ارائه الگوی نماهای زمینه‌گرا با تأکید بر ارتقاء کیفیت بصری شهرها، نمونه موردی شهر یاسوج سال ۱۴۰۱
الموضوعات :جواد تخشا 1 , امیر امین زاده 2
1 - دانشگاه پیام‌نور
2 - دانشگاه پیام‌نور، مرکز یاسوج
الکلمات المفتاحية: زمینه‌گرایی, جداره شهری, بومی‌گرایی شهرسازی و معماری, هویت‌بخشی, سیمای منظر شهر.,
ملخص المقالة :
زمینه‌گرایی، یکی از دیدگاه‌های رایج در شهرسازی زمینه را به‌مثابه رویداد تاریخی می‌پندارد که عناصر شهر در درون آن شناخته، پرداخته و ساخته می‌شود. آنچه در حیات بانشاط و پرشور یک شهر لازم است، تطابق ظرف محیط با مظروف ساختمان در یک‌روند تاریخی است. آشفتگی و تشویش نماهای شهری در غالب شهرهای ایران به‌خصوص در شهرهای معاصر و جدید، از مسائل قابل‌تحمل است. متأسفانه امروزه نه‌فقط به‌نما به‌عنوان جزئی از فضای شهری توجه نمی‌شود؛ بلکه اغلب به‌صورت واحد و برای عرض‌اندام مالکین ساخته می‌شود. این مسئله باعث تشویش و اغتشاش ادراکی فضاهای شهری شده است. درحالی‌که پرداختن، واکاوی و مطالعه در نمای ساختمان‌های شهری، بخشی از جداره‌های شهری دارای اهمیت ویژه می‌باشد. معماری منظر به‌عنوان دانشی مدوّن برای ارتقاء کیفیت محیط‌های انسان‌ساخت، همواره داعیه توجه به ارزش‌های فرهنگی و هویت خاص هر منطقه را داشته و دارد اما شهرهای معاصر و جدید، روزبه‌روز بیشتر شبیه به هم می‌شوند، این مسئله در شهرهای مختلف یک کشور نمود بیشتری یافته درحالی‌که نماهای آرام‌بخش و با تکیه‌بر مصالح و اقلیم بومی می‌تواند به هویت‌بخشی، احساس تعلق‌خاطر و آرامش روان شهروندان کمک شایانی نمود. هدف اصلی در این مقاله شناخت معیارها و الگوهای زمینه‌گرایی و به وجود آمدن محیط مطلوب بصری و پرداختن به نماهای شهری جدید با نمونه موردی شهر یاسوج با تأکید بر بوم‌گرایی و نقش آن در شهرسازی و معماری و تعامل آن‌ها با توسعه پایدار، فرهنگ و رفتارها و کنش‌های اجتماعی و لحاظ نمودن جداره شهری (نما) است که منجر به فضای مطلوب و ایده‌آل گردد که به‌صورت نامحسوس و غیرمستقیم برشان و شخصیت شهروندان نیز تأثیر می‌گذارد.
منابع فارسی
• افشار نادری، کامران، جزئیات معماری و فصل مشترک¬ها، معمار، شماره 68، مرداد و شهریور 1390.
• بحرینی، سید حسین، 1377، مبانی طراحی شهری، تهران: انتشارت دانشگاه تهران.
• برنت¬سی، برولین، 1383، معماری زمینه¬گرا، ترجمه راضیه رضازاده، اصفهان: خاک.
• بیگ¬زاده شهرکی، حمیدرضا و روحانی علی¬آباد، حامد، 1393، مقاله نقش آرایه¬ها در معماری زمینه¬گرا و ایجاد هم پیوندی میان بناها.
• تشکری، عباس، همایش معماری، توسعه پایدار، 1391.
• تولایی، نوین، 1380، زمینه¬گرایی، فصل¬نامه هنرهای زیبا، شماره 10، ص 119.
