هم¬کنشی سیاست¬ پژوهی؛ حلقه مفقوده در فرآیند نظام برنامه¬ریزی توسعه ایران
الموضوعات :محمد علي احمدي شاپورآبادي 1 , سيده ليلا متقي 2
1 - دانشگاه اصفهان- سازمان مديريت و برنامه ريزي استان قم
2 - دانشكده الهيات و معارف اسلامي هدي قم
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
با وجود اهمیت و جایگاه تفکرات علمی و نقش بارز پژوهش در سیاستگذاری های توسعه ، بازتاب وضع موجود و آسیب شناسی عدم تحقق اسناد و برنامه های توسعه کشور، از نوعی ناکارکردی و یا بدکارکردی و یا عدم بکارگیری یافته ها و توصیه های سیاستی در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری توسعه و عدم تعامل و هم کنشی سیاست پژوهی در سطوح بالادستی (فراقوه ای) حکایت دارد که اغلب باعث شده سیاست گذاریها از قابلیت اثربخشی در فرآیند توسعه برخوردار نباشند. با این وصف، نوشتار حاضر که با روش اسنادی و بر پایه تحلیل ثانویه داده های کیفی حاصل از مطالعه فراتحلیلی بر آسیب شناسی های برنامه های توسعه در ایران(1393) در راستای شناسایی آسیب هایی که مرتبط با فقدان هم کنشی سیاست پژوهی در برنامه های توسعه ایران از یک سو و شناسایی کاستی های مربوط به تعدد و موازی کاری های نهادها و دستگاه های دارای مراکزسیاست پژوهی و عدم انسجام اسناد و برنامه های توسعه ای از دیگر سو سازماندهي گرديده است. مهم ترین یافته ها نشان داده است از بین 99 آسیب و ایراد بررسی شده در مطالعه فراتحلیلی بر آسیب شناسی برنامه های توسعه ایران (1393)، 38 آسیب و ایراد مربوط به جنبه های مطالعاتی و پژوهشی و از سنخ سیاست پژوهی شناسایی گردید . به دیگر سخن 4/38 درصد از آسيب هاي برنامه هاي توسعه و عدم تحقق اسناد و برنامه هاي توسعه كشور معطوف به کاستی های مطالعاتی در سطوح تهیه برنامه های توسعه؛ پیش از برنامه ریزی ، سطح محتوایی، سطح فرآیندی و سطح اجرایی است. در این راستا بیشترین کاستی و آسیب های مطالعاتی و سیاست پژوهی مربوط به سطح محتوایی برنامه ریزی با 2/69 درصد و کمترین با 24 درصد مربوط به سطح پيش نيازهاي برنامه ريزي مشخص شده است. به منظور ظرفیت سازی و زمینه سازیها و جلوگیری از موازی کاریها، مهندسی بالادستی (فراقوه ای) هم کنشی سیاست پژوهی و نظارت پژوهی در سیاستگذاری های توسعه کشور به عنوان نخستین گام در بازنگری نظام برنامه ریزی توسعه در ایران با تاکید بر برنامه هفتم توسعه ضروری است.
