بررسی قاچاق کالا به‌عنوان یکی از مسائل اجتماعی در کشور
الموضوعات :
1 - دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، ایران
الکلمات المفتاحية: قاچاق, کالاهاي غير قانوني و قاچاق, ادراک عمومی, بازار و مسئله اجتماعی. ,
ملخص المقالة :
مقاله حاضر به بررسی یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی کشور با عنوان «قاچاق كالا در کشور» می‌پردازد. اين پژوهش به لحاظ روش دارای ماهيت پیمایشی و از نوع توصيفي و تحليلي است. جامعه آماری شامل كليه ساكنان بالاي شانزده سال در استان‌هاي كردستان، آذربايجان غربي، هرمزگان و خراسان رضوي (به عنوان استان‌هاي مبادي و مرزي)، استان‌هاي تهران و اصفهان (به عنوان استان‌هاي پرمصرف) و استان سمنان (به عنوان استان كم مصرف) است. حجم نمونه تحقيق، 7230 نفر است. اهم يافته‌هاي پژوهش این است كه اكثريت جامعه (69 درصد) معتقدند که كالاهاي قاچاق در كشور زياد است و مضرات و آثار تخريبي گوناگوني دارد. اين در حالي است كه بخش زيادي از جامعه تأكيد كرده‌اند که انواع كالاهاي خارجي كه از طرق غير قانوني به كشور وارد شده‌اند، به راحتی در بازار رسمی به فروش مي‌رسند و دلیل اصلی آن به خاطر بدبيني و ضعف احساس تعلق به كالاهاي توليد داخلي به علت نازل بودن كيفيت آنها و از طرف دیگر خوش‌بيني و ارزيابي مثبت از كالاهاي خارجي و تمايل به مصرف آنها به مثابه نوعی «سبک زندگی مدرن» است. البته این موضوع در استان های پرمصرف در مقایسه با استان‌های مبادی و کم مصرف، بیشتر مشاهده می‌شود. بيش از دو سوم پاسخگويان اين تحقيق تأكيد كرده‌اند که قاچاق كالا، پديده‌اي است كه در فرايند آن، جريان ها، گروه‌ها و سازمان‌هاي متفاوت دخيل هستند و هم گرايي، هم‌افزايي و پيوند میان جريان‌ها و باندهاي سازمان‌يافته و برخي از چهره‌ها و نيروهاي متنفذ در دستگاه‌هاي رسمي كشور، روند قاچاق را تسهيل مي‌نمايد.
احمدی، محمدامین و دیگران (1400) «شناسایی و اولویت¬بندی عوامل مؤثر بر قاچاق کالا در جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش دلفی فازی»، فصلنامه علمی مطالعات امنیت اقتصادی، سال دوم، شماره 1 (پیاپی 5)، صص 29-46.
امین صارمی، نوذر و رضا جورکش (1379) «تبیین قاچاق کالا از منظر جامعه¬شناختی»، دانش انتظامی، شماره 2 و 3، تابستان و پاییز، صص 41-57.
حسینیان، شهامت و دیگران (1388) «عوامل سازماني مؤثر بر عملکرد کارکنان مبارزه با قاچاق کالاي فرماندهي انتظامي استان هرمزگان»، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال چهارم، شماره 1، بهار، صص 52-72.
دهخدا، علي‌اکبر (1371) فرهنگ لغات دهخدا، جلد 27، تهران، اميرکبير.
سبحانى‌نژاد، مهدی و عبدالله افشار (1388) علل ناكارآمدى مقابله با قاچاق، معرفت، شماره 146، بهمن، صص 32-45.
سلطانی، ابراهیم (1374) تجزيه و تحليل علل عمده گرايش مصرف‌کنندگان تهراني به کالاهاي خارجي، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد مدیریت بازاریابی، استاد راهنما داور ونوس، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
شاطریان، محسن و دیگران (1392) «تأثير وضعيت اجتماعي- اقتصادي مرزنشينان بر قاچاق کالا (مطالعه موردي: استان‌هاي سيستان و بلوچستان، بوشهر و کردستان)»، فصلنامه پژوهش-های جغرافیای انسانی، دوره چهل¬وپنجم، شماره 2، تابستان، صص 157-178.
