؤالات «چگونه» و «چرا» است. يعني چگونه و چرا هم مشارکت بين ذينفعان در فاوا شکل مي‌گيرد و چگونه بر قابليت‌هاي پوياي مشارکت و همچنين اثربخشي ساز و کار اجراي فاوا تأثير مي‌گذارد. با درک اين پديده‌ها مي‌توان درک کرد که چگونه تجاري‌سازي فناوري‌هاي پيچيده فاوا مي‌تواند تسريع شود. به‌جاي تکيه بر يک مورد، چهار مطالعه موردي انجام شد، زيرا نظريه‌سازي مبتني بر مطالعه چندين مورد معمولاً نظريه قوي‌تر، قابل تعميم‌پذير و آزمايش‌پذيرتري نسبت به تحقيقات تک موردي به دست مي‌دهد. ذکر اين نکته ضروري است که اين تحقيق نه تنها شامل موارد خاص، بلکه پشتيباني اطلاعاتي از داده هاي جمع آوري شده از تعدادي از افرادي است که مستقيماً تجربه زيسته در چندين مورد مرتبط پروژه هاي فاوا داشته‌اند. اين يک ابزار بررسي براي پشتيباني از يافته هاي مطالعه موردي يا نشان دادن هر گونه تناقض/شکاف در آن است.

جدول 4. انتخاب موردهاي پژوهش در شرکتهاي خصوصي با نوع همکاري مشارکتي با پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات

نام پروژه	مصاحبه ‌شوندگان
فناوري بومي ضد بدافزار (پادويش)	· مجري پروژه · مدير تجاري‌سازي · رييس ‌اداره ‌قراردادها · مديرعامل شرکت خصوصي
طراحي و پياده‌سازي مرکز عمليات بومي SOC	· مجري پروژه · مدير تجاري‌سازي · رييس ‌اداره ‌قراردادها · رييس پژوهشکده امنيت
طرح جويشگر بومي	· مجري پروژه · مدير گروه · مدير تجاري‌سازي · رييس ‌اداره ‌قراردادها · رييس ‌پژوهشکدIT
طراحي و ساخت سيستم‌هاي انتقال نوري POTN با قابليت ROADM تا نرخ بيت 100G	· مجري پروژه · مدير گروه · مدير تجاري‌سازي · رييس‌اداره‌ قراردادها

جمع آوري و پردازش اطلاعات: يين بررسي دو تا سه مورد را براي تعميم نتايج کافي مي‌داند ]33[. اگرچه هر پروژه فاوا از نظر تأثير عوامل مختلف عيني و ذهني بر نتايج پروژه منحصر به فرد است، با اين حال، همه آنها از نظر تعامل ذينفعان مختلف فاوا، که سطح مشارکت آنها از پروژه‌اي به پروژه ديگر متفاوت است، مشابه هستند.براي اجراي پروژه‌هاي فاوا، لازم است ذينفعان مختلف تعامل داشته باشند. نتيجه موفقيت‌آميز پروژه به کارايي اين تعامل بستگي دارد.

جمع‌آوري داده‌ها: با توجه به ملاحظات فوق و با هدف دستيابي به روايي سازه، چارچوب گردآوري داده‌ها براي اين پژوهش، در يک رويکرد دو وجهي سازماندهي شده است: 1) مصاحبه با مجريان پروژه‌ها، مدير تجاري‌سازي، رييس ‌اداره ‌قراردادها، مدير گروه براي جمع‌آوري بينش جامع در مورد مشارکت در تجاري‌سازي صنعت فاوا . 2) جمع‌آوري داده‌ها در مورد چهار مورد واقعي پروژه‌هاي فاوا قابل توجه براي مطالعات موردي خاص.

طبق جدول 4 افراد در فعاليتهاي پروژه‌هاي فناوري فاوا، از جمله NPD، تجاري‌سازي محصول، و تعامل با دولت از نظر بودجه، سياست‌گذاري، و برنامه‌هاي ايجاد انگيزه مشارکت داشته‌اند.

3 يافته ها

3-1 معرفي پژوهشگاه و مطالعات موردي منتخب

پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات در سال 1349 با نام مرکز تحقيقات مخابرات ايران با امضاي تفاهمنامه بين دوَل ايران و ژاپن تأسيس شد و به طور محدود فعاليتهاي تحقيقاتي خود را که پيش از انقلاب اسلامي عمدتاً ماهيتي دانشگاهي داشت، آغاز کرد. با پيروزي انقلاب و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي، اداره امور مرکز تحقيقات مخابرات ايران به وزارت پست و تلگراف و تلفن وقت واگذار شد و اين مرکز به عنوان بازوي تحقيقاتي و مشاوره‌اي در اين وزارتخانه فعاليت‌هاي گسترده‌اي را دنبال کرد. بازنگري در ساختار فعاليت‌هاي مرکز با هدف خودکفايي، استقلال فني و تخصصي، مسؤولان را بر آن داشت تا نسبت به تحقيق و توسعه به ويژه تحقيقات کاربردي در زمينه فناوري مخابراتي اولويت خاصي قائل شود. در سال 1376 اين نهاد پژوهشي به پژوهشکده ارتقاء يافت و در سال 1384 با تأسيس سه پژوهشکده به مؤسسه تحقيقات ارتباطات و فناوري اطلاعات و در سال 1391 از مؤسسه به پژوهشگاه ارتقاء يافت. اين پژوهشگاه هم اينک با دارا بودن چهار پژوهشکده به عنوان، قطب پژوهشي عالي فناوري ارتباطات و اطلاعات کشور محسوب شده و نقش مهمي را به عنوان مشاور مادر تخصصي در بخش فاوا دارد. در سياست‌هاي ابلاغي برنامه ششم توسعه، حمايت از شرکتهاي توليدکننده صنعت فاوا و رصد فناوري‌هاي پيشرفته و توليد محصولات بومي به عنوان يکي از وظايف به پژوهشگاه سپرده‌شده‌است.

الف-مورد کاوي اول : آنتي ويروس پادويش

پادويش (Padvish) «يک ضدويروس ايراني قابل رقابت با ضدويروس‌هاي رايج است که تمام مراحل طراحي و پياده‌سازي آن به دست تيم مجرب داخلي صورت گرفته است و قابليت شناسايي و مقابله با بدافزارهاي رايج را دارد». اين محصول به پشتوانه فناوري شبکه ابر کاربران و تيم تحليل بدافزار قوي، قادر است به شناسايي جديدترين بدافزارها در کمترين زمان ممکن بپردازد و يکي از تفاوت‌هاي مهم اين محصول با‌ سايرنمونه‌هاي خارجي، پشتيباني از مشتريان و وجود تمامي‌ فناوري‌هاي توسعه‌يافته به همراه تيم توليد‌ در داخل کشور مي‌باشد. پژوهشگاه در ابتداي سال ۹۰ و بر اساس الزامات اسناد بالادستي نظير سند افتا، برنامه پنجم توسعه و مأموريت شوراي عالي فضاي مجازي بر ضرورت انجام فعاليت در اين حوزه‌ و نيز تحليل بازار فناوري، اقدام به تعريف پروژه «دستيابي به فناوري بومي‌ ضدبدافزار (آنتي‌ويروس)» کرد. با برگزاري فراخوان براي اين پروژه،‌يک شرکت خصوصي به عنوان شرکت با صلاحيت بيشتر نسبت به بقيه شرکت‌کنندگان تشخيص داده شد (با شاخص دانش ‌فني مرتبط و بهترين توان مديريتي لازم) و بدين ترتيب قرارداد مشارکتي براي «توليد فناوري ضدبدافزار بومي‌» ميان طرفين منعقد شد.

ب-موردکاوي دوم مرکز عمليات بومي‌ SOC

مرکز عمليات امنيت، مرکزي است که با پايش 24 ساعته شبکه و رسيدگي به گزارشات رخدادهاي امنيتي سعي مي‌کند وقوع حوادث امنيتي در شبکه هدف خود را در سريعترين زمان ممکن شناسايي کرده و براي رفع آن اقدام نمايد. بسته به شبکه هدف و امکانات موجود انواع مختلفي از مرکز عمليات امنيت وجود دارند ولي هدف تمامي‌ آنها تشخيص سريع حوادث و عکس‌العمل به موقع در قبال آنهاست. درصورتي که سازماني مايل به صرف هزينه‌هاي بنيادي در زمينه امنيت نباشد، مي‌تواند سرويس‌هاي امنيتي از طريق مراکز ارايه‌دهنده سرويس‌هاي امنيتي دريافت نمايد که اين امکان نيز در اين پروژه فراهم شده است تا از طريق ارسال اطلاعات شبکه و ايجاد تعامل با مرکز سرويس‌دهنده امنيتي، پايش ترافيک سازمان انجام شود و خدمات حفاظت و پشتيباني امنيتي و مديريت پاسخ به حادثه از طريق اين مراکز اجرايي مي‌شود.

اهداف پروژه: 1) برپاسازي مرکز عمليات امنيت کاملاً بومي‌ با سخت‌افزار و نرم‌افزارها و فرآيندهاي مورد نياز در سطح ملي

2) کسب دانش و فناوري‌هاي لازم بومي‌ در ارتباط با فناوري‌ها واحدهاي سخت‌افزاري، نرم‌افزاري و فرآيندهاي مرکز عمليات امنيت با هدف توليد محصول و ارايه سرويس در زمان محدود.

3) آموزش وتربيت نيروي انساني متخصص درفناوري‌ها مراحل طراحي، پياده‌‌سازي، تست واحدها، راه‌اندازي، ارزيابي سامانه، توسعه، نگهداري و پشتيباني مطابق استانداردهاي بين‌المللي.

فراخوان عمومي‌ مشارکت در پروژه «مرکز عمليات امنيت بوميSOC» در سال 93 و با چند نوبت تمديد انجام شد. از ميان 36 شرکت متقاضي، بعد از بررسي در نهايت قرارداد کنسرسيومي متشکل از سه شرکت جهت توسعه و تجاري‌سازي محصول قراردادي براي يک دوره 5 ساله منعقد شد.

