بررسی دیدگاه ملاصدرا پیرامون اراده الهی
الموضوعات : Studies on Mulla Sadra and the Transcendent Philosophy
1 - استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
ملاصدرا معتقد است با توجه به عدم امکان عروض ارادة حادث بر ذات الهی، سبب ایجاد اشیاء در زمانی خاص، علم الهی به نظام اتمّ و احسن است؛ هر چیزی که مطابق نظام اصلح باشد، ضرورتاً از خداوند صادر میشود و این همان ارادة الهی است. بنابرین، با توجه به بازگشت ارادۀ الهی به علم به نظام احسن، این صفت را باید ذاتی دانست، نه فعلی. مقالۀ پیش‌رو، ضمن پذیرش اصل دیدگاه ملاصدرا در مورد ارجاع اراده به علم به نظام احسن، بر لزوم توجه به اختیار ذاتی خداوند و نیز تمکّن خداوند بر ترک فعل، تأکید میکند؛ سپس به مهمترین ایراداتی که به دیدگاه ملاصدرا وارد شده، پاسخ میگوید و روشن میشود که تغایر مفهومی اراده در انسان و خداوند، بمعنای نفی نظریۀ ارجاع ارادۀ الهی به علم به نظام اصلح نیست. فعلی دانستن صفت اراده گرچه به یک معنا درست است، اما هرگز نمیتواند پاسخی به علت ایجاد اشیاء در زمانی خاص باشد. روایاتی که بر فعلی بودن صفت اراده تأکید داشته‌اند را نیز میتوان بصورتی تفسیر کرد که با نظریۀ ملاصدرا سازگار باشند.
