بررسی نقش حیاط در ارتقاء کارایی عملکردی مدارس ایران (موردکاوی: مدرسه مروی، البرز، کمال و سلمان)
الموضوعات : Islamic Architecture
فرزانه نریمانی
1
,
ملیحه تقی پور
2
,
علی اکبر حیدری
3
1 - دکتری گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز
2 - دانشیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز
3 - دانشیار گروه معماری، دانشگاه یاسوج، یاسوج
الکلمات المفتاحية: مان فضایی, حیاط, کارایی عملکردی, مدرسه, نحو فضا.,
ملخص المقالة :
حیاط در ساختار فضایی معماری سنتی ایرانی از جایگاه ویژهای برخوردار بوده و علاوه بر کاربردهای اقلیمی و جغرافیایی، از منظر طراحی معماری و عملکردی نیز حائز اهمیت بوده است بهاینترتیب که با قرارگیری آن در مرکز بنا و چینش سایر فضاها پیرامون آن، علاوه بر تأمین نور و منظر مناسب برای فضاهای اطراف خود، کیفیات دسترسی به آنها و همچنین نوع و میزان استفاده از آنها توسط کاربران را نیز تحتالشعاع قرار میداده است. این عضو ضروری مدارس ایران در مدارس امروزی به دلیل کمبود زمین و باتوجه به تراکم ابنیه از ساختار کالبدی فضایی بسیاری از مدارس حذف و یا به لحاظ پیکرهبندی مکان آن تغییر کرده است و نقش آن در تغییر کارکرد عملکردی بنا نادیده گرفته میشود. هدف، پژوهش حاضر را در راستای بررسی نقش حیاط بر کارایی عملکردی مدارس سوق داده است و عواملی چون نوع هندسه حیاط و موقعیت قرارگیری آن در پیکره بندی بنا، مورد سنجش قرار گرفته و پس از بررسی ادبیات پژوهش، شاخصهای مرتبط با کارایی عملکردی فضا استخراج و معرفی میگردد و در مرحلة بعد، بهمنظور تحلیل میزان کارایی عملکردی، از دو ابزار ترسیم گراف و همچنین نرمافزار Depthmap استفاده میشود. در مجموع، روش تحقیق کمی و کیفی خواهد بود و چهار مدرسه سنتی و معاصر بهعنوان نمونه موردی انتخاب گردیده است. نتایج نشان میدهد که وجود حیاط با الگوی مرکزی و با هندسه مستطیل یا مربع، بیشترین مقدار کارایی عملکردی، انعطافپذیری، یکپارچگی و نیز قابلیت دسترسی مناسب به فضاها را در مدارس ایجاد میکند.