ج-مورد کاوي سوم طرح جويشگر بومي‌

با توجه به اهميت موضوع جويشگر بومي‌ و رهنمودهاي مقامات عالي کشور‌ در خصوص راه‌اندازي آن، اين طرح در نيمه دوم سال 93 کليد خورد. چشم‌انداز طرح 5 ساله؛ شامل3سال توسعه و 2 سال نگهداري و پشتيباني ديده شده‌ بود تا با توجه به سهم 100 ميليون جست‌وجوي روزانه گوگل،‌ به سهم 30 درصدي از طريق جويشگرهاي بومي‌ با ارايه خدمات جديد برسد. شرکت‌هاي خصوصي حاضر در طرح جويشگر بومي،توان سرمايه گذاري در بخش‌هاي مختلف جويشگر را نداشته و نياز به حمايت دارند.

در گام اول طرح جويشگر بومي‌ با هدف توسعه و اشاعه فناوري‌هاي مورد نياز در جويشگرهاي بومي‌ وخدمات جانبي آنها 43 پروژه از طرح جويشگر بومي‌ توسط بخش‌هاي خصوصي و دانشگاهي کشور اجرا شد. در اين گام از طرح 26 پروژه محصول محور بوده و منجر به دستاوردهاي ملموس در حوزه خدمات جويشگرهاي بومي‌ و سامانه‌هاي پردازشي خط و زبان فارسي شد. از محصولات اين مرحله مي‌توان به جويشگرهاي متني و تصويري،‌ سامانه‌هاي تحليل و جست‌وجوي خبر، جويشگرهاي نقشه و سامانه آدرس‌يابي،‌ سامانه جست‌وجوي مستندات علمي‌،‌ مترجم‌هاي ماشيني،‌ رايانامه بومي‌ و بسترهاي توسعه محتواي فارسي نظير دانشنامه آزاد فارسي و گراف دانش اشاره نمود.

در گام دوم نقشه راه،‌ حمايت‌هاي دولت در راستاي سرمايه‌گذاري در شکل گيري ائتلاف‌هاي راهبردي و ايجاد كنسرسيوم ميان بازيگران اصلي طرح به منظور ايجاد و توسعه سكو‌هاي جويش شد.

در گام سوم به تبعيت از گام دوم،‌ ائتلاف‌هاي راهبردي شکل گرفته يکپارچه شد تا يك بستر کاملا يکپارچه و توانمند و نيز اكوسيستم پايدار جويشگر بومي‌ حاصل شود.

بر اساس اهداف فوق،‌ سياست‌هاي توسعه جويشگربومي‌ به منظور ارايه تمامي خدمات كنار هم ارايه بر روي يک بستر توانمند جويشگر بومي‌ با اقدامات اشاعه‌گرا آغاز شده و با سياست‌هاي مأموريت‌گرا دنبال شد. اين سياست‌ها تحت تأثير عوامل محيطي در چهار حوزه بازار،‌ صنعت،‌ پژوهش و فناوري و محيط اقتصادي و اجتماعي تعيين شدند: 1) توسعه بازار خدمات جويش، 2) توسعه صنعت جويشگر بومي، ‌3) توسعه دانش و پژوهش و 4)توسعه محيط اقتصادي و اجتماعي. در ادامه اولويت‌هايي مطرح در طرح جويشگر بومي‌ معرفي مي‌‌شود ]34[:

الف) بازار نوظهور- اولويت اين طرح در راه‌اندازي خدمات محلي و خدمات وابسته‌ بوده است. ب) فرآيند کسب وکار- در کنار تهيه خدمات،‌ آماده‌سازي بستر فني عملياتي جويشگر بومي‌ مانند سامانه ورود يکتا،‌ بستر رايانش ابري و غيره از ديگر اولويت‌هاي اين طرح در اين مرحله بود. ج) مرحله انتشار جويشگر- در اين مرحله تعامل با ‌ذي‌نفعان در زمينه‌هاي مختلف (جمع‌آوري ايده‌ها، نحوه ساختار مشارکت کارآفرينان و شرکت‎هاي نوپا، جذب استعدادهاي برتر و نخبگان، توسعه بسترهاي توليد محتوا توسط کاربران) و تحليل‎هاي مرتبط با آن (فرآيند کسب وکار) و ايجاد محيط مجازي همکاري بازيگران (حکمراني شبکه‌اي) از اولويت‌ها بوده است. د) مرحله همگرايي جويشگر- در اين مرحله توسعه مدل همکاري بازيگران شبکه ارزش و تشکيل کنسرسيوم جويشگر بومي‌ (حکمراني شبکه‌اي)، طراحي مدل سرمايه‎گذاري مشترك طرح جويشگر بومي،‌ توسعه خدمات ارزش‌افزوده بومي‌ منطبق با نيازهاي کاربران، پلتفرم ايجاد ارزش مکمل (پلتفرم ايجاد ارزش مشترك) جهت ارايه خدمات فروش و اجاره مسکن،‌ خودرو،‌ خدمات جست‌وجو براي افراد کم توان،‌ مجله اينترنتي،‌ گردشگري،‌ آموزش و يادگيري از مدارس (چشم‌اندازمشترك) در اولويت بوده است.

د-مورد کاوي چهارم طراحي و ساخت سيستم‌هاي انتقال نوري POTN با قابليت ROADM تا نرخ بيت 100G

فناوري‌هاي مرتبط با صفحه كنترل هوشمند در لايه‌هاي الكتريكي و نوري يكي از فناوري‌هاي نو است كه در شبكههاي انتقال امروزي و آينده كاربرد بسيار زيادي دارد. لذا باتوجه به ماهيت نرم‌افزاري اين فناوري‌ها و كاربرد گسترده آنها، طراحي و پياده‌سازي و بومي‌سازي صفحه كنترل هوشمند نيز در سيستم‌هاي POTN بسيار مهم و از جايگاه ويژهاي برخوردار است.

شبكههاي مخابراتي آينده با توجه به رشد قابل توجه ترافيكهاي اينترنت، در نواحي گستردهاي عمل كرده و قابليت پشتيباني از دامنه وسيعي از ترافيكها تا نرخ ترابيت را دارند. با توجه به اين موضوع، نياز كشور به شبكههاي انتقال نوري پرظرفيت (100G و بالاتر) بسيار ضروري بوده و به تبع آن ساخت و بكارگيري (بومي‌سازي) سيستم‌هاي مخابرات نوري پرظرفيت نيز مطرح مي‌شود. در شبكه‌هاي انتقال نوري امروزي از فناوري‌هاي جديد شامل ROADMهاي چند درجهاي، صفحه كنترل خودكار هوشمند، انتقال بسته و OTN با عنوان سيستم‌هاي POTN استفاده مي‌شود، به همين دليل امروزه روند حركت از فناوري انتقال WDM نقطه به نقطه به سمت فناوري شبکه (ROADM) است. تجهيزات POTN به‌منظور انعطاف‌پذيري فراز و فرود (Add/Drop) به گرهها در يك حلقه و همچنين به هم اتصال حلقهها و يا ساختن توپولوژي به‌طور مؤثر مورد استفاده قرار ميگيرند.

در سالهاي اخير شاهد روند حرکت به سمت صفحه کنترل يکپارچه SDN هستيم. پياده‌‌سازي‌هاي اوليه SDN اغلب در کاربرد‌هاي مراکز داده متمرکز شده بود. اما با افزايش ظرفيت‌هاي انتقال در شبکه‌هاي مخابرات راه دور (به خصوص فراگير شدن فناوري 100G و روند رو به رشد نرخ‌هاي انتقال فراتر از 100Gb/s)، هوشمندي SDN در سطح انتقال مي‌‌تواند ابزار مفيدي براي اپراتور‌ها به منظور کنترل مؤثر، سريع و هوشمند ظرفيت سرويس‌ها باشد. به عبارت ديگر، هرچه سرعت‌هاي انتقال بيشتر شود، براي جلوگيري از هدر رفت منابع بايد انعطاف‌پذيري و توانمندي بيشتري در صفحه کنترل و مديريت شبکه وجود داشته باشد که اين امر از طريق SDN قابل تحقق است.

3-2 تجزيه و تحليل براساس داده‌هاي مصاحبه با ذينفعان

· تحليل تم (مضمون)در مطالعه موردي

طبق نظر براون و کلارک(2006)قوانين محکم و روشني در مورد اينکه چه چيزي يک مضمون را مي‌سازد، وجود ندارد. در کار انجام شده، برخي از مفاهيم بررسي شده به وضوح در يک مضمون قرار گرفتند. در پايان اين مرحله، مفاهيمي‌ (کدها) که به نظر مي‌رسد چيز خاصي در مورد سؤاالات پژوهش مي‌گويند در مضامين وسيع‌تر سازماندهي شدند. مضامين عمدتا توصيفي بودند؛ يعني الگوهايي را در داده‌ها توصيف مي‌کردند که به سؤال تحقيق مربوط بودند. اکثر مفاهيم مربوط به يک مضمون هستند، گرچه بعضي از آنها با بيش از يک مضمون ارتباط دارند‌‌، در مرحله‌ي کنوني پژوهشگر با تجميع مضامين فرعي در گستره‌اي معنايي وسيعتر به مضامين اصلي مي‌رسد؛ در اين مرحله تمام داده‌هاي مربوط به هر مضمون جمع‌آوري مي‌شوند. اين کار با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA2020‌ انجام مي‌شود در اين پژوهش طي مرحله جمع‌آوري دادهها، پس از انجام هر مصاحبه، کدگذاري آن مصاحبه صورت ‌‌پذيرفت. و کدهاي آن با کدهاي مصاحبههاي قبل مقايسه ‌شد. شکل2 براي نمونه قسمتي از کدگذاري يکي از مصاحبههاي پژوهش (مربوط به مورد پادويش) را نشان مي‌دهد.

