حقیقت اسرار عبادات(نماز،حج) از دیدگاه آیت الله عبدالله جوادی آملی و مقایسه با دیدگاه علامه محمد حسین طباطبایی
الموضوعات :فریده پور سیاحی 1 , مریم بختیار 2 , فرج الله براتی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی(ره)، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی،اهواز
الکلمات المفتاحية: نماز, حج, اسرار, عبادات, باطن, ظاهر,
ملخص المقالة :
این پژوهش با هدف بیان دیدگاه های آیت الله علامه محمد حسین طباطبایی(ره)، آیت الله عبدالله جوادی آملی در باب حقیقت اسرار عبادات(نماز، حج) انجام شده است. غرض از تشریح حقیقت اسرار عبادت، توجه دادن انسان به موقوف خاص و ممتازی است که در عالم هستی دارد و آن، شناخت مبدا و آفریدگار جهان، به کمال مطلق است، و سپس حرکت و سیر روحی به سوی او، ریختن همه گونه آلودگی های مادی از نواحی وجود و تشدید جوهر نفس و منور شدن به نور حق است. لذت بردن از این احساس نیل به قرب جوار خدا که جمال مطلق و کمال بی صداست و این همان فضیلت عالی زهد و انقطاع از دنیا است که مولود نور عرفان و توجه کامل انسان به عالم بالاست اما در میان عبادات نماز خاصیت تنویر جان آدمی به نور ذکر و مناجات با خدا است و خداوند می فرماید. نماز برای من به پا دار نماز ستون دین است و با پذیرفته شدن آن سایر اعمال نیز پذیرفته خواهد شد و لذا اسرار آن ستون رازهای دین است و اگر اسرار نماز به دست آمد و مشاهده شد رازهای سایر اعمال نیز مورد دستیابی و مشاهده قرار خواهد گرفت. امتیاز عبادت حج در میان انواع عبادات این است که هم خاصیت تدبیر دارد هم مایه تزیین است هم رفع ظلمت حب مال از دل می کند و هم نورانیت ذکر و انس با خدا می آورد اما فضیله بزرگ حج در بین عبادات ، از اهم فرایض است قرآن کریم، کعبه را رمز هدایت برای جهانیان خواند هدی للمتقین در این مقاله با توجه به آثار و اقوال آیت الله علامه محمد حسین طباطبایی (ره) و آیت الله جوادی آملی در خصوص این دو فریضه بزرگ یعنی نماز و حج به بررسی اسرار باطنی آنها جهت تنویر خوانندگان پرداخته شده است.
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن شهر آشوب، محمد بن علی بن شهر آشوب سَرَوی مازندرانی، 1376، مناقب، انتشارات مکتب حیدریه.
ابن عربی،محی الدین، الفتوحات المکیه،چاپ اول،دارالاحیاء التراث العربی، بیروت.
البرقی،احمد،1416ق، المحاسن،چاپ دوم،المجمع العالمی لاهل البیت،قم.
جوادی آملی، عبدالله،1367، فلسفه عبادت در کلام آیت الله جوادی آملی، قم، سخنرانی در حوزه علمیه.
جوادی آملی، عبدالله،۱۳۷۷، صهبای حج، قم، نشر اِسراء.
جوادی آملی، عبدالله،1388،اسرار نهفته در اعمال حج، مجله الکترونیکی اسراء، شماره6.
جوادی آملی، عبدالله،1384، بنیان مرصوص امام خمینی، مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، مرتضی،1376، اسرار نماز، نشریه پاسدار اسلام، شماره 189.
جوادی آملی،عبدالله،،1391،حکمت عبادات،چاپ نوزدهم،مرکز نشر اسراء،قم
جوادی آملی،عبدالله،1392، رازهای نماز،چاپ بیست و یکم،مرکز نشراء،قم
جوادی آملی،عبدالله،1414ق، أسرار الصلاة، جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة قم، مؤسسة النشر الإسلامي.
جوادی آملی،عبدالله،1390، صهبای حج،چاپ دوم،مرکز نشر اسراء،قم
حق زاده، زهرا، 1396، اسرار اعمال حج در قرآن و سنت، نشریه میقات حج، شماره 99، ص 25-32.
زارعی سبزواری، عباسعلی،1391، پرتوی از اسرار حج، انتشارات جامعه مدرسین قم، موسسه نشر علوم اسلامی.
زحیلی، وهبه؛ رهبر، محمدتقی،1373، نگاهی به اسرار حج، مجله میقات حج، شماره10.
