تبیینی از اعتبارسنجی در اندیشه اسلامی: میان کنشی فقهی اخلاقی
الموضوعات :طاهره پورنعمتی شمس اباد 1 , مریم شهریور 2
1 - دانشگاه پیام نور، اردکان---
2 - دانشگاه پیام نور، ممسنی
الکلمات المفتاحية: اعتبار, اعتبارسنجی مدنی, اخلاق, قواعد اخلاقی,
ملخص المقالة :
با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به سامانه ها و نهادهای جدید، بر قانونگذاران لازم است متناسب با نیازهای روز، اقدام به قانونگذاری در زمینه استفاده از این تکنولوژی ها نمایند، تا سواستفاده مجرمین از تکنولوژی تا حد ممکن کاسته شود. یکی از مباحثی که جهان با آن در تقابل است، مفاسد اقتصادی است. مفاسدی چون پولشویی که نیازمند مقابله و راهکارهای قانونی می‌باشد. کشورها در راستای مبارزه با مفاسد اخلاقی و کاهش درگیری های حقوقی در این زمینه به استفاده از اعتبارسنجی مدنی روی آورده اند. در ایران، این طرح به صورت قانونی جا باز نکرده است و تنها موسسات مالی و اعتباری و بانک‌ها موظفند که نسبت به اعتبارسنجی مشتریان خود اقدام نمایند، لیکن اعتبارسنجی مدنی محدود به امور مالی نبوده و طیف وسیعی از مباحث را در خود جای داده است. موضوع این پژوهش جایگاه و نقش اعتبارسنجی مدنی در قواعد اخلاقی است. اخلاق، دستورالعمل برای زندگی ارزشمند و متعالی را پیش روی ما قرار می دهد. برای آنکه انسان به کمال لایق خود برسد باید این جنبه وجودی را نیز در خود شکوفا سازد؛ این کمال بواسطه عمل به یکسری قواعد اخلاقی میسر است ؛ در همه جوامع و اعصار، افراد روابط خود را در چارچوب قواعد و قوانینی تنظیم می کرده اند که عمده این ضوابط اخلاقی بوده اند. اخلاق از نیکی و زشتی یا شایستگی و ناشایستگی سخن می گوید. پژوهش حاضر به بررسی جایگاه اعتبارسنجی در قواعد اخلاقی خواهد پرداخت که چه تاثیری روی هم خواهند داشت.
قرآن کریم
نهج البلاغه
قانون مدنی
ابریشمی، حمید و رضایی، زکیه (1394) بررسی اثر تجربی تورم بر جرایم در ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، پاییز، دوره 22، شماره 83.
ابن بابويه القمّي، أبي جعفر محمّد بن علي بن الحسين( شیخ صدوق) (1413) من لایحضره الفقیه، المحقق: علي اكبر الغفّاري، چاپ دوم، قم، الناشر: جماعة المدرّسين في الحوزة العلمية.
بهمنی، محمود؛ بهمند محمد(1387) بانکداری داخلی(1) تجهیز منابع پولی، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات موسسه عالی بانکداری ایران بانک مرکزی.
. دیلمی،احمد،(1380)،اخلاق اسلامی،دفتر نشر معارف،قم.
. راعی، رضا و ابوذر، سروش (1391) اعتبارسنجی مشتریان حقوقی کوچک و متوسط بانک ها با استفاده از مدل لوجیت و پروبیت، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، بهار، دوره 12، شماره 44.
. الراوندی، قطب الدین أبی الحسن سعید بن هبة الله ( 1405ق)، فقه القرآن، تحقیق: السید احمد الحسینی باهتمام السید محمود المرعشی، الطبعة الثانیة، قم، الناشر مکتبة آیة الله النجفی المرعشی الاولایة .
. الزبیدی،محمدمرتضی،تاج العروس من جواهرالقاموس،جلد6،دارالمکتبه الحیاه،بی تا،بیروت.
. زمانی فراهانی، مجتبی (1388) پول و ارز بانکداری، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات ترم.
. سلیمانی مرتضی، سلیمانی یاسر(1394) تبیین و بررسی فقهی تجسس در فعالیت های اطلاعاتی_امنیتی، فصلنامه علمی پژوهشی کاوشی نو در فقه، تابستان، شماره دوم، صفحات 79-102.
. طالب، مهدی (1368) تامین اجتماعی، چاپ اول، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ رضوی.
الطبرسی، ابوعلی الفضل ابن الحسن (1360) ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القران، مترجمان علی صحت و نوری همدانی؛ حسین و جمعی از مترجمان دیگر، چاپ اول، تهران، انتشارات فراهانی، 27 جلدی.
