«پژوهشِ موردی» در تاریخ: ابزاری میان‌رشته‌ای برای تفسیر جامعه‌شناختی
الموضوعات :
جلال فرزانه دهکردی
1
(دکترای زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه تهران)
الکلمات المفتاحية: میان‌رشتگی, روش پژوهش موردی, پارادایم, تاریخ‌نگاری, تفسیر انبوه, تاریخ‌گفت ,
ملخص المقالة :
این مقاله بر اساس همپوشانی پارادایمیِ تاریخ و جامعه‌شناسی به خصوص در شیوه تحقیق و نظریه‌پردازی آنها نوشته شده است. میان‌رشتگی فضایی در گستره همپوشانی رشته‌های گوناگون و در مرز غیرشفاف آنها است. رشته‌ها را نباید با این بهانه که صرفاً موضوعاتی به ظاهر مشترک دارند به یکدیگر پیوند داد؛ بلکه همپوشانی مفهومی آنها باید با در نظر گرفتن پارادایم‌های مشترک که در هر کدام کاربردی کلیدی دارند صورت گیرد. بخش بزرگی از تاریخ، مطالعه جامعه‌شناختی عصری خاص است و می‌توان این مطالعه را جامعه‌شناسی تاریخی نامید. از دیگر سو، روش پژوهش موردی از جمله روش‌های تحقیق است که در علوم اجتماعی نیز کاربرد دارد. این مقاله با اصالت دادن به پارادایم مشترکی که در بعضی از مکاتب علوم انسانی برای شناخت تاریخ اجتماعی یک عصر وجود دارد و با در نظر گرفتن وجود این پارادایم در روش تحقیق موردی، روش تحقیقِ موردی را برای استفاده درجامعه‌شناسی تاریخی معرفی و تبیین می‌کند. این پژوهش در نهایت این فرضیه را که روش تحقیقِ موردی روشی بایسته در حوزه میان‌رشته‌ای جامعه‌شناسی تاریخی است، اثبات می‌کند. همچنین، با در نظر آوردن مرزهای مشترکی که میان اندیشه‌های مرتبط با تاریخ‌نگاری اجتماعی وجود دارد، بایدها و نبایدهای فرآیند کاربست این روش تحقیق میان‌رشته‌ای با در نظر گرفتن پارادایمی مشترک معرفی می‌شود.
فارسی:
احمدي، بابک (1386) رساله¬ي تاريخ. تهران: نشر مرکز.
ادگار، اندرو؛ سجویک، پیتر (1387)، مفاهیم بنیادی نظریه فرهنگی، مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
استنفورد، مايکل (1387) درآمدي بر فلسفه¬ي تاريخ، ترجمه¬ي احمد گل¬محمدي، تهران: نشر ني.
باثورت، ادموند کلیفورد (1356) تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
رولاند، اس. «میان‌رشتگی» (1387) مبانی نظری و روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای، تدوین محسن علوی‌پور و همکاران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، صص 40-3
شفیعی کدکنی، محمد رضا (پاییز 73- بهار 84) «روابط شیخ جام با کرامیان عصر خویش»، زبان و ادبیات فارسی، ش 6 و 7 و 8.
--------------------- (1385) «سخنان نویافته‌ی دیگر از حمد بن کرام»، مطالعات عرفانی، ش 3.
--------------------- (7-1386) «یک متن کرامی کم‌رنگ شده»، نامه بهارستان، دفتر 14-13.
کلباسی اشتری، حسین (؟) «نگاهی به احوال و اقوال فرقه کرامیه»، پژوهش‌های فلسفی-کلامی، 3و 4.
هاچئون، پت دافی (1387) «رویکرد میان‌رشته‌ای در پژوهش‌های علوم اجتماعی»، مبانی نظری و روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای، تدوین م. علوی‌پور و همکاران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، صص413-393
English:
Ankersmit, F. R. (October 1995) “Historicism: An Attempt at Synthesis” in History and Theory, Vol. 34, No. 3, pp. 143-161.
--------------- (1983) Narrative logic: A Semantic Analysis of the Historian’s Language, Boston: Martinus Nijhoff Pub.
Ashcroft, Bill (2001) Post-Colonial Transformation. London and New York: Routledge.
Barker, Chris and Dariutz Galasinski (2001) Cultural Studies and Discourse Analysis, A Dialogue on Language and Identity. London: Sage publications.
Brannigan, John (1998) Newhistoricism and Cultural Materialism. Hong Kong: Transitions.
Braudel, Fernand (1980) On History, trans. Sarah Matthews, Chicago, Ill: University of Chicago Press.
Castro-Rea, Julián (2010) ‘Hypothesis’ Encyclopedia of Case Study Research. Ed. Albert J Mills and Gabrielle Durepos, Vol. 1. London: Sage publications, 2 vols.445-447.
Dawson, Jane (2010) ‘Thick Description’ Encyclopedia of Case Study Research. Ed. Albert J Mills and Gabrielle Durepos. Vol. 2. London: Sage publications, 2 vols. 942-944.
Deiser, Frederick (1998) Routledge Encyclopedia of Philosophy, Version 1.5, London and New York: Routledge.
Eagleton, Terry (1996) The Illusions of Postmodernism Oxford: Blackwell Publishers Ltd,
Geertz, Cliford (1973) The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books Inc.
Gerring, John (2007) Case Study Research, Principles and Practices. Cambridge: Cambridge University Press.
Hucheon, Linda (1989