شیخ حر عاملی، محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین، 1414ق،وسائل الشیعه، انتشارات آل البیت.
صیدانلو، فاطمه؛ آراسته، محمد،۱۳۹۱، اسرار نماز، همایش منطقه ای نماز، از محراب تا معراج، بندرگز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرگز.
طباطبایى سیدمحمدحسین،1374، تفسیر المیزان، موسوى همدانى سیدمحمدباقر، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پنجم، ج16.
طباطبايي، سيد محمد حسين، 1374، ترجمه تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد باقر همداني، قم، انتشارات اسلامي، پنجم.
طباطبایی، سیدمحمدحسین،۱۳۸۶، تفسیرالمیزان، قم، انتشارات اسلامی.
طباطبایی، علامه محمدحسین،بی تا، المیزان، ج 1، قم، منثورات جامعه مدرسین.
طباطبایی،سید محمد حسین،1366،تفسیرالمیزان،مصباح یزدی،محمد تقی،ج6،چاپ نو،بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی،تهران.
فیض کاشانی،ملامحسن،1383، محجّةالبیضاء، جامعه مدرسین، قم.
قرائتي، محسن، 1398، پرتوي از اسرار نماز، مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن.
کلینی،محمد،1401ق،کافی،ج3،دار صغب دار التعارف، بیروت.
مجلسی،محمد باقر،1403ق،بحارالانوار،دارالاحیاء التراث، بیروت.
ملکی تبریزی، آقا میرزا جواد،1363، المراتبات، قم، دارالمثقف المسلم، ص 197.
نوری، ابراهیم؛ نیک پناه، منصور،1394، عبادت از دیدگاه فخررازی و علامه طباطبائی، دوفصلنامه دانشگاه قم، شماره دوم، ص 133-155.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 38 ـ ۷
حقیقت اسرار عبادات(نماز،حج) از دیدگاه آیت الله عبدالله جوادی آملی
و مقایسه با دیدگاه علامه محمد حسین طباطبایی
فریده پور سیاحی 1
مریم بختیار 2
فرج الله براتی 3
چکیده
این پژوهش با هدف بیان دیدگاه های آیت الله علامه محمد حسین طباطبایی(ره)، آیت الله عبدالله جوادی آملی در باب حقیقت اسرار عبادات(نماز، حج) انجام شده است. غرض از تشریح حقیقت اسرار عبادت، توجه دادن انسان به موقوف خاص و ممتازی است که در عالم هستی دارد و آن، شناخت مبدا و آفریدگار جهان، به کمال مطلق است، و سپس حرکت و سیر روحی به سوی او، ریختن همه گونه آلودگی های مادی از نواحی وجود و تشدید جوهر نفس و منور شدن به نور حق است. لذت بردن از این احساس نیل به قرب جوار خدا که جمال مطلق و کمال بی صداست و این همان فضیلت عالی زهد و انقطاع از دنیا است که مولود نور عرفان و توجه کامل انسان به عالم بالاست اما در میان عبادات نماز خاصیت تنویر جان آدمی به نور ذکر و مناجات با خدا است و خداوند می فرماید. نماز برای من به پا دار نماز ستون دین است و با پذیرفته شدن آن سایر اعمال نیز پذیرفته خواهد شد و لذا اسرار آن ستون رازهای دین است و اگر اسرار نماز به دست آمد و مشاهده شد رازهای سایر اعمال نیز مورد دستیابی و مشاهده قرار خواهد گرفت. امتیاز عبادت حج در میان انواع عبادات این است که هم خاصیت تدبیر دارد هم مایه تزیین است هم رفع ظلمت حب مال از دل می کند و هم نورانیت ذکر و انس با خدا می آورد اما فضیله بزرگ حج در بین عبادات ، از اهم فرایض است قرآن کریم، کعبه را رمز هدایت برای جهانیان خواند هدی للمتقین در این مقاله با توجه به آثار و اقوال آیت الله علامه محمد حسین طباطبایی (ره) و آیت الله جوادی آملی در خصوص این دو فریضه بزرگ یعنی نماز و حج به بررسی اسرار باطنی آنها جهت تنویر خوانندگان پرداخته شده است.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری عرفان اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی،اهواز، ایران.
Email: FARIDEHPOUR.1400@GMAIL.COM
[2] . استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی،اهواز، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: maryambakhtyar14002021@yahoo.com
[3] . استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی،اهواز، ایران.
Email: f.barati@yahoo,com
تاریخ دریافت: 5/4/1400 پذیرش نهایی: 28/6/1400