• تولایی، نوین، 1386، شکل شهر منسجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
• تولایی, نوین ،(1380)، زمینه گرایی در شهرسازی،مجله هنرهای زیبا دانشگاه تهران31،11-41
• احمدی،زهرا(1388)، زمینه گرایی و معماری پایدار،اولین همایش معماری پایدار، همدان، آموزشکده فنی و حرفه‌ای سما همدان
• قنبری،ناصر، (1393)، بررسی تطبیقی رویکردهای زمینه گرایی در معماری بناهای فرهنگی معاصر ایران و غرب:طراحی موردی مجموعه فرهنگی هنری شهر تهران
• زال نژاد،کاوه؛ دلیری، ابوذر سام؛ و ایرانی، شــهروز. (زمســتان1391- بهار1392) . از نمادهای شــهری تا نماهای شهری(تحلیلی بر نقش و جایگاه نمادهای شهری در هویت شهر) .54-42 ،فصلنامه بن
• انصــاری، مجتبی؛ پور جعفر، محمدرضا؛ صادقی، علیرضا؛ و حقیقت‌بین، (1388) بازشناسی انگاره نظام بصری در محلات بافت فرسوده( شــهری نمونه موردی: محله عباســی تهران. دو فصلنامه دانشگاه هنر(نامه معماری و شهرسازی)، 2، 71-91
• دو فصلنامه دانشگاه هنر شــهری نمونه موردی: محله عباســی تهران..91-71 ،2 معماری و شهرسازی)
• ســعیدیان، عبدالحسین.( 1388)، دوره ده‌جلدی دایر المعارف بزرگ نو.. جلداول(چاپ سوم). تهران: علم وزندگی-آرام.
• لنــگ، جــان.(1390)آفرینش نظریه معماری نقــش علوم رفتاری در طراحی محیط(علیرضا عینی فر، مترجم تهران: دانشگاه تهران).
• دی.کی.چینگ، فرانســیس. (1371) طراحی، فرآیندی خالقه(ترجمه هورداد قندهاری).صفحه، 6و7و8 ،92-99.
• براتی، ناصر؛ و ســلیمانی نژاد، محمدعلــی(1390)، ادراک محرک‌ها در محیط کنترل‌شده وتأثیر جنســیت بر آن نمونه موردمطالعه: دانشــجویان دانشــکده معماری و شهرسازی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره). فصلنامه باغ نظر، 17 ،19-3
• رضازاده، راضیه؛ عباس زادگان، مصطفی؛ و گلچین فر، صبا(1384 ). عوامل مؤثر بر تعامل اجتماعی در فضاهای باز شــهری. شهرداری‌ها، 72 ،58- 61.
• معاونت فرهنگی وهنرهای شــهری ســازمان زیباسازی شهر تهران(1391)،کلیدواژه‌های زیباســازی شــهری. تهران: پژوهشــکده فرهنگ، هنرومعماری جهاد دانشگاهی.
• .مــک اندرو، فرانســیس تی،(1387 ) روانشناســی محیطی. (غلامرضا محمودی، مترجم). تهران: زرباف اصل.
• برولین،برنت سی، (1386)،معماری زمینه گرا،با ترجمه راضیه رضازاده،اصفهان: نشر خاک.
• پورتئوس، جی داگالس(1389)، زیبایی‌شناسی محیط‌زیست نظریه‌ها، سیاست‌ها وبرنامه ریزی.( محمدرضا مثنوی، مترجم). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
• ابوالفضل فاضلی حق پناه،(1395)، « اصول طراحی بنادر چینی‌جاهای فرسوده با استفاده از معماری زمینه گرا»
• حشمتیان، محمود، 1380، تأثیر طراحی شهری بر پیشگیری و کاهش جرائم و ناهنجاری¬ها، شماره 41.
• حشمتیان، محمود، 1380، طراحی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
• سالنامه آماری استآن‌کهگیلویه و بویراحمد، سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی استان، سال 1395.
• طباطبایی، ملک، 1390، جداره¬های شهری و نقش آن‌ها در فضای شهری، تهران: انتشارات آرمان¬شهر.
• لینچ، کوین، 1372، سیمای شهر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
منابع لاتین
• Alexander. C (1964). Notes on the synthesis of from.
• Contexual preferences of Experts and Residents: Lssue of.
• Sotoudeh, Hesamaddin & Mohd Zakri, Abdullah. (2013).
• Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism, Tisbury: Streetwise Press
• Brolin, B.C (1980) architecture in context: Fitting new building with old. New York: van Nostrand Reinhold
