بررسی چگونگی شکل گیری و جریان سازی فرق اسلامی قرون دوم تا پنجم هجری
الموضوعات :مهران اسدي نژاد 1 , جلیل پورحسن دارابی 2 , عباس عاشوری نژاد 3
1 - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، واحد داراب دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، ایران
2 - داراب
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر
الکلمات المفتاحية: فرقه, فرقه¬های اسلامی, فرقه¬های غیر اسلامی, اسلام, عباسیان.,
ملخص المقالة :
مقاله حاضر به بررسی فرقه های اسلامی و غیر اسلامی از قرن دوم تا پنجم پرداخته و نتایج و تاثیرگذاری این فرقه ها را از قرن دوم تا پنجم مورد بررسی قرار می دهد. فرقه‌گرایی یعنی، نگرش‌ها و اقداماتی که وجه مشخصه آن‌ها تندروی یا کندروی و در نتیجه جدایی از خط‌مشی و رهنامه رسمی حزب و گروه سیاسی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی فرقه های اسلامی و غیر اسلامی از قرن دوم تا پنجم می باشد. خلافت عباسی یا عباسیان سومین خلافت اسلامی بود که پس از ظهور محمد به قدرت رسید. این خلافت توسط نوادگان عموی پیامبر اسلام، عباس بن عبدالمطلب، بنیان نهاده شد که به همین دلیل به خلافت عباسی شهرت یافت. در این پژوهش به بررسی فرقه های اسلامی و غیر اسلامی از قرن دوم تا پنجم پرداخته شد. معیار اسلامی بودن هر فرقه، پذیرش اسلام به عنوان دین است. همچنین باورهای باطنی و عدالتگرایانه از معیارهای انتخاب فرقه های غیر اسلامی می باشد.
ابن اثير ،عزالدين(1350) ،الكامل في التاريخ (كامل تاريخ بزرگ اسلام و ايران )، ترجمه ي عباس خليلي، تصحيح مهيار خليلي،تهران، ،انتشارات شركت سهامي چاپ.
ابن جوزي، ابوالفرج (1368)، تلبيس ابليس ،ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو ،تهران ،مركز نشر دانشگاهي.
ابن نديم ،محمد بن اسحاق(1346) ، الفهرست،ترجمه ي م .رضا تجدد،چاپخانه ي بانك بازرگاني ايران.
اشپولر، برتولد(1364)، تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامي، ترجمه جواد فلاطوري، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي
انصاف پور، غلامرضا(1359)، روند نهضت هاي ملي و اسلامي در ايران، تهران، نشر انقلاب اسلامي.
براون، ادوارد(1337)، تاريخ ادبي ايران، ترجمه علي پاشا صالح،چاپ اول، تهران، بي نا.
بلا ذري ، احمدبن يحيي(1364) ، فتوح البدان ، ترجمه ي آذر تابش آذر نوش، تهران، سروش.
بيروني ، ابوريحان(1363)، آثار الباقيه عن القرون الخاليه، تهران ، انتشارات ابن سينا.
پورداوود(بی تا) ، ايران شاه (تاريخچه ي مهاجرت زردشتيان به هندوستان)، چاپ اول، تهران، نشر توس.
خواند مير ،غياث الدين بن همام الدين(1353) ،حبيب السير،زير نظر محمد دبيرسياقي ،تهران ،نشر خيام.
دنیل، آلتون(1367)، تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در زمان حک.کت عباسیان، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران، علمی و فرهنگی.
زرين كوب، عبدالحسين(1378)، دو قرن سكوت، چاپ نهم، تهران، نشرسخن.
سمعانی، عبدالکریم(1912م) ، الانساب، لیدن، بی نا.
صديقي، غلامحسين(1375)،جنبش هاي ديني ايراني در قرن هاي دو م و سوم هجري، چاپ دوم،تهران ،انتشارات پاژنگ.
