زیست پذیری محلات شهری با رویکرد توسعه پایداردر منطقه یک شهرداری کرج
الموضوعات :محمد رامیان 1 , آزاده اربابی سبزواری 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
الکلمات المفتاحية: زیست¬پذیری, توسعه پایدار, محلات پایدار, شهرکرج ,
ملخص المقالة :
امروزه برخورداری از خصوصیات زیست پذیری برای شهرها و به‌ویژه کلان‌شهرها ضرورت یافته است. ازاین‌رو پژوهش حاضر می-کوشد میزان زیست پذیری محلات شهریِ منطقه یک شهرداری کرج را ارزیابی کند. روش پژوهش به‌صورت ارزیابی-مقایسه ای بوده و جمع آوري اطلاعات مبتنی بر اطلاعات کتابخانه ای و داده های اسنادی و میدانی به صورت پيمايشي صورت گرفته است در هر محله با توزيع و تكميل پرسشنامه و بهره گيري از مدل ELECTERE وضعيت پایداری در زیست پذیری و رتبه‌بندی محلات مشخص‌شده‌اند. نمونه آماری به روش تصادفی و با استفاده از مدل کوکران به تعداد 385 انتخاب‌شده است. زیست پذیری محلات در چهار بعد ارزیابی‌شده است. که درمجموع محلات شمالی منطقه (حوزه 1) به‌علاوه محله یک (واقع در حوزه 2) سطح پایداری بالاترین را در زیست پذیری نشان داده اند. از ابعاد موردبررسی می توان نتیجه گرفت که محلات منطقه به لحاظ پایداری و زیست-پذیری از سطح بالا به پایین به ترتیب این گونه بوده اند: 5، 1، 4، 8، 6، 9، 7، 2، 11، 10 و 3 . درمجموع محلات شمالی منطقه (حوزه 1) به‌علاوه محله یک (واقع در حوزه 2) سطح پایداری بالاتری را نشان داده اند که به مهم‌ترین دلایل آن اشاره می شود: وسعت محدوده فضای سبز ، کم بودن میزان آلودگی هوا، دسترسی بهتر به امکانات و خدمات و فضای سبز بیشتر و طراحی از پیش تعیین‌شده و بافت منظم، تراکم پایین ، وجود فرصت‌های شغلی بیشتر و سطح اجتماعی بالاتر این محلات بوده است. همچنین در محلات جنوبی (حوزه 1) سطح پایداری پایین تری ملاحظه گردید. مهم‌ترین دلایل پایین بودن پایداری وضعیت نامطلوب معابر و پیاده روها و تراکم بسیار بالاو معابر با عرض کم و کمبود امکانات و خدمات مختلف، امنیت پایین ساکنان، بیکاری بالا و درآمد کم و ساخت و سازهای بدون مجوز و املاک بدون سند و حضور کاربری های ناسازگار در کنار بافت مسکونی و کمبود فضای سبز، وجود انواع آلودگی ها و بافت فرسوده اشاره کرد.
• اکبرپور سراسکانرود، محمد (1387)، "ارزیابی نوسازی و بهسازی مشارکتی بافت فرسوده مورد مطالعه: محله سیروس تهران"، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: احمد پوراحمد، دانشگاه تهران، تهران
• بندر آباد، علیرضا (1390)؛ "شهر زیست پذیر از مبانی تا معنا"، انتشارات آذرخش، چاپ اول، تهران
• حسین زاده، کریم، ساسان پور، فرزانه (1385)؛ "روش جاپای اکولوژیکی در پایداری کلان‌شهرها با نگرشی بر کلانشهرتهران" مجله تحقیقات جغرافیای، شماره82، تهران 101
• حبیبی، داود، قشقایی، رضا، حیدری، فرزاد، (۱۳۹۲) نگاهی به ویژگی ها و معیارهای شهرزیست پذیر،
• حکمت¬نیا حسن و زنگی¬آبادی، 1383 ، بررسی و تحلیل سطوح پایداری در محلات شهر یزد و ارائة راهکارهایی در بهبود روند آن، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، شمارة 72، صص 51-37.
• خاکپور، براتعلی، مافی، عزتالله و علیرضا باوانپوری، 1388 ، نقش سرمایة اجتماعی در توسعة پایدار محله¬ای (نمونه: کوی سجادیة مشهد)، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیهای، شمارة دوازدهم، صص 55 - 81 .
• رحیمی، حسین (1378)، "توسعه پایدار شهری با تاکید بر توان‌های محیطی مورد پژوهش شهر کاشمر"، رساله دکتری جغرافیای شهری، استاد راهنما؛ حسین شکویی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
• رضازاده راضیه و علی سلسله، 1389 ، "مروری بر سیاست¬های توسعة پایدار محله¬ای با رویکرد دارایی مبنا و تأکید بر سرمایه¬های اجتماعی و کالبدی"، فصلنامة دانشگاه هنر، شمارة 4، صص 139-121.
• زیاری، کرامت الله (1378)،" برنامه ریزی شهرهای جدید"، انتشارات سمت، چاپ اول، تهران
• ساسان پور، فرزانه (1390)، مبانی پایداری کلان‌شهرها با تاکید بر کلانشهر تهران، انتشارات مرکز مطالعات برنامه ریزی شهر تهران.
