مسئولیت مدنی ناشی از بطلان عقد در حقوق ایران
الموضوعات :
غفار احسان بخش
1
(دانشگاه آزاد یاسوج)
الکلمات المفتاحية: عقد باطل, تحول عقد, حقوق ایران ,
ملخص المقالة :
هدف این تحقیق مسئولیت مدنی ناشی از بطلان عقد در حقوق ایران و مقایسه ان با حقوق آلمان می‌باشد. تحول عقد از راه‌حل‌های جلوگیری از بطلان عقد است. در تحول عقد به اصل آزادی اراده و مواردی که مانع از اعمال این اصل است، بطلان عقد و استیفاء ناروا، چگونگی تعیین عنوان عقد با توجه به اصل صحت و نظر عرف، اقسام اراده و شیوه‌های تفسیر آن پرداخته می‌شود. اراده اشخاص در تنظیم و انعقاد یک قرارداد حاکمیت دارد و به همین جهت در هنگام اختلاف میان طرفین یک عقد در تفسیر قرارداد نقش اساسی را ایفاء می‌نماید. اصل آزادی اراده طرفین در انعقاد عقد در برخی موارد محدود می‌شود این موارد را موانع اصل حاکمیت اراده می‌نامند. در هنگام تعارض اراده واقعی طرفین با این موانع توافق ایشان محکوم به بطلان است. درنتیجه قرارداد ایشان باطل تلقی می‌گردد. بطلان عقود موجب اخلال در نظم اقتصادی جامعه گردیده و برخلاف اصل استحکام عقود است. در حقوق بیگانه درصورتی‌که عقد باطل، ارکان عقد صحیح دیگری را داشته باشد به آن عقد صحيح متحول شده، که آن را تحول عقد می‌نامند. اما در خصوص وجود این نهاد در حقوق داخلی تردید وجود دارد. علت این تردید این است که نه در فقه و نه در حقوق موضوعه مبحث مستقلی در خصوص تحول عقد وجود نداشته اگرچه مصادیق آن یافته می‌شود. این مصادیق در فقه در مباحثی چون اراده مجازی و فساد عقد و ضمان بد مطرح و از آن به انقلاب عقد تعبیر شده است. در این تحقیق سعی درشده است مسائل مسئولیت مدنی ناشی از بطلان عقد در حقوق ایران در بوته مقایسه و بررسی قرار گیرد.
• شعاریان ابراهیم و،ترابی ابراهیم (۱۳۹۳) حقوق تعهدات مطالعه تطبیقی طرح اصلاحی حقوق تعهدات فرانسه با حقوق ایران و اسناد بین‌المللی، چ اول تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
• شوکت حمید (۱۳۹۰)، نظریه تحول عقد پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده حقوق دانشگاه قم
• شهیدی مهدی (۱۳۸۱)، اصول قراردادها و تعهدات جلد ۲، چاپ دوم:تهران: انتشارات مجد.
• شهیدی مهدی،(۱۳۸۵) تشکیل قراردادها و تعهدات،جلد۳، چاپ پنجم:تهران: انتشارات مجد.
• رشتی گیلانی، میرزا حبیب‌الله بن محمدعلی (بی‌تا)،کتاب الإجاره، چاپ اول، قم: بی نا.
• فاضل مقداد جمال‌الدین مقداد بن عبداله (۱۴۰۳ق)، نضد القواعد الفقيه على مذهب الإماميه چاپ اول، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
• کاتوزیان، ناصر (۱۳۹۳) قواعد عمومی قراردادها،جلد، چاپ نهم:تهران شرکت سهامی انتشار.
• کاتوزیان، ناصر (۱۳۹۲)، قواعد عمومی قراردادها جلد۲، چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشارات.
• محقق داماد، سید مصطفی (۱۳۸۳)، قواعد فقه بخش مدنی (۲)، جلد ۲ چ ششم تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
• مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۲ق)، قواعد فقه چاپ سوم:قم مدرسه امیرالمؤمنین.