طبري ،محمد بن جرير(1352) ،تاريخ الرسل و الملوك ،ترجمه صادق نشأت ،تهران ،بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
طبری، محمدبن جریر (1375). تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
گرشاسب چوسكي، جمشيد (1384) ، ستيز و سازش، ترجمه ي نادر ميرسعيدي،چاپ اول تهران، نشر ققنوس.
مجهول المؤلف(1318) ، مجمل التواريخ و القصص ، به تصحيح ملك الشعراي بهار ،تهران ، چاپخانه كلاله خاور.
مسعودي ، علي بن حسين(1365) ، مروح الذهب و معادن الجوهر،ترجمه ي ابوالقاسم پاينده ، تهران،بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
متز، آدام (1388). تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: امیرکبیر.
مدرسی طباطبایی، حسین (1389). مکتب در فرآیند تکامل، ترجمه هاشم ایزدپناه، تهران: کویر.
منهاج السراج، جوزجانی(1363)، طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، امیرکبیر.
نرشخي، ابوبكر محمد بن جعفر(1363)، تاريخ بخارا، ترجمه ابونصر احمد بن نصر القبادي، تهران، انتشارات نبياء فرهنگ ايران.
نظام الملك ابوعلي حسن(1382)،سيرالملوك(سياست نامه )،به اهتمام هيوبرت دارك ،تهران،انتشارات بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبد الله(1379هق)، معجم البلدان بیروت، دار صادر.
يعقوبي،احمد بن ابي يعقوب (1347) ، تاریخ یعقوبی ،ترجمه ي محمد ابراهيم آيتي ،تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
ناث. ر(1370). اسلام در ایران ،ترجمه محمود افتخارزاده، تهران: میراث تاریخی اسلام.
راغ‍ب اص‍ف‍هان‍ی، حسین بن محمد. (1426ق) م‍ف‍ردات ال‍ف‍اظ ال‍ق‍ران‌الکریم، ت‍ح‍ق‍یق ص‍ف‍وان ع‍دن‍ان داوودی، انتشارات طلیعة النور، چاپ اول.
شیخ مفید، محمد بن محمد. (1417ق) المقنعه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم، چاپ چهارم.
نجفی، محمد حسن. (1385) جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تصحیح و تعلیق عباس قوچانی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ پنجم.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 54 ـ 25
بررسی چگونگی شکل گیری و جریان سازی فرق اسلامی قرون دوم
تا پنجم هجری
مهران اسدی نژاد 1
جلیل پورحسن دارابی 2
عباس عاشوری نژاد 3
چکیده
مقاله حاضر به بررسی فرقههای اسلامی و غیر اسلامی از قرن دوم تا پنجم پرداخته و نتایج و تاثیرگذاری این فرقهها را از قرن دوم تا پنجم مورد بررسی قرار میدهد.
فرقه‌گرایی یعنی، نگرش‌ها و اقداماتی که وجه مشخصه آن‌ها تندروی یا کندروی و در نتیجه جدایی از خط‌مشی و رهنامه رسمی حزب و گروه سیاسی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی فرقههای اسلامی و غیر اسلامی از قرن دوم تا پنجم میباشد. خلافت عباسی یا عباسیان سومین خلافت اسلامی بود که پس از ظهور محمد به قدرت رسید. این خلافت توسط نوادگان عموی پیامبر اسلام، عباس بن عبدالمطلب، بنیان نهاده شد که به همین دلیل به خلافت عباسی شهرت یافت. در این پژوهش به بررسی فرقههای اسلامی و غیر اسلامی از قرن دوم تا پنجم پرداخته شد. معیار اسلامی بودن هر فرقه، پذیرش اسلام به عنوان دین است. همچنین باورهای باطنی و عدالتگرایانه از معیارهای انتخاب فرقههای غیر اسلامی میباشد.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، واحد داراب، دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، ایران.
Email: Mehranasadinezhad3@gmail.com
[2] . استادیار گروه تاریخ، واحد داراب، دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: dr_jpourhassand@yahoo.com
[3] . استادیار گروه تاریخ، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
Email: hoorinejad@yahoo.com
تاریخ دریافت: 17/1/1401 پذیرش نهایی: 12/4/1401
