تحلیل مبانی فقهی ساحتهای شش‌گانۀ تربیتی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
الموضوعات :حسن محمدپور 1 , محسن ملک افضلی 2 , علی همت بناری 3
1 - رشته فقه و مبانی حقوق، گروه الهیات، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران
2 - جامعة المصطفی العالمیه
3 - جامعة المصطفی العالمیة، قم
الکلمات المفتاحية: مبانی فقهی, ساحت¬های شش¬گانه تربیتی, سند تحول بنیادین آموزش و پرورش,
ملخص المقالة :
ساحت های شش گانه تربیتی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، با توجه به نیازهای مختلف انسان و بر مبنای رفع این نیازها و شکوفایی استعدادها و توانمندی ها و حرکت در مسیر حیات طیبه تدوین شده است. اندیشمندان نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران برای طراحی این ساحت ها که زمینه ساز تحولی عظیم در جامعه است، بر اصول و مبانی مختلفی تکیه کرده اند. این نوشتار در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف تبیین انعکاس بن‌مایه-های فقهی در ساحت های شش گانه تربیتی، به بررسی مبانی فقهی بر اساس آیات و روایات و آرا و نظرات فقها در ساحت ها بپردازد. نتیجۀ تحقیق نشان می دهد که ساحت های مختلف تربیتی همخوانی و همسویی گسترده ای با آموزه های اسلامی دارد و صاحب نظران عرصۀ تعلیم و تربیت کشور، ساحت ها را بر این اساس نوشته اند. زیرا اهمیت اتکاء به این مبانی برای بروز توانمندی ها و رسیدن به حیات طیبه و کمال مطلوب، انکارناپذیر است.
قرآن کریم
نهج¬البلاغة
آخوند خراسانی، محمدکاظم. (1329). «نامه به علمای بلاد»، نشریه حبل¬المتین، سال 19، شماره 7.
آمدی، عبدالواحد. (1410ق). غررالحکم ودررالکلم. قم: دارالکتب الاسلامی.
ابن¬حیون مغربی، نعمان. (1385ق). دعائم الإسلام، ج2، قم: آل¬البیت.
ابن¬منظور، محمد. (1414ق). لسان¬العرب، جلد 10/11. الطبع الثالث. بیروت: دارصادر.
اعرافی، علیرضا. (1395). فقه تربیتی، جلد یک، قم: مؤسسه فرهنگی اشراق و عرفان
اعرافی، علیرضا و همکاران. (1386). اهداف تربیت از دیدگاه اسلام. تهران: انتشارات سمت.
امام خمینی، روح¬الله. (1379). تحریرالوسیله، قم: دارالعلم.
باقری، خسرو. (1382). هویت علم دینی. تهران: سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بناری، علی¬همت. (1388). نگرشی بر تعامل فقه وتربیت. قم: موسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی.
حرعاملی، محمدبن حسن. (1409ق). وسائل الشیعه، قم: آل¬البیت.
خوئی، سیدابوالقاسم. (1416ق). صراط النجاة، قم: مکتب نشرالمنتخب.
................................ . (1417ق). موسوعه الامام الخویی، قم: موسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
دهخدا، علی¬اکبر. (1377). لغت¬نامه دهخدا. جلد6. تهران: دانشگاه تهران.
ذهبی، شمس¬الدین. (1409ق). تاریخ الإسلام، ج14، بیروت: دارالکتاب العربی.راغب اصفهانی، حسین. (1412ق). مفردات الفاظ قرآن. الطبعة الأولی. بیروت: دارالقلم.رضایی، محمدعلی، و حمید نجفی. (1393). تربیت عبادی از منظر قرآن. قرآن وعلم. سال هشتم. شماره 14.
رفیعی، بهروز. (1392). آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم وتربیت و مبانی آن. قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
روزبهانی، عباس. تاملي در تربيت اسلامي. فصلنامه شورای فرهنگ عمومی وتربيت ديني. شماره 29. 380/12/28
شریفی، محمدحسین. (1384). آیین زندگی. قم: دفتر نشر معارف.شکوهی، غلامحسین. (1377). تعلیم وتربیت ومراحل آن. مشهد: آستان قدس رضوی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390)، مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران.
