برداشت «رالز» از امر سیاسی
الموضوعات :بابک امیدعلی 1 , سید علیرضا حسینی بهشتی 2 , عباس منوچهری 3 , سيدعلي محمودي 4
1 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 - استاد گروه علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4 - دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده روابط بین‌الملل (وزارت امور خارجه) تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: جان رالز, عدالت به‌مثابه انصاف, امر سیاسی, معقولیت, معامله‌به‌مثل, رابطه «خود» و «دیگری». ,
ملخص المقالة :
«جان رالز»، چهره‌ای تأثیرگذار در فلسفه سیاسی معاصر بوده است. او با رد فایده‌گرایی که مطابق آن، نهادهای عادلانه می‌باید حاصل جمع ارضای امیال را به حداکثر برسانند، شکل نوینی از نظریه قرارداد اجتماعی را صورت‌بندی می‌کند تا امکان جامعه بسامانی را نشان دهد که در آن، حقوق و آزادی‌های اساسی همه شهروندان فراهم است. هرچند بسیاری از مفسران، ارزش نظریۀ رالز را تصدیق کرده‌اند، یکی از انتقادهای جدی به رالز از زاویه مفهوم امر سیاسی و فقدان آن در نظریه او وارد شده است. در این مقاله، با بررسی آثار رالز به منظور تبیین برداشت او از امر سیاسی، به چنین انتقادی پاسخ داده می‌شود. بدین منظور، روش تحلیل مفهومی برای تحلیل مفاهیم و ایده‌هایی اساسی چون معقولیت و تعامل به مثل، به عنوان عناصر اصلی برداشت رالز از امر سیاسی به کار گرفته شده است. این تحلیل نشان می‌دهد که هسته عدالت به‌مثابه انصاف، حتی پیش از لیبرالیسم سیاسی، همان برداشت رالز از امر سیاسی بوده است. رالز با جدی گرفتن تمایز میان اشخاص و ملل، امر سیاسی را به‌مثابه شیوۀ معقول حفاظت از خود و دیگری در هر دو عرصۀ داخلی و بین‌المللی می‌بیند. درست است که این بیانگر یک برداشت هنجاری است، اما محتوای هنجاری این برداشت از بیرون به امر سیاسی تحمیل نشده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تمایز میان برداشت سیاسی از عدالت و دیگر برداشت‌های اخلاقی نه‌‌تنها به تفاوت در قلمرو، بلکه به تفاوت در سرشت برداشت سیاسی مرتبط است.
اسکروتن، راجر (1388) کانت، ترجمه علی پایا، تهران، طرح نو.
اشمیت، کارل (1392) مفهوم امر سیاسی، ترجمه سهیل صفاری، تهران، نگاه معاصر.
---------- (1393) الهیات سیاسی: چهار فصل در باب حاکمیت، ترجمه لیلا چمن¬خواه، تهران، نگاه معاصر.
---------- (1395) لویاتان در نظریه دولت تامس هابز، ترجمه شروین مقیمی زنجانی، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری پگاه روزگار نو.
حسینی بهشتی، سید علیرضا (1395) بنیاد نظری سیاست در جوامع چندفرهنگی، تهران، ناهید.
دیویس، کالین (1386) درآمدی بر اندیشه لویناس، ترجمه مسعود علیا، تهران، مؤسسه پژوهش حکمت و فلسفه ایران.
رالز، جان (1387) نظریه عدالت، ترجمه سید محمد کمال سروریان و مرتضی بحرانی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
------- (1389) قانون ملل، ترجمه مرتضی بحرانی و محمد فرجیان، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
------- (1393) لیبرالیسم سیاسی، ترجمه موسی اکرمی، تهران، ثالث.
------- (1394) عدالت به¬مثابه انصاف: یک بازگویی، ترجمه عرفان ثابتی، تهران، ققنوس.
فورسیت، موری و کینز-ساپر موریس (1380) نقد و بررسی آثار بزرگ سیاسی سده بیستم، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران، دانشگاه تهران.
