تحلیل فضایل و توانمندیهای لیلی در منظومه لیلی و مجنون نظامی از دیدگاه روانشناسی مثبتنگر
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی ، گرگان
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان
الکلمات المفتاحية: فضیلت, قابلیت, روانشناسی مثبت, مجنون, لیلی,
ملخص المقالة :
انسانها از دیرباز در طول زندگی خود، گرفتار مسائل اخلاقی و مشکلات روانی بودهاند و روانشناسی به عنوان یک علم مستقل از قرن نوزدهم سعی کرده است در درمان بیماریهای روحی – روانی، مثمر ثمر باشد؛ اما در حدود دو دهه پیش شاخهای از روانشناسی به نام روانشناسی مثبتنگر به جای تمرکز بر بیماریها و اختلالات روانی، بر هیجانات مثبت و فضایل و توانمندیهای انسان تکیه میکند. این شاخه جدید روانشناسی با هدف تأکید بر فضایل ششگانه اخلاقی مانند خرد، شجاعت، عدالت، میانهروی، عشق و رأفت، استعلا و توانمندیهای بیستوچهارگانهای مانند صداقت، امید، قدردانی، رهبری . . . به دنبال یافتن آن چیزی است که «زندگی خوب» نامیده میشود. روانشناسی مثبتگرا با تکیه بر فضایل و توانمندیها و با کشف زوایای پنهان وجودی انسان، موجب بهره بردن از قابلیتهای نهفته انسان میشود. پی بردن به این فضایل در هر فردی باعث شکوفایی و محدود شدن رذیلتهای وجودی او میشود. لیلی و مجنون یکی از منظومههای خمسه نظامی از این نظر قابل بررسی است. شناخت این فضایل و توانمندیها میتواند در نشان دادن شخصیت لیلی تأثیر بسزایی داشته باشد. در این منظومه شخصیت لیلی با دارا بودن فضیلت رأفت و عشق و میانهروی و استعلا و همچنین توانمندیهای دوستداشتن، دوراندیشی و امید به شکوفایی و تعالی میرسد.
اورتگای گاست، خوزه. (1380). درباره عشق. ترجمه ثریّا، سید مهدی. تهران. نشرجوانه رشد.
پاول، جان. (1381). روانشناسی دوست داشتن. ترجمه نایبی، فرشته. تهران. نشر مؤسسه انتشارات نزهت تهران. چاپ پنجم.
پیترسون، کریستوفر. سلیگمن، مارتین. (1395). فضایل و توانمندیهای شخصیت. ترجمه نامداری و همکاران. اصفهان. انتشارات یارمانا
ثروتیان، بهروز. (1389). زنان افسانهای در آثار نظامی. تبریز. نشر آیدین.
-----،----.(1390). شهربند گنجه (گزیده مقالههایی درباره نظامی). به کوشش علیرضا قوجه زاده. چاپ اول. تبریز. نشر آیدین.
دایر، وین. (1390). قدرت توازن. ترجمه آل یاسین، محمدرضا. تهران. انتشارات هامون.
دهقانی، محمد. (1387). وسوسه عاشقی. تهران. نشر جوانه رشد. چاپ اول.
زیگلار، زیگ. (1393). توصیههایی جادویی برای موفقیت. ترجمه نوری، فرزانه. تهران. نشر نسل نو اندیش.
ستاری، جلال. (1366). حالات عشق مجنون. تهران. توس. چاپ اول.
-----،----. (1379). پیوند عشق میان شرق و غرب. اصفهان. نشر فردا.
سلیگمن،مارتین. (1398). شادمانی درونی. ترجمه تبریزی، مصطفی و همکاران. تهران. نشردانژه.
سعیدی سیرجانی، علیاکبر. (1367). سیمای دو زن. تهران. نشر نو. چاپ دوم.
صفا، ذبیحالله. (1335). تاریخ ادبیات در ایران. تهران. نشر ابن سینا. چاپ اول.
غلامرضایی، محمد. (1370). داستانهای غنایی منظوم. تهران. نشر فردابه. چاپ اول.
کار، آلان. (1391). روانشناسی مثبت. مترجمان شریفی، حسن پاشا. نجفی زند، جعفر. تهران. نشر سخن.
نصر، زهرا. (1393). تندیس جمال در آیینه منظومهها. تهران. نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ اول.
131 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 144 – 131
تحلیل فضایل و توانمندیهای لیلی
در منظومه لیلی و مجنون نظامی از دیدگاه روانشناسی مثبتنگر
نرگس کشاورزی 1
کبری نودهی 2
چکیده
انسانها از دیرباز در طول زندگی خود، گرفتار مسائل اخلاقی و مشکلات روانی بودهاند و روانشناسی به عنوان یک علم مستقل از قرن نوزدهم سعی کرده است در درمان بیماریهای روحی – روانی، مثمر ثمر باشد؛ اما در حدود دو دهه پیش شاخهای از روانشناسی به نام روانشناسی مثبتنگر به جای تمرکز بر بیماریها و اختلالات روانی، بر هیجانات مثبت و فضایل و توانمندیهای انسان تکیه میکند. این شاخه جدید روانشناسی با هدف تأکید بر فضایل ششگانه اخلاقی مانند خرد، شجاعت، عدالت، میانهروی، عشق و رأفت، استعلا و توانمندیهای بیستوچهارگانهای مانند صداقت، امید، قدردانی، رهبری . . . به دنبال یافتن آن چیزی است که «زندگی خوب» نامیده میشود. روانشناسی مثبتگرا با تکیه بر فضایل و توانمندیها و با کشف زوایای پنهان وجودی انسان، موجب بهره بردن از قابلیتهای نهفته انسان میشود. پی بردن به این فضایل در هر فردی باعث شکوفایی و محدود شدن رذیلتهای وجودی او میشود. لیلی و مجنون یکی از منظومههای خمسه نظامی از این نظر قابل بررسی است. شناخت این فضایل و توانمندیها میتواند در نشان دادن شخصیت لیلی تأثیر بسزایی داشته باشد. در این منظومه شخصیت لیلی با دارا بودن فضیلت رأفت و عشق و میانهروی و استعلا و همچنین توانمندیهای دوستداشتن، دوراندیشی و امید به شکوفایی و تعالی میرسد.
واژگان کلیدی
فضیلت، قابلیت، روانشناسی مثبت، مجنون، لیلی.
[1] . دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرگان، ایران.
[2] . استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان،دانشگاه آزاد اسلامی،گرگان، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: koobranodehi@gmail.com
تاریخ دریافت: 16/8/1400 پذیرش نهایی: 9/11/1400