$C:\Users\Sepehr\Pictures\Screenshots\Screenshot (8).png$

شکل 3. نمونه کدگذاري مورد پادويش

برخي از تغييراتي که محقق در اين مرحله ايجاد کرد، عبارتند از: مضمون بودن، يعني حالت الگوواره‌گي و زمينه‌اي بودن مضامين فرعي و اصلي، بررسي و بازبيني شد و برخي مضامين حذف شد يا اصلاح و تغيير يافت. سعي شد مضامين، هم وضعيت، هم تجربه و هم کيفيت را شامل شوند. بررسي 4 فناوري پيچيده، مطابق چارچوب مفهومي‌ استخراج شده اين تحقيق،‌ به عنوان نمونه‌اي از تجاري‌سازي فناوري حوزه فاوا مبتني بر مشارکت است که امکان دسترسي به داده‌هاي آن براي محقق وجود داشت و از طريق مصاحبه با مجري و کارشناسان طرح مورد تحليل قرار گرفت. براساس اين الگو ابتدا بازيگران و ‌ذي‌نفعان شناسايي و طبقه‌بندي شدند و سپس نقش و اهميت هريک از بازيگران و روابط بين آنها تعيين و در نهايت راهبردهايي جهت توسعه اين مدل ارايه ‌شد.

تحليل ميان موردي: با مقايسه تفاوت‌ها و تمايزهاي موجود در چهار مورد مطالعه، چارچوبي براي تجزيه و تحليل كليه مطالعات صورت گرفته تدوين شده تا در نهايت با استفاده از اين چارچوب، الگوي تجاري‌سازي فناوري‌هاي پيچيده مبتني بر مشارکت تدوين شود.

الف) ذي‌نفعان

در بررسي چهار مورد فناوري پيچيده، ‌ابتدا ذي‌نفعاني که در هر مطالعه دخالت داشتند به تفکيک طبق جدول 5 استخراج شدند. بخش‌هاي دولتي و خصوصي در فاوا داراي منافع مشترک هستند و تعادل بين منافع عمومي‌ و خصوصي تنها از طريق مشارکت حاصل مي‌شود. با اين حال، ‌ذي‌نفعان عمومي‌ از نظر انگيزه براي مشارکت در پروژه‌هاي فاوا با ‌ذي‌نفعان خصوصي متفاوت هستند. ‌ذي‌نفعان‌ بخش عمومي‌ شامل دولت، پژوهشگاه، تأمين‌کنندگان زيرساخت و ‌ذي‌نفعان بخش خصوصي شامل: شرکت دانش بنيان، سرمايه‌گذاران، محققان، کاربران، ارايه‌دهندگان خدمات، واسط تبليغات، تجميع‌کننده اطلاعات، توزيع‌کننده.

جدول 5. استخراج ‌ذي‌نفعان چهار مورد مطالعه

$G:\فصول نهایی\موردها و مصاحبه ها\Screenshots\مطالعات چند موردی\مقایسه ذینفعان.png$

با بررسي 4 مورد فناوري‌هاي پيچيده از طريق مصاحبه با 12 نفر و مطالعه مستندات،‌ مطابق شکل(3) ذي‌نفعان ذيل بيشترين اشتراک را در همکاري دارند :1)دولت،‌ 2) پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات، 3) شرکت دانش‎بنيان، 4) محققان و 5)‌ تأمين‌کنندگان زيرساخت، سرمايه گذاران، توزيع کنندگان.

نقش دولت (وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات): دولت مستقيماً در پروژه‌ها دخالت ندارد و نقش سياستگذار را در توسعه اقتصادي و توسعه فناوري بازي مي‌کند. مباحث امنيتي، زيست محيطي و فرهنگي نيز به عنوان محرک‌هاي اصلي‌ شناخته شد‌‌،‌ با مصاحبه با 12 نفر در بخش فاوا مشخص شد که چرا‌ دولت به سمت اين 4 مورد‌ پروژه رفته: 1) بحث امنيتي: جلوگيري از خروج اطلاعات،‌ 2)اجتماعي: اشتغال و توسعه اقتصادي، 3) افزايش توانمندي بخش خصوصي، 4)حمايت از در دست گرفتن فناوري‌ها توسط بخش خصوصي 5) توسعه فرهنگي.

پژوهشگاه: نتايج مصاحبه نشان داد که پژوهشگاه به عنوان کارفرما و مجري اصلي پروژه، ضمن سرمايه‌گذاري در پروژه، فراخوان همکاري به شرکت‌هاي توانمند ارايه مي‌‌کند. شرکت‌ها علاوه بر داشتن توانايي فني در طراحي، ساخت و توليد محصول، بايد آورده مالي مناسبي براي مشارکت در پروژه داشته باشند. پس از به نتيجه رسيدن نمونه‌هاي تحقيقاتي، شرکت بايد نمونه‌هاي توليدي را ارايه کرده و خط توليد محصول را راهاندازي کند.‌ در چنين مشارکت‌هايي مواردي چون تعيين معيارهاي ارزيابي و انتخاب طرف مشارکت، تعيين دقيق آوردههاي هر يک از طرفين، دريافت ضمانتهاي مناسب و تدوين قرارداد مشارکت الزام‌آور، تعيين نحوه انتقال دانش فني حاصل و تعيين نحوه شفافسازي درآمدها و هزينهها حائز اهميت است.

شرکتهاي دانش بنيان: اين شرکتها، به منظور کاهش ريسک توليد فناوري و کاهش هزينه و افزايش بالقوه سودآوري و درآمد و کسب مهارت و دانش و کسب منابع (تبادل تجهيزات و فناوري- کسب استانداردهاي فني- حق امتياز- تأمين منابع انساني ماهر) تمايل به مشارکت دارند. همانطور که اکثر مصاحبه‌شوندگان بيان کردند، معمولاً شرکت‌هايي که فناوري‌‌هاي فاوا را توسعه داده و عرضه مي‌‌کنند، توسط افرادي اداره مي‌‌شوند که فرصت توسعه تجارت خود را در اين راستا مي‌‌بينند. بنابراين بحث اقتصاد مقياس در رقابت‌پذيري هزينه فناوري بسيار مهم است. همچنين اشاره شد که توليد درآمد و افزايش سود براي تأمين‌کنندگان و صاحبان فناوري مهم است.

سرمايه‌گذاران: يافتن منابع مالي براي اجراي پروژه سخت‌ترين بخش براي مجريان پروژه‌هاي فاوا است. همانطور که همه مصاحبه‌شوندگان گفتند، سرمايه‌گذاران به دنبال حداکثر بازده هستند. محرک‌هاي زيست‌محيطي، اجتماعي اقتصادي و امنيت کمتر مي‌‌توانند بر تصميماتشان بگذارند. آنها پس از حداکثرسازي سود در پي بازده بيشتر سرمايه‌گذاري خود هستند. در مورد 1، اين پروژه علاوه بر دولت توسط نهادهاي ديگري تأمين مالي شد که به دنبال کاربرد و مالکيت آن بودند. در3 مورد ديگر، که پروژه توسط پژوهشگاه و دولت‌ تأمين اعتبار شد، بازده شرکت 10 درصد پيش‌بيني شده بود. شرکت دانش بنيان‌ بايد ضمانت عملکرد را براي سرمايه‌گذار پروژه ارايه دهد. قرارداد مشارکت بين پژوهشگاه و شرکت منعقد شد. همانطور که مشاهده شد، براي موفقيت پروژه، داشتن يک آغازگر پروژه، و بعداً يک قهرمان، که اين روند را هدايت مي‌کند، بسيار مهم است. در مورد 1، نقش آغازگر توسط صاحب فناوري (شرکت) و کارشناسان پژوهشگاه انجام شد، از طرفي پژوهشگاه به عنوان يک سازمان پيشرو در پروژه شناخته شد، که همچنين به عنوان تأمين‌کننده مالي پروژه عمل مي‌کند.

توزيع‌کننده: اين ذي‌نفع بيشتر در پروژه پادويش و جويشگر نقش داشت. به گونه‌اي که در مورد پادويش توزيع‌کننده، با شرکت دانش بنيان، قرارداد توزيع محصول با شرط تشويقِ اخذ سود بيشتر با فروش بيشتر محصول منعقدنمود. بصورتي که اگر ميزان فروش محصول بيشتر از يک‌ تعدادي شد به جز سود اوليه، شرکت داراي فناوري درصدي بيشتر به توزيع‌کننده خواهد پرداخت.

محققان: نيروهايي که در پروژه‌ها همکاري مي‌‌کردند چون در توسعه محصول مورد نياز بودند، بخشي از سهام شرکت را براي جلوگيري از خروجشان، به آنها واگذار مي‌‌کردند که انگيزه آنها براي ادامه کار تقويت شود. در 3 مورد: طرح جويشگر و SOC و POTN‌ با پرداخت مستقيم، انگيزه خروج آنها کاهش داده شد.

ب) محرک‌هاي داخلي و خارجي

مطابق جداول 6 و 7 به بررسي دو مضمون اصلي محرک‌ها که شامل دو مضمون فرعي محرک‌هاي‌ خارجي و داخلي‌ در رابطه با 4 مورد مطالعه‌ ميان موردي (پادويش، مرکز عمليات بومي‌‌SOCو طرح جويشگر بومي‌ و سيستمPOTN) است، پرداخته مي‌شود.

جدول 6. کدهاي نهايي، مفاهيم و مضامين مربوط به محرک‌هاي خارجي 4 مورد مطالعه

$G:\فصول نهایی\موردها و مصاحبه ها\Screenshots\مطالعات چند موردی\محرک خارجی.png$

در هر4 مورد،‌ پژوهشگاه‌ آغازگر فرآيند بود. جلسات، بحث‌ها و ارايه‌ها به عنوان يک بستر مشترک براي برقراري ارتباط بين ذينفعان در يک پروژه انتخاب شد. جلسات جداگانه‌اي با ‌ذي‌نفعان عمومي‌ سازماندهي شد تا اطمينان حاصل شود که هيچ مقاومتي در برابر پروژه وجود نخواهد داشت.