کانت، ایمانوئل (1384) نقد عقل عملی، ترجمه انشاء‌الله رحمتی، تهران، نورالثقلین.
کورنر، اشتفان (1394) فلسفه کانت، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران، خوارزمی.
محمودی، سیدعلی (1393) کانت به روایت ایرانی: تأملاتی فلسفی در باب اخلاق، سیاست و صلح پایدار، تهران، نگاه معاصر.
-------------- (1398) «بررسی مفهوم، جایگاه و برون‌داد عقلانیت سنجش‌گرانه در نظریه عدالت رالز»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره دهم، شماره 4، صص 124-145.
منوچهری، عباس (1395) فراسوی رنج و رؤیا: روایتی دلالتی-پارادایمی از تفکر سیاسی، ج 1 و 2، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام.
موف، شانتال (1389) «تکثرگرایی و دموکراسی مدرن»، ترجمه علی عباس¬بیگی و مجتبی گل‌محمدی، در: قانون و خشونت، گزینش و ویرایشِ مراد فرهادپور، تهران، رخ¬داد نو.
----------- (1391) درباره امر سیاسی، ترجمه منصور انصاری، تهران، رخداد نو.
… Bercuson, Jeffrey (2014) John Rawls and the History of Political Thought: The Rousseauvian and Hegelian Heritage of Justice as Fairness, New York, Routledge.
Crick, Bernard (1962) In Defense of Politics, Chicago, The University of Chicago Press.
Gauthier, David (1986) Morals by Agreement, New York, Oxford University Press.
Gunnarsson, Logi (2003) Making Moral Sense: Beyond Habermas and Gauthier, Cambridge, Cambridge University Press.
Heywood, Andrew (2013) Politics, New York, Palgrave Macmillan.
Laden, Anthony Simon (2007) ‘Taking the Distinction between Persons Seriously’, in T. Brooks & F. Freyenhagen (eds.) The Legacy of John Rawls, London, Continuum.
Leftwich, Adrian (ed.) (2004) What is Politics? The Activity and its Study, Cambridge, polity.
Lovett, Frank (2011) Rawls’s A Theory of Justice, London, Continum.
Mouffe, Chantal (1993) The Return of the Political, London, Verso.
Mulhall, S. & Swift A. (2003) Liberals and Communitarians, Oxford, Blackwell.
Newey, Glen (2001) After Politics: The Rejection of Politics in Contemporary Liberal Philosophy, New York, Palgrave Macmillan.
Nozick, Robert (2013) Anarchy, State, and Utopia, New York, Basic Books.
Pogge, Thomas (2007) John Rawls: His Life and Theory of Justice, trans. M. Kosch, Oxford, oxford University Press.
Ramaswamy, Sushila (2004) Political Theory: Ideas and Concepts, Delhi, Macmillan India Ltd.
Raphael, D. D. (1978) Hobbes: Morals and Politics, London, George Allen and Unwin.
--------------- (1990) Problems of Political philosophy, London, Macmillan.
Rawls, John (1958) ‘Justice as Fairness’, The Philosophical Review, 67(2), pp. 164-194.
--------------- (1980) ‘Kantian Constructivism in Moral Theory’, The Journal of Philosophy, 77(9), pp.515-572.
--------------- (1985) ‘Justice as Fairness: Political not Metaphysical’, Philosophy and Public Affairs, 14(3), pp. 223-251.
--------------- (1996) Political Liberalism, New York, Columbia University Press.
--------------- (1999a) A Theory of Justice: Revised Edition. Cambridge, MA, The Belknap Press of Harvard University Press.
--------------- (1999b) Collected Papers, S. Freeman (ed.), Cambridge, MA, Harvard University Press.
--------------- (2001) Justice as Fairness: A Restatement, Cambridge, MA, Harvard University Press.
--------------- (2008) Lectures on the History of Political Philosophy. S. Freeman (ed.), Cambridge, MA, Harvard University Press.