شريف، مصطفی و دیگران (1392) «بررسي عوامل مؤثر بر قاچاق کالا در مرزهاي دريايي استان سيستان و بلوچستان و راه‌حل‌هايي براي کاهش آن»، اولین همایش الکترونیکی چشم¬انداز اقتصاد ایران، با رویکرد حمایت از تولید ملی، 28 آذر 1392.
صفری شالی، رضا (1393) قاچاق کالا، علل، چگونگي و کارکردهاي آن از نگاه مردم، معاونت فرهنگی و پژوهش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز.
عبدالمحمدي، امير (1388) «مطالعه و بررسي عوامل اجتماعي مؤثر بر قاچاق کالا در ايران»، پژوهش‌نامه نظم و امنيت اجتماعي، شماره 7، صص 179-207.
قادری، ادریس و دیگران (1400) «تحلیل کیفی عوامل ارتکاب قاچاق کالا در شهرهای مرزی استان آذربایجان غربی»، فصلنامه علوم و فنون مرزی، دوره دهم، شماره 3، صص 153-183.
کهنه‌پوشي، سيد هادي و حميد شايان (1392) «بررسي تأثيرات اقتصادي قاچاق کالا بر شهرهاي مرزي مطالعه موردی شهر مریوان»، تحقيقات كاربردي علوم جغرافيايي (علوم جغرافيايي)، دوره صدوسیزدهم، شماره 29، صص 51-73.
گار، تدرابرت (1377) چرا انسان‌ها شورش مي‌کنند، ترجمه علي مرشدي‌زاده، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردي.
معنایی، معصومه (1383) بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زنان به کار واسطه‌گری و قاچاق کالا و پیامدهای اجتماعی، استانداری هرمزگان، کمیسیون امور بانوان.
موسايي، میثم و مریم احمدزاده (1389) «بررسي رابطه بين آموزش اجتماعي و ارتکاب به قاچاق کالا (مطالعه موردي: استان هرمزگان)»، مجله بررسی¬های بازرگانی، شماره 43، مهر و آبان، صص 69-77.
مؤسسه تحقيقات تدبير اقتصاد (1381) قاچاق، تهران، مؤسسه تحقيقات تدبير اقتصاد.
Bhagwati, J, and Hansen, B, A (1973) Theoretical Analysis of Smuggling, Quarterly Journal of Economics, Vol.87.
Ewa Gwardzińska& Małgorzata Chackiewicz (2022) “ Customs smuggling of goods infringing the intellectual properity rights in the European Union , journal of security and security and sustainability ISSUES ISSN 2029-7017 print/ISSN 2029-7025 online 2022 Volume 12 http://doi.org/10.47459/jssi.2022.12.13.
Frey, B. S. and Weck-Hannemann, H, (1984) The hidden economy as an unobserved variable, European Economic Review, Vol 26/1.
Mirzaei , Mahdieh , S.M.J. Mirzapour Al-e-hashem&Mohsen Akbarpour Shirazi, (2021) “A maximum-flow network interdiction problem in an uncertain environment under information asymmetry condition: Application to smuggling goods”, (September 2021) Computers & Industrial Engineering 162(1):107708.
Schneider, F. Enste, D, (2000) Shadow economies: size, causes, and consequences, The Journal of Economic Literature Vol 38.
Tanzi, Vito (1999) Uses and Abuses of Estimates of the Underground Economy, The Economic Journal, Vol 109, 1999, pp: 338-347.
Yeming Shen, Thomas C.Sharkey, Boleslaw K.Szymanski &WilliamWallace, (2021) “Interdicting interdependent contraband smuggling, money and money laundering networks”, Socio-Economic Planning Sciences, Volume 78, December 2021, 101068.