جدول 7. کدهاي نهايي، مفاهيم و مضامين مربوط به محرک‌هاي داخلي 4 مورد مطالعه

$G:\فصول نهایی\موردها و مصاحبه ها\Screenshots\مطالعات چند موردی\محرک خارجی.png$

در هر چهار مورد، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات از جزييات اجراي پروژه مطلع شد. اگرچه به نظر مي‌رسيد در هر چهار مورد ارايه شده پروژه‌ها از طرف اعضاي جامعه و نهادها پشتيباني مي‌شوند، اما مصاحبه‌ها نشان داد که هميشه اينطور نيست. بسياري از پروژه‌ها به دليل مقاومت برخي از سازمان‌ها، اعضاي جامعه، در مرحله برنامه‎ريزي متوقف مي‌ شوند. لذا براي دستيابي به هم‌افزايي مشارکت، پروژه نياز به حمايت از همه افراد، سازمان‌ها و مؤسسات فعال در جامعه دارد. برخي از پاسخگويان ذکر کردند که اهداف مشترک بايد توسط همه شرکا درک و پشتيباني شود. با اين حال، اين هميشه اتفاق نمي‌‌افتد، و باعث مي شود تا هزينه برخي پروژه‌ها را افزايش داده و زمان بيشتري طول بکشد تا تکميل شود. نتيجه نهايي اين است که موفقيت پروژه به مشارکت همه شرکا بستگي دارد، نظري که همه مصاحبه‌شوندگان از آن حمايت کردند. در مصاحبه با 12 نفر از مجريان پروژه‌ها و خبرگان، نگراني‌هاي اجتماعي، اقتصادي و امنيتي به عنوان محرک‌هاي خارجي برخي ‌ذي‌نفعان (عمومي‌)‌ براي مشارکت در تجاري‌سازي‌ فناوري، شناخته شد تا باعث ايجاد اشتغال و ارتقا دانش محصولات بومي‌ و جذب استعدادهاي برتر شود. از طرفي، خدمات جست‌وجو براي افراد کم توان، مجله اينترنتي و گردشگري تنها در طرح جويشگر به عنوان محرک خارجي مطرح شد. از انگيزه‌هاي مهم براي مشارکت در اين فناوري‌هاي پيچيده، تأمين نياز داخل در شرايط تحريم در هر 4 محصول مشترک مي‌باشد. امنيت يکي از محرک‌هاي خارجي براي ايجاد مشارکت بين ‌ذي‌نفعان است که به منظور امکان اعمال پروتکل‌هاي امنيتي بومي‌ و افزايش ضريب امنيتي شبکه‌ها و اطلاع از خطرات و تهديدات بالقوه و بالفعل‌ و جهت امنيت داده‌ها دنبال مي‌شود. تأمين سريع نياز ارتباطي در بلاياي طبيعي و بحران‌ها يکي از مهمترين محرکهاي بعد محيطي براي مشارکت در توسعه فناوري POTN‌، شناخته‌شد. شرکت‌هاي دانش‌بنيان به دنبال منابع جديد درآمد براي به حداکثر رساندن سود و درآمدزايي خود بودند. در پروژه‌هاي پادويش و طرح جويشگر‌ برخي تمايل به کاهش هزينه در تأمين سرمايه و به حداقل رساندن هزينه فناوري بودند و برخي از ‌ذي‌نفعان به دنبال کسب دانش و مهارت و برخي نيز فقط به دنبال استفاده از نشت‌ دانش بودند. هر 4 مورد علاقه‎مند فرصتي براي گسترش به بازارهاي جديد بودند‌.به حداقل رسانيدن هزينه فناوري و هزينه پروژه براي ‌ذي‌نفعان پادويش و جويشگر بومي‌ و POTN مهم بود. اين امر با افزايش تعداد پروژه‌ها قابل دستيابي است. همه معتقد بودند که همه ‌ذي‌نفعان،‌ به دنبال مزاياي مالي هستند. البته برخي از ‌ذي‌نفعان در پروژه‌هاي پادويش به‌دنبال استفاده از زيرساخت بودند.

ج) مشارکت: مطابق جدول 8 به‌ بررسي بعد مشارکت ميان‌ 4 مورد مطالعه مي‌‌پردازيم.

جدول 8. کدهاي نهايي و مفاهيم و مضامين مربوط به مشارکت در 4 مورد مطالعه

$G:\فصول نهایی\موردها و مصاحبه ها\Screenshots\مطالعات چند موردی\مشارکت.png$

در ابتداي فرآيند در هر 4 مورد، پژوهشگاه‌ به عنوان صاحب فناوري داراي ويژگي منحصر به فردآگاهي از مزاياي فناوري و رقابت در سرمايه‌گذاري براي آن با تمام سازوکارهاي تشويقي، بود. ساير ‌ذي‌نفعان کم و بيش در مورد فناوري‌ها مطلع بودند. پس از ارزيابي، يک طرح تجاري توسط پژوهشگاه تهيه شد. از طريق‌ اجراي فراخوان‌ توسط پژوهشگاه، به شناسايي تمام کانال‌هاي ارتباطي با ساير ‌ذي‌نفعان جامعه و همچنين دعوت از شرکت‌ها براي‌ طراحي و ساخت‌ و توسعه محصول و تجاري‌سازي پروژه پرداخته شد.

پژوهشگاه جلسات متعددي ترتيب داد. 2 پروژه‌ پادويش و POTN يک طرح تجاري(با معيارهاي ارزيابي براي مشارکت)‌ را تهيه کردند. در هر 4 مورد براي مشارکت بين پژوهشگاه و ساير ‌ذي‌نفعان، نسبت به انجام فراخوان و تدوين قرارداد مشارکت الزام‌آور اقدام شد. براي کاهش ريسک، اقداماتي در پروژه‌هاي پادويش و جويشگر و SOC در چارچوب مفاد قرارداد‌ انجام شد. در پروژه پادويش از طريق پيش فروش محصول و از طريق پدافند غيرعامل، اين خطر کاهش داده شد. قرارداد منع افشاي تبادل اطلاعات به عنوان بستر ارتباطي تمام ‌ذي‌نفعان اصلي‌ 4 پروژه‌ مطرح شد. اهداف مشترک در پروژه‌ها هميشه توسط همه شرکا درک و پشتيباني نمي‌ شوند. موفقيت پروژه به مشارکت همه شرکا بستگي دارد.

د) منابع

مطابق جداول‌ 9 و 10 به بررسي ميان موردي منابع حاصل از مشارکت، مبتني بر دو مضمون فرعي قابليت‌هاي پويا و اثربخشي سازوکارهاي اجرايي‌ در خصوص 4 مورد مطالعه پرداخته‌شد.

جدول 9. کدهاي نهايي، مفاهيم، مضامين مربوط به منابع (قابليت‌هاي پويا) در 4 مورد مطالعه

$G:\فصول نهایی\موردها و مصاحبه ها\Screenshots\مطالعات چند موردی\قابلیتهای پویا (2).png$

جدول 10. کدهاي نهايي، مفاهيم و تم‌هاي مربوط به منابع (اثر بخشي سازو کارهاي اجرايي) در 4 مورد مطالعه

$G:\فصول نهایی\موردها و مصاحبه ها\Screenshots\مطالعات چند موردی\سازو کارهای اجرایی (2).png$

· قابليت‌هاي پويا

ظرفيت جذب: در هر 4 مورد دانش فني محصول موجود در پژوهشگاه از طريق آموزش به اشتراک گذاشته مي‌شود ولي درک ان به قدرت جذب وابسته است.

توانايي هماهنگي: اکثر مصاحبه‌شوندگان ذکر کردند که وجود پژوهشگاه در پروژه کليد موفقيت‌آميز پروژه است. در هر 4 مورد همزمان، پژوهشگاه منابع‌ موجودو وظايف را براي بهبود عملکرد پروژه‌ هدايت کرد. در مورد 1، در طرح تجاري توسط پژوهشگاه، برنامه زمان‌بندي براي همه ‌ذي‌نفعان به طور واضح از شروع تأييديه، شروع ساخت، تأمين تجهيزات و زيرساخت و مهلت اتمام تعيين شد.‌ در هر 4 مورد دريافت اطلاعات تمام قراردادهاي فروش و دريافت اطلاعات توسط تمام ‌ذي‌نفعان اصلي از عملکرد مداوم محصول با هماهنگي و همکاري بين دستگاهي و جلوگيري از دوباره کاري‌ها براي موفقيت پروژه تامين شد. تنها در مورد 2 به‌دليل عدم دستيابي به داده‌هاي بومي، هماهنگي‌ موفق عمل نکرد.

خرد جمعي: مصاحبه‌شوندگان ذکر کردند که همه ‌ذي‌نفعان با توجه‌ به سهمي‌ که‌ در نتيجه پروژه داشته‌اند درک مشترکي از مزاياي‌ 4 مورد براي جامعه و همچنين براي کل کشور داشتند. وظايف هريک از شرکا و شبکه سازي براي جذب منابع‌ نيز مشخص شده بود. در 2 مورد پادويش و SOC، در ابتداي پروژه، هيچ سيستم جمعي براي تکميل موفقيت‌آميز پروژه وجود نداشت. هم‌افزايي مشارکت به ايجاد چنين سيستمي‌ کمک کرد. به عنوان مثال، پس از اتمام پروژه، توانايي آن براي سازماندهي و مديريت پروژه نتيجه يک خرد جمعي بود که در طول اجراي پروژه‌ها توسعه يافت.

