وظیفه مردم در مقابل حکومت از نگاه حضرت یوسف و امام علی (علیهماالسلام)
الموضوعات :بی بی سعیده شمع ریزی 1 , سید حمید شمع ریزی 2 , شهربانو مهینی 3
1 - دانشجوی دکتری علوم قرآن وحدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی ، یزد ، ایران
2 - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، یزد
الکلمات المفتاحية: وظیفه, مردم, حکومت, حضرت یوسف, امام علی,
ملخص المقالة :
یکی از موضوعات مهم در حکومت الهی، پیروی از حاکم عادلی است که بر اساس شریعت حقه اسلام بر کرسی حکومت تکیه زده است. پس مردم موظف به اطاعت از او و رعایت قوانینی هستند که با تصویب آن، برای اجرا اعلام می گردد. در قرآن کریم و به ویژه در حکومت حضرت یوسف و حکومت امام علی علیهما السلام نیز همین مبنا وجود داشته است . بر اساس آیه 21 سوره آل عمران و بسیاری از آیات دیگر قرآن کریم، نتیجه عدم اطاعت از حاکم عادل، حبط عمل انسان سرکش در دنیا و عذاب آخرت خواهد بود. از موضوعات مهم دیگری که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است، وظیفه مردم در مقابل حکومت برای کار و فعالیت است. در سیره و حکومت حضرت یوسف و مخصوصاً امام علی علیهما السلام کارگزاران حکومتی و مردم در انجام وظایف کاری خویش مورد توجه خاص بودند. با مسئولیتی که به حضرت یوسف علیه السلام داده می شود، به دلیل رسیدن قحطی و آمادگی مقابله با آن، خود و همه مردم مصر را به کار وا می دارد. در دوران حکومت امام علی علیه السلام نیز توجه خاصی به امور و کارها داشت و بر اموری مانند: مساوى نبودن نيكو كار و بدكار، توجه به تجار و كنترل بازارو قيمت ها، توجه به قشر مستضعف و رسيدگى به امورآن ها، عدم منت گذاشتن و بزرگ شمردن کارها، عدم خلف وعده، عدم عجله و عدم كندى در برخى امور و غیره تأکید می نمود.
قرآن کریم
نهج البلاغه، نسخه صبحی صالح
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، 1404 ،تحف العقول عن ال الرسول، جامعه مدرسین، قم
ابن منظور الأنصاري الرويفعى الإفريقى، محمد بن مكرم بن على، أبو الفضل، جمال الدين 1414،لسان العرب، چاپ سوم، بيروت، دار صادر
ابن میثم بحرانی ،1375، شرح نهج البلاغه ابن میثم، ترجمه محمدی مقدم قربانعلی و دیگران، 5 جلد، چاپ اول، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
انصاریان حسین ،1379، ترجمه نهج البلاغه، چاپ چهارم، تهران، انتشارات پیام آزادی
جمعی از محققین،1364 ، كاوشىدرنهجالبلاغه(مقالات كنگره سوم)، تهران ، انتشارات بنیاد نهج البلاغه
حکیمی محمدرضا- علی – محمد1353 ، الحياة ، ترجمه آرام احمد، 1395 ، چاپ12، تهران، دلیل ما
دشتی محمد، 1379، ترجمه نهج البلاغه ،چاپ اول، قم، مؤسسه انتشارات مشهور
دلشاد تهرانی، مصطفی، 1396، مدیریت و حکومت در نهج البلاغه، قم، مؤسسه علمی- فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر
شوشتری محمد تقی ،1376، بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، 14 جلد ،چاپ اول ،تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر
طباطبایی محمد حسین 1374، المیزان فی تفسیرالقران، ترجمه موسوی همدانی، سید محمد باقر، چاپ پنجم، قم، انتشارات
اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
طبرسی فضل بن حسن ، 1360 ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجمان، چاپ اول، تهران، انتشارات فراهانی
طبرسی فضل بن حسن، 1377،تفسیر جوامع الجامع ،مترجمان ،چاپ دوم ،مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
کلینی، محمدبن یعقوب، 1407، الکافی، 8 جلد، تهران، دارالکتب الاسلامیه
مجلسی، محمد باقر،1403، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبارالأئمة الأطهار، 1403، 111 جلد، بیروت، دار احیاءالتراث العربی
مطهری مرتضی ،1384، مجموعه آثار، 30جلد، چاپ هفتم ، تهران، صدرا
معین محمد، 1386، فرهنگ معین، چاپ دوم، تهران، انتشارات زرین
مغنیه، محمد جواد، 1378، در سایه سار نهج البلاغه، مترجم: معموری، محمد جواد و دیگران، 6 جلد، قم، دارالکتب الاسلامیه
مکارم شیرازی ناصر،1374، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران، دارالکتب الاسلامیة
مکارم شیرازی ناصر، 1375 ،پیام امام امیرالمؤمنین شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه، 15 جلد، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
161 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 184- 161
وظیفه مردم در مقابل حکومت از نگاه حضرت یوسف
و امام علی (علیهماالسلام)
بی بی سعیده شمع ریزی 1
سید حمید شمع ریزی 2
شهربانو مهینی 3
چکیده
یکی از موضوعات مهم در حکومت الهی، پیروی از حاکم عادلی است که بر اساس شریعت حقه اسلام بر کرسی حکومت تکیه زده است. پس مردم موظف به اطاعت از او و رعایت قوانینی هستند که با تصویب آن، برای اجرا اعلام می گردد. در قرآن کریم و به ویژه در حکومت حضرت یوسف و حکومت امام علی علیهما السلام نیز همین مبنا وجود داشته است . بر اساس آیه 21 سوره آل عمران و بسیاری از آیات دیگر قرآن کریم، نتیجه عدم اطاعت از حاکم عادل، حبط عمل انسان سرکش در دنیا و عذاب آخرت خواهد بود. از موضوعات مهم دیگری که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است، وظیفه مردم در مقابل حکومت برای کار و فعالیت است. در سیره و حکومت حضرت یوسف و مخصوصاً امام علی علیهما السلام کارگزاران حکومتی و مردم در انجام وظایف کاری خویش مورد توجه خاص بودند. با مسئولیتی که به حضرت یوسف علیه السلام داده می شود، به دلیل رسیدن قحطی و آمادگی مقابله با آن، خود و همه مردم مصر را به کار وا می دارد. در دوران حکومت امام علی علیه السلام نیز توجه خاصی به امور و کارها داشت و بر اموری مانند: مساوى نبودن نيكو كار و بدكار، توجه به تجار و كنترل بازارو قيمت ها، توجه به قشر مستضعف و رسيدگى به امورآن ها، عدم منت گذاشتن و بزرگ شمردن کارها، عدم خلف وعده، عدم عجله و عدم كندى در برخى امور و غیره تأکید می نمود.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری علوم قرآن وحدیث، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی ، یزد ، ایران.
Email: bb.saeidah.shamrizi1351@gmail.com
[2] . استادیار گروه علوم قرآن و حدیث ،واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: shamerizi@iauyazd.ac.ir
[3] . استادیار گروه معارف اسلامی ،واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
Email: mahini@iauyazd.ac.ir
تاریخ دریافت: 3/3/1401 پذیرش نهایی: 30/5/1401
