مطالعه ای تطبیقی در تحلیل قالب سنجی حقوقی سازوکار استخراج فناوری رمزارزها: بایسته ها و سیاستگذاری ها
الموضوعات :حسین صادقی 1 , فاطمه نوری 2 , مهدی ناصر 3
1 - مدیر گروه کسب و کار دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران
2 - دانش آموخته دکترای حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی
3 - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی
الکلمات المفتاحية: رمزارز, حیازت مباحات, مجهول المالک, جعاله, ماینینگ (استخراج),
ملخص المقالة :
استخراج به عنوان یکی از فعالیت های حوزه رمزارز از ابتدای ورود خود به جوامع با دو چالش حقوقی روبه رو بوده است. ازیک سو ابعاد حقوقی ناشناخته این فعالیت به جهت ساختار و ساختمان جدید آن و از سوی دیگر تولید و انتشار ارز توسط بخش خصوصی و بدون نظارت و کنترل حاکمیت که برخلاف بدیهیات نظام مالی و پولی کشورهاست. بررسی نظام های حقوقی در زمینه رمزارزها نشان می دهد که در جهت حل این دو چالش، قانون گذاران عموماً عجله ای برای تنظیم گری ندارند و به تطبیق وضعیت جدید با مقررات موجود بسنده نموده اند و حداکثر در برخی حوزه ها همچون مالیات و پولشویی مقرره هایی تنظیم شده است. قانون گذاران عملاً با اقداماتی به دنبال محدود نمودن و کنترل استخراج و نظارت بر مبادلات ارز مستخرج از این عملیات هستند. در نظام حقوقی ایران نیز به موجب آیین نامه فرایند ماینینگ، استخراج به عنوان یک صنعت به رسمیت شناخته شده است لکن ابعاد حقوقی آن نامشخص است و لذا راه حلی جز تطبیق آن با نهادهای موجود باقی نمی ماند. ساختمان حقوقی استخراج به سه نهاد حیازت مباحات، مجهول المالک و جعاله نزدیک تر است لکن از این بین قابل تطبیق با جعاله است. در استخراج ایجاب عمومی بر حل مسائل ریاضی شده که هر عامل بر این ایجاب که مقدمتاً آن را انجام دهد، می تواند پاداش تعیین شده را از آن خود نماید. حل مسأله ریاضی و متعاقباً امضای بلوک جهت تأیید تراکنش که با غرض عقلاییِ تأمین امنیت شبکه انجام می شود، عملی است که بدان ایجاب شده و جُعل نیز همان پاداش تعلق گرفته در مقابل این عمل است.
1- نوری، مهدی و نواب پور، علیرضا، مقدمه ای بر تنظیم گری رمزینه ارزها در اقتصاد ایران، گزارشی از دفتر مطالعات اقتصادی مجلس شورای اسلامی، 26/4/1397
2- گروه مؤلفین نبض دانش، شناخت مفاهیم، شیوه سرمایه گذاری و کسب درآمد از ارزهای دیجیتال، چاپ اول، تهران، انتشارات نبض دانش. 1398
3- عربلو، مرتضی؛ محمدزاده، احمد؛ نوری، جواد؛ بررسی و مقایسه انواع روش های اثبات و پروتکل های اجماع در ارزهای رمزنگاری شده، ارائه شده در کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد و بانکداری، صفحات 22-1 . 1398
4- امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلد اول، چاپ بیست و هفتم، تهران، انتشارات اسلامیه. 1386
5- عیوضلو، حسین؛ موسویان، سیدعباس؛ رضایی صدرآبادی، محسن؛ نوری، جواد؛ تحلیل فقهی و اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام (مطالعه موردی بیت کوین)، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره 21، صفحات 72-57. 1398
6- بیات، فرهاد؛ بیات، شیرین؛ شرح جامع قانون مدنی، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات ارشد.1397
7- کاتوزیان، امیرناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج 1، چاپ 12، تهران، کتابخانه گنج دانش. 1388
8- خردمند، محسن، بررسی فقهی استخراج و مبادله رمزارزها با تمرکز بر شبکه بیت-کوین، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره 20، صفحات 124-109. 1398
9- پدرو، فرانکو، مفاهیم بیت کوین، مترجم: حسن مرتضی زاده، چاپ دوم، تهران، موسسه کتاب مهربان نشر.1397
10- Satoshi N. Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System, 2008. Available at: https://bitcoin.org/bitcoin.pdf (accessed) 2019
11- Blandin, A., Cloots, A.S., Hussain, H., Rauchs, M., Saleuddin, R., Allen, J.G., Zhang, B. & Cloud, K., Global cryptoasset regulatory landscape study, Cambridge, Cambridge Centre for Alternative Finance (CCAF). 2019
12- Haynes, A. Yeoh, P. Cryptocurrencies and cryptoassets: regulatory and legal issues, New York, NY: Informa Law from Routledge, 2020
13- Hileman, G. & Rauchs, M., Global cryptocurrency benchmarking study, Cambridge, Cambridge University Press. 2017
14- Kaplanov, N.M, “Nerdy money: Bitcoin, the private digital currency, and the case against its regulation”, Temple University Legal Studies Research Paper, 31/03/12. 2012
15- Kapron, Z, Chomping at the Bitcoin The past, present and future of Bitcoin in China, Hong Kong, Penguin Books China. 2014
16- Parker, E., “Can China contain Bitcoin? It is trying. But the cryptocurrency is bigger than any country, even the one where it has been most popular?”, MIT Technology Review, January/February 2018. 2018
17- Gong, L. & Yu, L, “China” in J. Dewey (ed.), Blockchain and cryptocurrency regulation, London, Global Legal Insights. 2019
18- Castor, A., “After second hack this year, South Korean exchange Youbit closes down”, Bitcoin magazine, 19/12/2017, https://bitcoinmagazine.com/articles/after-second-hack-year-southkorean-exchange-youbit-closes-down, accessed 02/02/2018. 2017
19- Global Legal Monitor, “Japan: Bitcoin to Be Regulated”, Global Legal Monitor, 04/11/2016, www.loc.gov/law/foreign-news/article/japan-bitcoin-to-be-regulated/, accessed 02/02/2018. 2018