· اثربخشي سازو کارهاي اجرايي

سازوکار‌هاي مالي (حمايت‌هاي مستقيم): همانطور که گفته شد، پروژه‌هاي فاوا به منابع مالي بالايي نياز دارند. وجود منابع مالي، در هر چهار مورد، عامل کليدي براي اجراي موفق پروژه‌ها بود که توسط‌ دولت (وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات) تأمين مالي شد. البته بخشي از تأمين مالي مورد 4 از يک شرکت دانش بنيان تأمين شد.

سازو کارهاي تشويقي (حمايت‌هاي غير مستقيم): موردهاي 4 گانه از حمايت‌هاي مالي و مالياتي به‌طور کامل برخوردار نشدند. فقط تا حدودي آنتي ويروس پادويش از حمايت غيرمستقيم برخوردار بود.

سازوکارهاي سياست نظارتي: ايجاد استاندارهاي صنعتي‌ و رگولاتوري در موارد 1 و 3 باعث ايجاد جذابيت در مشارکت شد.

د) تجاري‌سازي موفق: مطابق جدول 11 به بررسي ميان موردي‌ مضون تجاري‌سازي موفق که از مضامين فرعي عملکرد زماني و عملکرد مالي و عملکرد فني تشکيل شده است مي‌پردازيم.

· عملکرد زماني: در موردهاي 1و2و3 اثربخشي ناشي از مشارکت در تجاري‌سازي از نظر عملکرد زماني باعث افزايش سرعت ورود به بازار و سرعت توسعه محصول شد ولي از نظر زمان بازگشت سرمايه تنها موارد 1و 3 به اين مهم دست يافتند.

· عملکرد مالي : از نظر مالي، ‌ذي‌نفعان در مورد 4 پيش‌بيني 400 ميليارد تومان فروش محصول را دارند و موارد 1و 3 با بررسي قراردادهاي فروش به سودآوري رسيده و مطابق قرارداد سهم پژوهشگاه نيز در حال پرداخت است. مورد 4 به‌دليل عدم تأمين اعتبار کافي براي طرح جويشگر و عدم همکاري بعضي از ‌ذي‌نفعان در ارايه اطلاعات بومي،‌ امکان تجاري‌سازي موفق تاکنون به وقوع نپيوسته و تيم راهبردي درحال رفع مشکلات اين طرح (مشتمل برچندين پروژه) مي‌‌باشند.

جدول 11.کدهاي نهايي، مفاهيم و مضامین مربوط به تجاري‌سازي موفق 4 مورد مطالعه

$G:\فصول نهایی\موردها و مصاحبه ها\Screenshots\مطالعات چند موردی\تجاریسازی 4 محصول موفق.png$

· عملکرد فني : موارد 1و 3 در مراقبت از شبکه‌هاي اينترنتي و حفظ اطلاعات شبکه‌ها و شناسايي بدافزارها به خوبي عمل کردند که باعث جذابيت ميان کاربران و افزايش فروش ‌شد.

3-3 مقايسه نتايج اوليه حاصل از تحليل ميان موردي با ادبيات موضوع

يافته‌هاي اين تحقيق از نتايج مطالعات ديگر در مورد تئوري انتشار فناوري پشتيباني مي‌‌کند که بر اهميت نرخ پذيرش فناوري در موفقيت شرکت تأکيد مي‌‌کند]36[.

بنابراين، در اين مطالعه، مشارکت و هم‌افزايي به عنوان يکي از متغيرهاي کليدي است که بر ميزان پذيرش فناوري تأثير مي‌گذارد و به طور بالقوه به سؤالاتي که چن (2005) در مطالعه خود مطرح کرده است، شامل عوامل اصلي تأثيرگذار بر پذيرش فناوري، و تخصيص منابع مي‌پردازد. پنج مرحله مختلف از انتشار فناوري که توسط راجرز (1983) معرفي شد: 1) مرحله آگاهي، 2)مرحله ترغيب، 3) مرحله تصميم، 4) مرحله اجرا و 5) مرحله تثبيت در فرآيند مشارکت‌ هم در طول اجراي پروژه فاوا وجود دارد. در 4 مورد بررسي شده، پژوهشگاه براي ارايه دانش و ترغيب، دولت براي حمايت يا تأمين مالي پروژه‌ها، رهبري را به عهده گرفتند. سپس بخش خصوصي (شرکت دانش بنيان) مراحل پياده‌‌سازي و تأييد پيشقدم شدند. هم ‌ذي‌نفعان عمومي‌ (دولت) و هم ‌ذي‌نفعان خصوصي تمام قابليت‌هاي لازم و مورد نياز را براي تسريع روند انتشار فناوري‌هاي فاوا به دست مي‌آورند. شايان ذکر است که اين پژوهش با بررسي قابليت‌هاي پويا مشارکت ‌ذي‌نفعان، تئوري قابليت‌هاي پويا را توسعه داد. تئوري قابليت پويا که توسط تيس معرفي شد، بيشتر‌ توسعه مطالعات بنيادي در مورد ديدگاه مبتني بر منابع شرکت‌ها بود. بارني، 1991؛ و گرانت، 1991 بيشتر بر پايه منابع يک شرکت به عنوان منبع مزيت رقابتي تمرکز کردند. در مطالعات بعدي اتلي و پائولو(2006) پيشنهاد کردند که منابع مهم شرکت مي‌‌توانند فراتر از مرزهاي يک شرکت واحد باشند]37[. بنابراين،‌ مطالعه آنها بر قابليت‌هاي بين شرکت‌ها متمرکز است. قابليت‎هاي بين شرکتي مي‌‌تواند با کاهش هزينه‎هاي معامله،‌ افزايش انعطاف‎پذيري در مشارکت و کاهش وابستگي آنها به محيط،‌ عملکرد شرکت را افزايش دهد بگونه اي تا منبع اصلي مزيت رقابتي باشد. آنها سه قابليت را براي کسب قابليت‌هاي پوياي مشارکت‎هاي بين شرکتي ارايه دادند: ظرفيت جذب،‌ توانايي هماهنگي و خردجمعي‌]37 [. اين مطالعه نشان داد که قابليت‌هاي پويايي که از طريق‌ مشارکت ‌ذي‌نفعان به دست مي‌‌آيند، به رفع تمام موانع غيرفني و عبور از «دره مرگ» يا همان ريسک شکست زود هنگام براي تجاري‌سازي فناوري کمک مي‌‌کند. اين مطالعه همچنين نشان داد که مشارکت معرفي شده بين ‌ذي‌نفعان اطمينان داد که سازوکارهاي اجرايي موجود به طور کامل مورد استفاده قرار مي‌گيرند، بنابراين فناوري را از نظر مالي جذاب مي‌کند. علاوه بر اين، دولت در مورد اثربخشي سازوکارهاي و سياستهاي اجرايي از طريق مشارکت، بازخورد دريافت مي‌کنند. طبق ادبيات، انواع محرک‌هاي داخلي اين حوزه که باعث مشارکت مي‌‌شود در دسته هاي: استراتژي‌محور،‌ هزينه‌گرا،‌ منبع‌گرا و‌ يادگيري‌محور‌ بوده و طرف عرضه را تحريک مي‌‎کند. ولي در موارد بررسي شده در اين تحقيق، استفاده از برند و براي کاهش ريسک و دسترسي به بازار از محرک‌هايي بود که باعث مشارکت ‌ذي‌نفعان مختلف ‌شد. محرک‌هاي خارجي از منظر سطح تحليل در سه گروه تقسيم‌بندي کرد: گروه اول) عوامل داخلي، گروه دوم) عوامل محيطي، گروه سوم) بر ارتباط ميان طرفين متمرکز شده و تعهد،‌ اعتماد،‌ منفعت متقابل،‌ تناسب فرهنگي و استراتژيک طرفين را معرفي مي‌‌کند. محرک‌هاي خارجي اين تحقيق از ابعاد امنيتي، اقتصادي و اجتماعي، تحريم‌هاي اقتصادي و افزايش توانمندي بخش خصوصي و ارتقا دانش بومي‌ بوده که در مقايسه با مباني نظري، در 4 مورد بررسي شده در بخش فاوا تحريم‎هاي اقتصادي يکي از محرک‌هاي مهم ايجاد مشارکت مي‌‎باشد. به‌طور خلاصه، تحقيق حاضر با در نظر گرفتن نقش مشارکت، تمام مطالعات موجود که ارتباط نزديکي با فرآيند NPD دارند، را در يک الگو يکپارچه سازي کرده است.

3-4 اعتبار سنجي الگوي پيشنهادي در گروه كانوني

به منظور اعتبارسنجي الگوي پيشنهادي، نسبت به توزيع يك پرسشنامه كه تك تك اجزاي تشكيل‎دهنده اين الگو از ديدگاه آنها مورد پرسش واقع شده بود ميان خبرگان و متخصصان تجاري‌سازي اقدام شد. شکل1 مشخصات مدرک تحصيلي و رتبه علمي پاسخگويان را نشان داده است.

نمودار 1.توزيع خبرگان و متخصصان تجاري‌سازي از نظر رتبه علمي

نهايتا 21 پرسشنامه کامل از 25 پرسشنامه توزيع شده بين متخصصان و خبرگان كشور در حوزه‌ پژوهش وتجاري‌سازي فناوري دريافت شد.‌‌ لازم به ذكر است به منظور تحليل محتواي سؤالات چهار گزينه ممكن كه از تحليل محتواي پاسخ‌هاي ارايه شده به اين سؤالات متصور بود: امتياز 1يعني کاملا مخالف، 2 برابر مخالف، 3 خنثي، 4 موافق و 5 کاملا موافق. پيش از ورود به مرحلة تجزيه و تحليل داده ها دربخش كمي، براي بررسي نرمال بودن توزيع داده‌ها از آزمون کولموگروف-اسميرنوف در نرم‌افزار spss استفاده شد براساس نتايج اين آزمون، فرض صفر مبني بر نرمال بودن توزيع داده‌ها تاييد شد. با توجه به نرمال بودن داده‌ها ابتدا از آزمون t-student‌ با مقدار آزمون سه در سطح اطمينان 0.95 استفاده شد.‌ محاسبات صورت گرفته با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد و در نهايت الگوي مذكور با تغييرات اندكي تاييد شد. ضريب همبستگي پيرسون در جدول 12 براي‌ بررسي شدت و جهت روابط‌ ميان متغيرهاي مدل استفاده شد.‌ مطابق اين جدول، ضرايب همبستگي محاسبه شده براي روابط موجود در مدل پيشنهادي تحقيق، معنادار مي‌باشد و عدد مربوط به اين ضرايب مثبت و نزديک به يک است.

