سنخ‌شناسی احکام کتاب و سنت در تطبیق ضابطۀ مخالفت در قاعدۀ شروط
الموضوعات :
محمد رضا خلیل زاده
1
(مدرس سطوح عالی حوزۀ علمیۀ قم )
الکلمات المفتاحية: شرط, مخالف کتاب وسنت, ضابطه, احکام وضعی, احکام الزامی, احکام غیر الزامی.,
ملخص المقالة :
جایگاه مهم قاعدۀ شروط، در فقه و حقوق تعهدات امری بدیهی است. فقرۀ اخیر این قاعده به استثنای شروط مخالف با کتاب و سنت پرداخته است. شناسایی شروط مخالف کتاب و سنت و ارائۀ ضابطه‌ای که فقیه، حقوقدان و در مواردی دادرس را در تطبیق مخالف با کتاب و سنت بر مصادیق یاری نماید، بسیار راهگشا خواهد بود. عطف نظر به دسته‌بندی مهم احکام کتاب و سنت به وضعیه و تکلیفیه، و احکام تکلیفیه به الزامی و غیر الزامی، محقق را به وجود تفاوت در وجود ضابطۀ مخالف کتاب وسنت رهنمون می‌کند. در این مقاله نگارنده به سنخ‌شناسی احکام کتاب و سنت و ارائۀ ضابطه جهت بازشناسی شرط مخالف کتاب و سنت می‌پردازد.
- اصفهانی، محمدحسین كمپانى. (۱۴۱۸ ق.) حاشيه كتاب المكاسب، قم: أنوار الهدى، چاپ اول.
- امامى، سيد حسن. (بی‌تا) حقوق مدنى، تهران: انتشارات اسلاميه.
- انصاری دزفولی، مرتضی بن محمد. (۱۴۱۱ ق.) كتاب المكاسب، قم: منشورات دار الذخائر، چاپ اول.
- بجنوردى، سيد حسن بن آقابزرگ موسوى (۱۴۱۹ ق.) القواعد الفقهيه، قم: چاپ اول.
- حر عاملى، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ ق.) وسائل الشيعه، مؤسسۀ آل‌البيت علیهم‌السلام، ۳۰ جلدی، چاپ اول.
- حسیني عاملی، سید جواد بن محمد. (۱۴۱۹ ق.) مفتاح الکرامه في شرح قواعد العلامه، قم: دفتر انتشارات اسلامي.
- خمينى، سيد روح‌الله موسوى. (۱۴۲۱ ق.) كتاب البيع، تهران: مؤسسۀ تنظيم و نشر آثار امام خمينى (ره) چاپ اول.
- شهید ثانی، زین‌الدین عاملی. (۱۴۱۰ ق.) الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم: كتاب‌فروشى داورى.
- شهید ثانی، زین‌الدین عاملی. (۱۴۱۴ ق.) مسالک الافهام إلی تنقیح شرائع الاسلام، قم: المؤسسه المعارف الإسلامیه.
- طباطبايى حائرى، سيد محمد مجاهد. (بی‌تا) كتاب المناهل، قم: مؤسسه آل البيت علیهم‌السلام.
- عياشى، محمد بن مسعود. (۱۳۸۰) تفسير العيّاشي، تهران: چاپ اول.
- فاضل مقداد، بن عبدالله سيورى حلی. (۱۴۰۴ ق.) التنقيح الرائع لمختصر الشرائع، قم: انتشارات كتابخانه آيه الله مرعشى نجفى، چاپ اول.
- کاتوزیان، ناصر. (۱۳۸۳) قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: نشر میزان، چاپ دهم.
- موسوی خوئی، سید ابوالقاسم. (۱۴۱۸ ق.) مصباح الفقاهه، قم: کتاب‌فروشی داوری.
- میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن. (۱۴۲۷ ق.) رسائل الميرزا القمي، دفتر تبليغات اسلامى- شعبۀ خراسان، قم: چاپ اول.
- نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى. (۱۴۱۷ ق.) عوائد الأيام في بيان قواعد الأحكام، قم: انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزۀ علميۀ قم، چاپ اول.
