مقایسه مفهوم مرگ و مرگ‌اندیشی در فلسفۀ میرداماد و مایگل اونامونو
الموضوعات :
1 - استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: فلسفه, عرفان, مرگ, مرگ‌اندیشی, اونامونو, میرداماد,
ملخص المقالة :
مرگ‌اندیشی، پابپای وجوداندیشی، در تمام ساحتهای اندیشه حاضر است. ببیان دیگر، مرگ یکی از کهنترین مسائل فلسفی و عرفانی است که حکیمان و متفکران بسیاری دربارۀ آن بحث کرده و هریک بر اساس مبانی فکری و افق اندیشۀ خویش، در اینیاره سخن گفتهاند. این پژوهش به بررسی و مقایسۀ مفهوم مرگ و مرگ‌اندیشی در فلسفۀ دو اندیشمند بزرگ، مایگل اونامونو و میرداماد میپردازد. بدیهی است این‌دو که هر یک نظام فلسفی و مکتب فکری ویژهیی دارند، در اینباره نیز دیدگاههایی خاص داشته باشند. این پژوهش از نوع تحلیلی‌ـ‌مقایسه‌یی است که با استفاده از منابع کتابخانه‌یی و با استناد به منابع پژوهشی مکتوب انجام گرفته است. این جستار میکوشد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که مفهوم مرگ و مرگ‌اندیشی در فلسفۀ دو فیلسوف مذکور چه معنایی دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان میدهد با توجه به مفهوم مرگ و زندگی، زهدمحوري در تفکر فلسفی و عرفانی هر دو فیلسوف جایگاهی خاص دارد و مسئلۀ مرگ در تفکر هر دو، مسئله‌یی متافیزیکی و هستی‌شناسانه است. بنظر میرسد هر دو فیلسوف معتقدند ترس از مرگ، مسئله‌یی فطری است که همۀ موجودات زنده را میآزارد، اما این ترس با آگاهی انسان از هستی و روش کار طبیعت، تعدیل میشود. بر این اساس، هر دو فیلسوف نه‌تنها مرگ را پدیده‌یی صرفاً نابودگر تلقی نمیکنند، بلکه بعنوان یک امر ایجابی به آن مینگرند.
قرآن کریم.
اونامونو، مایگل (1383) درد جاودانگی، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران: ناهید.
بلاکهام، هـ.ج. (1393) شش متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمة محسن حکیمی، تهران: نشر مرکز.
تافه، تامس (1379) فلسفه آرتور شوپنهاور، ترجمة عبدالعلی دستغیب، آبادان: پرسش.
داودی کهکی، ریحانه؛ ذهبی، سیدعباس (1396) «مرگ و جاودانگی در اندیشه میرداماد»، انسان‌پژوهی دینی، شمارۀ 37، ص24ـ5: 10.22034/ra.2017.27530
شوپنهاور، آرتور (1388) جهان همچون اراده و تصور، ترجمة اي جی پین و رضا ولی‌یاري، تهران: نشر مرکز.
صادقی، مرضیه (1387) «تحليل وجودشناختی رابطه خدا و جهان از ديدگاه ميرداماد»، انديشه ديني، شمارۀ 29، ص41ـ5.
کارترایت، دیوید آي. (1392) واژه‌نامه تاریخی فلسفه شوپنهاور، ترجمۀ محسن اکبري، تهران: نشر معاصر.
مطهری، مرتضی (1399) عدل الهی، تهران: صدرا.
معین، محمد (1378) فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
مگی، برایان (1378) مردان اندیشه، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: طرح نو.
ملاصدرا (1386) مفاتیح الغیب، تصحیح و تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ميرداماد، محمدباقر (1367) القبسات، بکوشش مهدي محقق، تهران: دانشگاه تهران.
ميرداماد، محمدباقر (1380) الجذوات والمواقيت، بکوشش علي اوجبي، تهران: ميراث مکتوب.
ميرداماد، محمدباقر (1381) مصنّفات ميرداماد؛ الصراط المستقيم، سدرة المنتهی،الايماضات، التقديسات، تقويم الایمان، بکوشش عبدالله نوراني، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي.
ميرداماد، محمدباقر (1385) تقویم الایمان و شرح کشف الحقایق، گردآورنده ملاعلی نوری، بکوشش علی اوجبی، تهران: میراث مکتوب.
هایدگر، مارتین (1389) هستی و زمان، ترجمۀ سیاوش جمادی، تهران: ققنوس.