جدول 12. همبستگي‌ پيرسون ميان متغيرهاي مدل پيشنهادي

روابط ميان متغيرها	ضريب همبستگي
شرايط اقتصادي و اجتماعي < -سطح مشارکت بين ‌ذي‌نفعان فاوا	0.876
امنيت فاوا <-‌ سطح مشارکت بين ‌ذي‌نفعان فاوا	0.770
هزينه محصولات و خدمات فاوا <- سطح مشارکت ‌ذي‌نفعان فاوا	0.761
مهارت‌هاو دانش‌ <-‌ سطح مشارکت بين ‌ذي‌نفعان فاوا	0703
افزايش سودآوري ‌ذي‌نفعانفاوا ا <-مشارکت بين ‌ذي‌نفعان فاوا	0.601
سطح مشارکت در بين ‌ذي‌نفعان فاوا <-‌ ظرفيت جذب	0.503
سطح مشارکت بين ‌ذي‌نفعان فاوا <- قابليت هماهنگي	0.626
سطح مشارکت بين ‌ذي‌نفعان فاوا <-، خرد جمعي	0.676
سطح مشارکت در بين ‌ذي‌نفعان <- حمايت‌هاي مستقيم	0.660
سطح مشارکت بين ‌ذي‌نفعان مختلف فاوا <- سياست‌هاي نظارتي	0.776
سطح مشارکت ‌ذي‌نفعان مختلف فاوا <- حمايت‌هاي‌ غير مستقيم	0.476
ظرفيت جذب <- عملکرد زماني	0.870
ظرفيت جذب <- عملکرد مالي	0.506
ظرفيت جذب <- عملکرد فني	0.576
توانايي هماهنگي <- عملکرد زماني	0.476
توانايي هماهنگي <- عملکرد مالي	0.770
خرد جمعي<- عملکرد زماني	0.856
خرد جمعي<- عملکرد مالي	0.576
اثربخشي حمايت‌هاي مستقيم <- عملکرد زماني	0.426
اثربخشي حمايت‌هاي مستقيم <- عملکرد مالي	0.750
اثربخشي حمايت‌هاي غير مستقيم <- عملکرد زماني	0.566
اثربخشي سياست‌هاي نظارتي <- عملکرد مالي	0.706
اثربخشي سياست‌هاي نظارتي <- عملکرد زماني	0.676

3-5 تجاري‌سازي مبتني بر مشارکت در بخش فاوا مورد مطالعه درپژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات

شکل 3 الگوي ‌‌تأييدشده تجاري‌سازي مبتني بر مشارکت در بخش فاوا در پژوهشگاه ارتباطات و فناوري را نشان مي دهد. در مرحله اول مصاحبه با 12 نفر از مجريان و متوليان 4 موردکاوي فناوريهاي پيچيده بخش فاوا و در مرحله دوم اعتبارسنجي الگو با استفاده از روش گروه کانوني و انتخاب خبرگان حوزه تجاري‌سازي و دريافت 21 پرسشنامه تکميل شده انجام شد. در ادبیات نظری الگو از عوامل موجود در ادبیات با ذکر منبع استخراج شد و اعتبارش را از اعتبار منابع استفاده شده می‌گیرد. بحث اصلی روی اعتبار ارتباط بین عوامل است. در این مواقع که ارتباط بین عوامل در ادبیات موجود نیست؛ از مطالعه موردی و تجربه زیسته موفق در این زمینه استفاده می شود. در این تحقیق 4 مطالعه موردی تشریح و از نظر منظرهای مختلف بررسی و بکار گرفته شده و در نهایت با گروه کانونی نیز مجدد تایید شده است.

شکل 4. الگوي ‌تأييد شده تحقيق (الگوي ‌تجاري‌سازي مبتني بر مشارکت در بخش فاوا)

1- ذي‌نفعان به همراه نقشي که در موفقيت ‌فرآيند ‌تجاري‌سازي در الگوي ‌تجاري‌سازي مبتني بر مشارکت در بخش فاوا دارند ‌به‌شرح ذيل هستند: الف- دولت (وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات): 1-‌حمايت‌هاي مستقيم (‌تأمين مالي)2-‌ حمايت‌هاي غيرمستقيم (مشوق‌هاي مالي و مالياتي) 3- سياست‌هاي نظارتي (رگولاتوري و تنظيم استانداردها). ب-پژوهشگاه به‌عنوان حامي تحقيقات و توليد: 1- مشارکت مالي و فني در تحقيقات، 2- مشارکت پژوهشگاه در مالکيت فکري طرح، 3- ناظر بر فعاليت‌ها، 4- تسهيل‌کننده ارتباطات حاکميتي، 5-فراهم نمودن امکان توليد محصول نهايي و راه‌اندازي خط توليد در پارک فناوري وابسته به پژوهشگاه طبق ضوابط. ج-شرکت خصوصي دانش بنيان (طرف قرارداد پژوهشگاه و پاسخگوي پروژه): 1-تحقيق و توليد دانش فني و نمونه اوليه 2-بازاريابي و فروش محصول (با همکاري توليدکننده و شرکاي مالي و فني)، 2- مونتاژ و توليد نهايي محصولات. د-بازاريابي و فروش محصول (با همکاري شرکت تحقيقاتي و شرکاي مالي و فني) 1- شرکاي مالي و فني: شرکت‌هاي علاقمند به سرمايه‌گذاري و يا مشارکت فني، 2- همکاري در تحقيق و توليد دانش فني و نمونه اوليه، 3- سرمايه‌گذاري و مشارکت مالي در پروژه. ه‍- بازاريابي و فروش محصول (با همکاري توليد‌کننده و شرکاي مالي و فني).و –محققان، ز-توزيع کنندگان، ح-کاربران

2- تمايل به بهبود شرايط اجتماعي- اقتصادي نيز يک محرک مهم براي مشارکت يا حمايت از پروژه‌هاي فاوا است. P1.2 تأييد شد پس توجيه مزاياي اجتماعي- اقتصادي در طرح جامع يا طرح‌هاي پيشنهادي پروژه در هر 4 مورد وجود داشت. مصاحبه‌شوندگان علاوه بر ايجاد شغل، به توسعه فناوري و جذب استعدادهاي برتر و نخبگان نيز اشاره کردند. پس رابطه مثبت قوي بين محرک‌هاي اقتصادي- اجتماعي و هم‌افزايي مشارکتي وجود دارد.

به منظور کاهش حجم مقاله، ساير نتايج در جدول 13 ارائه شد.