. فلاح‌زاده، علی محمد؛ ابراهیمی، محمود و افشار، سجاد (1395) اعتبارسنجی اقتصادی از منظر حقوق عمومی، دو فصلنامه دیدگاه های حقوق قضائی، دوره 23، شماره 73و74.
فنایی،ابوالقاسم،(1389)،اخلاق دین شناسی،نشر نگاه معاصر،تهران.
کاظمی، محمود و برزویی، عباس(1394) ار بلواغ جسمانی تا رشد عقلانی: بازخوانی اماره رشد در حقوق موضوعه ایران و فقه اسلامی با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال چهارم، زمستان، شماره 13، صفحات 119-145.
الکلینی الرازی، أبی جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، (1407ق) الاصول من الکافی(ط-الاسلامیة)، چاپ اول، تهران، دارالکتب الاسلامیة. [8جلدی].
مطهری،مرتضی،(1382)،فطرت،جلد اول،نشرصدرا،تهران.
مکارم شیرازی،ناصر،(1386)،زندگی در پرتو اخلاق،جلد 1،ناشر سرور،قم.
ملکیان،مصطفی،(1389)،مقاله اولویت و ویژگی های قواعد اخلاقی،پرتال جامع علوم اسلامی.
نصیری‌اقدم، علی؛ حسینی سید محمد رضا و قودجانی اصلان (1392) مبانی اقتصادی و حقوقی سنجش اعتبار، چاپ اول، تهران، نشر مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
والی‌نژاد، مرتضی (1383) نقش وظایف نظام و نهادهای مالی بانک ها در اقتصاد، ماهنامه بانک و اقتصاد، شماره 47.
Jacobs, D (1981) Inquality and economic crime, sociology and social research, 6:pp12-28.
Mays, E(1995) H\ Handbook of Credit Scoring, Chicago, Global Professional Publishing.
Sjoquist.D (1973) property crime and economic behavior: some empirical results, American Economic Review, 1:pp259-283.
Teles,Vladimer K(2004) The Effects of Macroeconomic Policies on Crime, Economic Bulletin, 11(1): pp 1-9.
Thomas Lyn C.& Edelman, David B. Crook Jonathan N(2004) Readings in Credit Scoring. Foundations, Developments, and Amis, Oxford: Oxford University press.
5 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 24 – 5
تبیینی از اعتبارسنجی در اندیشه اسلامی:
میان کنشی فقهی اخلاقی
طاهره پورنعمتی شمس اباد 1
مریم شهریور 2
چکیده
با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به سامانه ها و نهادهای جدید، بر قانونگذاران لازم است متناسب با نیازهای روز، اقدام به قانونگذاری در زمینه استفاده از این تکنولوژی ها نمایند، تا سواستفاده مجرمین از تکنولوژی تا حد ممکن کاسته شود. یکی از مباحثی که جهان با آن در تقابل است، مفاسد اقتصادی است. مفاسدی چون پولشویی که نیازمند مقابله و راهکارهای قانونی می‌باشد. کشورها در راستای مبارزه با مفاسد اخلاقی و کاهش درگیری های حقوقی در این زمینه به استفاده از اعتبارسنجی مدنی روی آورده اند. در ایران، این طرح به صورت قانونی جا باز نکرده است و تنها موسسات مالی و اعتباری و بانک‌ها موظفند که نسبت به اعتبارسنجی مشتریان خود اقدام نمایند، لیکن اعتبارسنجی مدنی محدود به امور مالی نبوده و طیف وسیعی از مباحث را در خود جای داده است.
موضوع این پژوهش جایگاه و نقش اعتبارسنجی مدنی در قواعد اخلاقی است. اخلاق، دستورالعمل برای زندگی ارزشمند و متعالی را پیش روی ما قرار می دهد. برای آنکه انسان به کمال لایق خود برسد باید این جنبه وجودی را نیز در خود شکوفا سازد؛ این کمال بواسطه عمل به یکسری قواعد اخلاقی میسر است ؛ در همه جوامع و اعصار، افراد روابط خود را در چارچوب قواعد و قوانینی تنظیم می کرده اند که عمده این ضوابط اخلاقی بوده اند. اخلاق از نیکی و زشتی یا شایستگی و ناشایستگی سخن می گوید. پژوهش حاضر به بررسی جایگاه اعتبارسنجی در قواعد اخلاقی خواهد پرداخت که چه تاثیری روی هم خواهند داشت.
واژگان كليدي
[1] . دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، مدرس دانشگاه پیام نور، اردکان، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: Tpournemati@gmail.com
[2] . کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، مدرس دانشگاه پیام نور، ممسنی، ایران.
Email: Maryam.shahrivar1400@gmail.com
تاریخ دریافت: 10/11/1400 پذیرش نهایی: 1/2/1401