شهیدثانی، زین¬الدین. (1421ق). رسائل شهیدالثانی، قم: دفتر تبلیغات.
............................... . (1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم: داوری.
شیخ انصاری، مرتضی. (1410ق). المکاسب، قم: دارالکتاب.
شيخ بهائي، محمدبن حسين. بی¬تا، جامع عباسی، تحقیق و تصحیح علی محلاتی حائری، تهران: فراهانی.
شیخ صدوق، محمد. (1406ق)، ثواب الأعمال وعقاب الأعمال، قم: رضی.
شیخ طوسی، محمدبن حسن. (1400ق). النهایه فی مجردالفقه والفتاوی، بیروت: دارالکتاب العربی.
طبرسی، فضل¬بن حسن. (1370). مکارم الاخلاق. قم: رضی.
علامه حلی، حسن¬بن یوسف. (1411ق). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
............................................ . (1412ق). نکت النهایه، قم: جامعه مدرسین.
عیاشی، محمدبن مسعود. (1380). تفسیر العیاشی. تهران: المطبعة العلمیة.
فراهیدی، خلیل¬بن احمد. (1409). العین. قم: دارالهجره.
کرکی، علی¬بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: آل¬البیت.
کلینى، محمدبن یعقوب. (1407ق). الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
.................................... . (1369). اصول کافی. ترجمه سیدهاشم رسولی و سید جواد مصطفوی. تهران: علمیه اسلامیة.
گلپایگانی، سیدمحمدرضا. (1417ق)، الدرالمنضود فی احکام الحدود، قم: دارالقرآن الکریم.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالأنوار. جلد1، 91. موسسة الوفاء.
محقق حلی، جعفربن حسن. (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: اسماعیلیان.
محمدی ری¬شهری، محمد. (1386). میزان¬الحکمة، قم: دارالحدیث
مقام معظم رهبری: مصاحبه¬ها و سخنرانی¬ها.
نائینی، محمدحسین. (1378). تنبیه الأمه وتنزیه المله؛ ترجمه محمود طالقانی، تهران.
نجفی، محمدحسین. (1362). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
وفایی، رضا؛ فضل¬الهی قمشی، سیف¬اله و احمد طالعی فرد. (1396). «بررسی میزان توجه به ساحتهای ششگانه تربیتی سند تحول در کتابهای درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی»، مطالعات کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، سال دوم، شماره2.
189 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 206- 189
تحلیل مبانی فقهی ساحتهای شش‌گانۀ تربیتی
در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
حسن محمدپور 1
محسن ملک افضلی 2
علی همت بناری 3
چکیده
ساحتهای ششگانه تربیتی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، با توجه به نیازهای مختلف انسان و بر مبنای رفع این نیازها و شکوفایی استعدادها و توانمندیها و حرکت در مسیر حیات طیبه تدوین شده است. اندیشمندان نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران برای طراحی این ساحتها که زمینهساز تحولی عظیم در جامعه است، بر اصول و مبانی مختلفی تکیه کردهاند. این نوشتار در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف تبیین انعکاس بن‌مایههای فقهی در ساحتهای ششگانه تربیتی، به بررسی مبانی فقهی بر اساس آیات و روایات و آرا و نظرات فقها در ساحتها بپردازد. نتیجۀ تحقیق نشان میدهد که ساحتهای مختلف تربیتی همخوانی و همسویی گستردهای با آموزههای اسلامی دارد و صاحبنظران عرصۀ تعلیم و تربیت کشور، ساحتها را بر این اساس نوشتهاند. زیرا اهمیت اتکاء به این مبانی برای بروز توانمندیها و رسیدن به حیات طیبه و کمال مطلوب، انکارناپذیر است.
واژگان کلیدی
مبانی فقهی، ساحتهای ششگانه تربیتی، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش.
[1] . دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق‌اسلامی، گروه الهیات، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران.
Email: kelar48@gmail.com
[2] . استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: mohsenmalekafzali@yahoo.com
[3] . دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.
Email: ah.banari@gmail.com
تاریخ دریافت: 1/4/1400 پذیرش نهایی: 24/6/1400