جدول 13. نتايج تاييد سازه هاي الگوي مفهومي درگروه کانوني

فرضيه	رد يا تاييد	توصيف
P1.1	تاييد	تحليل موردي نشان داد که تمايل به دستيابي به امنيت ملي و امنيت شبکه‌ها، محرکي براي مشارکت در سطح پروژه‌ها مي‌باشد.
P1.2	تاييد	رابطه مثبت قوي بين محرک‌هاي اقتصادي- اجتماعي و هم‌افزايي مشارکتي وجود دارد.
P1.3	تاييد	يعني نياز داخل در شرايط تحريم يکي از محرکهاي خارجي مهم براي مشارکت در پروژه‌هاي فاوا مي‌باشد. چون اين محرک در مدل مفهومي اوليه ناشي از مطالعات مباني نظري وجود نداشته و لذا يک گزاره جديد افزوده شده است.
P1.4	تاييد	تمايل به ارتقاي دانش و محصولات بومي به عنوان يک محرک مهم براي ايجاد مشارکت در پروژه‌هاي بخش فاوا تاييد شد.
P1.5	رد	نگراني‌هاي زيست‌محيطي ب عنوان محرک‌هاي خارجي براي مشارکت تشخيص داده نشد.
P2.1	تاييد	تمايل به کاهش هزينه فناوري و پروژه، سطح بالاتري از مشارکت را در بين ذي‌نفعان به همراه دارد.
P2.2	تاييد	کسب دانش و مهارت‌هاي لازم را در توسعه پروژه‌هاي ‌فناوري‌هاي فاوا بدون مشارکت با ساير ذي‌نفعان ممکن نخواهد بود
P2.3	تاييد	تمايل به حداکثر رساندن بازده سرمايه‌گذاري، سرمايه‌گذاران را مايل به پيوستن به پروژه مي‌کند.
P2.4	تاييد	در دسترس بودن منابع مالي براي پروژه‌هاي فاوا يکي از مسائل عمده جذب سرمايه گذار است.
P2.5	تاييد	بين افزايش توانمندي بخش خصوصي در رقابت‌پذيري با ايجاد مشارکت، رابطه قوي وجود دارد
P2.6	تاييد	دسترسي به بازار باعث افزايش انگيزه مشارکت ذي‌نفعان شده است.
P3.1	تاييد	سطح بالاي هم‌افزايي و مشارکت بين ذي‌نفعان باعث گسترش پايگاه دانش آنها شده است.
P3.2	تاييد	مشارکت، باعث تخصيص بهتر منابع و هماهنگ‌سازي فعاليت‌ها(توانمندي هماهنگي) شده است.
P3.3	تاييد	توسعه خردجمعي نتيجه تلاش‌ گسترده پژوهشگاه براي متقاعد کردن ساير ذي‌نفعان براي تخصيص منابع مورد نياز در يک سيستم جمعي براي افزايش اطمينان از موفقيت پروژه بوده است.
P4.1	تاييد	تمامي پروژه‌ها توسط دولت ‌تأمين مالي شده‎اند. دولت با حمايت مستقيم با مکانيزم‌هاي مالي نوآورانه، در موفقيت پروژه و هم‌افزايي مشارکت کرده است.
P4.2	تاييد	اثربخشي ‌حمايت‌هاي غيرمستقيم (مکانيسم‌هاي تشويقي نوآورانه) فاوا از بازخورد پروژه‌ها منتج مي‌شود. ذي‌نفعان مشارکت کننده در پروژه‌هاي مختلف فاوا با دولت لابي مي‌کنند تا مشوق‌هايي را که در شرف اتمام هستند تمديد کند.
P4.3	تاييد	رابطه بين مشارکت و اثربخشي سياست‌هاي نظارتي براي پشتيباني از ‌فناوري‌هاي پيچيده معرفي شده توسط دولت تاييد شد..
P4.4	رد	حمايت‌هاي کاتاليزوري براي اثربخشي سازوکارهاي اجرايي در ايجاد مشارکت مورد تاييد قرار نگرفت
P5.1.1 P5.1.2	تاييد	دانش بيشتر ايجاد شده در اثر مشارکت، که بر عملکرد زماني پروژه تأثير گذاشته است.
P5.2.1 P5.2.2	تاييد	قابليت هماهنگي بالاي پژوهشگاه در مشارکت ذينفعان تأثير مثبتي بر عملکرد زماني و مالي پروژه دارد. پژوهشگاه منابع و وظايف را براي بهبود عملکرد پروژه هماهنگ کرد. همه پروژه‌ها شروع به ‌ارايه جريان‌هاي درآمدي ثابت به صاحبان خود کردند
P5.3.1 P5.3.2	تاييد	خردجمعي بالاي مشارکت ذي‌نفعان تأثير مثبتي بر عملکرد زماني و مالي پروژه داشته است. همه ذي‌نفعان بايد به دقت سهم خود را در به ثمر رساندن پروژه ايفا کنند، اما لازم نيست نسبت به ريز وظايف و فعاليت‌هاي يکديگر آگاهي داشته باشند.
P6.1.1 P6.1.2	تاييد	تأثير ‌حمايت‌هاي مستقيم (مکانيسم‌هاي مالي نوآورانه) مؤثر بر عملکرد زماني و مالي تجاري‌سازي فاوا تاييد شد. پروژه‌ها به جز طرح جويشگر به موقع به اتمام رسيد
P6.2.1 P6.2.2	تاييد	وجود مکانيسم‌هاي تشويقي، مانند اعتبارات مالياتي، بر عملکرد زماني و مالي پروژه تأثير مثبت داشته است.
P6.3.1 P6.3.2 P6.3.3	تاييد	سياست‌هاي نظارتي بر عملکرد زماني و مالي و فني ‌تجاري‌سازي فاوا مؤثر بوده است.

4- نتيجه گيري و پيشنهادات

اين مطالعه چندين نتيجه تحقيقاتي برجسته را به همراه داشت:

اين مطالعه الگويي را براي تحليل نقش مشارکت در ‌تجاري‌سازي فناوري ‌ارايه داد. اين الگو روابط بين محرک‌هاي ايجاد مشارکت، منابع و عملکرد ‌تجاري‌سازي را مفهوم‌سازي کرد. اين الگو بيشتر بر فعاليت‌هاي سطح پروژه با مشارکت همه ذي‌نفعان عمومي و خصوصي فناوري‌هاي حوزه فاوا متمرکز است. شناسايي محرک‌هاي اصلي، ذي‌نفعان فناوري را براي ايجاد مشارکت‌هاي واقعي ترغيب مي‌کند که منجر به هم‌افزايي و کمک به موفقيت ‌تجاري‌سازي مي‌شود. مشخص شد که ذي‌نفعان مختلف انگيزه‌هاي متفاوتي براي مشارکت در پروژه دارند. دولت‌ به عنوان حاکميت با توجه به سياست‌هاي ابلاغي برنامه ششم توسعه، بيشتر تحت تأثير مسائل اجتماعي-اقتصادي، امنيتي و بومي‌سازي فناوري به‌خاطر تحريم‌ها است. در حالي که شرکت‌هاي خصوصي بيشتر به دنبال ايجاد درآمد و فرصت‌هاي حداکثرسازي سود و کسب دانش و مهارت‌هاي لازم و دسترسي به بازار در مورد فناوري هستند. الگوي جديد نشان داد که بدون مشارکت ذي‌نفعان، اهداف و مقاصد ‌تجاري‌سازي نمي‌توانند محقق شوند. علاوه بر اين، تمام ذي‌نفعان خصوصي و دولتي بايد در اين فرآيند مشارکت داشته باشند. مشارکت، باعث يکپارچه سازي ترکيبي از منابع داخلي و خارجي منحصربه‌فرد مي‌شود که ‌تجاري‌سازي فناوري موفق را ايجاد خواهد کرد. دستيابي به دانش جديد، فعاليت‌هاي هماهنگ و خرد جمعي ذي‌نفعان درگير در پروژه محصول مشارکت است. در عين حال مشارکت بر اثربخشي مکانيزم‌هاي اجراي فناوري تأثير مي‌گذارد. قابليت‌هاي پويا و اثربخشي مکانيزم‌هاي پياده‌سازي فناوري به طور مثبت بر عملکرد زماني پروژه و عملکرد مالي و عملکرد فني درک‌شده، تأثير مي‌گذارد («درک شده» زيرا منافع مالي همه پروژه‌ها هنوز محقق نشده است). الگوي ‌تجاري‌سازي مبتني بر مشارکت درک غني‌تري از عواملي را ‌ارايه مي‌دهد که شرکت‌هاي خصوصي درگير در ‌تجاري‌سازي فناوري بايد براي موفقيت در نظر بگيرند.

4-1 نوآوري : موانع غير فني يکي از مهم‌ترين عواملي است که مي‌تواند منجر به تجاري‌سازي ناموفق فناوري بخش فاوا شود صاحب يک فناوري جديد فاوا نمي‌تواند به تنهايي بر موانع غيرفني غلبه کند. در اين تحقيق استدلال مي‌شود که تنها تلاش جمعي از طرف ذينفعان فناوري توانسته به طور قابل‌توجهي منجر به تجاري‌سازي موفقيت‌آميز فناوري‌هاي پيچيده بخش فاوا شود. شناسايي و تبيين نقش ذينفعان و نحوه تبادل دانشي بين آنها با استفاده از مصاحبه و تحليل مضمون از متخصصين داراي تجربه زيسته در چهار پروژه ملي، ارائه الگوي بومي براي صنعت از نوآوريهاي اين تحقيق است.

4-2 پيشنهادات: پيشنهادات اين تحقيق مشتمل بر دو بخش است. بخش اول، پيشنهادات کاربردي قابل ارايه به محققان، مديران، سياستگذاران و بخش خصوصي به منظور اتخاذ تصميمات موثر براي بهبود ‌تجاري‌سازي تكنولوژي‌هاي توسعه يافته به شرح زير است:

اين مطالعه به عنوان الگوي موفق تجاري‌سازي براي پروژه‌هاي ديگر پژوهشگاه ارتباطات مورد سنجش و ارزيابي قرار بگيرد و با اين کار با هدف ارزيابي وضعيت پروژه‌ها براي آسيب شناسي الزامات لازم براي موفقيت تجاري‌سازي پروژه استفاده شود.

اين الگو مي‌تواند به طيف گسترده‌اي از افراد و سازمان‌هايي که در پروژه‌هاي فاوا مشارکت و سرمايه‌گذاري مي‌کنند کمک کند تا با تحقق بخشيدن به مزيت کامل همکاري با ساير ذينفعان، بازده سرمايه‌گذاري‌هاي خود را به حداکثر برسانند.

از بين محرک‌هاي خارجي در بين پروژه‌هاي فاوا اثر عامل امنيتي و اجتماعي اقتصادي و در بين محرکهاي داخلي اثر سطح دانش و مهارت و هزينه، بر مشارکت بيشتر از ساير عوامل بوده است، لذا اين عامل در ساير پروژه‌هاي تجاري‌سازي بخش فاوا لحاظ شود.

پيشنهاد مي‌شود: در ساير پروژه‌هاي فاوا به عامل مالي و سياست‌هاي نظارتي ناشي از مشارکت و تاثير آن بر تجاري‌سازي موفق نسبت به سايرعوامل توجه بيشتري شود.

بخش دوم: پيشنهادهاي مرتبط با زمينه‌هاي تحقيقاتي آينده

در آينده با جمع‌آوري اطلاعات تجاري‌سازي پروژه‌ها با استفاده از شاخص‌هاي بيان شده در الگوي تجاري‌سازي اين تحقيق، مي‌توان به تحليل و آينده‌پژوهي پروژه‌هاي تجاري‌سازي با استفاده از روش‌هاي کمّي نظير سري‌هاي زماني استفاده کرد. يکي از مولفه‌هاي استخراج شده در اين پژوهش حمايت مالي مستقيم دولت و نقش آن در تجاري‌سازي موفق است بررسي‌ها نشان داد علت ناموفق بودن جويشگر بومي، عدم تداوم حمايت‌هاي مالي دولت بود، موردي که مي‌توانست در زمان قطع شبکه اينترنت راهگشاي ارتباطات داخلي کشور باشد. پيشنهاد مي‌شود در آينده شاخص‌هاي سياستهاي حمايت‌هاي مالي مستقيم و روش‌هاي آن بصورت جزيي‌تر بررسي و اثر آن بر موفقيت تجاري‌سازي ساير پروژه‌ها بررسي شود. محققان آينده مي‌توانند تلاش کنند تا تأثير مشارکت بر هر مانع غيرفني ‌تجاري‌سازي فناوري را بررسي کنند. تحقيقات آينده مي‌تواند الگوي ‌تجاري‌سازي مبتني بر مشارکت را به صنايع ديگر مثل پتروشيمي و برق گسترش دهد.

