آرایه ها و تجزیه تحلیل نقوش گلیم در استان کهگیلویه و بویراحمد
الموضوعات :پری نوروزیان 1 , فاطمه جاودان خرد 2 , سکینه انوری 3 , مسلم متقی زاده 4
1 - دانشگاه علمی کاربدی یاسوج
2 - دانشگاه پیام نور یاسوج
3 - دانشگاه علمی کاربردی
4 - دانشگاه آزاد یاسوج
الکلمات المفتاحية: کهگیلویه و بویراحمد, نقوش, گلیم,
ملخص المقالة :
مردمان و هنرمندان دیار کهگیلویه و بویراحد همانند بومیان مناطق و اقلیم های مختلف، با توجه به فرهنگ و شرایط محیطی و اقلیمی خاص محل زندگی خود سلایق متفاوتی در نحوه کارگیری از نقش ها و رنگ ها در پوشاک، وسایل زینتی و همچنین زیبا سازی محیط خود اعمال می کنند. در واقع منشاء این سلایق و انتخاب، باور و اعتقادات خاص بومیان این منطقه از ایران است که خود به نوع زندگی و ارتباط آنان با طبیعت پیرامون باز می گردد و به صورت نقوش و رنگ های الوان در تولیدات دستی و سنتی این دیار مشاهده می شود. نقش و رنگ به کار رفته درآثار و تولیدات این منطقه بیشتر ملهم از طبیعت پیرامون بوده که در نهایت با پرداخت ذهنی فرد بومی در آثار تجلی می یابد.گاهی نیز شباهت هایی میان این نقوش و نقوش به کار رفته در آثار به جای مانده از قرن ها پیش به چشم می خورد و بعضا شباهت هایی نیز با نقوش بکار رفته درآثار تولید شده در مناطق دیگر مشاهده می شود که با توجه به مواردگفته شده و گستردگی نقوش،سعی شد تا درحد توان و اقتضائات زمانی به بررسی این موارد در بستر نقوش به کار رفته در گلیم این استان پرداخته شود. در این مقاله سعی بر آن است تا با در نظر گرفتن عوامل دخیل در آفرینش دست بافته های محلی مانند طبیعت، فرهنگ و آداب و رسوم و با ریشه یابی نقش و رنگ در این آثار هنری، نحوه ی شکل گیری، تغییر و نشانه شناسی دست مایه کار قرار گیرد و با نگاهی موشکافانه و تأمل برانگیز به تجزیه و تحلیل رنگ و نقوش در دست بافته های زادگاهم به خصوص گلیم های منطقه ی بویراحمد بپردازم و در همین راستا نزدیکی و ارتباط این مقوله ها را با طبیعت و یا فرهنگ و آداب و رسوم آشکار نموده و مورد بررسی و تحلیل قرار دهم.
• افرازی زاده، سید فیض الله، ترانه رنگ ،1391 ،اصفهان ،بهتا پژوهش
• ام ، نوردن تاشکیران، مطالعه ی مفاهیم نمادین و نقش مایه ها بر روی گلیم،1391، ترجمه مهدیه سلیمی بنی محمد افروغ ، شماره 172
• پرهام، سيروس، دست‌بافت‌هاي عشايري و روستايي فارس،1371، جلد دوم، انتشارات اميركبير
• چیت سازیان، امیرحسین و همکاران (1388 .)بررسی تطبیقی فرشینه های اروپا با گلیم ایران، فصلنامه علمی پژوهشی ( 13)
• دست بافتهای عشایری وروستایی فارس، جلد دوم، با همکاری سیاوش آزادی، مؤسسه انتشارات امیر کبیر. تهران 1371، ص35).
• زیبایی های طبیعت دنا، اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان گهکلویه و بویراحمد
• شروانی،مریم، پایاننامه بررسی نقوش در دست بافته های استان کهگیلویه و بویراحمد و کاربرد آن در گرافیک،1389، دانشگاه فنی دخترانه شریعتی تهران
• فریدونی،علیمراد، رنگ و زندگی در استان کهگیلویه و بویراحمد ،1378 ،پایان نامه کارشناسی ارشددانشگاه شاهد،تهران
• محمدزاده، درناز )1381 .)جمع آوري و مطالعه جایگاه نقوش حیوانی در بافته های گلیمی عشایر و بررسی امکان استفاده از آنها در ارائه پیام از طریق نقش گرافیکی. پايان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه الزهرا (س)
• هانس ای. وولف، صنایع دستی کهن ایران ،1372 ،مترجم دکتر سیروس ابراهیم زاده چاپ اول
• مرتضایی،مراد رنگ در گلیم استان کهگیلویه و بویراحمد، 1385، اموزشکده فنی پسران شهید رجایی شیراز