• ساسان پور، فرزانه، تولایی، سیمین، جعفری اسدآبادی، حمزه،(۱۳۹۲ ) سنجش و ارزیابی زیست پذیری شهری در مناطق بیست و دوگانه کلانشهرتهران، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای ، سال پنجم، شماره ۱۸، صص ۴۲-۲۷
• ساسان پور، فرزانه، تولایی، سیمین، جعفری اسدآبادی، (۱۳۹۳ ) حمزه،قابلیت زیست پذیری شهرها در راستای توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی:کلانشهر تهران) ، فصلنامه علمی – پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران، سال دوازدهم، شماره ۴۲، صص ۴۲-۲۷.
• سلیمانی،مهرنجانی،محمد،تولایی،سیمین،زنگانه،احمد،رفیعیان،مجتبی،زیست¬پذیری¬ شهری:اصول،ابعادو شاخص ها، (1395)، فصلنامه پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری ، دوره 4 ،شماره1، صص 27-50
• شهرداری کرج، (1394).«طرح تفصیلی حوزه شماره 1 شهر کرج (مناطق 1، 2، 8، 9، 11)».
• شماعی٫ علی ٫ ساسان پور٫ فرزانه ٫ سلیمانی ٫محمد٫ احد نژاد روشتی٫ محسن ٫(۱۳۹۵)٫ تحلیل زیست پذیری بافت های فرسوده شهری ( مطالعه موردی : بافت فرسوده شهر زنجان ) پژوهش های جغرافیای انسانی ٫ دوره ۴۸٫ شماره ۴٫ صص.۷۹۹ـ ۷۸۳
• شیعه، اسماعیل، 1371 ، مقدمهای بر برنامهریزی شهری، ویرایش سوم، دانشگاه علم و صنعت تهران.
• عبدالهی، علی¬اصغر، رختابناک، شهره، (1393). «ارزیابی عوامل مؤثر بر پایداری توسعه محله در فرایند برنامه¬ریزی شهری (نمونه موردی: محله سنگ سیاه شیراز)»، مجله پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، سال پنجم، شماره هفدهم، تابستان1393، صص 122-103.
• عزیزی علیرضا و حسین نگارش، 1381 ، تحلیل و ارزیابی توسعة پایدار شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، (مورد: شهر شاهرود)، پایاننامة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
• فصیحی، حبیب¬اله،(1394). «رویکرد محیط زیستی به برنامه ریزی شهری»، تهران، زمستان 1394.
• موسی کاظمی محمدی، سید مهدی (1378)؛ "ارزیابی توسعه پایدار در توسعه شهری، مورد پژوهش شهر قم"، استاد راهنما حسین شکویی، استاد مشاور اکبر پرهیزکار و علی عسکری، تهران، دانشگاه تربیت مدرس
• وحدانی، حسن و مجتبی رفیعیان، 1384 ، امکانسنجی ظرفیتهای توسعة محلهای جهت رسیدن به توسعة پایدار شهری
• (نمونة موردی: محلة کلکتهچی )راستة کوچه( تبریز)، پایاننامة کارشناسی ارشد رشتة شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس
• نصرتی، فاطمه، فصیحی، حبیب¬اله(1396)، ارزیابی پایداری محلات شهری(مطالعه موردی، منطقه یک کرج)، پایان¬نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی
• Apple yard, Donald (1981) , Livable Streets, Berkeley, USA: University of California press
• Cloquell-Ballester, VA., Monterde-Diaz, R., Cloquell-Ballester, VA., Santamarina-Siurana, MC, 2007, Systematic comparative and sensitivity analyses of additive and outranking techniques for supporting impact significance assessments. Environmental Impact Assessment Review, vol. 27, pp 62-83, ISSN 0195-9255.
• Cowan, R., Hall, P. G. (5002). The dictionary of urbanism . Vol. 24 . Tisbury: Streetwise press.
• Eills. (2000), Tthe new urbanism cntgues and rebutals journal of urban design
• Evans, P., (ed.), 2002. Livable Cities? “Urban Struggles for Livelihood and Sustainability University of California Press Ltd”: USA, pp.: 2-30.
• Fang, Yu & Fel, peng & pong, & Jinan, wang & lin, jiang & Green Ivan (2011), empirical study of urban environment tal livabily jndex for china available at http: www.caep.org –cn/ English /pafer /a-research-on – Assessment – of – urban Environment – livabily – index – for – china
• Lennard, H, L. (1997) “principles for the livable city” in lennard, S.H, S von ungern-sternberg, lennard, eds. making cities livably. International making cities livably conferences. California, USA: Gondolier press
• Song yang (2011), a livable city study in china: using structural Equation models, thesis submitted in statistics, department of statistics Uppsala university
• Saitluanga, B. L. (2014). Spatial pattern of urban livability in Himalayan Region: A case of Aizawl City, India. Social Indicators Research, 117(2),541-559.
• Timmer, V., & Seymoar, N. K. (2006). The World urban forum 2006: Vancouver working group discussion paper: The resilient city. Retrieved from https://www.academia.edu/6665145/THE_WORLD_URBAN_FORUM_2006_ Vancouver_Working_Group_Discussion_Paper_The_Resilient-City_
• Zhan, D., Kwan, M. P., Zhang, W., Fan, J., Yu, J., & Dang, Y. (2018) Assessment and determinants of satisfaction with urban livability in China Cities, 79, 92–101.