محدوديت‌هاي متعددي در اين مطالعه وجود داشت که به‌طور خلاصه مي‌توان موارد ذيل را بيان کرد: 1- وجود تجربه زيسته براي محقق به علت اشتغال در پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات و امکان عدم اعلام بعضي نکات به دليل امنيت شغلي، 2- محدوديتهاي ذاتي ابزار پرسشنامه: عدم تمايل افراد به تکميل پرسشنامه، 3- نبود پايگاه داده متمرکزي مربوط به تجاري سازي پروژه‌هاي فاوا. تحقيقات آينده مي‎تواند با غناي داده‌هاي جمع آوري شده به مرور زمان، موثر تر باشد.

مراجع


	[1] Balachandra, P., Hippu Slak, Kristle, Nathan, and Sdhakara, Reddy, B., “Commercialization of Sustainable Energy Technologies, Renewable Energy”, Vol. 35, pp: 1842-1851. 10,2010.
	[2] Kang Ho Bong, Yoonmi Shin, and Jaemin Park, “Do Firms’ Efforts Matter? An Innovation Mechanism in Public Technology Commercialization”, IEEE ransactions on Engineering Management, PP: 99, 2020.
	[3] Sharma, M., Kumar, U., & Lalande, L... Role of university technology transfer offices in university technology commercialization: case study of the Carleton University Foundry Program. Journal of Services Research, 6, 109, 2006. [4] Ashish Kumar Jhal & Indranil Bos., Linking Drivers and Outcomes of Innovation in IT Firms: The Role of Partnerships, Springer Science+Business Media, LLC, part of Springer Nature, 2020. ]5 [ثقفي، ف. افتخاري،ح.،تبيين مهم‌ترين چالش‌ها و عوامل موفقيت تجاري‌سازي دستاوردهاي پژوهشي (مورد مطالعه: پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات)، بهار1396، نشريه علمي پژوهشي مديريت فردا، سال 16، صفحه 47الي68.
	[6] Jiangping Wan, Lianyu Liang and Dan Wan ,Research on Risk Factors of Commercialization with Grounded.Theory,Journal.Of Computers.,Vol.8, No.9, Sept 2013.
	[7] Outi-Maaria Palo-oja ,Challenges in academic commercialization: a case study of the scientists' experiences, Article in International Journal of Knowledge Management Studies , University of Eastern Finland, 2017.
	[8] Best, D.,Industry and Government Seek R&D Synergy, Prepared Food, 1989, 158(2).
	[9] Camilleri, P., and Humphries, P., “Creating synergy: Developing new forms of partnership between university and industry” Australian Social Work, vol.58(1),pp. 26-35, 2005.
	[10] Krishna A., Partnerships between local governments and community-based organisations: exploring the scope for synergy, Public Administration and Development. October 2003, 23(4), 361 – 371, 2003.
	[11] Wang, “Service development research for ICT companies based on service science analysis”, Journal of Software, vol. 7(4), pp. 895-903, April 2012.
	[12] Iqbal Wahyu Saputra, “A business strategy formulation for commercializing university-created technology: A university spin-off” Published by the American Institute of Physics Citation: AIP Conference Proceedings, 2018.
	[13] Visnjic, I., Neely, A., Cennamo, C. and Visnjic, N., “Governing the City: Unleashing Value from the Business Ecosystem”, California Management Review, Vol. 59 No. 1, pp. 109-140, 2016, Larrucea, X., Nanclares, F. Santamaria, I. “A Method for Defining a Regional Software Ecosystem Strategy: Colombia as a Case Study”, Technological Forecasting and Social Change, Vol. 104, March, pp. 247- 258, 2016.
	[14] Arbaiah Abdul Razak, Peter A. Murray “Innovation strategies for successful commercialization in public universities” International Journal of Innovation Science Vol. 9 No. 3, pp. 296-314, 2017.
	[15] Ramya Ravi1, Manthan D. Janodia, “Factors Affecting Technology Transfer and Commercialization of University Research in India: a Cross sectional Study”, Journal of the Knowledge Economy,2021.
	[16] Abdul Aziz, Ismi Rajian. “From Innovation to Market: Integrating University and Industry Perspectives towards commercialising Research output, Forum Scientiae Oeconomia, Vol. 8, No. 4, 2020.
	[17] Cooper, R. G., Edgett, S. J., & Kleinschmidt, E. J. “Optimizing the Stage-Gate Process: What Best-Practice Companies Research” Technology Management, Vol. 45, No. 5, pp.21-27, 2008.
	[18] M.Hamidizadeh, M.Hoseini, M.Akhavan, H.Shojaeefard. “A New Consideration on New Product Development Models” International Journal of Automotive Engineering Vol. 8, Number 1, March 2018.
	[19] Rogers, Everett M. “Diffusion of Innovations” New York: Free Press, 1983. [20]Chen CJ.“Technology Commercialization, Incubator and Venture Capital, and New Venture Performance”, Journal of Business Research; 62: 93-103, 2009.
	[21] Lin, B., Lee, Y., and Hung, S., “R&D intensity and commercialization orientation effects on financial performance”, Journal of Business Research, vol. 59(6) ,pp.679-685, 2006. ]22[ عليزاده،پ.، منطقي، م.، سياست‌هاي حمايت از تحقيق و توسعه در بخش کسب و کار، 1398، ويژه‌نامه جامع سياست علم، فناوري و نوآوري، سال يازدهم، شماره 2، صفحه 363 الي378.
	[23]Teece,D.J.“Dynamic capabilities and entrepreneurial management in large organizations:toward a theory of the (entrepreneurial) firm”, European Economic Review,Vol. 86, pp. 202–216, 2016..
	[24] Ettlie, J., And Pavlou, P. “Technology -Based New Product.Development. Partnerships”, Decision Sciences, Vol.37, No. 2, pp. 117-147, May 2006. (Zahra, S., And George, G. “Absorptive Capacity: A Review, Re-Conceptualization, and Extension”, Academy of Management Review, Vol.27, No.2, pp.185-190, 2002. ]25[ رشيدي، م. قيطراني، ف.، مد‎ل‌هاي کسب‌وکار و قابليت‌هاي پويا، 1399، فصلنامه رويکردهاي پژوهشي نوين درمديريت و حسابداري، سال چهارم، شماره34، صفحه 39-59.
	[26] Lasker, R., Weiss, E., and Miller, R. “Partnership Synergy: A Practical Framework for Studying and Strengthening the Collaborative Advantage”,The Milbank Quarterly, Vol. 79, No. 2, pp. 179-205, May2001. ]27[ نامداريان، ل. نعيمي صديق، ع. ساجدي‌نژاد،آ.، تجاري‌سازي نتايج پژوهش: الگوها، سازوکارها و راهبردها، ۱۳۹۷، چاپ اول، انتشارات پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران، صفحه 140-145.
	[28] Pongsiri, N., “Regulation and public-private partnerships, The International Journal of Public Sector Management”Vol. 15(6),pp. 487-495,2002
	[29] Jeongeun Byun1 & Tae-Eung Sung2 & Hyun-woo Park.”A Network Analysis of Strategic Alliance Drivers in ICT Open Ecosystem: With Focus on Mobile, Cloud Computing, and Multimedia”, Springer Science+Business Media, LLC 2017.
	[30] Foxon TJ, Gross R, Chase A, Howes J, Arnall A, Anderson D. UK “innovation systems for new and renewable energy technologies: drivers, barriers and systems failures”, Energy Policy ,Vol. 33,pp. 2123-2137, 2005. [31] Vick, T. E., & Robertson, M. “A.Systematic Literature Review of UK University–Industry Collaboration for Knowledge Transfer: A Future Research Agenda” Science and Public Policy, Vol. 45, No.4, pp.579-590, 2018.

[32] Baxter P, Jack S. ,Qualitative case study methodology: study design and implementation for novice researchers, The Qualitative Report,Vol. 13(4),pp. 544-59, 2008

[33] Yin, R. Case Study Research: Design and Methods. Third Edition. Sage Publications. California, 2004.

]34[ کوثري، س. ياري،ع.ثقفي، ف.، الگوي شکل‌گيري بوم‌سازگان کسب‌وکارهاي مبتني بر فناوري نوآيند، 1399، فصلنامه علمي پژوهشي سياست علم و فناوري سال دوازدهم، شماره 2، صفحه 13 الي 28.

[35] Crowston, K. “A coordination theory approach to organizational process design”, Organization Science 8(2), 157–175. 41,1997.

[36] Weick, K.E., and Roberts, K.H. , “Collective mind in organizations: Heedful interrelating on flight decks”. Administrative Science Quarterly”, 38(3), 357–381,1993.

]37[گودرزي،م، بامدادصوفي، ج، اعرابي، س، و اميري، م..(1390). «الگوي فرآيند تجاري‌سازي فناوري در مؤسسات تحقيقاتي دولتي ايران»، فصلنامه سياست علم و فناوري، ص 41- 56

]38[ فردي نيا, مهدي, ثقفي, فاطمه, حقيقت منفرد, جلال. (1400). مدل مفهومي عوامل تشکيل‌دهنده تجاري‌سازي فناوري‌هاي پيچيده مبتني بر مشارکت (مورد مطالعه : طرح جويشگر بومي). نشريه"فناوري اطلاعات و ارتباطات انتظامي،(7)2،صفحه 87-69.

[39] Hoseini, M., Saghafi, F. and Aghayi, E. (2019), A multidimensional model of knowledge sharing behavior in mobile social networks, Kybernetes, Vol. 48 No. 5, pp. 906-929. https://doi.org/10.1108/K-07-2017-0249

شارک

عنوان URL للمقالة

الگوي بومي تجاري سازي فناوري هاي پيچيده مبتني بر مشارکت در بخش فاوا

رایمگ

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية